Nie taki komputer straszny jak go malują

Nie taki komputer straszny jak go malują PODSTAWY OBSŁUGI KOMPUTERA SZKOLENIE DLA UCZESTNIKÓW Niniejsze opracowanie powstało w ramach projektu innowacyjnego Fifty-Fifty model sieci franczyzy społecznej metodą przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu, jako jednej z barier aktywności zawodowej osób 50+. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie, Poddziałanie 6.1.1. Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy

Autor: Andrzej Szwed Korekta i recenzja: dr Małgorzata Iwanowicz Opracowanie graficzne: Fajne Chłopaki

Fifty-Fifty model sieci franczyzy społecznej metodą przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu, jako jednej z barier aktywności zawodowej osób 50+ CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA REALIZATOR: PARTNER:

Spis treści Spotkanie 1 7 TEMAT: KOMPUTER, JAKI JEST, KAŻDY WIDZI. Spotkanie 2 23 TEMAT: NO BO TY SIĘ BOISZ MYSZY Spotkanie 3 31 TEMAT: KLAWIATURA, CZYLI NIE TAKI DIABEŁ STRASZNY Spotkanie 4 41 TEMAT: OKNO NA ŚWIAT. LOGOWANIE ORAZ BUDOWA OKNA WINDOWS. Spotkanie 5 59 TEMAT:ZAKŁADAMY FOLDERY. ZASADY TWORZENIA KATALOGÓW I KORZY- STANIA Z NICH... Spotkanie 6 71 TEMAT: JAK SOBIE USTAWISZ, TAK BĘDZIESZ UŻYWAŁ. O PODSTAWOWYCH PARAMETRACH KOMPUTERA. Spotkanie 7 81 TEMAT: POŻEGNANIA NADSZEDŁ CZAS. POWTÓRZENIE I UTRWALENIE POD- STAWOWYCH ZASAD OBSŁUGI KOMPUTERA.

Nie taki komputer straszny jak go malują PODSTAWY OBSŁUGI KOMPUTERA SZKOLENIE DLA UCZESTNIKÓW SPOTKANIE 1 TEMAT: KOMPUTER JAKI JEST, KAŻDY WIDZI

spotkanie 1 8 SŁOWNIK NOWYCH POJĘĆ Nazwa ZESTAW KOMPUTEROWY KOMPUTER Definicja Komputer wraz z urządzeniami zewnętrznymi (np. myszą, monitorem). Urządzenie elektroniczne przeznaczone do przetwarzania, gromadzenia i wyszukiwania informacji, które za pomocą odpowiedniego oprogramowania można zapisać cyfrowo (w formie dźwięku, obrazu, video i innych). LAPTOP Przenośny komputer. MONITOR KOMPUTEROWY PŁYTA GŁÓWNA PROCESOR WENTYLATOR PAMIĘĆ OPERACYJ- NA RAM KARTA GRAFICZNA KARTA DŹWIĘKOWA DYSK TWARDY NAPĘD OPTYCZNY To urządzenie wyświetlające obraz wytwarzany przez komputer. Część komputera umożliwiająca komunikację wszystkich pozostałych podzespołów. Urządzenie cyfrowe, które pobiera dane z pamięci komputera, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy. Napęd do chłodzenia elementów elektrycznych, które mogą się nagrzewać w trakcie pracy komputera. Obszar pamięci wykorzystywany przez procesor. Jest to tzw. pamięć podręczna, wirtualna, która przechowuje dane tymczasowo. Pamięć ta jest czyszczona wraz z każdym wyłączeniem komputera. Podzespół komputera odpowiedzialny za wyświetlanie informacji na ekranie monitora. Przetwarza on dane pochodzące z komputera na obraz. Podzespół przetwarzający sygnał pochodzący z komputera na informację, którą głośnik przetwarza na dźwięk. Podzespół wykorzystujący nośnik magnetyczny do przechowywania danych. Urządzenie, które za pomocą wiązki lasera odczytuje lub zapisuje dane na tzw. nośnikach optycznych, np. płycie CD.

spotkanie 1 9 GŁOŚNIKI KAMERA INTERNE- TOWA DRUKARKA SKANER PENDRIVE, FLASHDRIVE GNIAZDO USB PULPIT IKONY PASEK ZADAŃ MENU START Urządzenie elektryczne służące do wytwarzania dźwięków Kamera cyfrowa, podłączana bezpośrednio do komputera, zazwyczaj za pomocą złącza USB. Urządzenie współpracujące z komputerem, służące do przenoszenia danego tekstu, obrazu na różne nośniki druku (papier, folia, itp.). Urządzenie służące do odczytywania obrazu, do formy elektronicznej (najczęściej cyfrowej). Pamięć przenośna. Wejście, które umożliwia komunikację urządzeń zewnętrznych USB z komputerem. Wirtualne biurko, miejsce umieszczania elementów. Niewielkie obrazki z podpisami, znaki graficzne różnych obiektów funkcjonujących w systemie. Pasek na dole pulpitu, na którym znajdują się ikony programów. Miejsce, przez które mamy dostęp do wszelkich zasobów komputera. WPROWADZENIE DO NOWEGO TEMATU PREZENTACJA I OMÓWIENIE ZESTAWU KOMPUTEROWEGO Podstawowy zestaw komputerowy obejmuje jednostkę centralną wraz z podłączonymi do niego urządzeniami zewnętrznymi. Urządzenia te to: klawiatura mysz monitor

spotkanie 1 10 BUDOWA KOMPUTERA Komputerem nazywamy samą jednostkę centralną zestawu (Rys. 1). Jest to urządzenie elektroniczne przeznaczone do przetwarzania, gromadzenia i wyszukiwania informacji, które za pomocą odpowiedniego oprogramowania można zapisać cyfrowo (w formie dźwięku, obrazu, video i innych). Rys. 1 Jednostka centralna Komputer składa się z różnych elementów i podzespołów. Omówimy je na przykładzie komputera stacjonarnego, choć oczywiście mają one swoje odpowiedniki w laptopach. Elementem, który widać na pierwszy rzut oka jest obudowa. Jest to zewnętrzna część komputera, w której umiejscowione są poszczególne podzespoły. Obudowy mogą być pionowe, albo poziome. PODZESPOŁY KOMPUTERA Po zdjęciu części obudowy widoczne są podzespoły.

spotkanie 1 11 Rys. 2 Obudowa komputera wraz z podzespołami Bardzo ważnym podzespołem znajdującym się w obudowie jest Płyta główna (Rys. 3). Zapewnia ona łączność pomiędzy pozostałymi elementami komputera. Znajduje się na niej bowiem wiele różnych wejść, przez które można podłączyć inne podzespoły. Rys. 3 Płyta główna

spotkanie 1 12 Na płycie głównej umieszczone są takie podzespoły jak: Procesor jest to serce, mózg komputera, element, który potrafi wykonywać bardzo dużo obliczeń w krótkim czasie. Żeby wyobrazić sobie ten element oraz to, w jaki sposób on pracuje, porównajmy go do skomplikowanego kalkulatora, który wykonuje w ciągu sekundy np. kilkaset tysięcy obliczeń. Bezpośrednio nad procesorem znajduje się wentylator. Jego zadaniem jest chłodzenie tego podzespołu, gdyż może się on łatwo przegrzać w wyniku ogromnej pracy, jaką wykonuje. Rys. 4 Procesor Pamięć operacyjna RAM służy do tymczasowego przechowywania danych. Komputer zapamiętuje bowiem tylko te rzeczy, które zostaną zapisane na dysku. Rys. 5 Pamięć RAM Karta graficzna element odpowiedzialny za wygląd obrazu na ekranie monitora. Rys. 6 Karta graficzna

spotkanie 1 13 Karta dźwiękowa komponent odpowiedzialny za jakość dźwięku. Rys. 7 Karta dźwiękowa Dysk twardy to jak bank naszych danych (piosenek, zdjęć, filmów, dokumentów tekstowych, itp.). Dyski produkowane współcześnie są bardzo pojemne, dzięki czemu mogą przechowywać duże ilości danych. Rys. 8 Dysk twardy Z komputera różne dane można przenosić i zapisywać w innych miejscach. Potrzebne są do tego celu tzw. nośniki pamięci. Takimi nośnikami mogą być np. płyty CD i DVD. Stacje dysków CD i DVD są to urządzenia służące do nagrywania i odczytywania danych z płyt. Napędy do takich płyt nazywamy również nagrywarkami, ponieważ proces przenoszenia na nie danych, często nazywa się nagrywaniem. Możemy nagrać płytę i pójść z nią do znajomych, włożyć ją do ich komputera i zobaczyć albo posłuchać tego, co na niej umieściliśmy. W ten sposób dokonujemy tak zwanego odtworzenia. Różnica pomiędzy płytą CD a DVD jest taka, że na płycie DVD możemy umieścić kilkakrotnie więcej danych niż na CD. Na płycie CD nie zmieści się ani jeden film, podczas gdy na płycie DVD zmieści się ich sześć.

