Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Dział Monitoringu Środowiska 18-402 Łomża, ul. Akademicka 20 tel. (86) 218-21-69; fax: 218-28-93; e-mail:lomza@wios.bialystok.pl Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu łomżyńskiego za rok 2014 Łomża, październik 2015

Spis treści: Wstęp...3 1. Stan czystości i ochrona wód...5 1.1. Presje- Źródła zanieczyszczenia wód...5 1.2. Stan - Ocena jakości wód powierzchniowych...10 1.3. Przeciwdziałania Działalność kontrolna...19. 1.4. Wody podziemne...24 2. Powietrze...25 2.1. Presje - Emisja zanieczyszczeń do powietrza.....25 2.2. Stan - Monitoring imisji...27 2.3. Przeciwdziałania Działalność kontrolna...28 3. Gospodarka odpadami...31 3.1. Presje- Ilość wytworzonych odpadów...........31 3.2. Stan - Składowiska odpadów.........32 3.3. Stan Odpady niebezpieczne...33 3.4. Reakcje - Działalność kontrolna...34 4. Promieniowanie elektromagnetyczne /PEM/......... 44 4.1. Presje Źródła emisji PEM..... 44 4.2. Stan Pomiary kontrolne PEM... 45 4.3. Przeciwdziałania... 46 5. Hałas...47 5.1. Hałas komunikacyjny......... 47 5.2. Hałas przemysłowy......... 48 6. Ochrona środowiska przed poważnymi awariami...49 7. Działalność kontrolna WIOŚ...51 2

Powiat łomżyński - położony jest w zachodniej części województwa podlaskiego. Powierzchnia całkowita wynosi 1353,93km 2, co stanowi6,71% woj. podlaskiego. Ludność 51 610 osób (4,3% ludności województwa) GUS, 2014. Pod względem geograficznym powiat znajduje się na terytorium makroregionu Niziny Północnomazowieckiej, w skład którego wchodzą trzy mezoregiony: Międzyrzecze Łomżyńskie, Równina Kurpiowska oraz Dolina Dolnej Narwi. Jednostki samorządowe powiatu łomżyńskiego dane GUS za 2014r. Gminy wiejsko-miejskie: Powierzchnia [km 2 ] Ludność Jedwabne 159 5478 Nowogród 101 4117 Gminy wiejskie: Łomża 207 10801 Miastkowo 115 4341 Piątnica 220 10720 Przytuły 71 2167 Śniadowo 163 5521 Wizna 133 4165 Zbójna 186 4300 Sieć osadniczą tworzy 269 miejscowości, w tym 2 miasta i 267 wsi zorganizowanych w 270 sołectw. Większość mieszkańców powiatu (92,5%) zamieszkuje na wsi, a tylko niecałe 8% w miastach. Dominującą formą mieszkalnictwa na terenie powiatu jest zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Powiat łomżyński zaliczany jest do regionów typowo rolniczych. W przemyśle dominują przedsiębiorstwa z branży rolno - spożywczej, budowlanej i drzewnej. Do największych zakładów branży spożywczej należą SCANDIC FOOD Sp. z o.o. w Chojnach Starych oraz Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy. Atrakcje przyrodnicze Powiat łomżyński jest atrakcyjny turystycznie. Występują tu tereny o szczególnych walorach krajobrazowych m.in. strefy przykrawędziowe wysoczyzn morenowych. Przyczyniają się do tego znaczne wysokości oraz silnie urozmaicona rzeźba: głęboko wcięte doliny, wzgórza i załomy. Duża zmienność warunków termiczno wilgotnościowych wpływa na zróżnicowany charakter szaty roślinnej. Z uwagi na niski stopień zanieczyszczenia cały obszar znajduje się na obszarze Zielonych Płuc Polski. Teren powiatu łomżyńskiego jest obszarem cennym przyrodniczo, a atrakcyjne i czyste środowisko naturalne tworzy doskonałe warunki dla rozwoju turystyki. Około 26% powierzchni powiatu stanowią obszary unikalnej przyrody objęte różnymi formami ochrony prawnej. Tereny prawnie chronione obejmują 35163,59ha. Obszary parków narodowych obejmują 351 ha; rezerwaty to 541,59 ha, parki krajobrazowe zajmują powierzchnię 7353,5 ha, a obszary chronionego krajobrazu obejmują 27439,6 ha powierzchni. Wyznaczonych tu też zostało 84 ha użytków ekologicznych. (dane GUS,2014). Powierzchnia terenów chronionych wzrosła w stosunku do roku 2012 o tereny objęte ochrona rezerwatową w gminie Zbójna. 3

Walory przyrodnicze i krajobrazowe oraz historia i kultura północnego Mazowsza wpływają na. atrakcyjność turystyczną powiatu, wyróżnić tu można: - Biebrzański Park Narodowy; - Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi - utworzony w 1994 roku w celu zachowania zalewowych terenów doliny Narwi; - Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi; - Lasy Pniewskie; - Lasy Czerwonego Boru; - rzeki Biebrza, Narew i Pisa stanowiące z dopływami szlaki turystyki wodnej i miejsca rekreacji; - Rezerwaty Przyrody: Kaniston - typu leśnego, utworzony w 1984 roku w celu zachowania zwartego, naturalnego kompleksu olsów w Puszczy Kurpiowskiej. Kalinowo - typu leśnego, utworzony w 1989 roku w zachowania fragmentu lasu grądowego w przełomowym odcinku rzeki Narwi. Czarny Kąt - typu leśnego, utworzony w 1989 roku w celu zachowania zbiorowisk boru brusznicowego i czernicowego charakterystycznego dla Puszczy Kurpiowskiej. Łokieć - typu leśnego, utworzony w 1989 roku w celu zachowania w stanie naturalnym zbiorowisk torfowisk typu niskiego i wysokiego oraz naturalnych zbiorowisk leśnych charakterystycznych dla Puszczy Kurpiowskiej. Rycerski Kierz - typu leśnego, utworzony w 1989 roku w celu zachowania niezwykle rzadkiego grądu czyśćowego oraz dąbrowy świetlistej. Wielki Dział - typu leśnego, utworzony w 1990 roku w celu zachowania w stanie naturalnym zbiorowisk typu łęgowego mieszczącego się w Dolinie Narwi. Natura 2000 Za obszary Natura 2000 uznaje się tereny najważniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. Natura 2000 to program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu jest unijna Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa oraz szereg innych rozporządzeń i dokumentów wykonawczych. Postanowieniem Ustawy o ochronie przyrody wprowadzającej obszar Natura 2000 na terenie powiatu łomżyńskiego utworzono: 1. SOO (Specjalne Obszary Ochrony) Dolina Biebrzy Przełomowa Dolina Narwi 2. OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) Dolina Dolnej Narwi Ostoja Biebrzańska Przełomowa Dolina Narwi 4

