Sponsorzy i darczyńcy BUW w 2012 roku Darczyńcy w akcji Książka z rekomendacją Fundacja Uniwersytetu Warszawskiego Jolanta Talbierska Klub Absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego KPMG Sp. z o.o. Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego MyWorks Studio Sp. z o.o. SAMSUNG Electronics Polska Sp. z o.o. Szwajcarska Fundacja Kulturalna Pro Helvetia Towarzystwo im. Mariana Sawy Wiktor Marciniak SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W WARSZAWIE I BIBLIOTEK WYDZIAŁOWYCH UW ZA ROK 2012 Wolters Kluwer Sp. z o.o. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Zbigniew Okorski Dziękujemy i zapraszamy do współpracy w roku 2013! Warszawa 2013
SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W WARSZAWIE I BIBLIOTEK WYDZIAŁOWYCH UW ZA ROK 2012 Warszawa 2013
Opracowanie tekstu i tabel 1 15 Ewa Kobierska-Maciuszko Krystyna Kocznorowska Wanda M. Rudzińska Roman Tabisz Opracowanie tabel A L Roman Tabisz Artur Wrzochalski Tłumaczenie Agnieszka Kasprzyk Foto BUW Jadwiga Antoniak Krystyna Dąbrowska Wybór zdjęć i podpisy Wanda M. Rudzińska Korekta techniczna Jadwiga Krężlewicz ISSN 1897-8010 Druk i oprawa AND Sp. z o.o. www.and.home.pl
W pierwszych okupacyjnych latach właśnie BUW stanie się dla Czesława Miłosza przystanią. Biblioteka zachowała część dawnego personelu, z którym pisarz się zaprzyjaźnił, zachowując później w pamięci dyrektora Adama Lewaka, Jana Kossonogę, czy bibliofila Józefa Chudka. Później napisze:»poczułem ludzkość czy cywilizację jako olbrzymi ser, ja w tym serze, cóż za uczta!«andrzej Franaszek, Miłosz. Biografia Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 2011, s. 312 [Nagroda Czytelników w XVI edycji Literackiej Nagrody NIKE, BUW 8.10.2012]
ODDZIAŁ ROZWOJU ZASOBÓW ELEKTRONICZNYCH mgr Grzegorz Kłębek (stan na dzień 31 XII 2012) ZASTĘPCA DYREKTORA ZASTĘPCA DYREKTORA dr hab. Jolanta Talbierska mgr Joanna Chełstowska SAMODZIELNA SEKCJA DO SPRAW AUTOMATYZACJI PROCESÓW BIBLIOTECZNYCH
Biblioteki Wydziałowe i ich kierownicy (stan na dzień 31 grudnia 2012 roku) Wydział Biologii Wydział Chemii Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Wydział Filozofii i Socjologii Wydział Fizyki Instytut Astronomii Instytut Fizyki Doświadczalnej Instytut Fizyki Teoretycznej Instytut Geofizyki Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Wydział Geologii Wydział Historyczny Instytut Archeologii Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Instytut Historii Sztuki Instytut Historyczny mgr Danuta Niedzielska-Starzyk mgr Agnieszka Łapacz mgr Ewa Busse-Turczyńska mgr Aleksandra Łabuńska vacat mgr Janina Górka mgr Maria Urbaniak mgr Małgorzata Nurek-Malinowska* mgr Barbara Grzęda mgr Ewa Polańska-Pogodzińska mgr Władysława Roszyk mgr Joanna Maria Koźmińska mgr Elżbieta Działo mgr Tomasz Morawski Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych mgr Elżbieta Szklarska-Maruszak Instytut Muzykologii mgr Iwona Januszkiewicz-Rębowska Zakład Papirologii, Katedra Prawa Rzymskiego i Antycznego mgr Jolanta Jabłonowska-Taracha Wydział Lingwistyki Stosowanej mgr Bożena Majorczyk Instytut Lingwistyki Stosowanej mgr Aniela Wysokińska Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki mgr Jacek Grzybowski Wydział Nauk Ekonomicznych mgr Izabella Migalska Wydział Neofilologii Instytut Anglistyki mgr Krystyna Dolega Instytut Germanistyki mgr Marek Kwiatkowski Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Katedra Italianistyki i Instytut Romanistyki mgr Iwona Grzybowska Katedra Hungarystyki mgr Halina Grzymska*
Wydział Orientalistyczny mgr Danuta Zwolińska Wydział Pedagogiczny mgr Urszula Pawłowicz Wydział Polonistyki Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum vacat Instytut Filologii Klasycznej mgr Barbara Wierzbicka Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej mgr Zdzisław Kłos Biblioteka im. Jana Baudouina de Courtenay mgr Jadwiga Latusek Biblioteka im. Wacława Borowego mgr Maria Franke Wydział Prawa i Administracji mgr Marzanna Ciastek Wydział Psychologii mgr Wiesława Nowak Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Instytut Stosowanych Nauk Społecznych mgr Rozalia Sułek Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji mgr Lucyna Kwarcińska Wydział Zarządzania mgr Ewa Florek Centrum Europejskie mgr Przemysław Bartuszek Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej mgr Mirosława Szaro Centrum Studiów Latynoamerykańskich mgr Katarzyna Rossienik-Ciosmak Wydział Artes Liberales mgr Tomasz Chmielak* Ośrodek Kultury Francuskiej mgr Joanna Kiwilszo Ośrodek Studiów Amerykańskich mgr Liliana Kontny Ośrodek Studiów Brytyjskich mgr Dorota Traczewska Szkoła Języków Obcych Iwona Książek Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym mgr inż. Teresa Marciak Uniwersyteckie Kolegium Kształcenia Nauczycieli Języka Angielskiego mgr Teresa Krajewska * osoby nie pełniące formalnie funkcji kierownika
Rozdział 1 1. ORGANIZACJA SYSTEMU BIBLIOTECZNO-INFORMACYJNEGO UW 1.1. STRUKTURA I PRACOWNICY W roku 2012 system biblioteczno-informacyjny Uniwersytetu Warszawskiego tworzyły: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) jako biblioteka główna oraz 47 bibliotek jednostek organizacyjnych Uniwersytetu i jego wydziałów zwanych ogólnie bibliotekami wydziałowymi (BW). Na początku niniejszego sprawozdania znajduje się schemat struktury organizacyjnej BUW oraz wykaz bibliotek wydziałowych UW i ich kierowników według stanu na dzień 31 grudnia 2012 roku. W strukturze BUW powołano uchwałą Senatu Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 17 października 2012 roku nową jednostkę organizacyjną: Oddział Rozwoju Zasobów Elektronicznych (ORZE). Nowy Oddział, którego kierowanie powierzono mgr. Grzegorzowi Kłębkowi, tworzą dwie sekcje: Sekcja Kopiowania Zbiorów (przedtem w strukturze Oddziału Ochrony i Konserwacji Zbiorów) z zadaniami skanowania oraz mikrofilmowania zbiorów zarówno na potrzeby elektronicznej biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego e-buw jak i na zamówienia czytelników oraz Sekcja Zasobów Elektronicznych z zakresem