KOMITET GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI

POLSKA AKADEMIA NAUK Wydział VII Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych KOMITET GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI z siedzibą przy Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią ul. Wybickiego 7, 30-950 Kraków 65, skr. poczt. 49 tel.: (+12) 632 33 00, (+12) 632 38 35, fax: (+12) 632 35 24 Kraków, 27.01.2005 r. Pan Prof. dr hab. inż. Bogdan NEY Przewodniczący Wydziału VII Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych PAN Pałac Kultury i Nauki 00-901 Warszawa W załączeniu przesyłam sprawozdanie z działalności Komitetu Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN za rok 2004. Z wyrazami szacunku 1

S P R A W O Z D A N I E Z DZIAŁALNOŚCI KOMITETU GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI PAN ZA ROK 2004 2

I. SKŁAD KOMITETU Komitet Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN w kadencji 2003 2006 liczy 27 członków. Struktura rodzajowa zakładów pracy członków Komitetu kształtuje się następująco: uczelnie (prof. W. Gabzdyl, prof. W. Górecki, prof. W. Kozioł, dr hab. A. Łuszczkiewicz, prof. M. Mazurkiewicz, prof. M. Nieć, prof. A. Paulo, prof. K. Probierz, prof. T. Ratajczak, dr hab. K. Szamałek, prof. A. Szczepański, prof. K. Sztaba, prof. R. Uberman); instytuty PAN (prof. W. Blaschke, prof. E. Mokrzycki, prof. R. Ney, doc. W. Suwała, prof. W. Trutwin); instytuty resortowe (prof. J. Bednarczyk, prof. M. Ciechanowska, prof. M. Piwocki, doc. S. Przeniosło, prof. J. Raczkowski, prof. J. Sablik); przemysł (mgr C. Bachowski, dr Z. Kasztelewicz, mgr Z. Kulczycki). Prezydium Komitetu Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Roman Ney, czł. rzecz. PAN Wiceprzewodniczący: prof. dr hab. inż. Wiesław Gabzdyl, prof. dr hab. inż. Ryszard Uberman. Sekretarz: prof. dr hab. inż. Eugeniusz Mokrzycki Członkowie: mgr inż. Zdzisław Kulczycki, prof. dr hab. Marcin Piwocki, dr hab. Krzysztof Szamałek. 3

II. II.1. DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACYJNA Zebrania plenarne Pierwsze zebranie plenarne W dniu 21 kwietnia odbyło się zebranie plenarne Komitetu w Instytucie Nafty i Gazu w Krakowie z następującym programem: 1. Otwarcie Zebrania przez Przewodniczącego Komitetu prof. Romana Neya. 2. Powitanie uczestników Zebrania Plenarnego przez Dyrektora Instytutu Nafty i Gazu prof. Marię Ciechanowską. 3. Referaty: Prognozy wydobycia węglowodorów ze złóż krajowych w świetle zasobów geologicznych i przemysłowych Stanisław Radecki Dyrektor Departamentu Poszukiwań Złóż PGNiG S.A., Warszawa; Prognozy wydobycia węglowodorów ze złóż obszarów morskich RP Jerzy Domżalski Dyrektor d.s. Geologii; Andrzej Mazurek Kierownik Działu Analiz Geologicznych, Przedsiębiorstwo Poszukiwań i Eksploatacji Złóż Ropy i Gazu PETROBALTIC S.A., Gdańsk. 4. Dyskusja. 5. Wolne wnioski. Prof. M. Ciechanowska, jako gospodarz zebrania również przywitała obecnych i następnie przedstawiła Instytut Nafty i Gazu. W swoim wystąpieniu omówiła historię Instytutu, zakres współpracy z przemysłem działającym na rzecz poszukiwań i wydobycia węglowodorów oraz z uczelniami i instytutami branżowymi, z którymi wspólnie realizowane są interdyscyplinarne projekty badawcze. Ponadto bardzo krótko scharakteryzowała Zakłady naukowo-badawcze Instytutu: Geofizyki Wiertniczej, Geologii i Geochemii, Informatyki, Górnictwa Nafty i Gazu, Metrologii Przepływów Mikrobiologii, Napędów Gazowych i Maszyn Tłokowych, Nowych 4