spotkanie 1 14 Rys. 9 Stacja CD/DVD Komputer stacjonarny i przenośny Komputer może mieć formę stacjonarną lub przenośną LAPTOP. Komputer stacjonarny nie może funkcjonować samodzielnie bez urządzeń zewnętrznych takich jak monitor, klawiatura i mysz. Komputer przenośny (laptop) ma zespolone ze sobą ekran i klawiaturę. Jego zaletą jest to, że posiada wyjmowany akumulator, który pozwala na pracę (przez określony czas) bez podłączania do prądu. Laptop ma również małą wagę i wymiary, co ułatwia jego przenoszenie. Rys. 10 Komputer stacjonarny Rys. 11 Komputer przenośny Monitor komputerowy Jest to urządzenie wyświetlające obraz wytwarzany przez komputer. Obecnie najczęściej spotyka się monitory, które zwane są płaskimi. Nie posiadają one bowiem dużego kineskopu z tyłu tak, jak to miało miejsce w modelach poprzedniej generacji. STARSZY NOWSZY Rys. 12Typy monitorów

spotkanie 1 15 Klawiatura Klawiatura to urządzenie służące do pisania na komputerze. Zawiera od 101 do 104 klawiszy, w tym: klawisze z literami i cyframi (klawiatura alfanumeryczna); klawisze specjalne (umieszczone z boku, po prawej stronie), w tym numeryczne z cyframi oraz klawisze nawigacyjne (np. klawisze strzałek). Rys. 13 Klawiatura komputerowa Mysz komputerowa Kolejnym urządzeniem bardzo przydatnym w pracy z komputerem jest mysz. Jest to niewielkie urządzenie, za pomocą którego poruszamy się po systemie, komunikujemy się z nim i wykonujemy różne czynności, które obserwujemy na monitorze. Myszkę i zasady posługiwania się nią omówimy bardziej szczegółowo już na kolejnych zajęciach. Rys. 14 Mysz komputerowa Rozszerzony zestaw komputerowy Spośród innych przydatnych w życiu codziennym urządzeń zewnętrznych, które mogą współpracować z komputerem, możemy wyróżnić: drukarkę, skaner, głośniki, kamerę internetową.

spotkanie 1 16 Rys. 15 Rozszerzony zestaw komputerowy Do komputera można też podłączyć niezależne urządzenia, jak: telefon komórkowy, aparat cyfrowy, kamerę cyfrową, dyktafon cyfrowy. Drukarka Urządzenie służące do drukowania na papierze dokumentów z komputera. Rozróżniamy drukarki igłowe (praktycznie już nie są stosowane w domowych warunkach), atramentowe i laserowe. Różnią się one sposobem wydruku, jakością i ceną eksploatacji. Pomimo tego, że na drukarkę laserową musimy wydać przy zakupie trochę większą kwotę (od około 550 zł), to już samo jej eksploatowanie jest tańsze (toner ma bowiem większą wydajność).drukarka atramentowa to koszt od 250 zł. Pojemniki z tuszami mają różne ceny w zależności od marki, modelu drukarki, pojemności, tego, czy tusz będzie służył do wydruku kolorowego czy też czarno-białego, itp.

spotkanie 1 17 Rys. 16 Drukarka laserowa Rys. 17 Drukarka atramentowa PRZENOŚNE DYSKI PAMIĘCI Do komputera możemy podłączyć zewnętrzny dysk twardy, który jest takim samym dyskiem, jaki mamy w komputerze z tą różnicą, że jest przenośny. Rys. 18 Dysk zewnętrzny Bardzo popularną zewnętrzną pamięcią jest tzw. pamięć USB nazywana Pendrive (lub Flashdrive). Zaletą tego rodzaju pamięci w porównaniu z zewnętrznym dyskiem twardym jest to, że posiada ona małe rozmiary oraz to, że jest odporna na wstrząsy ze względu na brak części mechanicznych wewnątrz pamięci USB. Wadą takiej pamięci jest dużo mniejsza pojemność w porównaniu do dysków twardych. Rys. 19 Pendrive

spotkanie 1 18 SYSTEM OPERACYJNY, OPROGRAMOWANIE, APLIKACJA System operacyjny jest głównym programem komputera (dokładniej jest zbiorem programów pośredniczących pomiędzy programami użytkownika, a sprzętem). Umożliwia on pracę komputera oraz wszystkich innych jego programów. Aplikacja to rodzaj oprogramowania, który ma bezpośredni kontakt z użytkownikiem, realizuje zadania dla użytkownika. Z technicznego punktu widzenia jest to oprogramowanie korzystające z usług systemu operacyjnego. Przykładem aplikacji są: oprogramowanie biurowe (edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne, programy magazynowo/finansowe), gry komputerowe, bazy danych, aplikacje multimedialne i edukacyjne. Najpopularniejszym systemem jest Windows, stworzony przez firmę Microsoft. DOWS WŁĄCZANIE KOMPUTERA, URUCHOMIENIE SYSTEMU WIN- Uruchomienie komputera osobistego jest bardzo prostą czynnością. Jeżeli nasz komputer (albo laptop) jest podłączony do prądu, wystarczy nacisnąć przycisk zasilania. Rys. 20 Przycisk zasilania Po prawidłowym rozruchu komputera, zostanie wyświetlony ekran tzw. pulpitu Windows. System bowiem uruchamia się automatycznie wraz z rozruchem komputera.

spotkanie 1 19 Rys. 21 Pulpit OMÓWIENIE ELEMENTÓW PULPITU Pulpit jest naszym wirtualnym biurkiem, co oznacza, że możemy na nim umieszczać wiele potrzebnych elementów, możemy je również stamtąd usuwać oraz przesuwać. Na pulpicie umieszczane są znaki programów, skróty oraz pliki. Na Rysunku 21 przykładem ikony jest Kosz. Ikony są to niewielkie obrazki z podpisami, stanowiące znaki graficzne różnych obiektów funkcjonujących w systemie operacyjnym. Ikony są graficzną reprezentacją plików, programów, skrótów do różnych obiektów, katalogów, napędów wewnętrznych i zewnętrznych. Ikony swoim wyglądem nawiązują do funkcjonalności elementu, który przedstawiają. Pasek zadań W dolnej części ekranu widoczny jest pasek, na którym znajdują się niewielkie ikony. To tak zwany pasek zadań, który ułatwia poruszanie się w systemie. Upraszcza on dostęp do wielu miejsc i pozwala na proste przełączanie się pomiędzy oknami i programami.