działania obejmującym e-zbiory licencjonowane, e-buw oraz Repozytorium UW. Repozytorium UW rozpoczęło działalność 1 października 2012 roku. Jego utworzenie wynika z obowiązku deponowania rozpraw doktorskich w wersji elektronicznej nałożonego Zarządzeniem nr 35 Rektora UW z dnia 12 lipca 2012 roku. Tworzone jest ono przez Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego, które jest odpowiedzialne za stronę techniczną przedsięwzięcia. Z końcem roku 2012 na emeryturę odeszła wieloletnia kierowniczka Oddziału Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów BUW mgr Dorota Gabirel-Marcinkowska. Rok 2012 był rokiem kończącym kadencję Rady Bibliotecznej, Senackiej Komisji ds. Bibliotek i Systemów Informacyjnych, jak również dyrekcji BUW. Rada Biblioteczna kadencji 2008-2012, której przewodniczył dr Mirosław Grochowski (Wydział Geografii i Studiów Regionalnych), zebrała się trzykrotnie. Przedmiotem prac Rady były sprawy formalno-prawne związane z regu- Sprawozdanie BUW 2012 9
Rozdział 1 Organizacja systemu... laminami BUW, plan rzeczowo-finansowy BUW, opiniowanie awansów na stanowiska kierownicze w bibliotekach UW oraz kwestie infrastruktury BUW i coraz pilniejszej jej modernizacji. Rada Biblioteczna kadencji 2012-2016 ukonstytuowała się w sposób następujący: dr Dariusz Grygrowski (Wydział Historyczny) przewodniczący oraz mgr Elżbieta Petrović (BUW) sekretarz. Zebrała się dwukrotnie, zapoznając się z dorobkiem Rady poprzedniej kadencji i bieżącą działalnością BUW i BW. W 2012 r. działalność zakończyła także Senacka Komisja ds. Bibliotek i Systemów Informacyjnych, której przewodniczyła dr Aneta Pieniądz (Wydział Historyczny). Największym osiągnięciem Komisji było wspólne z BUW przygotowanie koncepcji Repozytorium UW, a następnie jego uruchomienie. Senat UW nie powołał Komisji na kolejną kadencję, uznając, że rolę tę spełnia wystarczająco Rada Biblioteczna jako organ opiniodawczy rektora. Zarówno w posiedzeniach Rady Bibliotecznej jak i Senackiej Komisji brali udział: prof. dr hab. Włodzimierz Lengauer, prorektor UW w kadencji 2008 2012 a następnie prof. dr hab. Alojzy Nowak, prorektor UW w kadencji 2012-2016. Druga kadencja (2007-2012) dyrekcji BUW w składzie: mgr Ewa Kobierska-Maciuszko dyrektor, dr inż. Krystyna Kocznorowska wicedyrektor ds. systemu biblioteczno-informacyjnego UW oraz mgr Wanda Rudzińska wicedyrektor ds. naukowych i zbiorów specjalnych zakończyła się w dniu 31 sierpnia 2012 roku. Rektor UW powierzył pełnienie obowiązków dyrekcji BUW w dotychczasowym składzie do końca roku kalendarzowego 2012. Stan zatrudnienia w BUW w dniu 31 grudnia 2012 roku wynosił dwieście siedemdziesiąt jeden osób, których wynagrodzenie finansowano z dotacji budżetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz środków SPUB i POIG. Szczegółową strukturę zatrudnienia w BUW i BW przedstawiono w tabeli 15. Awansów i przeszeregowań było dwadzieścia sześć. Dwie osoby uzyskały stopnie naukowe (dr i dr hab.). Dwie osoby uzyskały kwalifikacje bibliotekarza dyplomowanego, jedna osoba ukończyła studia podyplomowe, jedna osoba studia wyższe magisterskie, również jedna studia wyższe zawodowe. Dwadzieścia dziewięć osób odbyło kilkunastodniowe zagraniczne staże szkoleniowe. Były to wyjazdy na stypendium MSZ Republiki Austrii (2 osoby) i w ramach programu ERASMUS (27 osób). Nagrodami z okazji Święta UW uhonorowano siedemdziesięciu jeden pracowników BUW (w tym 3 bibliotekarzy dyplomowanych). 10 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 1 Organizacja systemu... W roku 2012 pożegnaliśmy na zawsze: Halinę Pfeiffer-Miler, w latach 1968-1977 kierownika Oddziału Gromadzenia Zbiorów BUW dr. Zdzisława Piszczka, wieloletniego kierownika Oddziału Ochrony i Konserwacji Zbiorów, wicedyrektora BUW w latach 1967-1972. Pozostaną w naszej pamięci. Biblioteki wydziałowe W BW w dniu 31 grudnia 2012 roku pracowało dwieście dwadzieścia sześć osób na 213,5 etatu. Ponadto, podobnie jak w poprzednim roku sprawozdawczym, cztery pracownice przebywały na urlopach wychowawczych. Wielkość zatrudnienia w poszczególnych bibliotekach w podziale na stanowiska pracy przedstawiono w tabeli L. W porównaniu z rokiem 2011 nieznacznie zmniejszyła się liczba zatrudnionych osób (w 2011 r. 227 osób), natomiast wzrosła liczba obsadzonych etatów (w 2011 r. 212,5 etatu). Zmniejszenie liczby pracowników etatowych odnotowano w sześciu BW, a jej wzrost w trzech, przy czym w jednej z nich wynikał on z faktu uwzględnienia po raz pierwszy w sprawozdaniu rocznym za rok 2012 jednej osoby zatrudnionej na stanowisku młodszego bibliotekarza w wymiarze ½ etatu kilka lat temu. Nadal nikogo nie zatrudniono w utworzonej w 2006 roku Bibliotece Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum. Ponadto w Bibliotece Instytutu Obserwatorium Astronomicznego na miejsce jedynego bibliotekarza, który zakończył w niej pracę z dniem 29 lutego 2012 r. nie przyjęto nowego pracownika. Nadzór nad funkcjonowaniem tej biblioteki powierzony został jednemu z pracowników naukowo-dydaktycznych jej macierzystej jednostki organizacyjnej. Łącznie we wszystkich BW z pracy odeszło czternastu, a pracę w nich rozpoczęło dwunastu pracowników. W BW pracował jeden bibliotekarz dyplomowany. Awansowano łącznie siedemnastu pracowników, w tym trzech na stanowisko kustosza, a pięciu na stanowisko starszego bibliotekarza. Ponadto odnotowany został jeden awans, który miał miejsce w 2011 roku, ale biblioteka nie podała go w swoim sprawozdaniu rocznym. Jeden pracownik BW uzyskał stopień naukowy doktora. Studia magisterskie na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa rozpoczęło dwóch pracowników BW, a licencjackie na tym kierunku również dwóch pracowników. Sześciu pracowników BW kontynuowało studia licencjackie, magisterskie lub podyplomowe, głównie Sprawozdanie BUW 2012 11