Technologii Energii Odnawialnych, Ochrony Środowiska, Przesyłania i Dystrybucji Gazu, Sejsmiki, Technik Instalacyjnych, Techniki Strzelniczej, Użytkowania Paliw. Referat Prognozy wydobycia węglowodorów ze złóż krajowych w świetle zasobów geologicznych i przemysłowych przedstawił Dyrektor Departamentu Poszukiwań Złóż PGNiG S.A. Warszawa Stanisław Radecki. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na: mapę koncesji poszukiwawczych na terenie naszego kraju, rejony koncentracji prac poszukiwawczych i znaczących odkryć gazu ziemnego i ropy naftowej, nowe rejony poszukiwań za węglowodorami, koncesje eksploatacyjne, zasoby gazu ziemnego w okresie 1945 2003, zasoby ropy naftowej w latach 1945 2003, wydobycie gazu ziemnego (w przeliczeniu na gaz wysokometanowy) w latach 2000 2003, prognozę wydobycia gazu ziemnego w latach 2004 2022, wydobycie ropy naftowej w latach 1990 2003, prognozę wydobycia ropy naftowej w latach 2004 2012, zasoby prognostyczne, nakłady finansowe na poszukiwania węglowodorów w latach 2004 2006, Referat Prognozy wydobycia węglowodorów ze złóż obszarów morskich RP wygłosił Jerzy Domżalski Kierownik ds. Geologii w Przedsiębiorstwie Poszukiwań i Eksploatacji Złóż Ropy i Gazu PETROBALTIC S.A., Gdańsk oraz Andrzej Mazurek Kierownik Działu Analiz Geologicznych w tym Przedsiębiorstwie. Pan Jerzy Domżalski omówił: koncesje Petrobaltic S.A., przekrój przez bloki K, L, M, profil stratygraficzny otworu K9-1/89, 5

geologiczne zasoby potencjalne Syneklizy (bloki A, B, C i D), odkryte, ekwiwalentne zasoby platformy epikaledońskiej, złoża odkryte na szelfie RP, pierwsze złoże na Bałtyku B3, odkryte w 1981 r., system produkcyjny i jego elementy. Pan Andrzej Mazurek omówił: przebieg eksploatacji ze złoża B3 w 2003 roku, zmianę ciśnienia złożowego w trakcie eksploatacji w poszczególnych rejonach złoża (1992 2003), projekt Władysławowo (produkcja energii elektrycznej i cieplnej z gazu wydobywanego przez Petrobaltic S.A.), złoże B8; ropa naftowa bardzo dobrej jakości, zasoby geologiczne 3,3 mld Nm 3, złoże B6; dobre właściwości kolektorskie, dobra jakość surowca, zasoby geologiczne 2,4 mln Nm 3, złoże B4; dobre właściwości kolektorskie, gaz wysoko metanowy z niewielką zawartością kondensatu, zasoby geologiczne 2,8 mld Nm 3, złoże B21; dobre właściwości kolektorskie, dobra jakość surowca, zasoby geologiczne 1,5 mld Nm 3, złoże B16; słabe właściwości kolektorskie, dobra jakość surowca, zasoby 0,13 mld Nm 3 zagospodarowanie nieopłacalne ekonomicznie, strefy perspektywiczne blok C (badania geochemiczne, analiza strukturalno tektoniczna, analiza właściwości petrofizycznych kolektorów), koncesja Wolin; wykonano 3 odwierty, powierzchniowe badania geochemiczne, prace badawcze, wpływ aktywności tektonicznej, pogody, struktury warstwy wody na wydobycie węglowodorów z szelfu bałtyckiego. 6

W podsumowaniu Przewodniczący Komitetu prof. R. Ney zwrócił uwagę na: istotne różnice w metodach badawczych stałych surowców energetycznych i węglowodorów, skomplikowane i trudne badania przeprowadzane za poszukiwaniami węglowodorów na morzu, ciągły rozwój nowoczesnych metod i środków dotyczących górnictwa naftowego, konieczność prowadzenia dalszych badań i poszukiwań za węglowodorami ale z uwzględnieniem uwarunkowań ekonomicznych, konieczność ochrony środowiska w trakcie eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, konieczność zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju i związany z tym problem opracowania prognoz energetycznych, zmianę opinii szeregu państw co do wykorzystywania stałych surowców energetycznych (węgla) i zapewnienie im należytego miejsca w polityce energetycznej tych krajów. Drugie zebranie plenarne W dniach 2 4 czerwca 2004 r. odbyło się IX Seminarium z cyklu Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin oraz geologicznej obsługi kopalń w Ośrodku Wypoczynkowym Wiktorowo, połączone z otwartym posiedzeniem Sekcji Górnictwa Odkrywkowego Komitetu Górnictwa PAN oraz Komitetu Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN. Posiedzenie to odbyło się 3 czerwca 2004 r. z następującymi referatami: K. Szamałek: Kierunki nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego w dziedzinie gospodarki złożami kopalin, R. Uberman: Skutki prawne i finansowe przyjęcia metody eksploatacji jako kryterium dla określenia własności złóż kopalin, R. Sałaciński: Prawo własności złóż problem nierozwiązany? 7