spotkanie 1 20 Rys. 22 Pasek zadań W lewej części paska widoczny jest duży okrągły przycisk, wywołujący Menu Start oraz pasek szybkiego uruchamiania (kolejne ikony widoczne obok), za pomocą, którego możemy szybko uruchamiać programy i wyświetlać okna. W prawej części paska znajduje się, tak zwany obszar powiadomień, kontrolka zegara oraz przycisk Pokaż pulpit. Na pasku zadań pojawiają się też ikony działających programów i otwartych okien, dzięki czemu ułatwia on poruszanie się pomiędzy nimi. Menu Start W lewym dolnym rogu znajduje się menu Start, przez które możemy dotrzeć do wszystkich programów i ustawień w systemie. Otwieramy je, klikając pojedynczo lewym klawiszem myszki. Rys. 23 Menu Start

spotkanie 1 21 PRZYCISK ZAMKNIJ Po kliknięciu na Menu Start, możemy zobaczyć przycisk Zamknij. Naciśnięcie na niego spowoduje zamknięcie systemu. Po jego prawej stronie znajduje się przycisk, oznaczony symbolem strzałki (biały trójkącik). Kliknięcie na niego wywołuje ukazanie się dodatkowych opcji, dodatkowego Menu (również widoczne na Rys. 24). Rys. 24 Przycisk Zamknij w menu Start Widocznych jest tam kilka opcji: Przełącz użytkownika Wyloguj Zablokuj Uruchom ponownie Miękki Uśpij Hibernacja Przycisk Zamknij ĆWICZENIE W tabeli poniżej przedstawione zostały części komputera. Wpisz ich nazwę obok obrazka. Dodaj, jeśli potrafisz funkcję jaką spełnia dana część. Rozpoznaj zewnętrzne urządzenia lub część komputera i wpisz nazwę obok obrazka. Uwzględnij w nazwie zdobytą wiedzę techniczną o poszczególnych elementach.

spotkanie 1 22 Obrazek Nazwa / Twoje skojarzenia

Nie taki komputer straszny jak go malują PODSTAWY OBSŁUGI KOMPUTERA SPOTKANIE 2 TEMAT: NO BO TY SIĘ BOISZ MYSZY

spotkanie 2 24 SŁOWNIK NOWYCH POJĘĆ Nazwa MYSZ KOMPUTEROWA WSKAŹNIK MYSZY PRZYCISKI MYSZY ROLKA MENU KONTEKSTOWE TOUCHPAD Definicja Urządzenie służące do poruszania kursorem (wskaźnikiem myszy) na ekranie monitora. Strzałka widoczna na ekranie monitora. Porusza się ona dzięki ruchom, które za pomocą myszki wykonuje użytkownik. Ruchome elementy myszy (lewy i prawy), dzięki którym możliwe jest wykonywanie różnych czynności, np. zaznaczania obiektów (lewy przycisk myszy), wywoływania menu kontekstowego (prawy przycisk myszy). Środkowy przycisk myszy, który umożliwia ruch do góry i w dół okna tzw. przewijanie. Lista, która rozwija się, po kliknięciu w dany obiekt prawym przyciskiem myszy. Odpowiednik myszy komputerowej w laptopie. WPROWADZENIE DO NOWEGO TEMATU Mysz (a w laptopie jej odpowiednik, touchpad) służy przede wszystkim do wskazywania elementów, z których chcemy skorzystać, do ich otwierania, przesuwania, wykorzystywania różnych funkcji. Gdy chcemy wykonać jakieś działanie przy jej pomocy, najpierw musimy skierować jej wskaźnik w odpowiednią stronę. Późniejsze działania wykonujemy już raczej przy użyciu klawiatury. PORUSZANIE MYSZĄ Mysz składa się z dwóch przycisków (lewy i prawy) oraz rolki (Rys. 1).

spotkanie 2 25 PRAWY PRZYCISK MYSZY ROLKA LEWY PRZYCISK MYSZY Rys. 1 Mysz Tak, jak już było powiedziane, mysz służy do wskazywania różnych rzeczy na ekranie monitora i wykonywania w odniesieniu do nich pewnych czynności. Podstawowa reguła używania myszy jest bardzo prosta przesunięcie jej w dowolną stronę (na biurku, stole, podkładce) powoduje ruch widocznego na ekranie wskaźnika myszy w odpowiednim kierunku. Ważne jest, aby nie unosić myszy, ale delikatnie przesuwać ją po powierzchni, na której się znajduje. Po poruszeniu myszą, powinien pojawić się na ekranie wskaźnik myszy w postaci białej strzałki (Rys. 2). Rys. 2 Wskaźnik myszy

spotkanie 2 26 KLIKNIĘCIE LEWYM PRZYCISKIEM MYSZY Podstawowym działaniem, które możemy wykonać za pomocą myszy (oczywiście oprócz przesuwania), jest kliknięcie. Wykonując tę czynność zaznaczamy np. tekst, otwieramy np. plik bądź zatwierdzamy działanie, które chcemy wykonać. Brzmienie tego słowa dość dobrze oddaje dźwięk naciskanego przycisku myszy. Kliknięcie to bowiem właśnie naciśnięcie i zwolnienie przycisku myszy. Zwykle używamy lewego przycisku urządzenia, chyba że wyraźnie jest mowa o prawym. DWUKROTNE KLIKNIĘCIE LEWYM PRZYCISKIEM MYSZY Lewy przycisk można wykorzystać również w inny sposób. Często używa się tak zwanego dwukrotnego (albo podwójnego) kliknięcia. Działanie to polega na umieszczeniu wskaźnika myszy w odpowiednim miejscu i szybkim dwukrotnym naciśnięciu i zwolnieniu przycisku. Działanie to zwykle służy do wejścia w folder, plik czy w przypadku Internetu na stronę. KLIKNIĘCIE PRAWYM PRZYCISKIEM MYSZY Na podobnej zasadzie wykorzystujemy prawy przycisk myszy, przy czym wykonujemy nim tylko pojedyncze kliknięcia. Czynność ta wywołuje pojawienie się tzw. menu kontekstowego, które umożliwia wybranie różnych opcji, charakterystycznych dla obiektu, na którym kliknęliśmy. Inne menu pojawi się, jeśli klikniemy na pulpicie (Rys. 3), inne jeśli klikniemy na ikonę (Rys. 4), itd. Rys. 3 Menu kontekstowe pulpitu

spotkanie 2 27 Rys. 4 Menu kontekstowe ikony Kosz UNOSZENIE WSKAŹNIKA MYSZY Mysz daje również możliwość łatwego przypomnienia sobie funkcji pewnych elementów, np. na pulpicie, w danym programie. Kiedy zapomnimy, jaką funkcję pełni na przykład ikona Kosza, umieszczona na pulpicie, wystarczy, że skorzystamy z opcji unoszenia wskaźnika myszy. Aby z niej skorzystać, nie trzeba, bynajmniej podnosić myszy, lecz wystarczy umieścić jej wskaźnik w odpowiednim miejscu w tej sytuacji na obrazku KOSZ i po prostu... poczekać. Skutkuje to wyświetleniem na ekranie pewnych podpowiedzi (Rys. 5). Rys. 5 Informacja, która pojawia się po uniesieniu wskaźnika myszy nad ikoną Kosz PRZECIĄGANIE Innym działaniem, które możemy wykonać dzięki myszy jest, tak zwane przeciąganie. Działanie to polega na umieszczeniu wskaźnika myszy nad elementem, który ma zostać przemieszczony, naciśnięciu lewego przycisku urządzenia, a następnie przeciągnięciu wskaźnika (zwykle wraz z elementem) w odpowiednie miejsce i zwolnieniu (dopiero w tym momencie) przycisku myszy. Operacja przypomina nieco podobne działanie w świecie rzeczywistym aby coś przemieścić, zwykle musimy to chwycić, przenieść i położyć w innym miejscu. Dokładnie tak samo dzieje się w komputerze. Dzięki wykonaniu takiego ruchu myszą możemy przenosić z jednego miejsca na drugie np: pliki, foldery, fragmenty tekstu, zdjęcia itp. Wszystkie te etapy umożliwia nam mysz.