Rozdział 1 Organizacja systemu... na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa, a siedmiu zakończyło studia w roku sprawozdawczym, przy czym dla dwóch były to studia magisterskie, dla dwóch licencjackie, dla dwóch podyplomowe na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa, a dla jednego magisterskie na innym kierunku kształcenia. Siedmiu bibliotekarzy odbyło kilkudniowe zagraniczne staże szkoleniowe w ramach programu ERASMUS. 1.2. FINANSOWANIE Budżet BUW określony został kwotą podstawowej dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w wysokości 12 803 000 zł, identycznej jak w roku 2011, powiększonej o dochody własne, które w ciągu roku wyniosły netto 1 380 300 zł oraz o dotacje celowe: środki SPUB, POIG oraz DUN w łącznej wysokości: 4 812 100 zł. Plan rzeczowo-finansowy, przyjęty przez Radę Biblioteczną, ustalił fundusz płac w wysokości 12 800 000 zł (dotacja podstawowa w kwocie 12 100 000 zł powiększona o 700 000 zł z dochodów własnych). Z części funduszu płac pochodzącej z dochodów własnych finansowano dodatki specjalne oraz bezosobowy fundusz umów. Fundusz wydatków rzeczowych zbudowany został ze środków budżetowych (700 000 zł) oraz ze środków własnych BUW (1 000 000 zł) i w planie rzeczowo-finansowym wyniósł łącznie 1 700 000 zł. Fundusz SPUB ICM UW przeznaczony w całości na finansowanie Centrum NUKAT wyniósł 2 170 800 zł. Zakres prac merytorycznych z tytułu zwiększenia środków finansowych i inwestycji w infrastrukturę projektu obsługującego jedyny ogólnopolski katalog bibliotek naukowych i akademickich opisano w rozdziale 9. Pozostałe środki finansowe, pochodzące z grantów i dotacji celowych, przeznaczone były na przedsięwzięcia, omówione w kolejnych częściach sprawozdania. Największym z nich był projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej, finansowany ze środków POIG, priorytet 2. Infrastruktura sfery B+R, działanie 2.3 Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki. Efekty projektu w trzecim roku jego prowadzenia omówiono w rozdziale 10. W roku 2012 odnotowano spadek dochodów własnych o ok. 600 tys. zł w stosunku do roku 2011. Spowodowane to było większym zakresem działalności niekomercyjnej, skierowanej do odbiorców ze środowiska UW (bezpłatne legitymacje studenckie zamiast płatnych kart bibliotecznych, wynajem powierzchni BUW dla jednostek UW wyłącznie po kosztach eksploatacyj- 12 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 1 Organizacja systemu... nych itp.). Przeszacowanie spodziewanych wpływów przy intensywnym rozwoju usług i technologii informacyjnych, choć bez zwiększenia funduszu płac, spowodowało powiększenie deficytu budżetowego z 275 tys. zł (na koniec 2011 roku) do 500 tys. zł na koniec 2012 roku. Korzystnie natomiast kształtowały się możliwości finansowe BUW w ramach pięcioprocentowego odpisu od BST jednostek organizacyjnych UW, który łącznie wyniósł 1 584 005 zł. W ramach tych środków 1 167 594 zł wydano za zakup e-czasopism i baz danych (95 tys. nie powtarzających się tytułów). Pozostałą część tej puli przeznaczono na zakup multiwyszukiwarki EBSCO Discovery Service (EDS) narzędzia do jednoczesnego przeszukiwania wszystkich e-zasobów dostępnych w systemie biblioteczno-informacyjnym UW oraz zawartości katalogu online bibliotek UW. Koszty eksploatacji gmachu w roku 2012 rozliczane były przez Biuro ds. Nieruchomości Powiśle UW i wyniosły 8 622,78 tys. zł (o ok. 470 tys. więcej niż w 2011 r., choć wciąż mniej niż w latach 2009-2010). Koszty te bezpośrednio nie obciążały budżetu BUW, nie są zatem szczegółowo przedstawione w tym sprawozdaniu. Szczegółowe zestawienie kosztów finansowania ze wskazaniem źródeł finansowania przedstawiono w tabeli 1. Biblioteki wydziałowe BW są finansowane ze środków pozostających w gestii ich jednostek macierzystych. Drugi już rok z rzędu zdecydowano uwzględnić w sprawozdaniu rocznym wyłącznie dane dotyczące nakładów na zakup zbiorów. Tylko jedna BW nie podała wysokości środków przeznaczonych na ten cel. Doświadczenie lat poprzednich wskazywało na brak kompletności danych pozyskiwanych z BW dotyczących finansowania innych obszarów ich działalności takich jak zabezpieczanie i konserwacja zbiorów, retrokonwersja, remonty i adaptację pomieszczeń, wyposażenie w sprzęt komputerowy, reprograficzny i biurowy, a także wysokość wydatków na opłacenie prac bibliotecznych (np. pełnienie dyżurów, opracowanie zbiorów) wykonywanych w ramach prac zleconych. Do łącznej kwoty nakładów finansowych poniesionych przez BW na zakup zbiorów nie wliczone zostały środki przeznaczone na ten cel przez Bibliotekę Ośrodka Kultury Francuskiej, która ze względu na zmianę swojej sytuacji formalno-prawnej ostatni już rok finansowana była ze środków pochodzących spoza UW. Sprawozdanie BUW 2012 13
Rozdział 1 Organizacja systemu... W roku sprawozdawczym utrzymała się niepokojąca tendencja spadku wielkości łącznej kwoty wydatkowanej przez BW na zakup zbiorów w porównaniu z poprzednim rokiem sprawozdawczym. Wyniósł on 1,3%, a tym samym był znacznie niższy niż w roku minionym kiedy sięgnął poziomu 17,6%. Należy jednak pamiętać, że w latach wcześniejszych odnotowano stały wzrost łącznej kwoty wydatkowanej na zakup zbiorów liczony w odniesieniu do roku poprzedniego (w 2010 roku była o 5,1% większa niż w roku 2009, w 2009 roku była o 12,0% większa niż w roku 2008). Łącznie BW przeznaczyły na zakup materiałów bibliotecznych 2 245 310 zł, to jest mniej o 28 659 zł niż rok wcześniej. Ze środków własnych pochodziło 933 920 zł (w roku 2011 1 055 479 zł, a 2010 1 331 986 zł), to jest 41,6% łącznej kwoty wydatkowanej na ten cel (w roku 2011 46,4%). Kwoty przeznaczone na gromadzenie zbiorów przez poszczególne biblioteki niezależnie od źródeł ich pochodzenia znacznie się wahały: od 390 zł do 256 356 zł, przy czym w dwunastu BW (rok wcześniej w dziesięciu) nie przekroczyły one 10 000 zł, natomiast w trzech z nich (rok wcześniej w dwóch) wynosiły powyżej 200 000 zł (tabela K). Nakłady finansowe poczynione przez BW na zakup książek wyniosły 1 284 775 zł (w roku 2011 1 243 917 zł, w roku 2010 1 453 743 zł). Podana wyżej kwota była o 40 858 zł wyższa niż w roku 2011 i stanowiła 57,2% łącznych nakładów na gromadzenie zbiorów. W poszczególnych BW wielkość nakładów na zakup książek była bardzo zróżnicowana i wahała się od 390 zł (Biblioteka Ośrodka