1. Stan czystości i ochrona wód 1.1. Presje - Źródła zanieczyszczeń wód Dominujące presje wywierane przez człowieka na środowisko wodne to: - pobór wód na różne cele; - wprowadzanie do wód zanieczyszczeń wraz ze ściekami komunalnymi, przemysłowymi oraz wodami pochłodniczymi; - wprowadzanie do wód zanieczyszczeń ze źródeł rolniczych (nieprawidłowe nawożenie, brak skanalizowania terenów wiejskich, hodowlane fermy wielkotowarowe); - zmiany morfologiczne i hydrologiczne wynikające z inwestycji w dziedzinie regulacji rzek (melioracje), czy energetyki. Pobór i zużycie wody W 2014 roku w powiecie łomżyńskim pobrano na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 3327,6dam 3 wody (dane GUS,2014). Najwięcej wody zużyto w 2014 roku na eksploatację sieci wodociągowej - 1902,6 dam 3, w przemyśle zużyto 768 dam 3, a na cele rolnicze i w leśnictwie - 657 dam 3. Najwyższe zużycie wody na eksploatację sieci wodociągowej występowało w gminach: Piątnica i Łomża, gdzie sieć wodociągowa jest najlepiej rozwinięta, w stosunku do pozostałych miejscowości powiatu. 85% całkowitego zużycia wody na cele przemysłowe w powiecie łomżyńskim występowało w gminie Piątnica, co związane jest z działaniem Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Piątnicy. Zużycie wody na cele rolnicze i leśne najwyższe było w gminie Przytuły (657 dam 3 ). 1 000,0 900,0 800,0 700,0 600,0 km 500,0 400,0 300,0 200,0 100,0 0,0 Sieć wodociągowa w pow. łomżyńskim - dane GUS 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 długość sieci wodociągowej Zagadnienia związane z zaopatrzeniem w wodę realizowane są indywidualnie przez poszczególne jednostki samorządu lokalnego z ujęć głębinowych poprzez lokalną, najczęściej gminną, sieć wodociągową. W minionym 10-cioleciu długość sieci wodociągowej powoli rosła i w 2014 roku wynosiła 898,4 km. Najdłuższą sieć posiadają gminy: Piątnica (161,6 km), Łomża (150,3 km) i Śniadowo (128,3 km). Najkrótszą siecią dysponują gminy: Nowogród (53 km) i Przytuły (60,9 km) (dane GUS, 2014). Według danych GUS w 2013 roku (brak danych za rok 2014) tylko 76 % ludności powiatu miało dostęp do czynnej sieci wodociągowej. Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, najwięcej osób korzysta z wodociągów w gminie Łomża (98%), nieco mniej w gminach: Nowogród (89%), Piątnica (87%) i Śniadowo (85%), a najmniej w gminach: Jedwabne (45%) i Zbójna (44%). Jednostka terytorialna 40 000 39 000 38 000 37 000 36 000 35 000 34 000 33 000 ludność korzystająca z wodociągów Ludność korzystająca z sieci wodociągowej w osobach - dane GUS 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat łomżyński 37 026 37 122 37 391 37 896 38 764 39 156 39350 osoby 5

Jedwabne miasto i gmina 1976 1970 2015 2018 2006 2483 2466 Jedwabne - miasto 1508 1495 1538 1545 1504 1386 1370 Jedwabne - obszar wiejski 468 475 477 473 502 1097 1096 Łomża - gmina 9711 9684 9727 9927 10403 10495 10443 Miastkowo - gmina 2547 2577 2605 2637 2688 2711 2712 Nowogród 3476 3504 3503 3504 3667 3678 3653 Nowogród - miasto 1913 1934 1939 1940 2045 2044 2052 Nowogród - obszar wiejski 1563 1570 1564 1564 1622 1634 1601 Piątnica - gmina 9139 9140 9229 9272 9334 9333 9308 Przytuły- gmina 1371 1374 1377 1370 1420 1411 1416 Śniadowo- gmina 4731 4718 4767 4752 4746 4740 4731 Wizna- gmina 2494 2510 2572 2563 2564 2391 2363 Zbójna- gmina 1556 1565 1583 1605 1852 1914 2258 Emisja ścieków W 2014 r. z terenu powiatu łomżyńskiego odprowadzono do wód lub do ziemi łącznie 1000 dam 3 ścieków komunalnych i przemysłowych wymagających oczyszczenia, z czego 100% oczyszczono (GUS,2014). Ścieków komunalnych odprowadzono - 295 dm 3, a przemysłowych - 705 dam 3 (95% tej ilości to ścieki z oczyszczalni OSM Piątnica). dam3 1200 1000 800 600 400 200 0 Ścieki komunalne i przemysłowe odprowadzane do wód lub do ziemi w pow. łomżyńskim - dane GUS 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ocz. mechanicznie ocz. biologicznie ocz. z podw, us. biogenów Dominującym sposobem oczyszczania ścieków jest ich oczyszczanie biologiczne, przy czym od 2005 roku przeważa oczyszczanie z podwyższonym usuwaniem biogenów (związków azotu i fosforu), co przyczynia się do ograniczenia antropopresji na środowisko wodne. Dotyczy to oczywiście tylko terenów skanalizowanych. km 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Sieć kanalizacyjna w pow. łomżyńskim - dane GUS 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 długość sieci kanalizacyjnej W powiecie łomżyńskim sieć kanalizacyjna jest niestety znacznie krótsza od sieci wodociągowej. Od lat kanalizacja jest rozbudowywana bardzo powoli. Jej długość w 2014 roku wyniosła zaledwie 82,1 km (GUS,2014). W latach 2013-2014 roku nie przybyło ani kilometra sieci kanalizacyjnej. Najdłuższą sieć kanalizacyjną mają gminy: Łomża (24,4 km) i Piątnica (22,9km). Sieci kanalizacyjne w gminach Jedwabne, Nowogród i Śniadowo mają poniżej 10 km długości, natomiast gminy wiejskie Zbójna, Przytuły i Miastkowo są całkowicie nieskanalizowane. 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 ludność korzystajaca z kanalizacji 0 osoby 6