spotkanie 2 28 KOMBINACJE Z KLAWISZAMI KLAWIATURY Niekiedy korzysta się również z myszy w kombinacji z klawiszami klawiatury. Omówimy trzy szczególnie użyteczne kombinacje: Rolka + klawisz CTRL, Lewy przycisk myszy +klawisz CTRL, Lewy przycisk myszy + klawisz SHIFT. Pierwsza z nich pozwala na powiększenie obrazu na ekranie monitora. Aby z niej skorzystać wystarczy kliknąć lewym przyciskiem myszy na pulpicie, a następnie nacisnąć i przytrzymać klawisz CTRL na klawiaturze (jeden z takich przycisków znajduje się w lewym dolnym rogu klawiatury) i przekręcać rolkę myszy, ciągle go trzymając. Kiedy będziemy kręcili rolką do góry, obraz zostanie powiększony. Przewijanie rolki w dół natomiast, spowoduje zmniejszenie obrazu. Druga kombinacja służy do zaznaczania więcej niż jednego elementu. Będzie ona przydatna szczególnie wtedy, kiedy na przykład mamy zbiór zdjęć i chcemy kilka z nich przenieść w inne miejsce na komputerze lub kiedy chcemy je komuś podarować, np. na pendrivie. Aby skorzystać z tej kombinacji, należy kliknąć raz lewym przyciskiem myszy na pierwszy obiekt. Następnie wciskamy na klawiaturze klawisz CTRL i cały czas go trzymając, klikamy lewym przyciskiem myszy na kolejnym elemencie, który nas interesuje. Czynność powtarzamy tak długo, aż zaznaczymy wszystkie potrzebne obiekty. Ostatnia kombinacja jest trochę podobna do poprzedniej, ale daje możliwość zaznaczenia jednocześnie wielu elementów. Działanie to polega na kliknięciu (lewym przyciskiem myszy) na pierwszy obiekt, który nas interesuje (np. Folder B), a następnie wciśnięciu klawisza SHIFT na klawiaturze i kliknięciu myszą na ostatni element (np. Folder E), który chcemy zaznaczyć. Zobaczmy, że dzięki temu sposobowi, zaznaczone zostały od razu cztery foldery (Rys. 8). Ponownie tak zaznaczone obiekty możemy przeciągać jednocześnie w inne miejsce, podobnie, jak to się działo z pojedynczymi elementami. To bardzo ułatwia pracę.

spotkanie 2 29 Rys. 6 Efekt wykorzystania kombinacji lewy przycisk myszy + SHIFT TOUCHPAD Wszystkie omówione przez nas czynności dotyczą stosowania myszki, której zazwyczaj używa się w przypadku pracy na komputerze stacjonarnym. W laptopie jest ona zastąpiona przez tzw. touchpad (Rys. 9), co nie oznacza, że nie można korzystać z tradycyjnej myszki. Touchpad to płytka dotykowa, która znajduje się z przodu obudowy. Rys. 7Touchpad Ma ona zazwyczaj dwa przyciski, które pełnią takie same funkcje, jak w zwykłej myszy. Wskaźnikiem na ekranie porusza się natomiast, przesuwając palcem po płytce, znajdującej się pod lub nad przyciskami. Wykorzystywanie touchpada wielu osobom wydaje się niewygodne, dlatego często do laptopa używa się myszki, którą podłącza się za pomocą kabla lub w wersji bezprzewodowej bezprzewodowo.

spotkanie 2 30 ĆWICZENIE Wykonajcie następujące polecenia, posługując się myszką. 1. Kliknijcie na Folder A. 2. Przeciągnijcie Folder A i ustawcie go za folderem E. 3. Kliknijcie dwukrotnie na folder E, a następnie zamknijcie go. 4. Unieście wskaźnik nad Folderem B. Sprawdźcie, jaki opis się pojawi. 5. Kliknijcie prawym przyciskiem myszy na Folderze D. Jakie są cztery ostatnie (pierwsze cztery od dołu listy) elementy ma menu kontekstowe, które się pojawiło? Jeśli zrealizowałeś materiał dotyczący kombinacji z klawiszami, wykonaj dodatkowe ćwiczenia. 1. Zaznacz jednocześnie Folder A, D, E przy użyciu odpowiedniej kombinacji z klawiszem klawiatury. 2. Przeciągnij foldery ponownie w taki sposób, aby wszystkie były w jednym miejscu pulpitu. Za pomocą odpowiedniej kombinacji z klawiszem klawiatury zaznacz wszystkie foldery jednocześnie. 3. Powiększ obraz pulpitu za pomocą odpowiedniej kombinacji z klawiszem klawiatury. 4. Pomniejsz obraz pulpitu za pomocą odpowiedniej kombinacji z klawiszem klawiatury.

Nie taki komputer straszny jak go malują PODSTAWY OBSŁUGI KOMPUTERA SPOTKANIE 3 TEMAT: KLAWIATURA, CZYLI NIE TAKI DIABEŁ STRASZNY

spotkanie 3 32 SŁOWNIK NOWYCH POJĘĆ Nazwa KLAWIATURA KLAWIATURA AL- FANUMERYCZNA KLAWIATURA NUMERYCZNA KLAWISZE FUNKCYJNE KLAWISZE STRZAŁEK KLAWISZE NAWIGACYJNE KLAWISZE SPECJALNE Definicja Urządzenie umożliwiające wpisywanie do komputera różnych znaków (liter, cyfr, znaków interpunkcyjnych, itp.). Blok klawiatury, zestaw klawiszy pozwalający na wprowadzanie liter, cyfr i znaków odstępu oraz znaków specjalnych (np. nawiasy, symbole działań matematycznych, znaki przestankowe). Blok klawiatury zawierający zestaw klawiszy z cyframi i najczęściej używanymi symbolami działań matematycznych. Zielona dioda, zapalona powyżej klawiszy tej części klawiatury, informuje o tym, iż jest ona włączona. Blok klawiaturowy położony nad częścią alfanumeryczną. Jego klawisze oznaczone są skrótami od F1 do F12. Ich naciskanie umożliwia wywołanie pewnych funkcji w komputerze, np. klawisz F1 zawsze wywołuje Pomoc dla każdego używanego programu. Zbiór klawiszy położony na dole klawiatury między częścią alfanumeryczną a numeryczną. Klawisze te służą do poruszania kursorem w dokumentach, programach. Zbiór przycisków położony powyżej klawiszy strzałek, między częścią alfanumeryczną a numeryczną. Klawisze te służą do poruszania kursorem w dokumentach, programach. Zbiór klawiszy: Print Screen, Scroll Lock, Pause Break. POLSKIE ZNAKI Litery: ą, ę, ć, ł, ń, ś, ó, ź, ż. SPACJA Najdłuższy klawisz na klawiaturze, znajdujący się na dole klawiatury alfanumerycznej. Tak również nazywa się przerwę miedzy wyrazami tekstu wstawioną dzięki temu klawiszowi.