Studiów Brytyjskich) do 204 455 zł (Biblioteka Wydziału Zarządzania). Kwoty wydatkowane na zakup książek w czterech BW przekroczyły 100 000 zł stanowiąc łącznie 48,4% kwoty wydatkowanej przez wszystkie BW na zakup tych zbiorów. W jedenastu BW na gromadzenie książek przeznaczono kwoty niższe niż 5000 zł (tabela K). W roku 2012 BW wydały na gromadzenie czasopism łącznie kwotę 941 168 zł (w roku 2011 971 404 zł, w roku 2010 1 247 012 zł), to jest o 30 236 zł mniej niż rok wcześniej, w którym to odnotowano znaczący spadek nakładów w tym zakresie (o 275 608 zł). Udział środków przeznaczonych na prenumeratę czasopism w łącznej kwocie wydanej na zakup zbiorów wyniósł 41,9%. Największe kwoty na ten cel, przekraczające 100 000 zł, przeznaczyły kolejny już rok z rzędu następujące dwie Biblioteki: Wydziału Chemii (233 513 zł, w roku 2011 162 162 zł) i Instytutu Fizyki Teoretycznej (109 654 zł, w roku 2011 127 779 zł). Podobnie jak co roku, niewielki udział w sumie wydatkowanej na gromadzenie zbiorów miały zakupy zbiorów specjalnych jedenaście BW prze- 14 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 1 Organizacja systemu... znaczyło na ten cel 19 367 zł (0,9% całości wydatków na zakup zbiorów), w tym Biblioteka Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych 9 126 zł. 1.3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Przez cały rok administratorem gmachu BUW była jednostka administracji centralnej UW, Biuro ds. Nieruchomości Powiśle (BNP UW), którym kierowała Pani Agnieszka Łukawska. W tym czasie prowadzono szereg bieżących prac remontowych, których dokładna specyfikacja znajduje się w sprawozdaniu BNP Powiśle. Biblioteki wydziałowe W 2012 roku następujące biblioteki: Instytutu Lingwistyki Stosowanej, Instytutu Germanistyki i Ośrodka Kultury Francuskiej przeniosły się do nowego budynku Wydziału Lingwistyki Stosowanej oraz Wydziału Neofilologii przy ulicy Dobrej 55, którego uroczyste otwarcie odbyło się 25 października 2012 r. Na rok 2013 zaplanowane zostało przeprowadzenie Biblioteki Katedry Hungarystyki. Wybudowanie tej części gmachu kończy I etap realizacji całej inwestycji. Po zakończeniu budowy całego obiektu przewidywane jest przeprowadzenie do niego pozostałych bibliotek działających w dwóch wspomnianych jednostkach organizacyjnych. Biblioteka Instytutu Lingwistyki Stosowanej zajmuje w swojej nowej lokalizacji następujące pomieszczenia: czytelnię o powierzchni 100 m 2, magazyn z wypożyczalnią o powierzchni 117 m 2, oraz jeden pokój dla personelu biblioteki o powierzchni 8,5 m 2. Biblioteka Ośrodka Kultury Francuskiej zajęła w gmachu przy ulicy Dobrej 55 jedno pomieszczenie o powierzchni 80 m 2 natomiast w dyspozycji Biblioteki Instytutu Germanistyki oprócz dwóch pomieszczeń przeznaczonych na magazyn i wypożyczalnię znajduje się pięć pomieszczeń pracowniczych. Łączny metraż pomieszczeń zajmowanych przez tę bibliotekę wynosi obecnie 370 m 2. W roku sprawozdawczym kontynuowano rozpoczęty jesienią 2011 roku remont całego budynku przy ul. Krakowskie Przedmieście 3, w którym mieści się Biblioteka Wydziału Filozofii i Socjologii UW. W ramach prowadzonych prac zakończono osuszanie i odgrzybianie fundamentów i ścian piwnic, w których znajdują się m.in. magazyny biblioteczne. Zakończono również Sprawozdanie BUW 2012 15
Rozdział 1 Organizacja systemu... wymianę okien w odnawianym budynku obejmując nią także pomieszczenia biblioteczne. W grudniu 2012 r. przeprowadzono także wymianę okien w Bibliotece Instytutu Fizyki Teoretycznej. W Bibliotece Wydziału Nauk Ekonomicznych wykonano remont czytelni czasopism polegający na wymianie wykładziny podłogowej oraz malowaniu ścian i sufitu likwidując tym samym skutki zalania wodą tego pomieszczenia. W okresie letnich wakacji w Bibliotece Instytutu Literatury Polskiej i Instytutu Kultury Polskiej przeprowadzony został remont instalacji elektrycznej, dokonano wymiany opraw oświetleniowych, zainstalowano sześć dodatkowych gniazd elektrycznych z przeznaczeniem dla osób korzystających z własnego przenośnego sprzętu komputerowego. Ponadto pomalowane zostały ściany w Czytelni, a w pokoju przeznaczonym dla pracowników tej biblioteki wymieniono znajdujące się tam meble. W wypożyczalni Biblioteki Instytutu Anglistyki zmodernizowano stanowiska komputerowe, dostosowując je do obsługi wypożyczeń w systemie VTLS/Virtua. Ponadto cztery BW w swoich sprawozdaniach rocznych poinformowały o pozyskaniu dodatkowych mebli bibliotecznych takich jak: regały na zbiory, lada biblioteczna oraz krzesła dla czytelników. 1.4. INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA I OPROGRAMOWANIE 1 W 2012 roku BUW zarządzał wymienionym poniżej sprzętem komputerowym i oprogramowaniem: przełączniki xstack Gigabit Ethernet z uplinkiem 10G : DGS-3627; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS-3200-24; przełączniki Fast Ethernet z uplinkiem GBIC : DES 3526; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : TGR3224; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS-3324Sri; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : GSR-3326; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS-3024; przełącznik Fibre Channel : Brocade 300; router: Cisco 7206 + VPN Acceleration Module; punkty dostępowe sieci WiFi Wlan D-Link DWL2100AP+; serwery usług: SunFire 490, SunFire 4200, SunFire 2100, SunFire 2100M2, Compaq DeskPro EN/EP, Compaq Proliant 800, SUN Ultra 5, 1 Infrastruktura informatyczna i oprogramowanie Centrum NUKAT patrz rozdz. 9.3. 