II. 2. Posiedzenia Prezydium Komitetu Pierwsze posiedzenie Posiedzenie Prezydium odbyło się 1 marca 2004 r. w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. Na posiedzenie zaproszeni zostali prof. M. Ciechanowska i prof. J. Raczkowski z Instytutu Nafty i Gazu w Krakowie. Omówiono tematykę zebrania plenarnego Komitetu, które odbyło się 21 kwietnia 2004 r. Uzgodniono, że zostaną wygłoszone 2 referaty obejmujące prognozy wydobycia węglowodorów ze złóż krajowych oraz ze złóż obszarów morskich Polski. Drugie posiedzenie Posiedzenie Prezydium odbyło się 20 maja w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. W posiedzeniu uczestniczył prof. M. Nieć przewodniczący Komisji Zasobów Kopalin MŚ. Uzgodniono, że 3 czerwca 2004 r. w trakcie seminarium z cyklu Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin oraz geologicznej obsługi kopalń odbędzie się otwarte posiedzenie Sekcji Górnictwa Odkrywkowego Komitetu Górnictwa PAN i Komitetu Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN. Na wspólne posiedzenie zaplanowano wygłoszenie trzech referatów. II. 3. Struktura Komitetu Komitet nie jest podzielony na komisje ani zespoły. 8

III. DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA III. 1. Konferencje i działalność upowszechnieniowa III. 1.1. Konferencje naukowe zorganizowane lub współorganizowane przez Komitet Komitet Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN z Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN byli organizatorami XVIII Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej na temat: Racjonalne użytkowanie paliw i energii. Konferencja odbyła się w dniach 10 13 października 2004 roku w Zakopanem Kościelisku. Tematyka XVIII Konferencji obejmuje: Problemy racjonalnego wykorzystania paliw i energii racjonalne wykorzystanie paliw pierwotnych w procesach ich pozyskania, przeróbki i przetwórstwa, czyste technologie węglowe, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, energetyka rozproszona, efektywność ekonomiczna procesów cieplnych, skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Uwarunkowania regionalne i międzynarodowe prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, przyszłość węgla, bezpieczeństwo energetyczne Polski i UE, wpływ czynników zewnętrznych na funkcjonowanie kompleksu paliwowo-energetycznego, zasady działania jednolitego rynku energii elektrycznej w krajach UE, koszty wytwarzania, przesyłania i dystrybucji paliw i energii oraz koszty zewnętrzne, ceny paliw i energii w Polsce i na świecie, 9

przedsiębiorstwa multienergetyczne szansą dla rynków lokalnych, rola samorządów lokalnych w kształtowaniu polityki energetycznej, przekształcenia własnościowe w gospodarce paliwowo-energetycznej, stan implementacji dyrektyw unijnych w prawie polskim, logistyka zakupów surowców energetycznych, ochrona środowiska a gospodarka paliwowo-energetyczna, redukcja emisji, handel emisjami, możliwości wychwytywania i składowania CO 2. Liczba uczestników: 217 osób reprezentujących instytuty naukowe, instytuty naukowo badawcze, uczelnie, podmioty gospodarcze sektora paliwowo energetycznego. Liczba referatów: 45, w tym 44 wydane zostały w zeszycie specjalnym Polityki Energetycznej t. 7. nakład: 350 egz. ark. wyd.: 53,10 cena: 30,00 zł koszt wydania: 19 894,00 zł w tym środki budżetowe PAN: 10 150,00 zł w tym środki IGSMiE PAN: 9 744,00 zł wydawca: Instytut GSMiE PAN Promocja egzemplarze bezpłatne biblioteki, KGSM i Rada Naukowa 60 egz. 10