spotkanie 3 33 WPROWADZENIE DO NOWEGO TEMATU Klawiatura jest to urządzenie podłączone do komputera za pomocą kabla albo bezprzewodowo (za pośrednictwem fal radiowych). Dzięki niemu możemy wprowadzać do komputera tekst, liczby i inne znaki. Przy użyciu klawiatury, możemy wykonywać i wydawać komputerowi różne polecenia. W klasycznych klawiaturach komputerów stacjonarnych można zwykle wyróżnić kilka obszarów lub grup klawiszy (Rys. 1). Rys. 1 Grupy klawiszy Największy zbiór klawiszy to klawiatura alfanumeryczna. Odpowiada ona za wprowadzanie liter, znaków odstępu, cyfr i rozmaitych znaków specjalnych, takich jak nawiasy, symbole działania matematyczne i znaki przestankowe. Z tej części klawiatury będziemy korzystali między innymi w trakcie pisania tekstów. Powyżej części alfanumerycznej znajdują się tak zwane klawisze funkcyjne, oznaczone skrótami od F1 do F12, które umożliwiają wywołanie pewnych funkcji w komputerze, np. klawisz F1 zawsze wywołuje Pomoc dla każdego używanego przez nas programu (zbiór zasad korzystania z tego programu, podpowiedzi, jak w nim działać). W prawej części naszego urządzenia znajduje się klawiatura numeryczna, zawierająca zestaw cyfr i najczęściej używanych symboli działań matematycznych. O tym, że ta część klawiatury jest aktywna informuje zielona dioda, zapalona powyżej klawiszy. Pomiędzy nią, a częścią alfanumeryczną można wyróżnić jeszcze dwie grupy klawiszy: klawisze strzałek oraz zestaw, składający się z dodatkowych klawiszy nawigacyjnych i specjalnych. Klawisze strzałek i klawisze nawigacyjne służą, ogólnie mówiąc, do poruszania się po ekranie monitora w komputerze stacjonarnym albo wyświetlacza w laptopie.

spotkanie 3 34 MAŁE ZNAKI Aby uzyskać znaki widoczne na klawiszach klawiatury alfanumerycznej zazwyczaj, wystarczy po prostu na nie naciskać. W takiej sytuacji uzyskamy małe znaki (np. małe litery) (Rys. 2). Rys. 2 Zapisane w Notatniki słowo komputer SPACJA Zazwyczaj dokument, który chcemy utworzyć, ma więcej słów, które trzeba od siebie oddzielić. W tym celu używamy klawisza o nazwie SPACJA. To najdłuższy klawisz klawiatury, znajdujący się na dole części alfanumerycznej. Jako jedyny nie jest podpisany. Rys. 3 Słowa zapisane z Notatniku ze Spacją BACKSPACE Kiedy piszemy tekst, zdarza się, że chcielibyśmy usunąć jakąś literę. W tym celu używamy klawisza BACKSPACE, który znajduje się w prawym górnym rogu klawiatury alfanumerycznej. Jego naciśniecie powoduje usunięcie litery, która znajduje się przed kursorem (czyli przed migającą pionową kreską, która pojawia się w miejscu pisania). Jeśli chcemy usunąć literę w środku wyrazu (lub w innym wyrazie niż ten napisany ostatnio), wystarczy, że klikniemy myszką w odpowiednim miejscu i ustawimy kursor z prawej strony litery, którą chcemy usunąć. Potem naciskamy Backspace tyle razy, ile znaków chcemy usunąć.

spotkanie 3 35 Rys. 4 Słowo klawiatura po usunięciu wszystkich liter a wykorzystanie klawisza BACKSPACE WIELKIE LITERY Zazwyczaj w dokumencie tekstowym wpisujemy całe zdania. Dlatego potrzebne są nam duże litery. Otrzymamy je, gdy wciśniemy klawisz SHIFT i wybraną literę. Aby stworzyć literę M, wciskamy klawisz SHIFT oraz (trzymając go cały czas) klawisz z literą m. Rys. 5 Słowa z dużych liter Niekiedy zależy nam na tym, żeby cały tekst był napisany drukowanymi literami. Oczywiście możemy to zrobić, przez cały czas przytrzymując klawisz SHIFT, niemniej byłoby to bardzo niewygodne. Dlatego w takiej sytuacji warto użyć klawisza CAPS LOCK. Jego wciśnięcie spowoduje zapalenie się zielonej diody nad klawiaturą numeryczną (zestaw klawiszy numerycznych wydzielony z głównego układu klawiatury, zazwyczaj po prawej jej stronie, dioda znajduje się obok tej, która sygnalizuje, że włączona jest klawiatura numeryczna). Później można pisać, używając już wyłącznie znaków klawiatury, które będą od razu zapisywane jako drukowane. Rys. 6 Słowa zapisane drukowanymi literami

spotkanie 3 36 GÓRNE ZNAKI NA KLAWISZACH Niektóre klawisze mają dwa znaki: jeden na górze, drugi na dole. Takie klawisze znajdują się na przykład na górze klawiatury alfanumerycznej na dole mają one cyfry, na górze zaś różne znaki (np.!, @, #, &, *). Kiedy naciskamy takie klawisze, uzyskujemy cyfry. Aby natomiast zapisać górne znaki, musimy dodatkowo użyć klawisza SHIFT. Aby uzyskać, np. znak %, należy nacisnąć (i trzymać) klawisz SHIFT oraz znajdujący się na górze klawiatury, klawisz z liczbą 5. Rys. 7 Górne znaki z klawiszy POLSKIE ZNAKI Wiele wyrazów zawiera tzw. polskie znaki: ą, ę, ć, ł, ń, ś, ó, ź, ż. Aby je uzyskać, wystarczy użyć klawisz ALT. Klawisze te znajdują się po prawej i po lewej stronie SPACJI. W tej kombinacji będziemy używać jednak tylko tego po prawej stronie. Ponownie wystarczy przytrzymać klawisz oraz wcisnąć odpowiednią literę z klawiatury. Zatem, aby utworzyć literę ą należy przytrzymać klawisz ALT i nacisnąć klawisz z literą a. Aby utworzyć literę Ć należy przytrzymać klawisz ALT i nacisnąć klawisz z literą C. Wyjątkowo w przypadku litery Z należy nacisnąć ALT i literę X. W ten sposób uzyskamy literę Ź. Naciśnięcie litery Z i klawisza ALT spowoduje uzyskanie litery Ż. Rys. 8 Małe, polskie znaki

spotkanie 3 37 Nieco trudniej jest stworzyć polskie znaki drukowane. W tym celu do kombinacji klawisza z literą, którą chcemy zmiękczyć oraz klawisza ALT, musimy dodać jeszcze klawisz SHIFT. Zapiszmy teraz wszystkie polskie znaki jako wielkie litery (Rys. 9). Rys. 9 Duże, polskie znaki TWORZENIE KOLEJNYCH LINIJEK TEKSTU Czasami zależy nam, żeby wiersze tekstu, który piszemy, były krótsze (kiedy np. przepisujemy wiersz, tworzymy listę zakupów, przepis na obiad). Aby móc pisać w nowej linijce, wystarczy użyć klawisza ENTER. Można go nacisnąć po ostatnim napisanym słowie lub ustawić kursor a następnie kliknąć w miejscu, od którego chcielibyśmy przenieść tekst do nowej linijki. Rys. 10 Tworzenie kolejnego wiersza Rys. 11 Tworzenie kolejnego wiersza w gotowym tekście

spotkanie 3 38 CYFRY I LICZBY Często w tekście chcemy zamieścić również liczby, np. kiedy tworzymy listę zakupów zapisujemy w niej, ile sztuk danego produktu potrzebujemy. Do stworzenia takiej listy możemy użyć NOTATNIKA znajdującego się w MENU START. Aby wejść w NOTATNIK w którym będziemy zapisywać np.listę zakupów należy najechać myszką na START, jeden raz kliknąć a następnie najechać na słowo NOTATNIK i również kliknąć. W takim NOTANIKU możemy używać liter i cyfr oraz wszystkich znaków szczególnych. Aby utworzyć cyfry, możemy użyć klawiszy, które znajdują się na górze klawiatury alfanumerycznej. Kiedy będziemy je wciskali, uzyskamy tylko dolne znaki, a zatem te, o które chodzi nam w tym momencie. Gdy jednak chcemy stworzyć dłuższy ciąg liczb, np. zapisać numer rachunku bankowego, warto skorzystać z klawiatury numerycznej. Aby to zrobić, należy się upewnić, czy jest ona włączona w takiej sytuacji powinna być zapalona pierwsza od lewej dioda nad tą częścią klawiatury. W praktyce często zauważamy, że klawiatura numeryczna jest wyłączona, kiedy próbujemy coś za jej pomocą zapisać, a znaki się jednak nie pojawiają. Wtedy należy pamiętać o wciśnięciu klawisza NUM LOCK. Rys. 12 Cyfry ĆWICZENIE Wykonajcie następujące polecenia. 1. Otwórz nowy dokument w Notatniku. 2. Przepisz następujący tekst, który uzupełnisz swoimi danymi: Mam na imię. Urodziłem/Urodziłam się (dzień, miesiąc, rok) w (MIEJSCOWOŚĆ). Na kursie komputerowym najbardziej chciałbym/chciałabym nauczyć się