16 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 1 Organizacja systemu... DualPentiumIII BUWCD, Dell 600SC, Intel P4 Terminal Serwer; Dell PowerEdge R910; macierze dyskowe: Sun Store Edge 3511, Sun Storage Tek 2540, Sun Storage Tek 2501; macierz NAS NetGear 1100; biblioteka taśmowa Store Edge C2; komputery PC: Compaq DeskPro EP/EN, Dell OptiPlex 745, 755, 760, 960, 990, Precision T3500, HP Compaq dc7100sff, Amilo Pro V2085, Vostro 3550; drukarki sieciowe i lokalne: LaserJet 5550, 5100, 5000, 4500, 4050, 4M Plus, 5MP, 1320, 1100, 1100A, 6L, OKI B4350, OKI ML 3320, Epson TMJ 2000P, HP 1020, HP 2015, HP 2727, HP 2055 DN, BizHub C250; skanery i ploter DJ450C; systemy operacyjne: Unix Solaris 9, Linux RedHat 6.2, Linux RedHat EL5, LinuxTerminal Serwer, Windows NT 4.0 Serwer, Windows 2003 Serwer, Windows 7, Windows XP, Windows NT 4.0 Workstation, Windows 98, Linux Gentoo, Oracle Linux, Oracle VM; oprogramowanie systemowe, serwisy i aplikacje: rodzina serwerów BackOffice, APC Power Chute, MS SQL2000 Serwer, IIS, Kaspersky AV, WINS, DHCP, DNS, SMB, JetDirect, PMail, Gespage 1.6, FTP, NTTacPlus, Radius, SMTP, CMS Joomla, LTSP, m0n0wall, rodzina produktów Acrobat Adobe; zintegrowany system biblioteczny VTLS/Virtua 2010.1.3, a po migracji 2011.2.18.8 w wersji Linux X86_64 jedna licencja dla 256 jednoczesnych użytkowników; system muzealny MONA, wersja klient serwer na 20 stanowisk komputerowych. W roku sprawozdawczym ze środków BUW zakupiono jedynie cztery drukarki paragonów Epson TM-T88V oraz trzydzieści licencji Office 2013. Zakup dwudziestu pięciu przełączników sieciowych 1 Gb zrealizowano w ramach projektu NUKAT autostrada informacji cyfrowej 2. Ponadto otrzymano w darze sto notebooków od firmy Samsung, które w większości zostały rozmieszczone w wolnym dostępie i kabinach pracy indywidualnej. Kilka notebooków stanowi wyposażenie sal wystawowych oraz służy jako służbowe komputery przenośne pracowników BUW. Po likwidacji starego i zużytego sprzętu komputerowego, wyposażenie BUW na koniec roku przedstawiało się następująco: 2 Projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdz. 10. Sprawozdanie BUW 2012 17
Rozdział 1 Organizacja systemu... stanowiska komputerowe 310, w tym dla pracowników 203, do prezentacji 4, dla czytelników 107; drukarki 55, w tym 4 urządzenia wielofunkcyjne; ploter 1; skanery do mikrofilmów 2; skanery do książek 4; skaner z kamerą mikrofilmową 1; zestaw Arios 1; skanery biurowe 4. Na 107 stanowisk komputerowych przeznaczonych dla czytelników składało się: 33 komputery z dostępem do internetu; 7 komputerów stanowiących wyłącznie terminale katalogu online bibliotek UW; 13 komputerów z zainstalowanym pakietem Office 2003; 20 komputerów z dostępem do internetu i zainstalowanym pakietem Office 2010, stanowiących wyposażenie kabin pracy indywidualnej; 32 komputery z ograniczonym dostępem do Internetu (bazy danych, e-zasoby UW) i zainstalowanym pakietem LibreOffice; 1 komputer przystosowany do potrzeb czytelników niepełnosprawnych; 1 komputer stanowiący wyposażenie kabiny multimedialnej. Ponadto czytelnicy niepełnosprawni mogli korzystać z sześciu komputerów przystosowanych do ich potrzeb, pozostających w gestii Biura ds. Osób Niepełnosprawnych UW. W roku sprawozdawczym czytelnicy korzystali z dostępu do internetu na komputerach przenośnych poprzez sieć przewodową (w wyznaczonej strefie na I piętrze) i bezprzewodową (na całym obszarze wolnego dostępu oraz w salach 245, 256, 315, 316, 096). Nie uległa zmianie liczba punktów dostępowych do ogólnoeuropejskiej akademickiej sieci bezprzewodowej Eduroam punkty takie znajdowały się w Czytelni Ogólnej oraz w obszarze wolnego dostępu zajmowanego przez dwie szerokie dziedziny (B,L Filozofia. Psychologia. Religia. Oświata oraz M,N Muzyka. Architektura. Sztuki piękne), a także w salach 254, 256 i 315. Przez cały rok korzystano z narzędzia do prowadzenia webinariów Netviewer Meet, dzięki któremu możliwe było uczestniczenie w sposób zdalny w specjalnie organizowanych w BUW seminariach czy też szkoleniach (więcej patrz rozdz. 7.2.). Kontynuowano dyżury informatyków, które od po- 18 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 1 Organizacja systemu... niedziałku do piątku pełniono na miejscu do zamknięcia Biblioteki, tj. do godziny 21.00, a w weekendy telefonicznie. Biblioteki wydziałowe W roku 2012 BW miały do dyspozycji pięćset pięćdziesiąt pięć komputerów (w 2011 r. 559), przy czym na dwustu osiemdziesięciu stanowiskach pracowali bibliotekarze, a dwieście siedemdziesiąt pięć komputerów było przeznaczonych dla czytelników. W dalszym ciągu brak było komputerów przeznaczonych dla czytelników w Bibliotece Uniwersyteckiego Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym, a także w filii Biblioteki Wydziału Biologii. W 2012 r. ubył także jedyny komputer przeznaczony dla czytelników w Bibliotece Szkoły Języków Obcych (tab. I). Czytelnicy Biblioteki Wydziału Psychologii mieli dostęp do katalogu online bibliotek UW i internetu na stanowiskach usytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie Biblioteki. Czytelnicy BW coraz powszechniej korzystają z bezprzewodowego dostępu do internetu na własnych komputerach przenośnych. Sprawozdanie BUW 2012 19
Rozdział 2 2. WSPÓŁPRACA W OBRĘBIE SYSTEMU BIBLIOTECZNO-INFORMACYJNEGO UW W roku sprawozdawczym liczba BW nie uległa zmianie. Nadal sprawozdania nie przedstawiła Biblioteka Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum, powstała w 2006 roku. Współpraca BUW i BW obejmowała podobnie jak w latach ubiegłych następujące obszary działania: prowadzenie prac bibliotecznych z wykorzystaniem oprogramowania VTLS/Virtua; realizację projektu NUKAT autostrada informacji cyfrowej 3 w części dotyczącej retrokonwersji czasopism; prowadzenie prac związanych z działaniem Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych (SWM); prenumeratę czasopism papierowych i dostęp do zasobów elektronicznych; odprawę celną czasopism zagranicznych; przekazywanie z BUW do BW oraz z BW do BUW materiałów zbędnych; przekazywanie materiałów bibliotecznych w depozyt z BW do BUW (np. kolekcji starych druków) oraz z BUW do BW; konsultowanie problemów występujących w rutynowych pracach bibliotecznych, zwłaszcza dotyczących ewidencji zbiorów. 2.1. WSPÓLNA PRACA BUW I BW W SYSTEMIE VTLS/VIRTUA W roku sprawozdawczym BUW podpisał porozumienie dotyczące wspólnego użytkowania oprogramowania VTLS/Virtua z Biblioteką Instytutu Filologii Klasycznej. Tym samym łączna liczba BW, które podjęły decyzję o korzystaniu z tego oprogramowania wzrosła na koniec roku do trzydziestu dziewięciu, przy czym dwanaście spośród nich użytkowało jednocześnie dwa systemy/programy komputerowe. Liczba ta uległa zwiększeniu w porównaniu z rokiem 2011 ze względu na wspomniane wcześniej wdrożenie modułu opracowania systemu VTLS/Virtua w bibliotece Instytutu Filologii Klasycznej użytkującej dotychczas wyłącznie oprogramowanie MAK oraz podanie przez 3 Projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdz. 10. 