Wykaz wygłoszonych referatów zamieszczonych w Zeszycie Polityki Energetycznej: 1. Blaschke W.: Gospodarka węglem kamiennym w Polsce po notyfikacji w Komisji UE planu dostępu do zasobów węgla i planu zamknięcia kopalń (nie drukowany w materiałach konferencyjnych). 2. Borsucki D.: Optymalizacja zarządzania mediami energetycznymi kopalń KHW S.A. 3. Chmiel P., Lubryka M., Kutkowski J.: Koncepcja eksploatacji zasobów w filarach ochronnych miasta Jastrzębie w obszarze górniczym KWK Jas-Mos. 4. Chmiel P., Lubryka M., Kutkowski J.: Ograniczenie emisji CO 2 do atmosfery z wyrobisk poeksploatacyjnych na terenach zlikwidowanej kopalni. 5. Dźwigoł H.: Zarządzanie przedsiębiorstwem górniczym w procesie restrukturyzacji. 6. Gajos S., Kurczabiński L., Łój R.: Konkurencyjność polskiego węgla w świetle uwarunkowań unijnych. 7. Gatnar K.: Racjonalizacja zużycia paliw i energii w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. 8. Gawlik L.: Koszty bieżącej produkcji węgla według rozporządzeń Unii Europejskiej a koszty własne sprzedanego węgla według dotychczasowych statystyk górnictwa. 9. Górecki W.: Możliwość zwiększenia wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce. 10. Grudziński Z.: Produkcja i ceny węgla energetycznego w świecie. 11. Hycnar J., Bugajczyk M.: Kierunki racjonalnego zagospodarowania drobnoziarnistych odpadów węglowych. 12. Karcz A.: Racjonalne wykorzystanie procesów przygotowania wsadu węglowego i obróbki pozapiecowej koksu do kształtowania jego jakości. 13. Kolon S., Gniza D., Pitura D.: Możliwości automatyzacji systemów tworzenia mieszanek energetycznych na przykładzie istniejących instalacji. 14. Kołacz A.: Rola Koksowni Przyjaźń Sp. z o.o. w tworzeniu koncernu węglowo-koksowego. 15. Krowiak A.: Analiza porównawcza wybranych relacji ekonomicznych górnictwa i energetyki w Polsce w latach 1994 2002. 16. Kurp J., Strzelec-Łobodzińska J.: Miejsce i rola Południowego Koncernu Energetycznego S.A. w krajowym systemie elektroenergetycznym. 11

17. Kwiatkowski M., Pacek Z., Wawrzyszczuk M.: Identyfikacja wpływu regulacji ekologicznych na krajowy podsektor wytwarzania energii elektrycznej w planowaniu rozwoju sieci przesyłowej. 18. Lorek E.: Ocena dostosowania polskiego sektora elektroenergetycznego do funkcjonowania na rynku europejskim. 19. Lorenz U.: Rosyjski węgiel energetyczny na rynkach międzynarodowych. 20. Maciejewski Z.: Straty energii w krajowym systemie elektroenergetycznym. 21. Malko J.: Energetyka rozproszona uwarunkowania i perspektywy. 22. Marzec A.: Światowe prognozy produkcji energii, bezpieczeństwo energetyczne UE a polskie górnictwo węglowe. 23. Mirowski T., Wielgosz G.: Wykorzystanie węgla i biomasy w elektrowni Stalowa Wola S.A. 24. Mokrzycki E., Szurlej A., Skoczek A.: Energetyka wodna jako podstawowe odnawialne źródło energii elektrycznej. 25. Ney R.: Efektywność wykorzystania energii ważnym zadaniem polityki energetycznej. 26. Ochab B., Kaliś H.: Optymalizacja kosztów energii elektrycznej w Zakładach Górniczo- Hutniczych S.A. w Bukownie. 27. Olkuski T.: Analiza produkcji ciepła scentralizowanego w Polsce. 28. Ozga-Blaschke U.: Możliwości zabezpieczenia dostaw węgla koksowego dla krajowego przemysłu koksowniczego. 29. Piekorz J.: Rola polskiego węgla kamiennego we wzmocnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski i Unii Europejskiej. 30. Rychlicki S., Siemek J.: Kierunki handlu węglowodorami w świecie. 31. Skoczkowski T., Wnuk R.: Potencjał oszczędności energii w Polsce. 32. Stachowicz S.: Rola samodzielnej kopalni Lubelski Węgiel Bogdanka SA w górnictwie węglowym. 33. Stopa J., Rychlicki S., Wojnarowski P., Kosowski P.: Prognoza efektywności wtłaczania gazu do złoża ropy naftowej. 34.Suwała W., Kudełko M., Kamiński J.: Modelowanie rozwoju technologii czystego węgla. 35. Szczepanek K.: Modernizacja układu doprowadzenia powietrza pierwotnego do kotłów OP 650k w PKE S.A. Elektrownia Łaziska. 12