Kanali- zaledwie 9979 osób, co stanowi 19,2% miesz- łomżyńskiego. liczby mieszkań- procent obsłu- zacja obsługuje kańców powiatu W stosunku do ców największy guje kanalizacja w gminie No- wogród 44,2 % i są to tylko mieszkańcy samego Nowogrodu. Nieco ponad 20% mieszkańców korzysta z kanalizacji w gminach: Piątnica (24,2%), Łomża (23,9%) i Wizna (20%). W pozostałych skanalizowanych gminach (Jedwabne i Śniadowo) odsetek ten nie przekracza 20 %. (dane GUS za 2013r.- brak danych za 2014r.) Nie wszystkie miejscowości gminne w powiecie łomżyńskim posiadają oczyszczalnie ścieków. Nie posiadają ich gminy: Miastkowo, Przytuły i Zbójna. Istniejące oczyszczalnie obsługują niecałe 11 tys. mieszkańców powiatu tj. ok. 21%. Ze względu na bardzo słabo rozbudowaną sieć kanalizacyjną, głównie na terenach wiejskich, znaczna ilość ścieków gromadzona jest w nie zawsze dokładnie uszczelnionych lub wcale nie uszczelnionych szambach, skąd zanieczyszczenia mogą przenikać i zanieczyszczać wody podziemne. Ponadto cześć nieczystości wywożona jest na łąki, pola lub wylewana do rowów, skąd trafia do środowiska wodnego. W 2014 roku, wg danych GUS, w powiecie łomżyńskim funkcjonowało 8 oczyszczalni w tym: 5 oczyszczalni ścieków komunalnych i 3 przemysłowe. Wszystkie oczyszczalnie to oczyszczalnie mechaniczno biologiczne, w tym dwie oczyszczalnie tj. oczyszczalnia mleczarska w Piątnicy oraz oczyszczalnia komunalna w Śniadowie posiadają podwyższony stopień usuwania substancji biogennych. Oczyszczalnie odprowadzają ścieki głównie do wód powierzchniowych i tylko w niewielkim stopniu do ziemi. Odbiornikiem największej ilości ścieków z oczyszczalni: w Piątnicy, Wiźnie, i Nowogrodzie, jest rzeka Narew. Ewidencja kontrolna WIOŚ obejmuje łącznie 18 oczyszczalni (łącznie z oczyszczalnią komunalną w Łomży, oczyszczającą ścieki komunalne z Piątnicy). Zestawienie oczyszczalni wraz z wynikami prowadzonych w 2014 roku kontroli zawiera podrozdział Przeciwdziałania działalność kontrolna ). Sieć wodociągowa i kanalizacyjna [km] w pow. łomżyńskim w 2014r. - GUS Zbójna-gmina Wizna-gmina Śniadowo-gmina Przytuły-gmina Piątnica-gmina Nowogród - obszar wiejski Nowogród - miasto Nowogród - gmina Miastkowo-gmina Łomża-gmina Jedwabne - obszar wiejski Jedwabne - miasto Jedwabne-gmina Powiat łomżyński w odociągi 0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 600,0 700,0 800,0 900,0 1000,0 km kanalizacja Jednostka terytorialna Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków - dane GUS 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat łomżyński 8967 9100 9283 10572 10877 11093 10756 Jedwabne miasto i gmina 1557 1590 1594 1602 1700 1700 1673 Jedwabne - miasto 1557 1590 1594 1602 1700 1700 1673 Łomża - gmina 1650 1880 1920 2260 2260 2290 2140 Nowogród miasto i gmina 1035 1212 1230 1242 1253 1263 1263 Nowogród - miasto 1035 1212 1230 1242 1253 1263 1263 Piątnica - gmina 1980 1928 2028 2828 2864 2995 2980 Śniadowo - gmina 960 990 1011 1040 1200 1245 1000 7

Wizna - gmina 1 785 1 500 1 500 1600 1600 1600 1700 W powiecie łomżyńskim w 2014 roku odprowadzono do środowiska, głównie do wód powierzchniowych, 295dam 3 oczyszczonych ścieków komunalnych. Większość z nich (66%) oczyszczona była biologicznie z podwyższonym usuwaniem biogenów. Były to ścieki oczyszczane na oczyszczalni komunalnej w Łomży i Śniadowie. 33,9 % ścieków (z Jedwabnego, Nowogrodu, z Wizny i częściowo z gminy Piątnica) oczyszczono biologicznie. Najwięcej ścieków komunalnych (ponad 60 % ogólnej ilości) odprowadzono do Narwi z gmin Piątnica i Łomża. 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 Ładunki zanieczyszczeń w ściekach komunalnych odprowadzanych w pow. łomżyńskim do wód powierzchniowych [kg/rok] - dane GUS 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ładunki zanieczyszczeń odprowadzane ze ściekami komunalnymi do wód powierzchniowych, wyrażone w 3 podstawowych wskaźnikach zanieczyszczenia tj. BZT 5, ChZT i zawiesina, są dość znaczne. BZT5 ChZT zawiesina Ładunki zanieczyszczeń w ściekach komunalnych po oczyszczeniu w 2014r. dane GUS Jednostka terytorialna BZT5 ChZT zawiesina [kg/rok] [kg/rok] [kg/rok] Powiat łomżyński 1255 8520 1580 Jedwabne miasto i gmina 798 3192 588 Jedwabne - miasto 798 3192 588 Nowogród miasto i gmina 100 1542 219 Nowogród - miasto 100 1542 219 Piątnica - gmina 83 275 58 Śniadowo - gmina 154 1510 352 Wizna - gmina 120 2001 363 Do rzek, z oczyszczalni komunalnych, odprowadzany jest również znaczny ładunek związków biogennych tj. związków azotu i fosforu. Niestety faktyczne wielkości odprowadzanych ładunków nie są znane, co wynika z prawnego zwolnienia mniejszych oczyszczalni (od roku 2005) z badania tych związków w oczyszczanych ściekach. W powiecie łomżyńskim obowiązku badania związków biogennych nie posiada żadna oczyszczalnia komunalna. Taki zapis prawny spowodował zaprzestanie przez zarządzających mniejszymi oczyszczalniami strącania w oczyszczanych ściekach związków biogennych. Może się to odbić bardzo niekorzystnie na jakości wód do których ścieki oczyszczane są odprowadzane, szczególnie w przypadku jeżeli odbiornikiem ścieków są cieki o niewielkim przepływie. Prowadzona w poprzednich latach polityka ochrony wód poprzez nakładanie na oczyszczalnie obowiązku redukcji biogenów zaowocowała wyraźnym spadkiem stężeń, głównie związków fosforu, we wszystkich badanych przez WIOŚ rzekach. Przez wiele lat fosforany były jednym z głównych wskaźników obniżających jakość wód do wartości pozaklasowych, ostatnio ich stężenia przeważnie nie przekraczają granic I i II klasy czystości. Niestety obowiązujące obecnie regulacje prawne, w tym również samokontrola tj. automo- 8

nitoring podmiotów emitujących zanieczyszczenia do środowiska, mogą doprowadzić do powrotu problemu z utrzymaniem dobrej jakości wód. Ilość ścieków przemysłowych odprowadzonych w 2014 roku w powiecie łomżyńskim wynosiła 705 dam 3 (w tym 8 dam 3 do sieci kanalizacyjnej), z czego całość oczyszczono. 94% ścieków przemysłowych z terenu całego powiatu odprowadzanych jest z OSM Piątnica (669 dam 3 ) i są one oczyszczane biologicznie, z podwyższonym usuwaniem biogenów. Pozostałe ścieki z gmin: Łomża ( 27 dam 3 ) i Śniadowo( 1 dam 3 ) są oczyszczane biologicznie. 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 Ładunki zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych odprowadzanych w pow. łomżyńskim do wód powierzchniowych [kg/rok] - dane GUS 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 BZT5 ChZT zawiesina Ładunki BZT 5, ChZT i zawiesiny odprowadzane ze ściekami przemysłowymi, głównie do Narwi, są znacznie wyższe jak w ściekach komunalnych, ale w ostatnich latach systematycznie maleją. (GUS,2014). Jednostka terytorialna BZT5 ChZT zawiesina suma jonów chlorków i siarczanów [kg/rok] [kg/rok] [kg/rok] [kg/rok] Powiat łomżyński 2 583 22 485 9 906 5 699 Łomża - gmina 105 852 400 5 699 Piątnica - gmina 2 476 21 611 9 501 0 Śniadowo - gmina 2 22 5 0 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Ładunki zanieczyszczeń biogennych w ściekach przemysłowych odprowadzanych w pow. łomżyńskim do wód powierzchniowych [kg/rok] - dane GUS 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 azot ogólny fosfor ogólny kolejnych latach znacznym wahaniom. Ładunki związków biogennych azotu i fosforu odprowadzanych do wód ze ściekami przemysłowymi ulegają w Większość, bo aż 95,8% ładunku azotu i 98,8% ładunku fosforu w ściekach przemysłowych, w 2014 roku pochodziło z oczyszczalni mleczarskiej w Piątnicy i odprowadzone zostało do Narwi (GUS,2014). Jednostka terytorialna azot ogólny [kg/rok] fosfor ogólny [kg/rok] Powiat łomżyński 6 358 745 Łomża 269 9 Piątnica 6089 736 9