20 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 2 Współpraca w obrębie... Bibliotekę Centrum Europejskiego w sprawozdaniu za 2012 rok informacji o aktualizowaniu katalogu prowadzonego w oprogramowaniu MicroISIS. Po wdrożeniu modułu udostępniania systemu VTLS/Virtua w Bibliotece Instytutu Anglistyki oraz w Bibliotece Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych do osiemnastu wzrosła liczba BW, które zarówno katalogowały, jak i wypożyczały zbiory w tym oprogramowaniu. Ponadto Biblioteka Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych podjęła decyzje o zautomatyzowaniu nie tylko wypożyczania zbiorów, ale także ich udostępniania prezencyjnego. W wyniku tego w dwóch bibliotekach wydziałowych praca czytelni i wypożyczalni prowadzona jest w systemie VTLS/Virtua. Laboratorium Technik Diagnostycznych Wydziału Psychologii było nadal pierwszą i jedyną jednostką organizacyjną UW inną niż biblioteka, która wypożyczała zbiory w systemie VTLS/Virtua. Pozostałe biblioteki ograniczały się do korzystania wyłącznie z modułu opracowania bądź znajdowały się na etapie jego wdrażania. Biblioteka Wydziału Filozofii i Socjologii współkatalogowała swoje zbiory w katalogu centralnym NUKAT. W roku sprawozdawczym utworzyła 808 rekordów bibliograficznych wydawnictw zwartych. W tym samym czasie z katalogu centralnego do katalogu lokalnego prowadzonego w systemie Horizon pobrała 3282 rekordy bibliograficzne. Biblioteka Wydziału Zarządzania udostępniała online swoim użytkownikom bazy danych Katalog zbiorów biblioteki Wydziału Zarządzania oraz Katalog prac doktorskich i magisterskich Wydziału Zarządzania UW, prowadzone w systemie SOWA2/MARC21. Katalog zbiorów biblioteki Wydziału Zarządzania, mający charakter wtórnego źródła informacji, wypełniano danymi pobranymi z katalogu online bibliotek UW, w którym Biblioteka Wydziału Zarządzania na bieżąco opracowuje swoje zbiory. W roku sprawozdawczym biblioteki: Wydziału Artes Liberales, Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Ośrodka Kultury Francuskiej kontynuowały drukowanie inwentarza wydawnictw zwartych na podstawie danych wprowadzonych do katalogu online bibliotek UW. Po raz pierwszy wydrukowała go natomiast Biblioteka Iberystyki, Italianistyki i Romanistyki, a Bibliotece Wydziału Prawa i Administracji przekazano potrzebne do tego dane. Do końca roku do szkoleń w zakresie katalogowania nie przystąpili pracownicy byłej Biblioteki Uniwersyteckiego Kolegium Kształcenia Nauczycieli Języka Niemieckiego, a obecnie sekcji niemieckiej Biblioteki Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej, natomiast Sprawozdanie BUW 2012 21
Rozdział 2 Współpraca w obrębie... w roku sprawozdawczym uprawnienia umożliwiające tworzenie rekordów egzemplarza w katalogu online bibliotek UW uzyskali pracownicy Biblioteki Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych. Liczba BW tematujących w języku haseł przedmiotowych KABA zwiększyła się o jedną BW i wyniosła na koniec 2012 roku dwadzieścia osiem. Nie uległa natomiast zmianie liczba BW tworzących rekordy zasobu. Było ich, podobnie jak w 2011 r. trzydzieści trzy, w tym trzydzieści jeden tworzyło rekordy zasobu dla wydawnictw ciągłych. BW sporadycznie prowadziły zapisy studentów w module udostępniania systemu VTLS/Virtua. W 2012 roku w BUW nie prowadzono szkoleń w zakresie katalogowania wydawnictw zwartych w systemie VTLS/Virtua z udziałem pracowników BW. Przeszkolono natomiast jednego bibliotekarza BW w zakresie tworzenia rekordów bibliograficznych wydawnictw ciągłych, dwóch w zakresie tworzenia rekordu zasobu dla tych wydawnictw, a dziewięć osób uzyskało uprawnienia do tworzenia rekordów egzemplarza w katalogu online bibliotek UW. Ponadto jeden pracownik BW uzyskał uprawnienia do tematowania w języku haseł przedmiotowych KABA. Na koniec 2012 roku uprawnienia do wprowadzania danych w module opracowania do katalogu NUKAT i/lub do katalogu online bibliotek UW posiadało stu trzydziestu siedmiu pracowników BW (w roku 2011 131). Szkoleniami dotyczącymi obsługi modułu wypożyczania w systemie VTLS/Virtua objęto piętnastu pracowników z BW, w tym pięciu pracowników Biblioteki Instytutu Anglistyki w związku z wdrożeniem przez nią modułu udostępniania. W roku sprawozdawczym wypożyczanie w systemie VTLS/Virtua rozpoczęła także Biblioteka Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych ale pracujący w niej bibliotekarze, z wyjątkiem jednej osoby przeszkolonej w 2012 roku, uzyskali uprawnienia do pracy w module udostępniania w roku poprzednim. Jeden pracownik BW, który odbył szkolenie w BUW w roku sprawozdawczym nie uzyskał uprawnień do pracy w tym module. Dodatkowo trzech bibliotekarzy BW wzięło udział w szkoleniu dodatkowym. Na koniec roku stu osiemnastu pracowników BW miało uprawnienia do pracy w module udostępniania (w roku 2011 95), w tym siedmiu wyłącznie do modyfikacji rekordu czytelnika w związku z obsługą e-biegówki, działającej w ramach Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych. W roku sprawozdawczym kontynuowano prace nad utworzeniem bazy danych Uprawnienia przeznaczonej do zarządzania procesem przyznawania, zawieszania i odbierania uprawnień do pracy w systemie VTLS/Virtua oraz 22 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 2 Współpraca w obrębie... prowadzenia ewidencji stanowisk komputerowych z zainstalowanym oprogramowaniem Virtua. Ich zakończenie planowane jest na początek roku 2013. W 2012 roku przeprowadzono migrację oprogramowania systemu VTLS/Virtua, obsługującego katalog online bibliotek UW w bazie produkcyjnej, z wersji 2010.1.3.3 do wersji 2011.2.18.8. Poprzedzono ją szczegółowymi testami, którym poddana została nowa wersja systemu. Zgodnie z procedurami przyjętymi