Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego dla klas I-III gimnazjum Kryteria oceniania opracowane przez zespół nauczycieli języka polskiego w oparciu o wewnątrzszkolny system oceniania, podstawę programową i realizowany w gimnazjum Program nauczania języka polskiego dla klas I-III,, Świat w słowach i obrazach II. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów: 1. Praca klasowa- praca pisemna, trwająca co najmniej 45 minut, w trakcie której zostają sprawdzone umiejętności uczniów w zakresie komponowania przewidzianych programem form wypowiedzi oraz poziom wiedzy merytorycznej. 2. Test( otwarty lub zamknięty)- trwa co najmniej 45 minut i może obejmować materiał nawet z całego półrocza. 3. Sprawdzian- praca pisemna, obejmująca swym zakresem jeden z realizowanych w danym semestrze działów programu nauczania. Czas trwania tej formy wynosi od 30 do 45 minut. 4. Kartkówka- niezapowiedziana praca pisemna, obejmująca swym zakresem trzy ostatnie tematy. Czas trwania kartkówki wynosi od 5 do 15 minut. 5. Odpowiedź ustna- swym zakresem obejmuje trzy ostatnie tematy, sprawdza umiejętności komponowania wypowiedzi ustnej ( wypowiadania się). 6. Udział w lekcji-nauczyciel na bieżąco ocenia udział uczniów w lekcji, tzn. stopień ich przygotowania, aktywność itp. 7. Funkcjonalność i estetyka zeszytu- nauczyciel ocenia estetykę ale również kompletność notatek i ich przejrzystość. Każdy uczeń może mieć oceniony zeszyt raz w semestrze. 8. Sprawdziany orograficzne( dyktanda)- kryteria oceniania są uzależnione od zakresu materiału oraz stopnia trudności sprawdzianu. 1
9. Wypracowania- nauczyciel sprawdza prace biorąc pod uwagę formę i rodzaj pracy pisemnej. 10. Ćwiczenia językowe, stylistyczne- nauczyciel sprawdza zgodność wykonanego ćwiczenia z przyjętą normą. 11. Zwrot prac pisemnych-dłuższe formy prac-do 14 dni, kartkówki, dyktanda-na bieżąco( nie później niż w ciągu tygodnia). Sposoby zawiadamiania uczniów i ich rodziców o otrzymanych ocenach: 1. Wszystkie prace pisemne zostają przez nauczyciela ocenione. 2. Prace są przechowywane przez nauczyciela przez cały rok szkolny, rodzicom są udostępniane w czasie dyżuru ( konsultacji). 3. Uczeń ma prawo ponownego napisania sprawdzianu w przeciągu 2 tygodni. Obie oceny zostają wpisane do dziennika. Sposób ostatecznego ustalenia oceny śródrocznej i rocznej: Na oceny wpływ mają wyniki uzyskane wg następującej hierarchii ważności: 1.prace klasowe, testy, sprawdziany, 2.wypracowania, 3.ocenianie bieżące(praca na lekcji, kartkówki, odpowiedzi ustne), 4. pozostałe( prowadzenie zeszytu, konkursy, recytacja, projekty) Kryteria ocen śródrocznych i rocznych z języka polskiego dla klasy I gimnazjum: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w pełni opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań podstawowych i ponadpodstawowych oraz wykraczające poza program nauczania. 2
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, jeśli w pełni opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań podstawowych określonych w podstawie programowej i ponadpodstawowych określonych w programie nauczania. Ocenę dobrą, gdy w pełni opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań podstawowych określonych w postawie programowej oraz w części wymagania ponadpodstawowe określone w programie nauczania. Ocenę dostateczną, gdy w pełni opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań podstawowych określonych w podstawie programowej. Ocenę dopuszczającą, jeśli nie w pełni opanował wiadomości i umiejętności objęte wymaganiami podstawowymi w podstawie programowej, jednak posiadane wiadomości i umiejętności dają mu możliwość dalszego kształcenia. Ocenę niedostateczną, jeśli nie opanował wiadomości i umiejętności objętych wymaganiami podstawowymi określonymi w podstawie programowej. Wymagania edukacyjne: Treści nauczania zawarte w podstawie programowej Doskonalenie umiejętności czytania i odbioru różnorodnych tekstów kultury Wymagania podstawowe Uczeń czyta głośno i płynnie, czyta cicho i po przeczytaniu