Osady ściekowe. Niekorzystnym, ubocznym, zjawiskiem związanym z procesem oczyszczania ścieków jest tony 600 500 400 300 200 100 0 Osady wytworzone na oczyszczalniach komunalnych i przemysłowych w pow. łomżyńskim - dane GUS 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2 011 2 012 2 013 2014 oczyszczalnie przemysłowe oczyszczalnie komunalne powstawanie na oczyszczalniach osadów ściekowych. W powiecie łomżyńskim ilość osadów z oczyszczalni komunalnych jest niewielka i utrzymuje się w kolejnych latach na podobnym poziomie. Znacznie wyższa jest natomiast ilość osadów na oczyszczalniach przemysłowych. W 2014 roku na oczyszczalniach komunalnych powstało łącznie 41 ton osadów. 23 tony ( z oczyszczalni: w Jedwabnem, Nowogrodzie i 7 ton z gminy Śniadowo) było czasowo magazynowane, pozostałe 5 ton z gminy Śniadowo przeznaczono do uprawy roślin przeznaczonych na kompost, a 1 tonę osadów z gminy Piątnica wykorzystano do rekultywacji terenów. O osadach z oczyszczalni w Wiźnie brak danych. Na oczyszczalniach przemysłowych powstało łącznie 546 ton, z czego większość - 99% - na oczyszczalni mleczarskiej w Piątnicy. Osady z oczyszczalni mleczarskiej w Piątnicy w 100 % zostały wykorzystane w rolnictwie, a 3 tony z oczyszczalni Scandic Food w Chojnach Starych było czasowo magazynowane. (GUS,2014). 1.2. Stan - Ocena jakości wód powierzchniowych Tereny powiatu łomżyńskiego znajdują się w zlewniach Narwi, Biebrzy i Pisy i są zaliczane do uboższych w kraju pod względem zasobów wód powierzchniowych. Główną rzeką powiatu jest Narew, a jej największymi i najcenniejszymi dopływami są: Biebrza i Pisa. Mniejszymi ale istotnymi dopływami są rzeki: Łojewek, Jedwabianka, Gać ( z Jabłonką), Łomżyczka, Krzywa Noga i Ruź. Podstawą programu badań monitoringowych wód powierzchniowych płynących, zrealizowanych przez Inspektorat w 2014 roku był Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2013-2015, opracowany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzony przez Ministra Środowiska oraz opracowany na tej podstawie przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku i zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Program monitoringu środowiska województwa podlaskiego w latach 2013-2015. Program monitoringu wód zrealizowano zgodnie z warunkami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1550). Podstawą ocen jakości wód były: Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2014 r., poz. 1482). Punkty monitoringowe ustanawiane są na odcinkach reprezentatywnych jednostek, wyznaczonych przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, zwanych Jednolitymi Częściami Wód Powierzchniowych (JCWP), najczęściej na zamknięciach zlewni. Monitoring JCWP prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę stanu JCWP oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności elementów jakości i parametrów wskaźnikowych dla elementów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. 10

W 2014 roku na terenie powiatu łomżyńskiego badaniami w ramach monitoringu wód powierzchniowych objęto: JCWP Narew od Lizy do Biebrzy, badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym Strękowa Góra w zakresie monitoringu operacyjnego. Pozostałe wskaźniki, odziedziczono z badań monitoringu diagnostycznego z lat poprzednich. JCWP Narew od Biebrzy do Pisy, badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym Nowogród (powyżej ujścia Pisy) w zakresie monitoringu operacyjnego. Pozostałe wskaźniki, odziedziczono z badań monitoringu diagnostycznego z lat poprzednich. JCWP Biebrza od Ełku do ujścia badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym Burzyn-Rutkowskie, w zakresie monitoringu operacyjnego i WWA. Pozostałe wskaźniki, odziedziczono z badań monitoringu diagnostycznego z lat poprzednich. JCWP Krzywa Noga badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Sławiec, w pełnym zakresie pomiarowym w ramach monitoringu diagnostycznego; JCWP Ruź od dopływu spod Dąbek do ujścia badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym - ujście, w pełnym zakresie pomiarowym, w ramach monitoringu diagnostycznego; JCWP Łojewek od źródeł do dopływu w Olszynach, badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Kownaty w zakresie monitoringu operacyjnego. Wcześniej nie badana. JCWP Łojewek od dopływu w Olszynach do ujścia, badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Bronowo, w pełnym zakresie pomiarowym w ramach monitoringu diagnostycznego; JCWP Dopływ z Rzadkowa badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Piątnica; tylko w zakresie indeksu olejowego oraz benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu (WWA). Pozostałe wskaźniki odziedziczono z monitoringu operacyjnego i diagnostycznego z lat poprzednich. JCWP Lepacka Struga badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Szablak, tylko w zakresie indeksu olejowego oraz benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu (WWA). Pozostałe wskaźniki odziedziczono z monitoringu operacyjnego i diagnostycznego z lat poprzednich. JCWP Pisa od Turośli do ujścia ze Skrodą od Dzierzbi, badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Morgowniki tylko w zakresie benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu (WWA). Pozostałe wskaźniki odziedziczono z monitoringu operacyjnego i diagnostycznego z lat poprzednich. W 2014 roku nie prowadzono badań niżej wymienionych JCWP leżących na terenie powiatu. Obowiązującą w 2014 roku ocenę tych wód odziedziczono w całości z 2013 roku. JCWP Łomżyczka badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym na odcinku ujściowym; JCWP Gać od Jabłonki do ujścia badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym na odcinku ujściowym; JCWP Jedwabianka badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w m. Kramkowo. 11