w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie działania te prowadzone były przez bibliotekarzy i informatyków pracujących we właściwych zespołach roboczych w odpowiednio przygotowanej do tego celu bazie testowej. Oprogramowanie Chamo w dalszym ciągu zainstalowane było wyłącznie w środowisku testowym. Pomimo usunięcia przez firmę VTLS podstawowych błędów wykluczających udostępnienie tego narzędzia użytkownikom do końca 2012 roku nie udało się przygotować Chamo do obsługi bazy produkcyjnej katalogu online bibliotek UW. Zgodnie z przewidywaniami powinno nastąpić to na początku 2013 roku. W roku 2012 do Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych (SWM) nie dołączyła żadna nowa Biblioteka. Na koniec roku czternaście BW tworzących SWM posiadało tysiąc czterech użytkowników (w 2011 r. 927). Największą ich liczbę zarejestrowano w Bibliotekach: Wydziału Chemii (271 osób), Wydziału Biologii (182 osoby), Wydziału Lingwistyki Stosowanej (167 osób) oraz Wydziału Zarządzania (110 osób) (tabela F). W 2012 roku w ramach akcji Zaproponuj do zbiorów bibliotek UW czytelnicy z UW w dalszym ciągu mogli zgłaszać online bezpośrednio z konta bibliotecznego tytuły książek, które ich zdaniem powinny pozyskać do zbiorów wskazane przez nie biblioteki Uczelni spośród tych, które przystąpiły do tej akcji (więcej patrz rozdz. 3.1.). 2.2. POZOSTAŁE OBSZARY WSPÓŁPRACY BUW I BW Podobnie jak w latach ubiegłych, BUW zapewniał dostęp do licencjonowanych zasobów elektronicznych, w części z inicjatywy i po wniesieniu dodatkowych środków finansowych przez trzy wydziały (patrz też rozdz. 3.2 ). Prowadził także prenumeratę drukowanych czasopism zagranicznych dla bibliotek UW i wykonywał wszystkie wynikające z tego faktu czynności, a więc reklamacje, rejestrację wpływu czasopism z krajów UE w systemie INTRASTAT (1034 zeszyty), odprawę celną czasopism sprowadzanych spoza UE (1791 zeszytów), odprowadzanie podatku VAT od czasopism. W ramach współpracy w zakresie Sprawozdanie BUW 2012 23
Rozdział 2 Współpraca w obrębie... odprawy celnej czasopism zagranicznych, BW przekazywały co miesiąc do BUW (drogą elektroniczną) dane dotyczące wpływu czasopism z krajów UE, zgłaszane następnie przez BUW do systemu statystycznego INTRASTAT, oraz odrębnie dane dotyczące wpływu czasopism z krajów spoza UE. W 2012 roku BUW otrzymał cenny dar od Biblioteki Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW w postaci trzydziestu trzech atlasów, wydanych w oficynach europejskich w XVII i XVIII wieku. Autorami tych dzieł są znakomici kartografowie oraz rytownicy, którzy zilustrowali mapy efektownymi kartuszami i scenami rodzajowymi. Kilka egzemplarzy z tej grupy posiada bardzo cenną proweniencję, która w postaci superekslibrisów, pieczęci i autografów jest świadectwem bogactwa zbiorów dawnych bibliotek Czartoryskich, Potockich, Rzewuskich i Mniszchów. O wartości zespołu świadczy też to, że dwanaście spośród ofiarowanych atlasów jest notowanych jako jedyne egzemplarze w Polsce. W roku sprawozdawczym BUW przekazał BW 653 jedn. ewid. druków zbędnych. Żadna BW nie przekazała w depozyt do BUW posiadanych starych druków. Tym samym wielkość depozytów starych druków, będących własnością BW nie uległa zmianie w stosunku do roku 2011 i przedstawiała się następująco: Biblioteka Instytutu Anglistyki 65 wol.; Biblioteka Iberystyki, Italianistyki i Romanistyki 66 wol.; Biblioteka Wydziału Biologii 166 wol.; Biblioteka Instytutu Historycznego 1171 wol.; Biblioteka Wydziału Orientalistycznego 79 wol.; Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji 114 wol.; Biblioteka Wydziału Lingwistyki Stosowanej 1 wol. Ponadto w BUW znajdowały się nadal depozyty przekazane przez: Bibliotekę Katedry Hungarystyki księgozbiór hungarystyczny; Bibliotekę Wydziału Orientalistycznego księgozbiór iranistyczny. Podobnie jak w latach wcześniejszych, konsultowano problemy dotyczące ewidencji zbiorów, w tym przeprowadzania skontrów i selekcji zbiorów, sporządzania protokołów poskontrowych i poselekcyjnych. Podjęte w 2009 roku przez Kwesturę i właściwe służby finansowe oraz BW prace nad okresowym uzgadnianiem wartości zbiorów zinwentaryzowanych z wartością wykazywaną na koncie ewidencji majątkowej biegły właściwym sobie trybem, bez potrzeby wnikania w nie ze strony BUW. 24 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 2 Współpraca w obrębie... W roku sprawozdawczym nadal organizowano spotkania tematyczne kierowników BW i przedstawicieli BUW. Odbywały się one rzadziej niż w latach ubiegłych z uwagi na wykorzystywanie w bieżących kontaktach portalu BUWNet oraz narzędzia do zdalnej komunikacji (Netviewer Meet), a także z uwagi na opóźnienie w powołaniu dyrekcji BUW w nowym składzie. Na spotkaniach tych omawiano sprawy bieżące oraz prezentowano wypracowane przez Bibliotekę rozwiązania, na przykład przedstawiono założenia automatyzacji udostępniania prezencyjnego w Czytelni Ogólnej BUW. Swoimi doświadczeniami podzieliła się zaledwie jedna BW, a mianowicie Biblioteka Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych (wystąpienie Ewy Busse-Turczyńskiej kierowniczki Biblioteki, poświęcone wybranym przedsięwzięciom zrealizowanym w 2011 roku). W roku sprawozdawczym ośmiu pracowników BW ukończyło prowadzone przez BUW szkolenie dotyczące korzystania z programu MS PowerPoint, natomiast ze względu na brak zainteresowania nie było chętnych do uczestnictwa w szkoleniu poświęconemu korzystaniu z programu MS Excel. W przeznaczonym wyłącznie dla bibliotekarzy UW portalu BUWNet zamieszczano opracowane nowe dokumenty, instrukcje, a także bieżące komunikaty. Ponadto służył on do dystrybucji pakietów instalacyjnych wersji testowanych i produkcyjnych systemu VTLS/Virtua oraz plików koniecznych do przeprowadzania bieżącej aktualizacji tego oprogramowania na komputerach w BW. Pracownicy bibliotek UW mogli również za jego pośrednictwem proponować tematy kolejnych zebrań, z czego skorzystała jedna biblioteka. Witryna ta umożliwiała także bibliotekarzom przesyłanie danych do systemu INTRASTAT. W roku 2012 po raz piąty sprawozdania roczne BW były wprowadzane, gromadzone i przetwarzane w sposób automatyczny. Formularze sprawozdania rocznego były dostępne w postaci interaktywnej w portalu BUWNet. W roku sprawozdawczym dokonano nielicznych aktualizacji tego narzędzia. Na bieżąco usuwano także problemy pojawiające się w trakcie jego użytkowania. Sprawozdanie BUW 2012 25
