System operacyjny Windows

Transkrypt

1 System operacyjny Windows Wstęp System operacyjny Windows jest produktem amerykańskiej firmy informatycznej Microsoft. Generalnie wszystkie dotychczasowe wersje tego systemu operacyjnego, można podzielić na te przeznaczone dla indywidualnego użytkownika z funkcjami mniej zaawansowanymi, z przeznaczeniem głównie do użytku domowego i wersję bardziej zaawansowaną. Ta pierwsza wersja systemu Windows tzw. Workstation to np. Windows 95/98/Millenium/XP Home Edition. Druga odmiana systemu Windows to Windows NT, z przeznaczeniem do pracy w sieci komputerowej, możliwością obsługi dwóch procesorów na płycie głównej, lepszym poziomem zabezpieczeń i wydzieleniem kont użytkowników korzystających z systemu którzy posiadają ustalone przez administratora systemu uprawnienia. Windows NT np. Windows NT 4, Windows 2000 i obecnie XP Professional także dzieli się na wersje Workstation i Serwer, przy czym ta druga wersja różni się od Workstation tym iż jest przeznaczona do utworzenia serwera i zarządzania nim. Rozpoczęcie pracy Po włączeniu komputera i poprawnym załadowaniu do pamięci komputera systemu operacyjnego, w przypadku Windows 2000 lub XP pojawi się okno logowania. Logowanie polega na wprowadzeniu przez użytkownika swoich danych tj. identyfikatora oraz hasła. Po poprawnej autoryzacji użytkownik może korzystać z zasobów systemu w ramach swojego konta, czyli pewnych ustawień które określa administrator systemu (osoba która zazwyczaj system instaluje, zakłada konta użytkowników i dba o poprawną pracę całego systemu). Po zakończonej pracy z systemu należy się wylogować lub zamknąć system. Podstawowe elementy interfejsu graficznego rys 1. Windows cz.1 rok akademicki 2005/2006 1

2 Po włączeniu komputera który pracuje pod kontrolą systemu Windows powinien pojawić się obraz podobny do przedstawionego na rysunku 1; (ten układ dotyczy także starszych wersji systemu, czyli Windows 98/Me). Użytkownik widzi na ekranie tzw. pulpit (A) który może być wypełniony kolorem lub obrazem który określa się jako tapeta. Na pulpicie widnieją także ikony (B, C, D) które mogą odpowiadać najczęściej za otwarcie programu, foldera lub inne zadania. Najważniejszą ikoną jest ikona Mój komputer (B); po kliknięciu w nią otwiera się okno z zawartością następnych ikon, które w tym przypadku będą umożliwiały otwarcie zawartości m.in. twardego dysku, dyskietki, lub innych urządzeń na których przechowywane są dane. Ikona Moje dokumenty (C) daje dostęp do osobistego foldera użytkownika w którym przechowuje on swoje dane pod postacią plików (np. dokumenty tekstowe, pliki muzyczne, graficzne czy też pliki przeznaczone dla programów z których korzysta właściciel danych). Poza ikoną Kosz (D) która będzie opisana później, na pulpicie może być większa liczba ikon w zależności od potrzeb i stylu pracy użytkownika. Przycisk Start lub menu Start - (E) także należy do jednych z najważniejszych elementów systemu. Przycisk ten umożliwia uruchomienie dowolnego programu który został zainstalowany w systemie a także dostęp do innych wielu funkcji które również będą opisane później. Element oznaczony na rys. 1 jako (F) to pasek zadań który zapełnia się jeśli użytkownik uruchomił program lub otworzył jakikolwiek folder (uwaga - nie wszystkie działające w danej chwili programy są wyświetlane na pasku zadań). Pasek zadań informuje jakie programy są uruchomione z podaniem ich nazwy; jeśli otwarto jakiś plik podana jest jego nazwa i nazwa programu który ten plik obsługuje. W systemie może być jednocześnie otwarta większa liczba programów lub plików, jednak ich sprawna obsługa zależy przede wszystkim od ilości pamięci operacyjnej komputera (RAM), sprawności procesora, ilości wolnego miejsca na twardym dysku bni od stopnia skomplikowania zadań jakie wykonują wywołane programy. Literą (H) oznaczono tzw. zasobnik systemowy w którym oprócz informacji o aktualnej godzinie systemowej, pojawiają się informacji o ważniejszych programach które najczęściej uruchamiają się automatycznie wraz z systemem operacyjnym. Elementy menu Start rys. 2 Windows cz.1 rok akademicki 2005/2006 2