36. Ściążko M., Zuwała J.: System bilansowania i certyfikacji dla instalacji wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych. 37. Śmiejek Z.: Rola przesiewaczy w procesach wzbogacania węgla kamiennego w osadzarkach. 38. Tarkowski R., Uliasz-Misiak B.: Instalacje podziemnego magazynowania dwutlenku węgla. 39. Tarkowski R.: Możliwości redukcji emisji CO 2 z procesów przemysłowych w Polsce poprzez podziemne składowanie. 40. Tomczyk P.: Wodór paliwo jutra. 41. Uberman R.: Racjonalne wykorzystanie węgla brunatnego czynnikiem determinującym bezpieczeństwo energetyczne kraju. 42. Uliasz-Bocheńczyk A., Mazurkiewicz M., Mokrzycki E., Piotrowski Z.: Utylizacja ditlenku węgla poprzez mineralną karbonatyzację. 43. Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E.: Możliwości ograniczenia emisji CO 2 w przemyśle cementowym. 44. Uliasz-Misiak B.: Handel uprawnieniami do emisji CO 2. 45. Włodarczyk K., Stolecki J.: Analiza aktualnie stosowanego systemu wyceny węgla energetycznego na przykładzie KWK Piast. Propozycja wyceny węgla w oparciu o jego wartość użytkową. Wnioski z XVIII Konferencji Prognozy zużycia węgla w świecie wskazują na sukcesywny wzrost zapotrzebowania na węgiel przy nieznacznym zmniejszeniu jego udziału w strukturze zużycia surowców energetycznych. W Polsce węgiel jest i powinien zostać surowcem gwarantującym w istotnej części bezpieczeństwo energetyczne. Bezpieczeństwo energetyczne kraju wymaga dysponowania zróżnicowanymi źródłami energii, przy czym powinny być preferowane rodzime źródła. Z tych powodów w Polsce węgiel (kamienny i brunatny), którego zasoby są znaczne, powinien należeć do podstawowych źródeł energii pierwotnej. 13

Jednocześnie należy zwiększyć zakres prac badawczych i poszukiwawczych dla udokumentowania możliwych do pozyskania zasobów gazu ziemnego i ropy naftowej. Dla utrzymania obecnej pozycji górnictwa konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków przede wszystkim od strony formalno-prawnej, a także preferencji sprzyjających funkcjonowaniu obecnie czynnych kopalń, jak też inwestowaniu w zagospodarowanie nowych złóż (dotyczy to zwłaszcza węgla brunatnego). Rentowność krajowych kopalń jest silnie uzależniona od poziomu cen węgla na rynkach międzynarodowych. Obecnie poziom kosztów własnych sprzedanego węgla wynosi około 39-40 USD/t. Przy takich kosztach wydobycia oraz stosowanej aktualnie cenie węgla na rynkach międzynarodowych i na rynku krajowym, węgle importowane z ARA nie stanowią istotnej konkurencji dla węgli krajowych. Stosowanie cen zbytu krajowych węgli na poziomie parytetu importowego (przy aktualnym poziomie cen węgla na rynkach światowych) znacznie zmniejszyłoby konkurencyjność węgla w stosunku do gazu ziemnego i niektórych technologii odnawialnych. W kontekście otwarcia rynku energii, wzrost kosztów wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wynikający z ewentualnego wzrostu cen węgla spowodowałby brak konkurencyjności krajowych wytwórców energii elektrycznej. W związku z tym, że Unia Europejska jest i będzie w znaczącym stopniu uzależniona od paliw kopalnych, szansą dla Polski w okresie dobrej koniunktury jest wzrost wydobycia węgla w Polsce z przeznaczeniem na rynek UE. Należy opracować i przedstawić Unii Europejskiej dokument nt.: Rola i możliwości polskiego sektora paliwowo-energetycznego we wzmocnieniu bezpieczeństwa energetycznego UE. Szansą konkurencyjności dla polskiego sektora elektroenergetycznego powinna stać się możliwość wykorzystania krajowego systemu przesyłowego dla kompensowania pojawiających się szczytów zapotrzebowania na energię w układzie północ południe, wschód-zachód. Jednym z podstawowych uwarunkowań zewnętrznych dalszego funkcjonowania sektora elektroenergetycznego w długim horyzoncie czasowym są regulacje ekologiczne. 14

Należy dążyć do utworzenia na polskim rynku wytwórców energii wykorzystując dotychczasowe doświadczenia PKE i BOT silnych podmiotów multi-energetycznych, powiązanych kapitałowo, zdolnych do podejmowania inwestycji odtworzeniowych mocy wytwórczych a jednocześnie zdolnych do konkurowania na europejskim rynku energetycznym. Zwiększenie efektywności wykorzystania energii winno stać się jednym z podstawowych zadań polskiej polityki energetycznej. Państwo powinno kreować politykę paliwowo-energetyczną, która gwarantowałaby maksymalne wykorzystanie krajowych surowców energetycznych oraz pozwoliła na utrzymanie odpowiedniego poziomu technicznego w sferze produkcji surowców energetycznych i wytwarzania mediów energetycznych. Jednym z istotnych problemów polityki energetycznej jest konieczność stałych działań na rzecz oszczędności energii we wszystkich dziedzinach jej użytkowania. Polska jest praktycznie jedynym producentem węgla koksowego w Unii Europejskiej. W najbliższym czasie należy się liczyć z wystąpieniem znacznego niedoboru węgla koksowego typu 35. Konieczne staje się inwestowanie w rozwój nowych zdolności produkcyjnych w górnictwie węgla koksowego. Koszt całkowity Konferencji (z drukiem referatów): 269 485,00 zł Druk materiałów: 19 894,00 zł w tym środki budżetowe PAN: 10 150,00 zł Koszt całkowity Konferencji bez druku materiałów: 249 591,00 zł w tym środki budżetowe PAN: 15