Omówienie wyników badań rzek: NAREW jest prawostronnym dopływem Wisły I rzędu o powierzchni zlewni 75175,2 km2. Długość całkowita rzeki wynosi 484 km, w tym długość odcinka płynącego na terenie Polski 455 km. Rzeka bierze początek na terenie Białorusi w bagnach wschodniego skraju Puszczy Białowieskiej. Zlewnię górnej Narwi stanowią tereny stosunkowo słabo uprzemysłowione o charakterze typowo rolniczym oraz duże obszary leśne. Przy granicy białoruskiej zlokalizowano zbiornik zaporowy Siemianówka, pełniący obecnie funkcje rekreacyjne. Znaczna długość rzeki na terenie woj. podlaskiego objęta jest ochroną w ramach Narwiańskiego Parku Narodowego oraz Parku Krajobrazowego Doliny Narwi, leżącego w powiecie łomżyńskim. Ocena jakości wód JCWP Narew od Lizy do Biebrzy badana w m. Strękowa Góra ocena stanu rzeki wpływającej na teren powiatu łomżyńskiego. Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie wskaźników zbadanych w 2014 roku w ramach monitoringu operacyjnego oraz na podstawie wskaźników odziedziczonych z 2012 roku, kiedy to jcwp badano w szerokim zakresie przewidzianym dla monitoringu diagnostycznego: - w 2014 roku zbadano dwa wskaźniki biologiczne tj. fitoplankton (IFPL)- III klasa, makrofity (MIR)- II klasa. Z roku 2012 odziedziczono również dwa wskaźniki: indeks makrobezkręgowców bentosowych (MMI) oraz wskaźnik ichtiologiczny (IBI wskaźnik badany przez Instytut Rybactwa Śródlądowego Olsztyn). Najniższą (IV) klasę przypisano wskaźnikom: indeksu makrobezkręgowców bentosowych i ichtiologicznemu, co zadecydowało o zaliczeniu wody do słabego stanu ekologicznego, pomimo, że wartości średnioroczne stężeń wszystkich zbadanych w 2014 wskaźników fizykochemicznych wskazywały na dobry stan ekologiczny. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - słaby. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydowały wyłącznie dwa wskaźniki biologiczne: indeks ichtiofauny oraz indeks makrobezkręgowców bentosowych, odziedziczone z 2012 roku. Ocena stanu chemicznego większość wskaźników określających stan chemiczny wody odziedziczono z 2012 roku, w którym wykonano pełen wymagany rozporządzeniem zakres badania substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Na podstawie otrzymanych wyników zaliczono je do stanu dobrego. W 2014 roku powtórzono dodatkowo badanie dwóch związków z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) tj. benz(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd) pirenu, których obecność w latach poprzednich obniżała klasyfikację. Suma tych elementów ponownie wykroczyła poza dopuszczalną normę. Na podstawie otrzymanych wyników stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego. Biorąc pod uwagę wszystkie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY Ocena jakości wód JCWP Narew od Biebrzy do Pisy badana w m. Nowogród (powyżej ujścia Pisy) Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie wskaźników zbadanych w 2014 roku w ramach monitoringu operacyjnego oraz na podstawie wskaźników odziedziczonych z 2012 roku, kiedy to jcwp badano w szerokim zakresie przewidzianym dla monitoringu diagnostycznego: - w 2014 roku zbadano dwa wskaźniki biologiczne tj. fitoplankton (IFPL)- II klasa, makrofity (MIR)- II klasa. Z roku 2012 odziedziczono również dwa wskaźniki: indeks makrobezkręgowców bentosowych (MMI) III klasa oraz indeks ichtiologiczny (IBI wskaźnik badany przez Instytut Rybactwa Śródlądowego Olsztyn) IV klasa. - z grupy wskaźników fizykochemicznych zbadano w 2014 roku zakres podstawowy, objęty monitoringiem operacyjnym. Wszystkie badane wskaźniki były w stanie dobrym; -wskaźniki fizykochemiczne wspomagające ocenę stanu ekologicznego, określone jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, zostały odziedziczone z 2012r. żaden ze wskaźników nie przekroczył wartości granicznych dla stanu dobrego. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - słaby. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydował tylko jeden odziedziczony z 2012 roku wskaźnik biologiczny indeks ichtiofauny (zbadany przez IRŚ Olsztyn). Ocena stanu chemicznego - w 2014r. zbadano tylko 2 wskaźniki z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych WWA (benzo(g,h,i)perylen i indeno(1,2,3-cd)piren). Ich suma przekroczyła normę wyznaczoną dla wód powierzchniowych. Pozostałe wskaźniki do oceny odziedziczono z 2012 roku, w którym wykonano pełen wymagany rozporządzeniem zakres badania substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Ich wartości mieściły się w stanie dobrym. Na podstawie otrzymanych wyników stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego. Biorąc pod uwagę wszystkie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY 12

DOPŁYW Z RZADKOWA jest III-rzędowym, niewielkim prawostronnym dopływem Narwi. Długość rzeki wynosi 6,58 km, a wielkość zlewni to 14,85 km 2. Rzeka uchodzi do Narwi na 203,5 km jej biegu. Ciek jest odbiornikiem ścieków z oczyszczalni Zespołu Szkół w Marianowie oraz wód pochłodniczych i deszczowych z OSM w Piątnicy. Ocena jakości wód JCWP Dopływ z Rzadkowa badana w m. Piątnica. Ocena stanu ekologicznego w 2013 roku, na podstawie zbadanego wskaźnika MMI (makrobezkręgowce bentosowe), określono umiarkowany stan elementów biologicznych. Przekroczenie wartości, określonych rozporządzeniem dla stanu dobrego, średniorocznego stężenia fosforanów zakwalifikowało wodę do stanu poniżej dobrego. Stwierdzono również przekroczenie dopuszczalnej wartości indeksu oleju mineralnego z grupy specyficznych substancji syntetycznych i niesyntetycznych Pozostałe wartości średnioroczne wskaźników fizykochemicznych mieściły się w klasie bardzo dobrej i dobrej. Składowa dwóch wymienionych wyżej elementów klasyfikowała badaną JCWP do umiarkowanego stanu ekologicznego. W 2014 roku powtórzono tylko badanie indeksu olejowego i ponownie uzyskana wartość średnioroczna nie mieściła się w dobrym stanie wód. Utrzymano więc ocenę JCWP w umiarkowanym stanie ekologicznym. Ocena stanu chemicznego stan chemiczny, badany w 2013 roku w rozszerzonym zakresie wskaźników, oceniony został jako dobry. W 2012 roku o zakwalifikowaniu JCWP do stanu poniżej dobrego zadecydowały wartości w zakresie tylko jednego wskaźnika z grupy substancji priorytetowych, tj. sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. W 2013 roku wartości te były na granicy stanu dobrego. W 2014 roku powtórzono więc badania tych wskaźników i ich wartość średnioroczna nie mieściła się w stanie dobrym. Ocena stanu chemicznego ponownie zakwalifikowana została do stanu poniżej dobrego. Biorąc pod uwagę wszystkie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY STRUGA LEPACKA jest III-rzędowym, lewostronnym dopływem Narwi o długości 18,5 km i powierzchni zlewni ok. 50 km 2. Rzeka uchodzi do Narwi na 185,8 km jej biegu. Odprowadza ona do Narwi wody odsiąkowe z obiektów łąkarskich, na które odprowadzane są ścieki technologiczne, socjalno-bytowe i wody pochłodnicze z Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego PEPEES S.A. w Łomży. Ścieki oczyszczane są na 2 obiektach łąkarskich: Mątwica-Kupiski i Kupiski-Jednaczewo, pełniących funkcje biologicznych oczyszczalni ścieków. Ścieki produkcyjne PEPEES, nie zawierają żadnych niebezpiecznych substancji. Wchodzące w ich skład substancje organiczne, rozkładając się, powodują przede wszystkim, obniżenie zawartości tlenu w wodzie. Ocena jakości JCWP Struga Lepacka badana w m. Szablak Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie: - elementów biologicznych (wskaźnik okrzemkowy IO III klasa, Makrofitowy Indeks Rzeczny MIR III klasa, Indeks Makrobezkręgowców Bentosowych MMI- III klasa) zakwalifikowano stan ekologiczny wód do III klasy czystości. Wszystkie wskaźniki biologiczne badane były w 2013r. Nie dziedziczono wskaźników biologicznych z lat ubiegłych, ocena ichtiologiczna rzek wykonywana przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie nie obejmowała badania Strugi Lepackiej, - wskaźników fizykochemicznych stwierdzono przekroczenie wartości określonych dla stanu dobrego w zakresie stężenia średniorocznego fosforanów - ocena poniżej stanu dobrego (PSD); - wskaźników fizykochemicznych wspomagających ocenę stanu ekologicznego, określonych jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego z tej grupy tylko węglowodory ropopochodne (indeks oleju mineralnego) przekroczyły wartość graniczną dla stanu dobrego - poniżej stanu dobrego (PSD). W 2014 roku powtórzono tylko badanie indeksu olejowego. Wartość średnioroczna tego wskaźnika mieściła się na granicy stanu dobrego. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano ponownie jako - umiarkowany. Ocenę stanu chemicznego wykonano w 2013 roku na podstawie pełnej listy wskaźników substancji priorytetowych. Nie dziedziczono wskaźników z lat ubiegłych. Stan chemiczny uległ pogorszeniu w porównaniu do lat 2010-2012 ze względu na 2 wskaźniki z grupy WWA (wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych) tj. benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu, których suma stężeń wykroczyła poza dopuszczalne normy. Badanie tych wskaźników powtórzono ponownie w 2014 roku i w dalszym ciągu ich wartości nie mieściły się w dopuszczalnych normach. Stan chemiczny badanej JCWP określono ponownie jako poniżej stanu dobrego. Biorąc pod uwagę wszystkie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY 13

