MUZYKA NUTY, SMYKI I PATYKI PODRĘCZNIK do szkoły podstawowej owej KLASA CZĘŚĆ 24
Autorzy: Malina Sarnowska, Olivia Kaczyńska, Katarzyna Jakóbczak-Drążek, Urszula Smoczyńska Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania muzyki na poziomie klasy 4. szkoły podstawowej, na podstawie opinii rzeczoznawców: prof. dr. hab. Antoniego Grochowalskiego, dr. Pawła A. Trzosa i dr Ewy Ogłozy. Numer ewidencyjny w wykazie dla wersji tradycyjnej i elektronicznej podręcznika: 547/1/2012 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 Wydanie II (2013) ISBN 978-83-02-13844-7 (całość) 978-83-02-13843-0 (część 1) Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Ilona Pisarkiewicz (redaktor cyklu, redaktor merytoryczny) Redakcja językowa: Anna Wlaźnik, Mirella Hess-Remuszko Redakcja techniczna: Jolanta Dąbrowska, Małgorzata Chmielewska Projekt okładki: Artur Matulaniec Projekt graficzny: Hanna Michalska-Baran, Anna Wielbut Opracowanie graficzne: Hanna Michalska-Baran Infografiki: Barbara Scharf, Anna Wielbut, Hanna Michalska-Baran Ilustracje: Klara Wicenty, Joanna Olech Grafika nutowa: Paweł Kaczyński Fotoedycja: Pola Rożek, Natalia Marszałek Skład i łamanie: Marcin Kuriata, Hanna Michalska-Baran Zalecane wymagania systemowe i sprzętowe Podręcznik elektroniczny w formacie PDF otwierany na komputerach PC i MAC wymaga zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (http://get.adobe.com/reader/); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Apple ios wymaga zainstalowania bezpłatnego programu ibooks (do pobrania ze sklepu App Store); otwierany na tabletach i telefonach z systemem Android wymaga zainstalowania bezpłatnego programu Adobe Reader (do pobrania z Google Play). Pomoc techniczna: epomoc@wsip.com.pl Materiały, do których masz dostęp, nie mogą być rozpowszechniane publicznie, nie mogą być przedmiotem dalszego obrotu. Rozporządzanie ich opracowaniem wymaga uzyskania zgody. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96 Tel. 22 576 25 00 Telecentrum: 801 220 555 www.wsip.pl Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. Szanujmy cudzą własność i prawo. Więcej na www.legalnakultura.pl Polska Izba Książki
3 SPIS TREŚCI 16. Olimpia ma głos 6 17. Struny i smyki 12 18. Geniusz z Salzburga 20 19. Czy to niedźwiedź czy to kos? 28 20. Wielki bas 34 21. Głos to też instrument 38 22. Wiosna z marzanną i gaikiem 41 23. Wiosenne rondo 48 24. Smyczkowa rodzina 54 25. Łazienki Króla Stasia 58 26. Malujemy muzykę 62 27. Rymy i rytmy 70 28. Kolorowe partytury 76 29. Twoje miejsce na ziemi 82 30. Ruszajmy w Polskę 88 Powtarzaj z nami 94 Śpiewaj i graj Stokrotka 99 Czarny baran 100 W poniedziałek rano 101 Zielony mosteczek 102 Płonie ognisko w lesie 103 Lato lato 104 Duc, dziatki duc 106 Pojedziemy na łów 106 Sarna 106 Kurki trzy 107 A u mojej pani matki 107 Ciuciubabka 108 Nie pójdę do pracy 108 To jest złote święto 108 Kiedy szedłem do Pragi 108 Kanon 109 Laboga chłopaki 109 Wiosna 109 Zaśpiewajcie czcigodne koguty 110 Bolek i Lolek 110 Poranek 110 Star Wars 110 Indeks 111
4 Jak korzystać z podręcznika W podręczniku znajdziesz wiele różnych atrakcyjnych piosenek. Wspólne śpiewanie z kolegami i koleżankami na pewno sprawi ci dużo radości. Ciekawostki Dodatkowe informacje, nie tylko o muzyce, które z pewnością cię zainteresują. Definicje, pojęcia Lekcje powtórzeniowe Pytania, polecenia, en zadania do wykonania w klasie i domu
5 Infografiki Tak będziemy przedstawiać życie najwybitniejszych kompozytorów oraz najważniejsze wydarzenia z historii muzyki. Posłuchaj muzyki Zadania dodatkowe 5. Graj na instrumentach Wspólnie będziemy się uczyć gry na szkolnych instrumentach perkusyjnych oraz na flecie. Ważne symbole Oznaczenia instrumentów Zapamiętaj Tu znajdują się ważne wiadomości, które warto zapamiętać. marakasy kastaniety (kołatka) tamburyn Piosenki do grania i śpiewania klawesy
6 16. Olimpia ma g os Przypomnij sobie gamę. A oto rymowanka, która ułatwi ci zapamiętanie nazw dźwięków gamy C-dur: Możesz ją czytać od dołu do góry lub odwrotnie od góry do dołu tak, jakbyś poruszał się po schodach. Pamiętaj, że na początku każdego wersu trzeba powiedzieć nazwę dźwięku.
