Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 085 742-53-78 faks. 085 742-21-04 e-mail: sekretariat@wios.bialystok.pl OCENA WYNIKÓW BADAŃ HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO WYKONANYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO W 2014 ROKU WIOŚ Białystok, marzec 2015
Hałas jest jednym z najbardziej odczuwalnych zagrożeń środowiska. Z prowadzonych badań wynika, iż około 40% ludności zamieszkującej największe miasta Unii Europejskiej może być narażone na średnie długookresowe poziomy hałasu drogowego przekraczające 55 db w dzień, a w nocy prawie 34 miliony ludzi może być narażonych na długookresowe poziomy hałasu drogowego przekraczające 50 db. Z akustycznego punktu widzenia, hałasem określa się każdy niepożądany dźwięk, który w jakiś sposób wpływa na tło akustyczne. Do głównych źródeł hałasu powodujących zwiększenie uciążliwości akustycznej w środowisku należą: ruch drogowy, kolejowy, transport lotniczy oraz zakłady przemysłowe. Na terenie województwa podlaskiego najistotniejszym i najpowszechniejszym źródłem hałasu jest bez wątpienia transport drogowy, na który wpływa dynamiczny rozwój motoryzacji. Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego, lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. W roku 2014 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku wykonał pomiary hałasu w ramach realizacji zadań Programu Państwowego Monitoringu Środowiska. W programie wojewódzkim wyznaczony cel badań polegał na określeniu uciążliwości akustycznej dróg krajowych i wojewódzkich przebiegających przez wybrane miejscowości: Sokółka, Czarna Białostocka, Siemiatycze, Zabłudów, Mońki, Tykocin, Szypliszki, Ciechanowiec, Stawiski, Śniadowo (mapa). Zastosowana metodyka pomiarów była zgodna z rozporządzeniem Ministra Środowiska 1 oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Dopuszczalne poziomy hałasu określa Obwieszczenie Ministra Środowiska 2, w którym wartości graniczne hałasu uzależniono od rodzaju źródeł emisji, zabudowy terenu oraz pór doby (tabela 1). Pomiary wykonane przez Inspektorat w roku 2014 zostały ocenione na podstawie ww. rozporządzenia. Tabela 1. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L AeqD i L AeqN, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby oraz L DWN i L N, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem. Lp. 1. 2. 3. 4. Przeznaczenie terenu a) Strefa ochronna A uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wczasowym pobytem dzieci i młodzieży c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo - usługowe Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców Dopuszczalny poziom hałasu w [db] / Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku Pozostałe obiekty i działalność drogi lub linie kolejowe będąca źródłem hałasu L Aeq D / L DWN L Aeq N / L N L Aeq D / L DWN L Aeq N / L N 50 / 50 45 / 45 45 / 45 40 / 40 61 / 64 56 / 59 50 / 50 40 / 40 65 / 68 56 / 59 55 / 55 45 / 45 68 / 70 60 / 65 55 / 55 45 / 45 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linia kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824). 2 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2014 nr 0 poz. 112). 2
Pomiary hałasu komunikacyjnego w 2014 roku W roku 2014 Inspektorat przeprowadził pomiary hałasu drogowego w 10 miejscowościach województwa podlaskiego. W trzech (Sokółka, Czarna Białostocka, Siemiatycze) wyznaczano poziomy długookresowe L DWN i L N, natomiast w pozostałych wykonywano tzw. pomiary krótkookresowe L AeqD i L AeqN mające odniesienie do jednej doby (mapa). 3