spotkanie 3 39 PODSUMOWANIE, OCENA KOŃCOWA ZASADY TWORZENIA TEKSTÓW PRZY UŻYCIU KLAWIATURY Klawisz Funkcja SPACJA ENTER SHIFT + LITERA Służy do tworzenia przerwy między wyrazami w tekście. Pozwala na rozpoczęcie pisania w nowym wierszu lub na przeniesienie tekstu do nowej linijki. Tworzy wielkie litery, np. SHIFT+l >L. SHIFT + ZNAK Służy do uzyskania górnych znaków z klawiszy np. %. BACKSPACE CAPS LOCK NUM LOCK PRAWY ALT + LITERA Usuwa znak, znajdującą się po lewej stronie od kursora. Pozwala na pisanie ciągłego tekstu wielkimi literami. Włącza klawiaturę numeryczną. Służy do tworzenia polskich znaków (ś, ć, ł, ń, ó, ż, ź, ą, ę), np. prawy ALT+e > ę.

Nie taki komputer straszny jak go malują PODSTAWY OBSŁUGI KOMPUTERA SPOTKANIE 4 TEMAT: OKNO NA ŚWIAT. LOGOWANIE ORAZ BUDOWA OKNA WINDOWS.

spotkanie 4 42 SŁOWNIK NOWYCH POJĘĆ Nazwa LOGOWANIE EKRAN LOGOWANIA OKNO OBSZAR ROBOCZY MENU PASEK PRZEWIJANIA MINIMALIZOWA- NIE MAKSYMALIZOWA- NIE EKSPLORATOR WINDOWS FOLDER PODFOLDER Definicja Proces uzyskiwania dostępu do konta użytkownika na komputerze. Zazwyczaj odbywa się on przez podanie hasła. Tablica, za pomocą której odbywa się logowanie. Wydzielona przestrzeń ekranu, która pojawia się na nim wraz z uruchomieniem programu, aplikacji, folderu. Największy element okna, w którym można wykonywać różne działania związane z jego funkcjonalnością. Lista opcji, możliwych do wykonania działań. Można wyróżnić menu kontekstowe (uzyskiwane przez kliknięcie prawym przyciskiem myszy; zbiór dostępnych w nim opcji jest ściśle związany z danym obiektem) oraz menu okna (dostępne poprzez kliknięcie na obszar okna, w którym się ono znajduje). Element służący do przesuwania zawartości okna. Zmniejszenie wymiarów otwartego okna do formy miniatury na pasku zadań. Powiększenie wymiarów okna do dostępnego rozmiaru ekranu. Miejsce służące do wyświetlenia otwartych programów, katalogów. Miejsce utworzone na dysku komputera w celu przechowywania, katalogowania dokumentów. Folder utworzony w innych folderze.

spotkanie 4 43 WPROWADZENIE DO NOWEGO TEMATU Kiedy korzystamy z komputera bardzo ważne jest bezpieczeństwo naszych danych, a także komfort pracy. Obie te rzeczy może w pewnym sensie zapewnić nam fakt, że na komputerze utworzone są konta dla różnych użytkowników. Za chwilę wyjaśnione zostanie, co to dokładnie oznacza. Teraz wystarczy powiedzieć, że opcja ta gwarantuje, z jednej strony, że nikt przez przypadek nie usunie naszych dokumentów, czy nie zmodyfikuje ich bez naszej wiedzy. Z drugiej strony zmianie nie ulegną też ustawienia komputera, które nam odpowiadają. W związku z tym, za chwilę dowiemy się, jak uzyskać dostęp, czyli zalogować się do konta użytkownika. W dalej części zajęć poznamy też budowę okna Windows. EKRAN LOGOWANIA Bardzo możliwe, że kiedy włączycie komputer, zamiast pulpitu zobaczycie tablicę logowania. Rys. 1 Tablica logowania Co to jest? System Windows umożliwia używanie komputera wielu różnym osobom. Każdy użytkownik ma tak jakby swój komputer w jednym fizycznym urządzeniu. To znaczy np. że nasze doku-

spotkanie 4 44 menty, zdjęcia, piosenki będą widoczne tylko dla nas, a nie dla innych użytkowników komputera. Inaczej nazywamy to kontrolą uprawnień, czyli kontrolą dostępu do pewnych rzeczy w komputerze. Każdy z użytkowników ma swoje konto z odpowiednią nazwą (np. imieniem) wraz z hasłem (opcjonalnie), które blokuje do niego dostęp. Tworzenie takich kont jest bardzo wygodne, kiedy z komputera korzysta wielu domowników. LOGOWANIE DO KONTA Aby móc skorzystać ze swojego konta, należy się do niego zalogować tzn. podać hasło. Operacja ta odbywa się na specjalnym ekranie logowania, który został pokazany na zdjęciu nr 1. Aby się zalogować, należy kliknąć na obrazek reprezentujący nasze konto. W znajdującym się poniżej polu wprowadzamy hasło dostępu (pamiętając o rozróżnianiu małych i dużych liter). Następnie klikamy znajdujący się obok przycisk (oznaczony symbolem strzałki) lub po prostu naciskamy klawisz ENTER na klawiaturze. Po wykonaniu tych czynności zobaczymy swój pulpit i będziemy mogli korzystać ze wszystkich swoich programów, dokumentów, itd. OKIENKA WINDOWS System operacyjny Windows jest często nazywany systemem okienkowym. Sama nazwa, to angielskie słowo oznaczające okna. Cała komunikacja z komputerem, który ma zainstalowany ten system operacyjny, opiera się na różnego rodzaju okienkach. Przykładowe okno systemu Windows 7 zostało pokazane poniżej. Bardzo ważne, aby dokładnie zapoznać się z jego budową, ponieważ wszystkie mają analogiczny układ. Takie okienko uzyskamy, klikając dwukrotnie lewym przyciskiem myszy w ikonę Komputer (Mój Komputer), która znajduje się na pulpicie. Jeśli jej tam nie mamy, okno możemy otworzyć wykorzystując menu Start. Należy w nie kliknąć, a następnie z kategorii Wszystkie programy wybrać Komputer (Mój Komputer).

spotkanie 4 45 Rys. 2 Okno systemu Windows Największą część okna stanowi jego obszar roboczy. Jest on na rysunku 3 oznaczony numerem 1. Na lewo od niego znajduje się pasek boczny (okienko nawigacji). Jest oznaczony jako 2. W dolnej części okna umieszczony jest pasek właściwości (3). Jak sama nazwa wskazuje widoczne są na nim podstawowe dane dotyczące naszego komputera. Elementy zajmujące górną część okna to: Pasek tytułu z przyciskami okna (4) Pasek nawigacji z kontrolką wyszukiwania (5) Pasek poleceń (6)

spotkanie 4 46 MENU OKIEN I PROGRAMÓW Możliwość wydawania poleceń komputerowi i jego programom zapewniają różnego rodzaju menu. Menu to tak, jak w restauracji, zestaw różnych opcji. W restauracji odnoszą się one do listy dań, które możemy zjeść na obiad. W komputerze zaś jest to lista poleceń, których kliknięcie powoduje wykonanie określonych działań lub rozwinięcie kolejnego poziomu menu (dlatego nazywamy to menu wielopoziomowe). Menu znajduje się w górnej części okna. Jeżeli nie jest widoczne, należy kliknąć na obszar roboczy tak, aby upewnić się, że okno jest aktywne. Następnie należy kliknąć klawisz ALT. Przykład menu związanego z oknem Mój komputer został pokazany poniżej. Rys. 3 Przykład menu okna Aby rozwinąć dane menu, wystarczy kliknąć odpowiednią pozycję (np. Widok). Rozwinięcie podmenu, które jest zawsze oznaczone symbolem strzałki, wymaga jedynie umieszczenia wskaźnika myszy nad odpowiednią pozycją (tutaj przykładem może być Sortuj według)(rys. 4). Aby wybrać określone polecenie (np. Nazwa), trzeba na nie po prostu kliknąć. Oprócz menu okna wyróżniamy tak zwane menu kontekstowe.