PISA - jest prawostronnym dopływem Narwi III-rzędu. Długość całkowita rzeki wynosi 142,2 km (łącznie ze szlakiem żeglownym Wielkich Jezior Mazurskich), w tym 50,8 km dolnego odcinka rzeki znajduje się na terenie woj. podlaskiego. Powierzchnia całkowita zlewni wynosi 4499,8 km 2. Obszar części zlewni pod nazwą Puszcza Piska (PLB280008) jest obszarem chronionym Natura 2000. Fragment tego obszaru jest położony na terenie woj. podlaskiego. W zlewni Pisy, na terenie województwa znajdują się dwa większe dopływy Turośl (Kanał Turośl) i Skroda. Ocenę stanu ekologicznego w całości odziedziczono z roku 2012. Podstawą odstąpienia od badań w latach 2013-2014 było osiągnięcie przez wszystkie badane przez WIOŚ wskaźniki stanu dobrego. W 2012 roku ocenę przeprowadzono na podstawie: - elementów biologicznych: w 2012 roku klasę elementów biologicznych oceniono na podstawie wszystkich wymaganych elementów biologicznych tj. fitobentosu (IO), makrofitów (MIR), makrobezkręgowców bentosowych (MMI) oraz wskaźnika ichtiologicznego. Wskaźnik fitobentosowy mieścił się w I klasie, wskaźniki: MIR i MMI sklasyfikowano w II klasie. O obniżeniu klasyfikacji zadecydował wyłącznie wskaźnik ichtiologiczny EFI kwalifikujący się do IV klasy. - wskaźników fizykochemicznych - wszystkie wskaźniki zostały odziedziczone z 2012r., nie przekroczyły one wartości określonych dla stanu dobrego w zakresie wszystkich badanych parametrów; -wskaźników fizykochemicznych wspomagających ocenę stanu ekologicznego, określonych jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego w zakresie tej grupy wskaźniki niezbędne do wykonania oceny zostały odziedziczone z 2012r. żaden z nich nie przekroczył wartości granicznych dla stanu dobrego. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - słaby. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydował tylko jeden wskaźnik biologiczny indeks ichtiofauny (zbadany przez Instytut Rybactwa Śródlądowego Olsztyn). Ocena stanu chemicznego - stan chemiczny, w zakresie większości wskaźników, odziedziczony został z roku 2012. W 2013 roku badano tylko wskaźnik z grupy WWA tj. sumę benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu, który w 2012 roku oceniony został jako poniżej stanu dobrego. Pozostałe wskaźniki w 2012 roku mieściły się w stanie dobrym. W 2013roku stan chemiczny badanej JCWP oceniono jako dobry. Badanie przeprowadzone w 2014 roku ponownie wykazały przekroczenie wartości dopuszczalnych w zakresie tych wskaźników i zakwalifikowała JCWP do stanu poniżej dobrego. Biorąc pod uwagę wszystkie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY BIEBRZA jest prawobrzeżnym dopływem Narwi o długości ok. 165km, powierzchnia dorzecza wynosi 7051km². Biebrza ma swoje źródła na południe od Nowego Dworu, uchodzi do Narwi w okolicy Wizny. Biebrzę charakteryzuje asymetria dorzecza, bardziej rozwinięte jest dorzecze prawobrzeżne. Biebrza i jej dorzecze stanowi największy w Polsce region bagien. Jest to miejsce występowania wielu rzadkich zbiorowisk roślinnych oraz gatunków zwierząt, zwłaszcza ptaków. Dolina rzeki jest lęgowiskiem ptaków związanych ze środowiskiem bagiennym. Większość tego terenu jest objęta ochroną - znajduje się w Biebrzańskim Parku Narodowym. Ocena jakości wód JCWP Biebrza od Ełku do ujścia badana w ppk Burzyn- Rutkowskie odcinek ujściowy do Narwi Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie wskaźników zbadanych w 2014 roku w ramach monitoringu operacyjnego oraz na podstawie wskaźników odziedziczonych z 2012 roku, kiedy to JCWP badano w szerokim zakresie przewidzianym dla monitoringu diagnostycznego: - w 2014 roku zbadano dwa wskaźniki biologiczne tj. fitoplankton (IFPL)- I klasa, makrofity (MIR)- II klasa. Z roku 2012 odziedziczono jeden wskaźnik: indeks makrobezkręgowców bentosowych (MMI). Najniższą (III) klasę przypisano właśnie indeksowi makrobezkręgowców bentosowych, co zadecydowało o zaliczeniu wody do umiarkowanego stanu ekologicznego. Wartości średnioroczne stężeń wszystkich zbadanych w 2014 wskaźników fizykochemicznych mieściły się w I i II (tylko azot Kjeldahla) klasie czystości. Wskaźniki fizykochemiczne wspomagające ocenę stanu ekologicznego, określane jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, odziedziczone z 2012r., nie przekroczyły wartości granicznych dla stanu dobrego. Na ujściowym odcinku Biebrzy nie badano wskaźnika ichtiologicznego. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - umiarkowany. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydował wyłącznie jeden wskaźnik biologiczny: indeks makrobezkręgowców bentosowych (MMI), odziedziczony z 2012 roku. 14