III. 1.2. Inicjatywy Komitetu w działalności upowszechnieniowej i promującej naukę W okresie sprawozdawczym Komitet nie brał udziału w festiwalach nauki. III. 1.3. Inicjatywy Komitetu w zakresie dyscyplin objętych działalnością... W okresie sprawozdawczym Komitet nie podejmował inicjatyw w zakresie gospodarki surowcami mineralnymi. III. 2. Działalność ekspercka, opinie i konsultacje III. 2.1. Ekspertyzy W okresie sprawozdawczym Komitet nie przewidywał wykonania ekspertyzy. II. 2.2. Opinie i konsultacje Nie wykonywano 16

III. 3. Działalność wydawnicza Wyszczególnienie Tytuł Nakład egz. Wydawnictwa ciągłe czasopismo Półrocznik Polityka Energetyczna t. 7, zeszyt specjalny (publikacja referatów XVII Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej na temat: Racjonalne użytkowanie paliw i energii ark wyd.: 53,10 Kwartalnik Gospodarka Surowcami Mineralnymi t. 20, z. 1, 2, 3, 4 + 2 zeszyty specjalne ark. wyd.: 91,86 Koszt wydania, zł dofinansowanie całkowity ze środków budżetu MNiI 350 19 894 10 150 1 470 50 577 31 000 Razem ark. wyd.: 144,96 1 820 70 471 41 150 Komitet Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN wspólnie z Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN wydają kwartalnik Gospodarka Surowcami Mineralnymi. Koszt realizacji przez pracowników Instytutu redakcji naukowej czasopisma i współpracy z autorami i recenzentami nie jest rozliczony finansowo a jest udziałem Instytutu w wydawaniu czasopisma. 17

Treść poszczególnych zeszytów jest następująca: Tom 20, zeszyt 1 1. M. Nieć, S. Przeniosło: Problemy gospodarki złożami kopalin. 2. T. Kapuściński, M. Probierz: Wpływ wzbogaconego w glin metodą hydrotermalną kaolinu Surmin na właściwości wysokotemperaturowe palonek. 3. T. Przewłocki, K. Ślizowski: Składowanie wysokoaktywnych odpadów promieniotwórczych w formacjach geologicznych. 4. R. Haładus, R. Kulma: Dopływ wody do studni położonej w pobliżu prostopadłych granic nieprzepuszczalnych. 5. M. Krzak: Możliwe wykorzystania teorii gier w podejmowaniu decyzji w górnictwie. 6. E. Pilecka: Możliwości wykorzystania zdjęć satelitarnych do analizy sejsmotektonicznej Legnicko Głogowskiego Okręgu Miedziowego. 7. H. Filcek: Dynamiczne formy pełzania i relaksacji (odprężenia) górotworu. nakład: 270 egz. ark. wyd.: 10,50 cena: 15,00 zł koszt wydania: 6 750,00 zł w tym środki budżetowe PAN: 6 750,00 zł wydawca: Instytut GSMiE PAN 18

Tom 20, zeszyt 2 1. T. Szeląg: Światowy rynek srebra w ujęciu podmiotowym. 2. S. Głodzik, T. Woźny: Wzrost koncentracji wydobycia w polskim górnictwie węgla kamiennego w latach 1993 2002 a niektóre aspekty ekonomiczne tego procesu. 3. A. Goszcz, W. Polechoński, D. Foszcz: Ocena możliwości poprawy parametrów procesu flotacji rudy miedzi przy wykorzystaniu aktywacji magnetohydrodynamicznej. 4. J. Martyniak: Niepewność wyników oznaczania właściwości produktu ziarnistego w badaniach wyrywkowych. 5. P. Bugiel, W. Piwowarski: O pewnych zjawiskach losowych występujących w czasie procesu formowania się górniczej niecki eksploatacyjnej. 6. A. Haładus, R. Kulma: Badania modelowe zmian stosunków wodnych w warunkach likwidacji górnictwa rud cynku i ołowiu w rejonie olkuskim. 7. K. Labus, A. Grmela: Lateralne zróżnicowanie chemizmu wód podziemnych w uworach formacji dębowieckiej czeskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. 8. R. Tarkowski, B. Uliasz Misiak: Przemysłowe źródła emisji CO 2 na świecie w aspekcie podziemnego składowania. nakład: 270 egz. ark. wyd.: 13,64 cena: 15,00 zł koszt wydania: 8 640,00 zł w tym środki budżetowe PAN: 8 640,00 zł wydawca: Instytut GSMiE PAN 19