spotkanie 4 47 Uzyskuje się je przy użyciu prawego przycisku myszy, poprzez kliknięcie na dany obiekt (np. ikonę umieszczoną na pulpicie). Polecenia z menu kontekstowego wybiera się za pomocą lewego przycisku. Umożliwia ono wykonanie operacji ściśle związanych z danym obiektem inne możliwości będzie oferowało menu kontekstowe okna, a inne menu związane np. z ikoną. Przykładowe menu kontekstowe zostało pokazane na Rysunku 4. Rys. 4 Menu kontekstowe pulpitu ĆWICZENIE 1. Otwórz okno Mój Komputer (Komputer) z Menu Start (lub z Pulpitu). 2. Rozwiń menu wielopoziomowe Organizuj z okna Mój Komputer. Sprawdź, jakie opcje kryją się pod funkcją Układ. 3. Zamknij otwarte okno Mój Komputer (Komputer). 4. Wywołaj menu kontekstowe Pulpitu. Sprawdź, jakie funkcje kryją się pod opcją Sortuj według.

spotkanie 4 48 OTWIERANIE OKIEN Aby móc korzystać z wszystkich możliwości, jakie stwarzają poszczególne okna, należy je najpierw otworzyć. Możemy zrobić to w prosty sposób. Wystarczy dwukrotnie kliknąć lewym klawiszem myszy w ikonę, którą chcemy otworzyć. OKIEN MINIMALIZOWANIE, MAKSYMALIZOWANIE I ZAMYKANIE Najczęściej używane funkcjonalności okien. 1. Okna, które w danej chwili nie są nam potrzebne, możemy zminimalizować do paska zadań. Nie zostaną ona zamknięte, ale znajdą się w formie miniaturek na pasku. Służy do tego pierwszy z trzech przycisków okna (np. otwartego programu, okna Mój Komputer) widoczny w jego prawym górnym narożniku. Zminimalizowane okno możemy oczywiście w każdej chwili ponownie przywołać na ekran, klikając na miniaturę, która pojawiła się na pasku na dole ekranu. 2. Drugi z przycisków służy do Przywracania w dół okna. Oznacza to jego zmniejszenie, ale w taki sposób, że okno pozostanie widoczne na ekranie (nie jest zwijane do paska tak, jak w przypadku minimalizowania). To bardzo przydatna funkcja, kiedy chcemy np. porównać między sobą dwa okna. Aby wykonać działanie odwrotne (powiększyć okno, aby zajmowało cały ekran), należy wykorzystać przycisk, na który zamienia się przycisk Przywróć w dół po jego użyciu ( ). Działanie to nazywa się maksymalizacją okna. 3. Gdy zakończymy już korzystanie z okna i zechcemy, np. zamknąć program, skorzystamy z przycisku zamykania okna ( ). Kliknięcie go spowoduje zamknięcie okna, które przestanie być w tym momencie dostępne na ekranie. Abyśmy mogli ponownie korzystać z niego, należy je otworzyć używając dwukrotnego kliknięcia. Lokalizacja omówionych przycisków jest przedstawiona na rysunku 5.

spotkanie 4 49 Rys. 5 Przyciski minimalizowania, maksymalizowania i zamykania okna PORUSZANIE SIĘ PO FOLDERACH, KATALOGACH Miejscami, po których poruszamy się na dyskach komputera są foldery. Terminem Folder będziemy od tej pory posługiwali się, aby wskazać konkretne miejsca przechowywania dokumentów w komputerze. Aby przejść do któregoś z folderów (czyli otworzyć go), należy dwukrotnie kliknąć na znaczek folderu lewym przyciskiem myszy. W efekcie zobaczymy jego okno. W przypadku otwierania kolejnych folderów będą się one pojawiały jedno po drugim w tym samym programie. Natomiast wtedy, kiedy chcemy, aby otwierany folder znajdował się w nowym oknie, należy otworzyć menu kontekstowe danej ikony przez naciśniecie prawego klawisza myszy.

spotkanie 4 50 Rys. 6 Wywołanie nowego okna Wybieramy pozycję Otwórz w nowym oknie. Na ekranie pojawi się nowe okno, w którym widoczna będzie zawartość folderu reprezentowanego przez wskazaną ikonę. Metoda ta również sprawdza się w przypadku ikon widocznych w innych miejscach. Po strukturze folderów możemy się również poruszać za pomocą paska nawigacji, znajdującego się w górnej części okna. Obok każdego widocznego w jego obrębie elementu, wyświetlana jest niewielka trójkątna strzałka. Jeżeli na nią klikniemy, to zobaczymy zbiór podfolderów, wchodzących w skład wybranego folderu.

spotkanie 4 51 Rys. 7 Pasek nawigacji okna Z wyświetlonego w ten sposób menu możemy wybrać przez jednokrotne naciśniecie klawisza myszki odpowiedni folder, do którego chcemy zajrzeć. Kiedy chcemy wrócić do poprzednio oglądanego folderu lub przejść do następnego, możemy wykorzystywać dwa klawisze nawigacyjne (przyciski przechodzenia), które mieszczą się w lewym górnym rogu okna (Rys. 8). Lewy przycisk powoduje powrót do ostatnio oglądanego folderu. Prawy zaś przenosi do kolejnego umieszczonego głębiej w strukturze.

spotkanie 4 52 Rys. 8 Klawisze nawigacyjne okna KORZYSTANIE Z PASKÓW PRZEWIJANIA W każdym folderze może znajdować się wiele podfolderów. Niekiedy jest ich na tyle dużo, że okno rozrasta się. Nie wszystkie foldery są widoczne jednocześnie. W takim przypadku do dyspozycji mamy tak zwane paski przewijania. Okno folderu zawierające paski przewijania jest pokazane na rysunku 9.

spotkanie 4 53 Rys. 9 Paski przewijania okna Paski przewijania mają postać pionowych lub poziomych elementów widocznych przy prawej lub dolnej krawędzi obszaru roboczego. Sposób posługiwania się tymi elementami jest następujący: przeciągając pionową belkę w górę lub w dół, możemy sprawić, że zawartość okna przesuwana jest odpowiednio w dół lub w górę. Wystarczy na pasku kliknąć lewym przyciskiem myszy i cięgle go trzymając, przesunąć w odpowiednim kierunku. Podobny efekt można uzyskać, klikając lewym przyciskiem myszy na przyciski (ze strzałkami), które znajdują się na końcach tych belek. Kliknięcie na przycisk ze strzałką skierowaną w dół przesunie w dół okno. Jeśli strzałka na przycisku, na który klikniemy, będzie skierowana w górę, okno zostanie przesunięte do góry. Analogiczne zasady stosujemy przy korzystaniu z belki poziomej. USTAWIANIE ROZMIARU OKNA Niekiedy konieczna jest zmiana rozmiaru okna, nad którym pracujemy, np. jego powiększenie. Robi się to w bardzo łatwy sposób. Należy kolejno:

spotkanie 4 54 1. Umieścić wskaźnik myszy nad wybraną krawędzią lub narożnikiem okna. Przyjmie on wówczas postać przypominającą dwie połączone strzałki skierowane w przeciwnych kierunkach (Rys. 10); 2. Nacisnąć lewy klawisz myszy; 3. Nie zwalniając lewego klawisza myszy, przesunąć strzałki w odpowiednią stronę (w zależności od tego, czy chcemy powiększyć czy zmniejszyć okno); 4. Zwolnić lewy klawisz myszy, kiedy okno osiągnie odpowiedni rozmiar. Rys. 10 Zmiana rozmiaru okna PRZENOSZENIE OKNA Często zdarza się, że na ekranie otwartych jest wiele okien, które częściowo na siebie nachodzą. Aby wygodnie z nich korzystać, możemy je odpowiednio poprzesuwać. W tym celu na pasku tytułowym zmniejszonego okna (np. dzięki użyciu przycisku Przywróć w dół w prawym górnym roku okna) należy kliknąć lewym przyciskiem myszy (Rys. 11). Następnie okno można przesunąć w dowolnym kierunku, nie zwalniając klawisza do momentu, aż nie znajdzie się ono w pożądanej przez nas lokalizacji. Rys. 11 Przenoszenie okna

spotkanie 4 55 PORUSZANIE SIĘ POMIĘDZY OKNAMI Gdy na ekranie widocznych jest wiele różnych okien, możliwe jest przechodzenie pomiędzy nimi. W danej chwili tylko jedno z okien może być aktywne, zaś pozostałe widnieją niejako w jego tle. Jeśli okna na siebie nachodzą, to te nieaktywne znajdują się pod oknem aktywnym (Rys. 12). Najprostszym sposobem przejścia do innego okna (czyli uaktywnienia go i przywołania na wierzch) jest kliknięcie dowolnego fragmentu jego powierzchni. W sytuacji, jak na rysunku 12, wystarczy kliknąć myszką na którykolwiek widoczny fragment okna, aby pojawiło się ono na wierzchu. Rys. 12 Nakładanie się okien Natomiast, jeśli wszystkie te cztery okna byłyby położone dokładnie na sobie, moglibyśmy skorzystać z Paska zadań. Widoczny jest tam Eksplorator Windows (oznaczony na rysunku 13).

spotkanie 4 56 Rys. 13 Eksplorator Windows Po kliknięciu na jego ikonę, otrzymamy menu, zawierające pozycje, z których każda odpowiada jednemu otwartemu oknu. Klikając na nazwę wybranego okna, możemy je przywrócić na ekran. Z tej pozycji możemy również zamknąć dane okno, klikając lewym klawiszem na czerwony krzyżyk (oznaczony na Rys. 13). Jest jeszcze jeden sposób wywołania podglądu wszystkich okien. Jest to również metoda, która pozwala zweryfikować, jakie aplikacje mamy otwarte, kiedy nie jesteśmy tego pewni. Zastosujmy skrót ALT (po lewej stronie SPACJI) + TAB. Jednokrotne użycie go spowoduje przejście do następnego okna. Natomiast przytrzymanie klawisza ALT i kilkukrotne naciśnięcie klawisza TAB umożliwi przejście do dowolnego okna. Sprawę dodatkowo ułatwia niewielkie okienko, które jest w tym czasie wyświetlane na ekranie (jeśli otwartych jest więcej aplikacji). Zawiera ono ikony otwartych okien wraz z ich nazwami. Rys. 14 Okno nawigacji

spotkanie 4 57 ĆWICZENIE 1. Otwórz okno Mój Komputer (Komputer). 2. Zminimalizuj okno. 3. Zmaksymalizuj okno. 4. Zamknij okno. 5. Ponownie otwórz okno Komputer. 6. W nowych oknach otwórz foldery: Dokumenty, Obrazy, Muzyka. 7. Zmniejsz okno Dokumenty, chwytaj je za prawy dolny róg. 8. Przesuń zawartość okna za pomocą paska przewijania. 9. Zminimalizuj wszystkie otwarte okna do Paska zadań; 10. Zmaksymalizuj okna Dokumenty i Muzyka, korzystając z Eksploratora Windows. 11. Pozamykaj wszystkie okna, korzystając z Eksploratora Windows.

Nie taki komputer straszny jak go malują PODSTAWY OBSŁUGI KOMPUTERA SPOTKANIE 5 TEMAT: ZAKŁADAMY FOLDERY. ZASADY TWORZENIA KATALOGÓW I KORZYSTANIA Z NICH...

spotkanie 5 60 SŁOWNIK NOWYCH POJĘĆ Nazwa Definicja PLIK FOLDER PODFOLDER KOPIOWANIE PRZENOSZENIE Pojedynczy dokument, utwór muzyczny, film itd. Miejsce utworzone na dysku komputera w celu przechowywania, katalogowania dokumentów. Folder utworzony w innych folderze. Tworzenie kopii pliku lub folderu, powielanie. Przesuwanie w nowe miejsce plików lub folderów. WPROWADZENIE DO NOWEGO TEMATU Plikami mogą być np. zdjęcia, filmy, piosenki, dokumenty tekstowe, itd. Pliki można podpisywać w dowolny sposób. Ważne, aby nazwa informowała o ich zawartości i pozwalała łatwo odnaleźć potrzebne materiały. Foldery to natomiast konkretne miejsca, w których będziemy umieszczać mniejsze dokumenty (np. zdjęcia). TWORZENIE FOLDERÓW, NADAWANIE IM NAZW Foldery tworzymy w bardzo łatwy sposób: w wybranym przez nas miejscu, np. na pulpicie > naciskamy prawy klawisz myszy. Wówczas powstanie menu kontekstowe; wyszukujemy opcję > Nowy > po najechaniu na nią wskaźnikiem myszy zobaczymy kolejne menu, z którego należy wybrać opcję Folder (Rys. 1);

spotkanie 5 61 Rys. 1 Tworzenie folderu przez takie działanie, na pulpicie pojawi się katalog o nazwie Nowy folder, który będzie wyglądał następująco: Rys. 2 Nowy folder przed nadaniem nazwy W momencie tworzenia nowego folderu, widzimy, że jego nazwa ( Nowy folder ) jest podświetlona (zaznaczona) na niebiesko. Teraz możemy nadać mu wybraną przez nas nazwę (lub pozostawić nazwę Nowy folder ). Nadania nazwy własnej, można dokonać poprzez wpisanie jej z klawiatury i zaakceptowanie klawiszem ENTER. Po wpisaniu nazwy, można także kliknąć lewym przyciskiem myszy na dowolnie wybrane miejsce na pulpicie, wtedy zostanie ona zapisana automatycznie. Nazwę Nowy folder zatwierdzamy w ten sam sposób, nie zmieniając jej.

spotkanie 5 62 ĆWICZENIE W każdej chwili możemy zmienić nazwę katalogu. W tym celu nakierowujemy wskaźnik myszki na folder, naciskamy prawy klawisz i wybieramy (już przy użyciu lewego przycisku) pozycję Zmień nazwę. Nazwa po raz kolejny zostanie podświetlona na niebiesko, co oznacza, że można ją zastąpić inną. Rys. 3 Zmiana nazwy folderu ĆWICZENIE Wróć do folderu, któremu nadałeś wcześniej nazwę i zmień ją na nazwę Moje wakacje. TWORZENIE PODFOLDERÓW Procedura tworzenia podfolderu jest taka sama, jak w przypadku folderu. Jedyna różnica jest związana z lokalizacją katalogu. Podfolder znajduje się bowiem wewnątrz folderu głównego. Aby utworzyć podfolder, należy wejść do katalogu, w którym ma się on znaleźć. Można to zrobić na dwa sposoby. Pierwszy z nich polega na dwukrotnym kliknięciu na ikonę folderu głównego (po tym działaniu otworzy się jego okno). Drugi zaś wiąże się z wykorzystaniem menu kontekstowego: na folderze, w którym ma się znaleźć podfolder, klikamy prawym przyciskiem myszy, a następnie wybieramy opcję Otwórz.