7 1. Zaśpiewaj rymowankę w górę i w dół, używając dźwięków gamy. Przedstawiam ci lalkę-robota o imieniu Olimpia. Wyprodukowana została we Francji, a jej specjalnością jest śpiew. Olimpię można tak zaprogramować, żeby śpiewała gamę na różne ciekawe sposoby. Oto pierwszy program z grupy gama : C iekawostka Czy wiesz, że dudy to instrument ludowy? Rozsławili go Szkoci, lecz znany jest także w innych krajach, m.in. w Polsce. Grający na dudach dmie, czyli wdmuchuje w nie powietrze. Program 1. Z pauzą Dudy wielkopolskie 2. Spróbuj i ty zaśpiewać w ten sposób gamę. Dla ułatwienia w miejscu pauz stuknij palcem w ławkę. 3. Zaśpiewaj i/albo zagraj pozostałe programy lalki-robota. Możesz to zrobić z akompaniamentem nagranym na płycie CD. Program 2. Półnuta i ćwierćnuty
8 Lekcja szesnasta // Olimpia ma głos Program 3. Różne rytmy 4. Po tylu ćwiczeniach z gamą powinno ci być łatwiej zagrać ją w Piosence melomana. Sprawdź, czy rzeczywiście tak będzie. Jacques Offenbach (czytaj: żak), Aria Olimpii z opery Opowieści Hoffmanna Wśród programów Olimpii znajduje się też program demo. Możliwości głosowe lalki są naprawdę imponujące. Posłuchaj, jak śpiewa ona popisową pieśń, czyli arię. Zauważ, że początek melodii arii przypomina trochę gamę z programu 1. Z pauzą. 5. Wśród podanych niżej określeń wybierz i zaznacz te, które twoim zdaniem, najlepiej opisują głos Olimpii: NISKI, JASNY, DELIKATNY, WYSOKI, OPEROWY, CIEMNY, GRUBY, MOCNY Olimpia śpiewa najwyższym głosem kobiecym.! Taki głos to SOPRAN. Aria zaprezentowana przez lalkę pochodzi z opery. Opera to teatr muzyczny. Zamiast aktorów występują tam śpiewacy, którym akompaniuje niewidoczna dla widzów orkiestra. Każda opera opowiada jakąś historię. Lalka Olimpia jest jedną z bohaterek francuskiej opery pt. Opowieści Hoff manna. Poeta Hoffmann, słuchając śpiewu młodej dziewczyny, zakochuje się w niej. Nie ma pojęcia, że dziewczyna o imieniu Olimpia to lalka robot, bo patrzy na nią przez zaczarowane okulary. Dopiero, gdy je zdejmie, przekona się o swej pomyłce.
9 6. Uzupełnij zdania podanymi poniżej słowami. Niewykorzystane wyrazy umieść w koszu. bas sopran teatrze najniższy najwyższy kinie operze... głos kobiecy to.... Głos ten można usłyszeć w..., czyli... muzycznym. 7. Oto gama C-dur. W niektórych miejscach brakuje podpisów pod nutami. Uzupełnij je. 8. Pod każdym taktem wpisz dowolne słowo dwusylabowe zaczynające się na literę zgodną z nazwą dźwięku (np. cudak, dykta, elfy, foka, garnek, auto, hamak, cudak). Im dziwniejsze pomysły, tym lepiej!........................ 9. Zaśpiewaj powyższą gamę w górę i w dół, używając wpisanych wyżej wyrazów. Zapamiętaj! V Gama osiem dźwięków następujących po sobie w ustalonym porządku. V Sopran najwyższ głos kobiecy. V Aria popisowa pieśń. V Opera teatr muzyczny.
Piotr Czajkowski, Dama Pikowa Muzyka, piew, teatr Opera 1600 Pierwsza opera wystawiona we włoskim mieście Florencji 1628 Sprowadzenie opery do Polski przez Władysława IV Wazę Ojczyzną opery są Włochy. Przez prawie dwieście lat spektakle operowe wystawiano przede wszystkim w języku włoskim. Występujący w nich śpiewacy najczęściej byli Włochami.
Scena Teatru Wielkiego to największa pod względem powierzchni scena operowa w Europie. Gmach teatru zaprojektował włoski architekt Antonio Corazzi. 1833 Ukończenie budowy Teatru Wielkiego w Warszawie. Teatr Wielki Opera Narodowa to największy i najstarszy teatr operowy w Polsce. Na jego ogromnej scenie wystawiane są przedstawienia baletowe i operowe. Na zdjęciu jedno z nich, opera Don Giovanni Wolfganga Amadeusa Mozarta. Operowa orkiestra jest niewidoczna dla publiczności, gdyż znajduje się w zagłębieniu przed sceną, zwanym kanałem lub fosą.