OMÓWIENIE WYNIKÓW POMIARÓW POZIOMY DŁUGOOKRESOWE Pomiary poziomów długookresowych (dzienno wieczorno nocne oraz nocne) realizowano przy drodze krajowej nr 19. W Sokółce punkt pomiarowy mieścił się przy ul. Białostockiej 69 (N 53 o 24 09,6 E 023 o 29 18,9 ), w Czarnej Białostockiej przy ul. Białostockiej 52 (N 53 o 18 02,7 E 023 o 18 11,9 ), a w Siemiatyczach przy ul. 11 Listopada 44 (N 52 o 25 02,0 E 022 o 52 05,8 ). We wszystkich trzech punktach pomiarowych wartości dopuszczalne, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska, wynosiły 68 db dla L DWN i 59 db dla L N. Wyliczone na podstawie pomiarów cząstkowych wartości wskaźników długookresowych najwyższe były w Czarnej Białostockiej; L DWN = 73,3 db, L N = 66,1 db. Niższymi wartościami wskaźników charakteryzowały się dwa pozostałe miasta w Sokółce L DWN = 73,0 db, L N = 66,0 db, w Siemiatyczach L DWN = 73,0 db, L N = 65,3 db. We wszystkich punktach uzyskane wartości poziomów długookresowych przekroczyły poziomy dopuszczalne hałasu w granicach 5-10 db. (wykres 1 i 2). Podczas pomiarów każdorazowo prowadzono rejestrację natężenia ruchu pojazdów z wyodrębnieniem pojazdów ciężkich (wykres 3). Z danych wynika, że największy ruch pojazdów panował w Sokółce ze zdecydowaną przewagą pojazdów lekkich, natomiast najwięcej przejeżdżających pojazdów ciężkich zanotowano w Szypliszkach, co miało odzwierciedlenie w uzyskanych wynikach pomiarów. 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 73 Sokółka, ul. Białostocka 69 73,3 Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 73 Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 LDWN [db] wartość dopuszczalna [db] Wykres 1. Wyznaczone poziomy długookresowe L DWN 70 65 60 55 66 66,1 65,3 50 Sokółka, ul. Białostocka 69 Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 LN [db] wartość dopuszczalna [db] Wykres 2. Wyznaczone poziomy długookresowe L N 4
Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 (22-23.11.2014) Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 (23-24.09.2014) Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 (16-17.09.2014) Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 (11-12.06.2014) Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 (30-31.05.2014) Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 (17-18.04.2014) Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 (01-02.10.2014) Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 (26-27.09.2014) Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 (09-10.09.2014) Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 (20-21.06.2014) Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 (03-04.06.2014) Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 (10-11.04.2014) Sokółka, ul. Białostocka 69 (25-26.10.2014) Sokółka, ul. Białostocka 69 (15-16.10.2014) Sokółka, ul. Białostocka 69 (07-08.10.2014) Sokółka, ul. Białostocka 69 (17-18.06.2014) Sokółka, ul. Białostocka 69 (23-24.05.2014) Sokółka, ul. Białostocka 69 (24-25.04.2014) 1000 3000 5000 7000 9000 11000 13000 15000 17000 średnia liczba pojazdów ciężkich/dobę średnia liczba pojazdów/dobę Wykres 3. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych monitoringu hałasu (L DWN, L N ) POZIOMY KRÓTKOOKRESOWE W Zabłudowie, Mońkach, Tykocinie, Szypliszkach, Ciechanowcu, Stawiskach i Śniadowie Inspektorat wykonał badania hałasu w celu określenia wartości wskaźników L AeqD oraz L AeqN, mających zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby. Przeprowadzone pomiary pokazały prawie we wszystkich zbadanych miejscowościach przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu (w porze dziennej i nocnej). W Ciechanowcu i Stawiskach nie odnotowano występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych dla pory dnia, natomiast w Tykocinie i Stawiskach nie odnotowano przekroczenia wartości dopuszczalnych dla pory nocy. Dla wszystkich punktów pomiarowych w wyżej wymienionych miejscowościach poziom dopuszczalny dla pory dnia wynosi L AeqD 65 db, a dla pory nocy L AeqN 56 db (wg rozporządzenia Ministra Środowiska). W odniesieniu do norm przypisanych dla jednej doby, najwyższe przekroczenia dla pory dziennej odnotowano kolejno: w Szypliszkach (7,7 db), Zabłudowie (5,7 db), Śniadowie (4,7 db), Tykocinie (2,3 db), Mońkach (1,8 db). W porze nocnej największe przekroczenia uzyskano w: Szypliszkach (13,7 db), Zabłudowie (10,7 db), Śniadowie (9,8 db), Mońkach (7,4 db), Ciechanowcu (0,4 db)(wykresy 4 i 5). W trakcie pomiarów hałasu, prowadzono każdorazowo rejestrację natężenia ruchu w danym punkcie (z wyszczególnieniem pojazdów ciężkich) (wykres 6). Wyniki wykazały, że najwięcej pojazdów ciężkich przejeżdżało przez Szypliszki, Śniadowo, Zabłudów, Mońki, co niewątpliwie wpłynęło na uzyskane poziomy hałasu w tych miejscowościach. 5