3 UWAGA: W przypadku systemów Windows 2000 (NT) lub Millenium i 98 menu Start jest uproszczone do jednej kolumny. Opis dla rysunku nr. 2 A Nazwa użytkownika który zalogował się i pracuje w systemie B Programy które na stałe pojawiają się w menu Start C Programy ostatnio uruchamiane w systemie D Przejście do wszystkich programów i usług dostępnych w systemie E Przycisk Start F oznaczenie otwarcia pliku o nazwie lista, obsługiwanego przez program Word G przejście do folderu Moje dokumenty H pozostałe foldery osobiste Adama Nowaka I przejście do okna Mój komputer J Panel sterowania dokonywanie ustawień pracy systemu i urządzeń peryferyjnych K Ustawienia dotyczące drukarek i faksów L Instrukcje dotyczące pracy z komputerem i możliwości systemu pomoc systemowa M Narzędzie do wyszukiwania danych N Okno wydawania poleceń systemowych X Przycisk do wylogowania Y Przycisk do zamknięcia systemu i wyłączenia komputera Kliknięcie w przycisk Start powoduje pojawienie się opcji widniejących na rys. 2. Wybór przycisku Y powoduje pojawienie się okna jak na rys. 3 rys. 3 W oknie Zamykanie systemu Windows widnieją m.in. następujące możliwości: Zamknij system koniec pracy i wyłączenie komputera; Uruchom ponownie - wybrać menu Start/Zamknij system/ponownie uruchom na liście rozwijalnej; Wyloguj wyście z systemu przez użytkownika: Start/Wyloguj; Ponowne uruchomienie stosuje się w przypadku niepoprawności działania systemu lub w celu aktywacji pewnych zmian które zaszły w ustawieniach systemu ( np. po dołączeniu nowych urządzeń itp.). Windows cz.1 rok akademicki 2005/2006 3

4 Elementy okna systemu Windows i zarządzanie nimi rys. 4 1 Belka tytułowa z nazwą folderu lub programu 2- Przycisk minimalizacji okna przejście okna na Pasek zadań 3 Maksymalizacja okna ew. powrót i innego rozmiaru 4 Zamknięcie okna 5 Menu okna 6 Pasek narzędzi Standardowy 7 Pasek adresu 8 Zawartość okna: pliki, foldery, ikony 9 Brzegi okna po najechaniu kursorem możliwość manipulacji wielkością okna 10 Okno z zadaniami systemowymi rys. 4 Metody uruchamiania programów: poprzez otworzenie (zazwyczaj podwójne kliknięcie) pliku będącego plikiem uruchomieniowym (exe, com) po wcześniejszym znalezieniu go za pomocą np. Eksploratora Windows ikona Mój komputer lub Start/Wszystkie programy/akcesoria/eksplorator Windows; po otwarciu Start/Uruchom i wpisaniu polecenia lub nazwy pliku uruchomieniowego; po odszukaniu programu w lewej lub prawej kolumnie menu Start; Elementy występujące w oknach rys. 5 rys. 5 Windows cz.1 rok akademicki 2005/2006 4

5 Opis dla rys. 5 1 Zakładki 2 Przycisk do włączania lub wyłączania opcji 3 Przycisk do innych opcji ustawień 4 Przycisk nieaktywny 5 Przycisk wyboru 6 Lista rozwijalna 7 Ustawianie liczbowe wybranego parametru 8 Przycisk konkretnego polecenia Menu kontekstowe każdorazowe kliknięcie poprzez prawy przycisk myszy w dowolny element środowiska systemu operacyjnego Windows (dowolną ikonę, ikonę folderu, pliku, pulpit, skrót, itp.), spowoduje wywołanie menu kontekstowego które zawierać będzie różne polecenia dotyczące możliwych w danej chwili czynności, dostępnych dla wybranego elementu. Dostosowywanie pulpitu do własnych potrzeb Kliknąć prawym klawiszem myszy na puste miejsce pulpitu pojawi się menu kontekstowe Wybrać z menu Właściwości/Ekran wybrać zakładkę Pulpit Przewijać listę dostępnych elementów tła, wybrać tło jakie chce się zastosować Wybrać Zastosuj i OK (można nie stosować tła tylko sam kolor ). W omawianej zakładce Pulpit poprzez przycisk Dostosuj pulpit można otworzyć okno Elementy pulpitu/ogólne gdzie można dokonać innych ustawień odnośnie ikon występujących na pulpicie. W zakładce Właściwości/Ekran/Kompozycje można dobrać wygląd i zachowanie się interfejsu graficznego według zaprogramowanych kompozycji Ustawienia wygaszacza ekranu dokonuje się w zakładce Właściwości/Ekran/Wygaszacz ekranu Zmiany parametrów graficznych (wielkości ekranu/jakości kolorów) możliwe są w zakładce Właściwości/Ekran/Ustawienia Inne ustawienia wyglądu interfejsu m.in. przywrócenie wyglądu starszych Windowsów dokonuje się w zakładce Właściwości/Ekran/Wygląd Sposoby sterowania oknem Przesuwanie okna kliknąć na belkę tytułową okna lewym przyciskiem myszy podczas kiedy lewy przycisk myszy jest wciśnięty a kursor jest na belce tytułowej można przemieszczając mysz przesuwać okno w dowolne miejsce na pulpicie. Skalowanie okna ustawić kursor na lewą/prawą krawędź okna, lub górną/dolną krawędź okna. Podczas kiedy kursor zmieni swój kształt ze standardowej strzałki w czarną strzałkę lub należy nacisnąć lewy klawisz myszy i nie puszczając przemieszczać myszą w kierunku zgodnym z zaplanowanym zmniejszaniem lun zwiększaniem okna. Sposoby wyświetlania zawartości okien Zawartość okien (w postaci ikon) można wyświetlać na różne sposoby. Należy wywołać menu kontekstowe w pustym obszarze okna, lub wybrać w menu okna opcję Widok/Rozmieść ikony według i wybrać właściwą opcję dotyczącą segregowania ikon wg. nazw (alfabetycznie), rozmiaru (w bajtach), typu pliku, czasu ostatniej modyfikacji, itp. W menu Widok możliwe jest Windows cz.1 rok akademicki 2005/2006 5