Tom 20, zeszyt 3 1. K. Galos, E. Lewicka: Propozycja współczesnej definicji terminu surowiec mineralny. 2. J. Kuśmierek: Systemy naftowe: pierwotny potencjał węglowodorowy a zasoby prognostyczne ropy naftowej i gazu ziemnego. 3. D. Saramak, T. Tumidajski: Wpływ sterowania jakością koncentratu na efektywność procesu wzbogacania rud miedzi na podstawie OZWR KGHM Polska Miedź S.A. 4. M. Brożek, A. Surowiak: Rozkład prędkości opadania ziaren w próbkach surowców mineralnych. 5. M. Brożek, A. Turno: Wpływ własności geometrycznych ziarn na dokładność rozdziału w cieczach ciężkich zawiesinowych. 6. R. Magda: Zastosowanie modelowania matematycznego i techniki komputerowej w projektowaniu robót górniczych w kopalni węgla kamiennego. 7. Z. Kasztelewicz, S. Mazurek: Zależność wyników analiz zapopielenia węgla brunatnego od systemu wiercenia i opróbowania a możliwości prognozowania parametrów dostaw na przykładzie złóż konińskich. 8. R. Kulma, A. Haładus: Wpływ likwidacji otworowej kopalni siarki Jeziórko na stosunki wodne. 9. E. Janson, A. Czapnik: Wpływ zatapiania wyrobisk górniczych na jakość wód kopalnianych pompowanych przez Centralny Zakład Odwadniania Kopalń. 10. Z. Kasztelewicz: Rola węgla brunatnego w gospodarce Komunikat. 11. S. Radecki: Górnictwo Naftowe wyniki i perspektywy rozwoju Komunikat. 12. J. Domżalski, A. Mazurek: Prognozy wydobycia węglowodorów ze złóż Obszarów Morskich RP Komunikat. nakład: 270 egz. ark. wyd.: 16,42 cena: 15,00 zł koszt wydania: 10 395,00 zł w tym środki budżetowe PAN: 10 098,00 zł wydawca: Instytut GSMiE PAN: 297,00 zł 20

Tom 20, zeszyt 4 1. K. Galos, P. Wyszomirski: Sources of white- and light-firing ball clays for the production of gres porcellanato tiles in Poland. 2. K. Galos: The influence of mineral commodities coming from wastes on industrial minerals markets in Poland. 3. Z. Adamczyk, M. Derewecki: Initial evaluation of the basalt from Kłopotno deposit as a raw material for multipurpose application. 4. Z. Kozłowski, L. Gawlik, Z. Grudziński: Deposition of wastes from Bełchatów Power Plant in connection with overburden dumping and management of final excavation in Bełchatów Lignite Mine. 5. I. Kuczyńska: Problems and methodology of metal scrap management. 6. M. Kizaoui, J.B. Ďurove: Anwendung der ISO 14001 auf der Bergbau. 7. L. Gawlik, T. Mirowski, E. Mokrzycki, T. Olkuski, A. Szurlej: Coal preparation versus losses of chemical energy in combustion processes. 8. L. Gawlik, T. Mirowski, E. Mokrzycki, T. Olkuski, A. Szurlej: Natural gas in Polish and European Union s energy sectors. 9. U. Ozga-Blaschke: Determination of relations connecting coking coal price with selected quality parameters. 10. W. Blaschke, U. Lorenz, Z. Grudziński: Pricing formula for hard coal sold to power plants and CHP plants in Poland. 11. J. Kulczycka, P. Smith: EU environment regulation and their impact on competitiveness of European lead and zinc industry in the EU 10. nakład: 270 egz. ark. wyd.: 13,20 cena: 15,00 zł koszt wydania: 8 262,00 zł w tym środki budżetowe PAN: 5 512,00 zł wydawca: Instytut GSMiE PAN: 2 750,00 zł 21