80 70 60 50 40 30 20 10 0 70,7 66,8 67,3 Zabłudów, ul. Mońki, ul. Białostocka 57 Białostocka 63 Tykocin, ul. Złota 1 72,7 Szypliszki, ul. Suwalska 7 64,1 61,3 Ciechanowiec, ul. Kościelna 2 Stawiski, ul. Łomżyńska 20 69,7 Śniadowo, ul. Szosowa 16 LAeqD [db] wartość dopuszczalna [db] Wykres 4. Wyznaczone poziomy krótkookresowe dla pory dziennej L AeqD 70 60 50 66,7 63,4 54 69,7 56,4 53,4 65,8 40 30 20 10 0 Zabłudów, ul. Mońki, ul. Białostocka 57 Białostocka 63 Tykocin, ul. Złota 1 Szypliszki, ul. Suwalska 7 Ciechanowiec, ul. Kościelna 2 Stawiski, ul. Łomżyńska 20 Śniadowo, ul. Szosowa 16 LAeqN [db] wartość dopuszczalna [db] Wykres 5. Wyznaczone poziomy krótkookresowe dla pory nocnej L AeqN Śniadowo, ul. Szosowa 16 (04-05.09.2014) Stawiski, ul. Łomżyńska 20 (21-22.10.2014) Ciechanowiec, ul. Kościelna 2 (09-10.10.2014) Szypliszki, ul. Suwalska 7 (16-17.09.2014) Tykocin, ul. Złota 1 (13-14.08.2014) Mońki, ul. Białostocka 63 (30-31.07.2014) Zabłudów, ul. Białostocka 57 (07-08.08.2014) 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 średnia liczba pojazdów ciężkich/dobę średnia liczba pojazdów/dobę Wykres 6. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych monitoringu hałasu (L AeqD, L AeqN ) 6
Szczegółowe zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych, wyników pomiarów hałasu i natężenia ruchu pojazdów przedstawiono w załącznikach 1 i 2 na końcu opracowania. WNIOSKI 1. Przeprowadzone w 2014 roku pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie województwa podlaskiego wykazały występowanie przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu w porze dziennej w Szypliszkach (7,7 db), Zabłudowie (5,7 db), Śniadowie (4,7 db), Tykocinie (2,3 db), Mońkach (1,8 db). W Ciechanowcu i Stawiskach przekroczeń nie stwierdzono. 2. W porze nocnej przekroczenia wystąpiły w Szypliszkach, Zabłudowie, Śniadowie, Mońkach, Ciechanowcu. W Tykocinie i Stawiskach nie odnotowano przekroczeń poziomu dopuszczalnego hałasu. Przekroczenia występujące w porze nocnej (najbardziej uciążliwe na przylegających do dróg terenach zabudowy mieszkaniowej) mieściły się w granicach od 0,4 db do 13,7 db. 3. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów w 2014 roku wyliczono wartości poziomów długookresowych natężenia dźwięku dla pory dzienno wieczorno nocnej i nocnej (L DWN i L N ) w Sokółce, Czarnej Białostockiej i Siemiatyczach. W każdym przypadku oba wskaźniki przekroczyły wartości dopuszczalne w przedziale 5-10 db. Uzyskane wyniki powinny mieć zastosowanie w prowadzeniu długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem w tych miejscowościach. Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska marzec 2015 r. 7
Załącznik 1. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych hałasu komunikacyjnego w 2014 r. Lp. Nazwa punktu Data pomiaru Średnia liczba pojazdów/dobę Średnia liczba pojazdów lekkich/dobę Średnia liczba pojazdów ciężkich/dobę 1a Sokółka, ul. Białostocka 69 24-25.04.2014 14130 12229 1901 1b Sokółka, ul. Białostocka 69 23-24.05.2014 13421 11723 1698 1c Sokółka, ul. Białostocka 69 17-18.06.2014 16643 14235 2408 1d Sokółka, ul. Białostocka 69 07-08.10.2014 15281 12713 2568 1e Sokółka, ul. Białostocka 69 15-16.10.2014 16274 13733 2541 1f Sokółka, ul. Białostocka 69 25-26.10.2014 14229 12426 1803 2a Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 10-11.04.2014 9813 7279 2443 2b Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 03-04.06.2014 8527 5830 2697 2c Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 20-21.06.2014 8947 6938 2009 2d Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 09-10.09.2014 8761 6385 2376 2e Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 26-27.09.2014 8568 6919 1649 2f Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 01-02.10.2014 9154 6876 2278 3a Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 17-18.04.2014 12509 10935 1574 