6 także ustawienia sposobu wyświetlania ikon jako Przezrocze, Miniatury, Kafelki, Ikony, Lista, Szczegóły. Porządkowanie okien na pulpicie (przydatne przy pracy z większą liczbą okien) Należy wywołać menu kontekstowe w pustym miejscu Paska zadań i wybrać okna kaskadowo, sąsiadująco w poziomie, sąsiadująco w pionie. Pasek narzędzi standardowy 1 umożliwia powrót do poprzedniego folderu lub poziomu (czarny trójkącik oznacza rozwijalną listę) 2 przejście do ostatniego z przeglądanych folderów i poziomów 3 przejście poziom wyżej lub poprzedni folder 4 narzędzie wyszukiwania np. plików 5 włącza się Eksplorator Windows 6 wybór widoku wyświetlania danych w oknie Praca w systemie Windows za pomocą myszy rys. 6 W systemie Windows każde pojedyncze kliknięcie lewym klawiszem myszy w wybrany element (plik, folder) oznacza zaznaczenie elementu. Jeżeli wobec elementu wykonamy podwójne kliknięcie lewym klawiszem myszy to oznaczać to będzie otwarcie elementu tj. otwarcie pliku lub wejście do foldera. Aby zaznaczyć zakres np. większą liczbę plików w folderze, należy kliknąć lewym klawiszem myszy i przytrzymując ten klawisz dokonać rozciągnięcia zaznaczenia na żądany zakres plików. Wtedy dopiero można zwolnić lewy klawisz myszy (zaznaczone przez użytkownika elementy zostaną podświetlone). Zaznaczyć zakres można także wykorzystując klawisz Shift klikamy w pierwszy element zakresu np. w pierwszy plik następnie wciskamy klawisz Shift i przytrzymując go klikamy w drugi element, który będzie ostatnim elementem zaznaczonego zakresu. Tworzenie prostych plików tekstowych System operacyjny Windows zawiera kilkanaście aplikacji (programów) w tym prosty edytor tekstów Notatnik. Aby rozpocząć pracę z tym programem należy wybrać poprzez kliknięcie pozycję z menu Start Programy Akcesoria Notatnik (w Windows XP Start Wszystkie programy Akcesoria Notatnik). Zapisywanie tekstu do pliku aby zapisać pracę wykonaną w programie należy wybrać polecenie z menu głównego Plik Zapisz lub Plik Zapisz jako... (do tego momentu praca nie jest zapisana na żadnym nośniku danych a przechowywana jest tylko w pamięci operacyjnej RAM komputera). Po wywołaniu polecenia Zapisz lub Zapisz jako... pojawi się okno jak na rys. 7. Zapisanie pracy do pliku należy rozpocząć od ustalenia nośnika danych (twardy dysk lub dyskietka lub inne miejsce). Takiego wyboru można dokonać po wywołaniu listy dostępnej po kliknięciu na pole oznaczone na rysunku numerem 1. Następnie nieodzowne jest wskazanie docelowego foldera w którym na zostać zapisany plik tą czynność realizuje się właściwymi wskazaniami odpowiednich folderów z pola nr. 1 i folderach widocznych w oknie oznaczonym Windows cz.1 rok akademicki 2005/2006 6

7 numerem 7. Widoczne w głównym oknie (nr. 7) elementy są podfolderami folderu bieżącego widocznego w oknie nr. 1. Po wybraniu foldera docelowego, należy w pole nazwy pliku nr. 8 wprowadzić nazwę pliku. Pole nr. 9 informuje użytkownika o rozszerzeniu (formacie) pliku w notatniku domyślnie ustawiona jest wartość Dokumenty tekstowe która to wartość spowoduje zapisanie pliku do rozszerzenia txt. Zapis pliku kończy się kliknięciem w przycisk Zapisz (nr. 6). Przycisk nr. 3 służy do zakładania folderu w folderze bieżącym widniejącym w polu nr. 1, natomiast przyciski nr. 4 i 5 pozwalają na zmianę sposobu wyświetlania danych w oknie nr. 7. Przycisk nr. 2 służy do wychodzenia z folderu bieżącego na folderu nadrzędnego. rys. 7 Windows cz.1 rok akademicki 2005/2006 7