Tom 20, zeszyt specjalny 1 1. R. Mikosz: Podstawowe problemy prawne gospodarowania zasobami wnętrza Ziemi. 2. R. Uberman, A. Ostręga: Procesy i procedury dotyczące poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji złóż kopalin. 3. Z. Kulczycki, I. Grzybek: Zasada zrównoważonego rozwoju w przepisach Prawa geologicznego i górniczego. 4. J. Kicki: Wystarczalność surowców mineralnych wystarczalność zasobów złóż historia i aktualia. 5. M. Nieć, S. Przeniosło: Wykorzystanie złóż kopalin w Polsce. 6. R. Uberman, R. Uberman: Podstawy prawne dla wyceny wartości złóż kopalin eksploatowanych metodą odkrywkową. 7. A. Banaszak, R. Tomanik: Formalnoprawne aspekty zagospodarowania złoża Głogów Głęboki. 8. J. Kicki, E.J. Sobczyk: Wystarczalności zasobów węgla kamiennego w kopalniach GZW. 9. J. Darski, J. Mertas, R. Szostak: Dostępność złóż węgla kamiennego w aspekcie niektórych uwarunkowań. 10. P. Chmiel, M. Lubryka, J. Kutkowski: Koncepcja eksploatacji zasobów w filarach ochronnych miasta Jastrzębie w obszarze górniczym KWK Jas Mos. 11. S. Stachowicz, B. Kozek, T. Janik: Wysokowydajne zmechanizowane ściany a gospodarka zasobami, czystość wybierania złoża i jakość urobku, na przykładzie kopalni Bogdanka. 12. L. Mielniczuk, J. Kołodziej: Parametry jakościowe złoża węgla kamiennego kluczowy element dla obrazu gospodarki zasobami. 13. E.J. Sobczyk: Efekt wdrażania procesów restrukturyzacyjnych a gospodarka zasobami złóż węgla kamiennego wykorzystanie wielowymiarowej analizy porównawczej. 14. P. Saługa: Analiza wartości ekonomicznej pokładów węgla z uwzględnieniem niepewności i ryzyka. 15. A. Dyczko, J. Kicki, J. Sałacki: System wspomagania decyzji i planowania kosztów w oddziałach produkcyjnych kopalni z wykorzystaniem bazy danych geologicznych. 16. L. Wachelka, K. Duda: Wykorzystanie systemu informatycznego w zarządzaniu gospodarką złoża węgla brunatnego. 22

17. J. Kicki, P. Saługa: Próba kalkulacji stopy dyskontowej według modelu CAPM na etapie zagospodarowania złoża dla KGHM Polska Miedź S.A. 18. A. Dyczko: Niektóre aspekty zubożenia urobku w kopalniach rud miedzi. 19. J. Sałacki: Modelowanie wybranych parametrów złoża miedzi dla projektowania i prowadzenia eksploatacji. nakład: 170 egz. ark. wyd.: 25,70 cena: 15,00 zł koszt wydania: 8 500,00 zł w tym środki budżetowe PAN: PAN: IGSMiE: 8 500,00 zł wydawca: Instytut GSMiE PAN Tom 20, zeszyt specjalny 2 1. T. Ratajczak: Rudy darniowe przeszłość i teraźniejszość. 2. R. Czemplik: Rudy darniowe jako sorbent do odsiarczania biogazu w dotychczasowej praktyce inżynierskiej. 3. B. Klojzy Kaczmarczyk, J. Mazurek: Charakterystyka fizykochemiczna biogazu oraz ścieków i odcieków powstających w wybranych sektorach gospodarki. 4. G. Rzepa, T. Bajda, T. Ratajczak: Właściwości sorpcyjne rud darniowych dotychczasowy stan badań. 5. G. Rzepa, T. Ratajczak: Skład mineralny rud darniowych a ich właściwości sorpcyjne. 6. J. Fijał, J.Ziętkiewicz: Wpływ sposobu modyfikacji rud darniowych na ich właściwości sorpcyjne. 7. T. Bajda, B. Klojzy Kaczmarczyk, G. Rzepa, J. Fijał, J. Mazurek: Sorpcja Cu(II), Zn(II), i Hg(II) na naturalnych i modyfikacyjnych rudach darniowych. 8. J. Fijał: Dyskusja mechanizmu wiązania H 2 S na modyfikowanych rudach darniowych. 23

9. G. Rzepa, S. Olkiewicz, T. Ratajczak: Skład mineralny i chemiczny przereagowanych rud darniowych w kontekście uciążliwości dla środowiska naturalnego. 10. T. Ratajczak: Przyszłość rudy darniowej jako kopaliny użytecznej. nakład: 220 egz. ark. wyd.: 12,40 cena: 15,00 zł koszt wydania: 8 030,00 zł w tym środki budżetowe PAN: PAN: IGSMiE: 7 230,00 zł darowizna: 800,00 zł (Kopalnia Wapienia Czatkowice ) wydawca: Instytut GSMiE PAN III. 4. Aktywność międzynarodowa III. 4.1. Wybrane przykłady współpracy z organizacjami międzynarodowymi Komitet nie współpracuje z organizacjami międzynarodowymi. IV. KOSZTY DZIAŁALNOŚCI KOMITETU Komitet współpracuje z Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. Współpraca ta zdecydowanie ułatwia prawidłowe funkcjonowanie działalności Komitetu. Informację przygotowali: Eugeniusz Mokrzycki Barbara Klich Mateja tel. (012) 632 33 00 fax (012) 632 35 24 Kraków, 15.01.2005 roku 24