3b Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 30-31.05.2014 10204 8916 1288 3c Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 11-12.06.2014 10570 8788 1782 3d Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 16-17.09.2014 10468 8501 1967 3e Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 23-24.09.2014 10057 8149 1908 3f Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 22-23.11.2014 7873 6748 1125 4 Zabłudów, ul. Białostocka 57 07-08.08.2014 11972 9910 2062 5 Mońki, ul. Białostocka 63 30-31.07.2014 8365 7326 1039 6 Tykocin, ul. Złota 1 13-14.08.2014 2194 1966 228 7 Szypliszki, ul. Suwalska 7 16-17.09.2014 10678 4482 6196 8 Ciechanowiec, ul. Kościelna 2 09-10.10.2014 6638 6295 343 9 Stawiski, ul. Łomżyńska 20 21-22.10.2014 2070 1852 218 10 Śniadowo, ul. Szosowa 16 04-05.09.2014 7735 5608 2127 8
Załącznik 2. Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych oraz wyników badań hałasu komunikacyjnego w 2014 roku. Dane identyfikujące punkt i obszar, na którym dokonywano pomiarów Wyniki pomiarów długookresowych Lp. L Nazwa punktu Współrzędne Data pomiaru DWN L N L Aeq,D [db] L Aeq,W [db] L Aeq,N [db] [db] [db] (6 00-18 00 ) (18 00-22 00 ) (22 00-6 00 ) 1a Sokółka, ul. Białostocka 69 N 53 o 24 09,6 E 023 o 29 18,9 24-25.04.2014 69,4 66,1 66,2 1b Sokółka, ul. Białostocka 69 N 53 o 24 09,6 E 023 o 29 18,9 23-24.05.2014 68,5 66,0 65,1 1c Sokółka, ul. Białostocka 69 N 53 o 24 09,6 E 023 o 29 18,9 17-18.06.2014 69,2 68,0 64,6 73,0 66,0 1d Sokółka, ul. Białostocka 69 N 53 o 24 09,6 E 023 o 29 18,9 07-08.10.2014 69,3 66,5 64,8 1e Sokółka, ul. Białostocka 69 N 53 o 24 09,6 E 023 o 29 18,9 15-16.10.2014 69,4 66,6 67,6 1f Sokółka, ul. Białostocka 69 N 53 o 24 09,6 E 023 o 29 18,9 25-26.10.2014 68,8 66,1 65,1 2a Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 N 53 o 18 02,7 E 023 o 18 11,9 10-11.04.2014 70,4 66,6 66,2 2b Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 N 53 o 18 02,7 E 023 o 18 11,9 03-04.06.2014 69,8 67,3 66,7 2c Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 N 53 o 18 02,7 E 023 o 18 11,9 20-21.06.2014 69,4 67,1 65,2 73,3 66,1 2d Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 N 53 o 18 02,7 E 023 o 18 11,9 09-10.09.2014 69,6 68,3 65,3 2e Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 N 53 o 18 02,7 E 023 o 18 11,9 26-27.09.2014 69,0 68,7 65,1 2f Czarna Białostocka, ul. Białostocka 52 N 53 o 18 02,7 E 023 o 18 11,9 01-02.10.2014 69,6 68,9 67,7 3a Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 N 52 o 25 02,0 E 022 o 52 05,8 17-18.04.2014 69,8 68,4 63,4 3b Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 N 52 o 25 02,0 E 022 o 52 05,8 30-31.05.2014 69,9 69,1 64,8 3c Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 N 52 o 25 02,0 E 022 o 52 05,8 11-12.06.2014 68,7 67,8 65,2 73,0 65,3 3d Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 N 52 o 25 02,0 E 022 o 52 05,8 16-17.09.2014 70,5 69,7 67,3 3e Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 N 52 o 25 02,0 E 022 o 52 05,8 23-24.09.2014 69,4 66,3 66,0 3f Siemiatycze, ul. 11 Listopada 44 N 52 o 25 02,0 E 022 o 52 05,8 22-23.11.2014 70,9 67,5 63,7 Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika oceny hałasu L DWN [db] L N [db] 5,0 7,0 5,3 7,1 5,0 6,3 Wyniki pomiarów krótkookresowych Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźnika oceny hałasu L Aeq,D [db] (6 00-22 00 ) L Aeq,N [db] (22 00-6 00 ) L Aeq,D [db] (6 00-22 00 ) L Aeq,N [db] (22 00-6 00 ) 4 Zabłudów, ul. Białostocka 57 N 53 o 01 04,7 E 023 o 19 42,8 07-08.08.2014 70,7 66,7 5,7 10,7 5 Mońki, ul. Białostocka 63 N 53 o 24 01,0 E 022 o 48 02,6 30-31.07.2014 66,8 63,4 1,8 7,4 6 Tykocin, ul. Złota 1 N 53 o 12 26,5 E 022 o 46 16,8 13-14.08.2014 67,3 54,0 2,3-7 Szypliszki, ul. Suwalska 7 N 54 o 15 00,9 E 023 o 04 26,4 16-17.09.2014 72,7 69,7 7,7 13,7 8 Ciechanowiec, ul. Kościelna 2 N 52 o 40 48,6 E 022 o 30 10,9 09-10.10.2014 64,1 56,4-0,4 9 Stawiski, ul. Łomżyńska 20 N 53 o 22 37,4 E 022 o 09 22,2 21-22.10.2014 61,3 53,4 - - 10 Śniadowo, ul. Szosowa 16 N 53 o 02 20,3 E 021 o 59 05,6 04-05.09.2014 69,7 65,8 4,7 9,8 9