Ocena stanu chemicznego - w 2012 roku zbadano prawie pełną listę wymaganych prawem substancji priorytetowych w jakości wód. Na podstawie tych badań stan chemiczny oceniono jako dobry. Ocenę dziedziczono na 2013 rok. Ponieważ w 2009 roku przeprowadzona ocena wypadła bardzo niekorzystnie, aż trzy wskaźniki z grupy badanych substancji szczególnie szkodliwych (benzo(a)piren; suma benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu oraz suma benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu) wykraczały poza normy wyznaczone dla dobrego stanu wód, badania tych wskaźników powtórzono w 2013 roku. Stężenia średnioroczne żadnego z nich nie wykroczyły poza stan dobry. W 2013 roku stan chemiczny badanej JCWP oceniono ponownie jako dobry. Ze względu na szczególnie cenne obszary chronione występujące w zlewni rzeki w 2014 roku powtórzono badania pięciu wyżej wymienionych wskaźników z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Wartość średnioroczna sumy dwóch wskaźników tj. benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu ponownie nie mieściła się w dopuszczalnej klasyfikacji, co spowodowało zakwalifikowanie dolnego odcinka rzeki do stanu poniżej dobrego. Zgodnie z obowiązującą metodyką gdy stan ekologiczny nie osiągnął stanu bardzo dobrego bądź dobrego, tylko umiarkowany, a stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego stan wód ocenia się jako ZŁY. ŁOJEWEK jest III-rzędowym, prawostronnym dopływem Narwi o długości 24,6 km. Rzeka uchodzi do Narwi na 232,4 km jej biegu. Prawie na całej długości charakteryzuje się bystrym nurtem. Jej środkowy odcinek płynie naturalnym korytem - doliną otoczoną wzniesieniami o stromych stokach. Ta część doliny jest znacznie zabagniona - występują tu rozległe torfowiska źródliskowe. Końcowy odcinek Łojewka to sztucznie wykopane, wyprostowane koryto. Rzeka płynie przez tereny leśne i użytkowane rolniczo. Nie ma tu punktowych zrzutów zanieczyszczeń. Ocena jakości wód jcwp Łojewek od źródeł do dopływu w Olszynach badana w m. Kownaty Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie wskaźników zbadanych w 2014 roku w skróconym zakresie oznaczeń przewidzianym dla monitoringu operacyjnego: - w 2014 roku zbadano dwa wskaźniki biologiczne tj. fitobentos (FB)- III klasa i makrofity (MIR)- II klasa. Wartości średnioroczne stężeń wszystkich zbadanych w 2014 wskaźników fizykochemicznych wskazywały na dobry stan ekologiczny. Większość wskaźników mieściła się w I klasie. W klasie II mieściły się tylko wartości średnioroczne azotu Kieldahla i azotu azotanowego. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - umiarkowany. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydowały wyłącznie jeden wskaźnik biologiczny: indeks okrzemkowy FB (fitobentosowy). Ocena stanu chemicznego ze względu na brak punktowych źródeł zanieczyszczeń, które mogą stanowić źródło substancji priorytetowych zanieczyszczających środowisko wodne, nie były one badane. W związku z tym nie oceniano stanu chemicznego JCWP. O ocenie stanu zadecydował wyłącznie umiarkowany stan ekologiczny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY Ocena jakości wód JCWP Łojewek od dopływu w Olszynach do ujścia badana w m. Bronowo JCWP płynąca przez tereny chronione, w związku z tym badana w zakresie pomiarowym monitoringu diagnostycznego. Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie wskaźników zbadanych w 2014 roku w pełnym zakresie oznaczeń przewidzianym dla monitoringu diagnostycznego: - w 2014 roku zbadano trzy wskaźniki biologiczne tj. fitobentos (FB)- II klasa, makrofity (MIR)- II klasa i makrobezkręgowce bentosowe (MMI) III klasa. Wartości średnioroczne stężeń wszystkich zbadanych w 2014 wskaźników fizykochemicznych wskazywały na dobry stan ekologiczny. Większość wskaźników mieściła się w I klasie. W klasie II mieściły się tylko wartości średnioroczne azotu Kieldahla, azotu azotanowego i zasadowości. Wskaźniki fizykochemiczne wspomagające ocenę stanu ekologicznego, określane jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, nie przekroczyły wartości granicznych dla stanu dobrego. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - umiarkowany. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydował wyłącznie jeden wskaźnik biologiczny: indeks bezkręgowców bentosowych (MMI). 15