odpowiada na pytania dotyczące treści, wskazuje elementy świata przedstawionego, dostrzega różne postawy bohaterów, rozpoznaje charakterystyczne cechy języka postaci literackich, dostrzega różnice między adaptacją a pierwowzorem literackim, określa tematykę np. obrazu, umie wskazać dzieła wybitnych twórców polskich, Wymagania ponadpodstawowe Uczeń czyta głośno i wyraziście tekst o zabarwieniu emocjonalnym, dobierając odpowiednie środki ekspresji, umie czytać tekst pobieżnie, przygotowuje samodzielnie wypowiedź, określa problematykę utworu, dobiera odpowiednie cytaty, ocenia adaptację filmową i teatralną, ocenia postępowanie bohaterów, rozróżnia rozmaite wytwory sztuki plastycznej, dostrzega ilustracyjny charakter muzyki, 3
Rodzaje literackie oraz ich gatunki związane z epiką, dramatem, liryką Uczeń odróżnia powieść historyczną od dokumentu, wymienia cechy dramatu, komedii, tragedii, wskazuje rodzaje komizmu, tekst główny i poboczny, rozpoznaje cechy: bajki, ballady, satyry, przypowieści, fraszki, hymnu, pieśni, piosenki, wskazuje środki stylistyczne w utworach Uczeń odróżnia fikcję od prawdy historycznej, fazy przebiegu akcji w utworze, odmiany komizmu, określa rolę autora dramatu, reżysera, scenografa, aktora, odczytuje alegorię i morał w bajkach, przypowieściach, rozróżnia fraszkę, hymn, pieśń, określa funkcje środków stylistycznych w utworach, Poszukiwanie informacji w różnych źródłach Uczeń korzysta z różnych czasopism, z katalogu alfabetycznego i rzeczowego, pod kierunkiem nauczyciela korzysta ze słowników, czyta proste instrukcje, wykonuje czynności zgodnie z zapisem, rozpoznaje językowe środki perswazji, umie korzystać z różnych części książki, np. wstępu, bibliografii, Uczeń gromadzi materiały prasowe do samodzielnej pracy, korzysta ze zbiorów bibliotecznych, samodzielnie korzysta ze słowników, czyta instrukcje gier, programów komputerowych, dostrzega możliwości manipulowania odbiorcami, np. w reklamie, Rozumienie wybranych pojęć i terminów z teorii literatury Uczeń odróżnia powieść historyczną od dokumentu, wskazuje elementy świata przedstawionego w utworze fabularnym, dostrzega cechy postaci, cechy dramatu, tragedii, komedii, wskazuje elementy komiczne, rozróżnia tekst główny od pobocznego, poznaje cechy bajki, ballady, satyry, przypowieści, fraszki, powieści, wskazuje cechy wiersza sylabicznego, odróżnia narratora od autora, podmiotu lirycznego, rozróżnia realistyczne i fantastyczne obrazowanie świata w utworze literackim, Uczeń odróżnia fikcję od prawdy historycznej, rozróżnia fazy przebiegu akcji, określa problematykę utworu, dostrzega zmiany zachodzące w postępowaniu bohaterów, zna typy komizmu, określa rolę autora, narratora, podmiotu lirycznego, odczytuje alegorię, morał, prawdy ogólne, potrafi wskazać elementy rytmizujące wiersz, odróżnia narrację pierwszoosobową od trzecio - osobowej, odróżnia literaturę fantasy od baśni, Dostrzeganie i komentowanie swoistych właściwości poznanych utworów literackich i tekstów kultury oraz określanie funkcji Uczeń odczytuje alegorię i morał w bajkach oraz prawdy ogólne w przypowieściach, określa rolę środków stylistycznych w tekstach 4
zaobserwowanych środków wyrazu kultury, Dostrzeganie uniwersalności doświadczeń, przemyśleń uczuć i aspiracji wpisanych w dzieła z różnych okresów i kręgów kulturowych Uczeń potrafi ocenić adaptację filmową i teatralną, dostrzega manipulację, perswazję np. w reklamie, Pojęcia dotyczące stylistyki ( neologizm, archaizm, dialektyzm, stylizacja) Uczeń odróżnia powieść historyczną od dokumentu, rozpoznaje cechy języka postaci, Uczeń odróżnia fikcję od prawdy historycznej, Pojęcia : myśl przewodnia, sens symboliczny, metaforyczny utworu, realizm, fantastyka, groteska, narracja pierwszo- i trzecio osobowa, symbol, alegoria, ironia, apostrofa, antyteza, kontrast Uczeń wskazuje środki stylistyczne, identyfikuje osobę mówiącą, Uczeń odczytuje alegorię i morał oraz prawdy ogólne w utworach, Posługiwanie się w czynnym języku terminami: wiersz