PODSTAWOWE FUNKCJE APARATÓW Aby robienie zdjęć stało się prostsze, producenci sprzętu fotograficznego wprowadzili do konstrukcji aparatów wiele przydatnych funkcji, pozwalających lepiej kontrolować proces powstawania obrazu. Uruchamia sieje za pomocą przycisków i pokręteł umieszczonych na korpusie aparatu lub poprzez wejście w odpowiednie menu. Każdej z nich przypisany jest inny symbol, jaki pozwala rozpoznać, do czego daną funkcję można stosować. Dla tych, którzy uważają, że do wykonania zdjęcia wystarczy wyłącznie wciśnięcie przycisku wyzwolenia migawki, duża liczba funkcji może być utrudnieniem. Nieznajomość możliwości, jakie oferuje aparat, niewątpliwie zmniejsza gamę środków pozwalających na uzyskanie bardziej interesujących fotografii. Program Tryb programu używany jest zazwyczaj przez początkujących fotografów. Aparat w sposób uśredniony samoczynnie dobiera wszystkie parametry potrzebne do prawidłowego naświetlenia (przysłonę i czas otwarcia migawki). W trybie tym nie ma możliwości kontroli głębi ostrości ani czasu otwarcia migawki. Priorytet przysłony Pracując w trybie priorytetu przysłony, fotograf sam wybiera odpowiednią wartość przysłony, a aparat dobiera do niej czas otwarcia migawki, tak, by otrzymać właściwą ekspozycję. Tryb ten jest dość często używany, ponieważ pozwala kontrolować głębię ostrości. Jeśli wybieramy małą wartość przysłony (np.f/2.8 lub f/4), aparat dobiera krótsze czasy otwarcia migawki. W rezultacie pierwszy plan i tło są mniej ostre niż obiekt, na który została ustawiona ostrość. Gdy wybieramy dużą wartość przysłony (np. f/16 czy f/22), wydłużony zostaje czas otwarcia migawki. Zdjęcia uzyskane w ten sposób charakteryzują się większą głębią ostrości. Oznacza to, że ostro odwzorowane są zarówno obiekty, na których ustawiona jest ostrość, jak i te znajdujące się bliżej i dalej od nich. Stosując priorytet przysłony, należy zawsze kontrolować wskazania czasu otwarcia migawki. Zbyt duże przymknięcie otworu przysłony może na tyle wydłużyć czas otwarcia migawki, że nie będziemy w stanie utrzymać aparatu w rękach i zdjęcia wyjdą poruszone.
Priorytet migawki Priorytet migawki jest odwrotnością trybu priorytetu przysłony - parametrem, który nastawia fotograf, jest czas otwarcia migawki. Aparat sam dobiera wtedy właściwą wartość przysłony. Tryb ten stosuje się głównie do fotografowania obiektów w ruchu. Jeśli ustawimy długi czas otwarcia migawki (np. 1/30 lub 1/15 sekundy), obiekty szybko poruszające się będą na zdjęciu rozmazane. Jeśli dobierzemy krótki czas otwarcia migawki (np. 1/500 lub 1/1000 sekundy), obiekty znajdujące się w ruchu zostaną zatrzymane w kadrze. Tryb ten często stosowany jest w fotografii reporterskiej i sportowej. Tryb ręczny (manualny) W trybie ręcznym fotograf sam decyduje zarówno o wartościach przysłony, jak i czasu otwarcia migawki. Aby poznać właściwe dla danej sceny parametry ekspozycji, można skorzystać z odczytu światłomierza w aparacie - wszystkich ustawień należy jednak dokonać indywidualnie. Praca w trybie ręcznym zajmuje nieco więcej czasu niż w innych trybach, ponieważ trzeba ustawić dwa parametry. Tryb ten umożliwia realizowanie zmian w ekspozycji, np. prześwietleń lub niedoświetleń. Tryb ręczny jest najlepszym trybem dla początkujących fotografów, którzy chcą szybko przyswoić sobie zasadę zależności między przysłoną a czasem otwarcia migawki. TRYBY TEMATYCZNE Tryby tematyczne są w aparacie przedstawione w postaci symboli obrazkowych. Wykorzystując je, w pewien sposób podpowiadamy aparatowi, co będzie tematem naszego zdjęcia. Aparat dokonuje wtedy najlepszych ustawień ekspozycji dla najczęściej spotykanych sytuacji zdjęciowych Tryb krajobrazowy Tryb krajobrazowy przeznaczony jest do robienia zdjęć pejzażowych. Aparat samoczynnie ustawia ostrość na nieskończoność, tak by ostre były elementy znajdujące się daleko (np. linia horyzontu). Jednocześnie przymykana jest przysłona, co umożliwia uzyskanie na zdjęciach dużej głębi ostrości.