Ocena stanu chemicznego - w 2014 roku zbadano prawie pełną listę wymaganych prawem substancji priorytetowych w jakości wód. O zakwalifikowaniu JCWP do stanu poniżej dobrego zadecydowały wartości w zakresie tylko jednego wskaźnika z grupy substancji priorytetowych, tj. sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3- cd)pirenu. Na podstawie tych badań stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego. Biorąc pod uwagę obie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY KRZYWA NOGA jest III-rzędowym, lewostronnym dopływem Narwi o długości 24,6 km. Rzeka uchodzi do Narwi na 232,4 km jej biegu. Rzeka płynie przez tereny leśne i użytkowane rolniczo. W ujściowym odcinku płynie przez tereny chronione. Jest odbiornikiem zanieczyszczeń z zakładu SCANDIC FOOD w Chojnach Starych. Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie wskaźników zbadanych w 2014 roku ze względu na tereny chronione badana, w pełnym zakresie oznaczeń przewidzianym dla monitoringu diagnostycznego: - w 2014 roku zbadano trzy wskaźniki biologiczne tj. fitobentos (FB)- II klasa, makrofity (MIR)- II klasa i makrobezkręgowce bentosowe (MMI) III klasa. Wartości średnioroczne stężeń większości zbadanych w 2014 wskaźników fizykochemicznych wskazywały na dobry stan ekologiczny. Większość wskaźników mieściła się w I i II klasie. Poniżej stanu dobrego mieściło się tylko stężenie średnioroczne fosforanów. Wskaźniki fizykochemiczne wspomagające ocenę stanu ekologicznego, określane jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, przekroczyły wartości graniczne dla stanu dobrego ze względu na podwyższony indeks olejowy. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - umiarkowany. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydowały zarówno: wskaźnik biologiczny - indeks bezkręgowców bentosowych (MMI) jak i wskaźniki fizykochemiczne (fosforany i indeks olejowy). Ocena stanu chemicznego - w 2014 roku zbadano prawie pełną listę wymaganych prawem substancji priorytetowych w jakości wód. O zakwalifikowaniu JCWP do stanu poniżej dobrego zadecydowały wartości w zakresie tylko jednego wskaźnika z grupy substancji priorytetowych, tj. sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3- cd)pirenu. Na podstawie tych badań stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego. Biorąc pod uwagę obie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY RUŹ jest III-rzędowym, lewostronnym dopływem Narwi o długości 37,9 km. Rzeka uchodzi do Narwi na 167,3km jej biegu.płynie przez tereny użytkowane rolniczo i leśne. Na terenie zlewni występują tereny chronione. Nie jest odbiornikiem zanieczyszczeń ze źródeł punktowych. Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie wskaźników zbadanych w 2014 roku. Ze względu na tereny chronione badana, w pełnym zakresie oznaczeń przewidzianym dla monitoringu diagnostycznego: - w 2014 roku zbadano trzy wskaźniki biologiczne tj. fitobentos (FB)- II klasa, makrofity (MIR)- II klasa i makrobezkręgowce bentosowe (MMI) IV klasa. Wartości średnioroczne stężeń wszystkich zbadanych w 2014 wskaźników fizykochemicznych wskazywały na dobry stan ekologiczny. Większość wskaźników mieściła się w I i II klasie. Wszystkie badane wskaźniki fizykochemiczne wspomagające ocenę stanu ekologicznego, określane jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, nie przekroczyły wartości granicznych dla stanu dobrego. Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - słaby. O klasyfikacji stanu ekologicznego zadecydował wyłącznie jeden wskaźnik biologiczny - indeks bezkręgowców bentosowych (MMI). Ocena stanu chemicznego - w 2014 roku zbadano prawie pełną listę wymaganych prawem substancji priorytetowych w jakości wód. O zakwalifikowaniu JCWP do stanu poniżej dobrego zadecydowały wartości w zakresie tylko jednego wskaźnika z grupy substancji priorytetowych, tj. sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3- cd)pirenu. Na podstawie tych badań stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego. Biorąc pod uwagę obie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY Ocena w całości dziedziczona z 2013 roku obejmowała następujące rzeki: JEDWABIANKA - jest prawostronnym dopływem Narwi III-rzędu. Uchodzi do Narwi na 241,3 km jej biegu. Długość rzeki wynosi 19,3 km, a powierzchnia zlewni - 63,1 km 2. Głównym źródłem zanieczyszczenia jest oczyszczalnia komunalna w Jedwabnem. Rzeka płynie przez tereny chronione Natura 2000. 16

Badania prowadzono na odcinku ujściowym JCWP Jedwabianka. Ocenę JCWP odziedziczono z 2013 roku, w 2014 roku zbadano tylko indeks ichtiologiczny (IRŚ Olsztyn): Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie: - elementów biologicznych (wskaźnik okrzemkowy IO III klasa, Makrofitowy Indeks Rzeczny MIR II klasa, Indeks Makrobezkręgowców Bentosowych MMI II klasa) Stan ekologiczny wód zakwalifikowano do III klasy czystości wód. Wszystkie wskaźniki biologiczne badane były w 2013r. Nie dziedziczono wskaźników biologicznych z lat ubiegłych. W 2014 roku Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie wykonał ocenę ichtiologiczną rzeki. Indeks rybny kwalifikował JCWP do III klasy; - wskaźników fizykochemicznych nie stwierdzono przekroczenia wartości określonych dla stanu dobrego; - wskaźników fizykochemicznych wspomagających ocenę stanu ekologicznego, określonych jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego z tej grupy tylko węglowodory ropopochodne (indeks oleju mineralnego) przekroczyły wartość graniczną dla stanu dobrego i kwalifikowały wodę poniżej stanu dobrego (PSD). Stan ekologiczny badanej JCWP zakwalifikowano jako - umiarkowany. Ocenę stanu chemicznego w 2013 roku wykonano na podstawie pełnej listy wskaźników substancji priorytetowych. Nie dziedziczono wskaźników z lat ubiegłych. Stan chemiczny wód badanej JCWP określono jako dobry. Biorąc pod uwagę wszystkie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY GAĆ jest lewostronnym dopływem Narwi III-rzędu. Uchodzi do Narwi na 228,4 km jej biegu. Długość całkowita rzeki wynosi 22,2 km a powierzchnia zlewni 445,9 km 2. Na 9,2 km Gaci uchodzi do niej największy dopływ - rzeka Jabłonka, która niesie duży ładunek zanieczyszczeń z Zambrowa i oczyszczalni komunalnej w Porytem Jabłoni. Do Gaci odprowadzane są również ścieki z oczyszczalni Zakładu Karnego w Czerwonym Borze. Badania prowadzono na odcinku ujściowym rzeki, badano więc i oceniano JCWP Gać od Jabłonki do ujścia. Całą ocenę JCWP odziedziczono z 2013 roku: Ocenę stanu ekologicznego przeprowadzono na podstawie: - elementów biologicznych (wskaźnik okrzemkowy IO II klasa, Makrofitowy Indeks Rzeczny MIR II klasa, Indeks Makrobezkręgowców Bentosowych MMI III klasa) zakwalifikowano stan ekologiczny wód do III klasy czystości wód. Wszystkie wskaźniki biologiczne badane były w 2013r. Nie dziedziczono wskaźników biologicznych z lat ubiegłych. Ocena ichtiologiczna rzek wykonywana przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie nie obejmowała badania Gaci, - wskaźników fizykochemicznych stwierdzono przekroczenie wartości określonych dla stanu dobrego w zakresie stężenia średniorocznego azotu azotanowego i fosforanów - poniżej stanu dobrego (PSD); - wskaźników fizykochemicznych wspomagających ocenę stanu ekologicznego, określonych jako substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego z tej grupy tylko węglowodory ropopochodne (indeks oleju mineralnego) przekroczyły wartość graniczną dla stanu dobrego - poniżej stanu dobrego (PSD). Stan ekologiczny w badanej JCWP zakwalifikowano jako - umiarkowany. Ocenę stanu chemicznego wykonano na podstawie pełnej listy wskaźników substancji priorytetowych. Nie dziedziczono wskaźników z lat ubiegłych. Poza dopuszczalne normy wykroczyły tylko: stężenia rtęci (średnioroczne i maksymalne). Być może jest to związane z torfowym charakterem zlewni, a nie z oddziaływaniem antropopresji. Brak jednak na potwierdzenie tej tezy danych literaturowych. Stan chemiczny wód badanej JCWP określono jako poniżej stanu dobrego. Biorąc pod uwagę wszystkie składowe oceny - STAN WÓD w badanej JCWP określono jako - ZŁY ŁOMŻYCZKA jest III-rzędowym, lewostronnym dopływem Narwi o długości 16,4 km i powierzchni zlewni 74km 2. Rzeka uchodzi do Narwi na 200,8km. W środkowym biegu przepływa przez Łomżę, gdzie jest odbiornikiem wód opadowych z kanalizacji deszczowej obejmującej ok. 2/3 obszaru miasta. Ocena stanu jcwp Łomżyczka badanej w ppk ujście Grobla Jednaczewska rzeka uznana przez RZGW Warszawa za rzekę silnie zmienioną dla której ocenia się potencjał, a nie stan ekologiczny. Całą ocenę odziedziczono z 2013 roku: 17