sylabiczny, wolny, średniówka, przerzutnia, przenośnia, obraz poetycki, pytanie retoryczne, fabuła, akcja Uczeń wskazuje środki stylistyczne, elementy świata przedstawionego, Uczeń określa rolę środków stylistycznych, rozróżnia fazy przebiegu akcji w utworze, Odmiana części mowy Uczeń poprawnie tworzy formy czasownika, dostrzega osobliwości w odmianie niektórych rzeczowników, poprawnie zapisuje stopnie przymiotnika, dostosowuje formy przymiotnika do rzeczownika, stosuje stopnie przysłówka, poprawnie używa spójnika w zdaniu pojedynczym, Uczeń świadomie stosuje formy czasownika, umie przekształcić stronę czynną na bierną, używa poprawnych form rzeczowników, stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika, przysłówka, przekształca wypowiedzenia różnego typu, stosuje zamienne spójniki, 5
Pisanie poprawne pod względem zgodności z właściwymi strukturami gramatycznymi i systemem języka Uczeń poprawnie pisze cząstki: -bym, -byś, -by z osobowymi i nieosobowymi formami czasownika, poprawnie zapisuje osobliwe formy rzeczownika, poprawnie zapisuje cząstkę nie ze stopniem wyższym i najwyższym przymiotnika, poprawnie pisze przysłówki złożone, poprawnie pisze wyrażenia przyimkowe, poprawnie pisze partykułę z różnymi częściami mowy, Uczeń poprawnie pisze przyimki złożone, Rodzaje wypowiedzeń pojedynczych Uczeń zna i posługuje się różnymi rodzajami wypowiedzeń pojedynczych, stosuje poprawną interpunkcję, Uczeń świadomie posługuje się różnymi rodzajami wypowiedzeń pojedynczych, dostosowuje je do intencji, sytuacji, odbiorcy, Składniowe funkcje części mowy oraz części zdania Uczeń zna i stosuje różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, oddziela przecinkiem jednorodne części zdania, rozpoznaje rodzaj orzeczenia, stosuje w zdaniach różne rodzaje podmiotów, wskazuje przydawkę, zastępuje różne części mowy odpowiednimi zaimkami, stosuje przysłówek w funkcji okolicznika i orzecznika, Uczeń stosuje różne formy podmiotów, orzeczeń, tworzy zdania, świadomie stosuje rzeczowniki w funkcji przydawki, dopełnienia, okolicznika, orzecznika, zna i świadomie stosuje przysłówek w funkcji okolicznika i orzecznika, przekształca wypowiedzenia różnego typu, zachowuje poprawną interpunkcję, Budowa wypowiedzeń złożonych w związku z interpunkcją Rodzaje wypowiedzeń złożonych Uczeń konstruuje wypowiedzenia pojedyncze złożone, stosuje odpowiednią interpunkcję, dostrzega istnienie wyrazów poza związkami w zdaniu, Uczeń przekształca wypowiedzenia pojedyncze na złożone i odwrotnie, odczytuje funkcje wyrazów poza związkami w zdaniu, stosuje właściwą interpunkcję, 6
Wyżej zorganizowane formy wypowiedzi Uczeń dba o estetykę pisma, właściwy kształt liter, ich połączenie, odległość między wyrazami,poprawnie stosuje akapity, zachowuje właściwe marginesy, Pojęcia związane z retoryką i wypowiedziami o strukturze logicznej: teza, argument, przesłanka, wniosek, pogląd, ocena Uczeń konstruuje wypowiedzi z zachowaniem trójdzielnej kompozycji, pamiętając o właściwych proporcjach między wstępem, rozwinięciem, zakończeniem, redaguje spójne i logiczne opowiadanie, włączając elementy innych form wypowiedzi, redaguje streszczenie krótkiego utworu fabularnego, redaguje charakterystykę, stosuje słownictwo nazywające cechy, redaguje sprawozdanie z przebiegu wydarzenia fikcyjnego, redaguje recenzję, opinię z uzasadnieniem argumentów na określony temat, redaguje list, protokół lekcji, formułuje odwołanie, dedykację życzenia, pozdrowienia, ogłoszenia, zaproszenia, sporządza notatkę w formie planu Uczeń redaguje plany szczegółowe różnych wypowiedzi pisemnych, a następnie rozwija je, stosuje właściwe znaki graficzne w tekście, redaguje opowiadanie, streszczenie, sprawozdanie z wydarzeń fikcyjnych lub rzeczywistych, stosuje odpowiednie słownictwo, składnię, redaguje recenzję w formie artykułu do gazetki szkolnej, porządkuje argumenty, sporządza plan rozprawki, redaguje list połączony z innymi formami wypowiedzi do różnych adresatów, redaguje protokół dyskusji, redaguje notatkę w formie streszczenia mgr Małgorzata Molęda 7