Tryb portretowy Tryb ten przeznaczony jest do wykonywania portretów. Aparat samoczynnie dobiera niską wartość przysłony (f/4 lub f/5.6), by ostry był tylko główny obiekt zdjęcia, np. twarz modela. Pozostałe elementy, znajdujące się w tle i na pierwszym planie, pokazane są nieostro. Niektóre aparaty mają w trybie portretowym możliwość regulacji ogniskowej. Ustawiana jest ona wtedy automatycznie na długość około 80 mm, co powoduje, że otrzymujemy właściwe proporcje wielkości twarzy w stosunku do reszty ciała. Tryb sportowy W trybie sportowym aparat ustawia krótki czas otwarcia migawki, dobierając do niego odpowiednią wartość przysłony. Krótki czas otwarcia migawki powoduje, że obiekty będące w ruchu zostają na zdjęciu zatrzymane". Stopień zatrzymania" związany jest nie tylko z czasem otwarcia migawki, ale również z szybkością i kierunkiem ruchu oraz długością ogniskowej obiektywu. Tryb makro Makro stosowany jest do wykonywania zdjęć z bardzo małej odległości. Działa on na zasadzie zmiany zakresu ostrości, tak, że możliwe jest fotografowanie bardzo małych przedmiotów. Tryb makro używany jest przede wszystkim do wykonywania zdjęć detali lub niewielkich obiektów, takich jak kwiaty lub owady.
Tryb korekcji tylnego światła Używanie trybu korekcji tylnego światła sugerowane jest w sytuacjach, gdy za wybranym przez nas obiektem znajduje się bardzo jasne tło (np. gdy fotografujemy osoby ustawione na tle okna lub bardzo jasnych powierzchni). Jasne tło może spowodować zafałszowanie pomiarów ekspozycji - światłomierz odczytuje, że do prawidłowego naświetlenia nie potrzeba dużo światła i przymyka przysłonę. Obiekt na pierwszym planie jest wtedy niedoświetlony. Po włączeniu trybu korekcji tylnego światła aparat lekko przeeksponuje zdjęcie - w ten sposób, że tło zostanie prześwietlone, a pierwszy plan naświetlony prawidłowo. Tryb zdjęć nocnych Tryb zdjęć nocnych przeznaczony jest do fotografowania w nocy. Działa on na zasadzie wydłużenia czasu otwarcia migawki, dzięki czemu jasne elementy obrazu są na zdjęciu poprawnie naświetlone. W niektórych typach aparatów tryb zdjęć nocnych wiąże się z działaniem lampy błyskowej. Czas naświetlania jest wydłużony, ale dodatkowo uruchomiony zostaje błysk o niewielkiej intensywności światła, by obiekty na pierwszym planie zostały doświetlone. Należy pamiętać, iż długi czas ekspozycji może spowodować poruszenie aparatu. FUNKCJE LAMP BŁYSKOWYCH Większość aparatów fotograficznych ma wbudowaną lampę błyskową, zwaną popularnie fleszem. Lampy te posiadają zazwyczaj możliwość pracy w różnych trybach, co w większym stopniu pozwala kontrolować warunki naświetlania i estetykę zdjęć.
Tryb automatyczny W trybie automatycznym aparat, mierząc światło, ocenia, czy jest go wystarczająco dużo dla danej wartości przysłony, by zdjęcie zostało naświetlone prawidłowo. Jeśli światła jest za mało lub obiekt jest zbyt ciemny, lampa błyskowa zostanie samoczynnie uruchomiona. W trybie automatycznym zdarza się, że flesz używany jest zbyt często - nawet wtedy, gdy nie jest to konieczne. Tryb włączonego flesza W trybie włączonego flesza błysk wyzwalany jest przy każdym naciśnięciu spustu aparatu. Fotograf, przed wykonaniem zdjęcia, kontroluje przez włączenie lub wyłączenie tej funkcji, czy dodatkowe światło będzie mu potrzebne. Wykonywanie zdjęć w tym trybie sprawdza się w sytuacjach, gdy światła jest bardzo mało. Jest on również przydatny podczas fotografowania pod światło, gdy chcemy, by cienie, które tworzą się po stronie nieoświetlonej, zostały rozjaśnione. Tryb wyłączonego flesza Tryb wyłączonego flesza jest przeciwnością trybu włączonego flesza. W trybie tym fotograf również sam decyduje o użyciu lampy błyskowej. Nawet wtedy, gdy będzie za mało światła, flesz nie włączy się, by rozświetlić fotografowany obraz. Pracując w trybie wyłączonego flesza, możemy zrobić zdjęcia niezależnie od warunków oświetlenia - nie zawsze niedoświetlenie pewnych elementów obrazu musi być rekompensowane błyskiem. Rozjaśnianie lampą błyskową każdego cienia i półmroku może zniszczyć nastrój zdjęcia. Tryb światła dopełniającego W trybie światła dopełniającego błysk lampy jest wyzwalany za każdym naciśnięciem spustu aparatu. Błysk ten jest jednak słaby, ponieważ ma za zadanie jedynie dopełniać główne źródło światła. Wymieniony tryb doskonale nadaje się do rozjaśniania cieni, szczególnie zaś, gdy fotografujemy pod światło.