Rozdział 3 3. GROMADZENIE ZBIORÓW W 2012 roku do BUW wpłynęło 69 753 jednostek ewidencyjnych (jedn. ewid.) materiałów bibliotecznych (z wyłączeniem czasopism), a więc o 15,4% więcej niż rok wcześniej. Podstawowym źródłem wpływu był egzemplarz obowiązkowy (42,7% całości wpływu, w 2011 r. 48,0%), a następnie dary krajowe (46,6%, w 2011 r. 41,2%) i kupno w kraju (5,6%, w 2011 r. 5,9%). Biblioteka prowadziła wymianę zagraniczną ze stu siedmioma partnerami z dwudziestu dziewięciu państw, do których wysłano 3235 wol. książek, 7 CD i 4 DVD oraz dla których zaprenumerowano 485 tytułów polskich wydawnictw. Od partnerów tych otrzymano: 1658 wol. książek, 1 atlas, 4 CD, 5 DVD, 3 dokumenty życia społecznego, 34 tytuły na mikrofiszach oraz w opłaconej przez nich prenumeracie 272 tytuły czasopism zagranicznych, z których 20 było przeznaczonych dla BW. Wymianę krajową Biblioteka prowadziła z 11 partnerami, którym w 2012 roku przekazano książki (46 wol.) i 22 tytuły czasopism, a od których otrzymano 59 wol. książek, 1 druk muzyczny i 24 tytuły czasopism. BUW jako biblioteka depozytowa Międzynarodowego Funduszu Walutowego nadal otrzymywał wydawnictwa tej organizacji. Ponadto w roku sprawozdawczym w dalszym ciągu wpływały wydawnictwa niemieckojęzyczne do zbioru Biblioteki Austriackiej, stanowiącego depozyt Austriackiego Forum Kultury. Rok 2012 był kolejnym rokiem porządkowania relacji z partnerami wymiany zagranicznej. Zakończono wymianę z dziewięcioma partnerami. W ramach projektu Wideoteka Uniwersytecka WATCH DOCS (umowa między BUW a Społecznym Instytutem Filmowym została zawarta 30.12.2010 r.) BUW otrzymał w depozyt 10 DVD z filmami dokumentalnymi, prezentowanymi podczas kolejnych edycji Międzynarodowego Festiwalu WATCH DOCS. Prawa człowieka w filmie. W pierwszych trzech miesiącach istnienia Repozytorium UW, które przypadły na ostatni kwartał roku 2012 zostało w nim zdeponowanych 70 doktoratów (w październiku 24, w listopadzie 28, w grudniu 18). Do 34 z nich autorzy zdecydowali się pozostawić dostęp po obronie (30 na zasadzie dozwolonego użytku i 4 na licencji Creative Commons). Autorzy 36 prac nie wyrazili zgody na ich publikację po wymaganym 10-dniowym dostępie przed obroną doktorską. O ile utworzenie repozytorium było zwieńczeniem długich przygotowań, o tyle liczba doktoratów w nim zdeponowanych jest poniżej oczekiwań stanowi zaledwie 62% doktoratów obronionych w IV kwartale 2012 r. (97 ogółem, z czego 26 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 3 Gromadzenie zbiorów przesłano 60 doktoratów; 35 doktoratów (36%) nigdy nie trafiło do Repozytorium, 2 doktoraty (2%) dosłano w 2013 r.). Szczegółowe dane dotyczące wielkości wpływu materiałów bibliotecznych do BUW w 2012 roku w podziale na źródła ich pozyskania zamieszczono w tabeli 3. Wszystkie materiały biblioteczne zostały zewidencjonowane. Materiały pochodzące z egzemplarza obowiązkowego i darów poddano ocenie pod kątem celowości ich włączenia do zbiorów. Materiały niezakwalifikowane do zbiorów Biblioteki włączono do druków zbędnych, z których innym bibliotekom przekazano łącznie 4598 jednostek (tytułów, woluminów, zeszytów lub numerów), w tym BW 653, innym bibliotekom w kraju 2914 oraz bibliotekom za granicą 1031 jednostek. W roku sprawozdawczym opracowano akcesyjnie 624 jedn. ewid. z księgozbioru Seweryna Pollaka (łącznie przekazano do dalszego opracowania 4756 wol. książek i 184 jedn. ewid. innych materiałów bibliotecznych) oraz 175 wol. z księgozbioru prof. Macieja Żurowskiego (łącznie od 2010 r. opracowano akcesyjnie 3552 wol. z księgozbioru prof. Macieja Żurowskiego). 3.1. WYDAWNICTWA ZWARTE (KSIĄŻKI) W roku 2012 do BUW wpłynęło 50 313 wol. książek (w 2011 r. 36 231 wol.). Nadal największym źródłem wpływu był egzemplarz obowiązkowy, dzięki któremu Biblioteka otrzymała 25 030 wol., co stanowiło 49,7% całego wpływu książek (w 2011 r. odpowiednio 23 580 wol. i 65,1%). Dary krajowe stanowiły 36,4% wpływu (18 329 wol., w 2011 r. 18,1% i 6563 wol.). Trzecim pod względem wielkości źródłem pozyskiwania książek było kupno krajowe (7,0% i 3512 wol., w 2011 r. 9,1% i 3309 wol.). Mniej niż rok wcześniej zakupiono książek z przeznaczeniem do zbiorów głównych (o 137 wol.), natomiast więcej do księgozbioru dydaktycznego (o 340 wol.). Udział książek pochodzących z kupna zagranicznego (885 wol.) w całości wpływu w roku 2012 wyniósł 1,8% (w 2011 r. 1025 wol. i 2,8%). Należy jednak w tym miejscu dodać, że zakupiono dostęp do elektronicznych wersji 85 000 tytułów książek zagranicznych na platformie Ebrary (więcej patrz rozdz. 3.3). Średnia cena książki kupowanej przez BUW za granicą była 5,0 razy wyższa (w roku 2011 5,3 razy wyższa) od ceny książki kupowanej w kraju (odpowiednio 242,76 zł i 48,11 zł). W charakterze stałej donacji otrzymywano książki zagraniczne od Szwajcarskiej Fundacji Kulturalnej Pro Helvetia w ramach programu promocji kultury i języka (38 wol.). Sprawozdanie BUW 2012 27
Rozdział 3 Gromadzenie zbiorów Następujący ofiarodawcy przekazali dary książkowe, zasługujące na szczególne podkreślenie: Fondazione Giovanni Paolo II, Centro di Documentazione e Studio (5 wol. Bibliografii Publikacji o Janie Pawle II w języku esperanto); Instytut Badań Literackich (7 wol., prezentowanych wcześniej na wystawce w BUW); wydawnictwo Wolters Kluwer (172 wol., prezentowanych wcześniej na wystawce w BUW); Igor Homziak z Ukrainy (11 wol. książek poświęconych wojennym i powojennym losom Ukrainy, zwłaszcza Ukraińskiej Armii Powstańczej UPA); prof. Elrud Ibsch (14 tomów materiałów pokonferencyjnych poświęconych języko- i literaturoznawstwu pod redakcją prof. Douwe a Fokkemy); Wiktor Marciniak, były pracownik BUW (37 wol. książek i 6 map); prof. Mieczysław Matejak (60 wol. książek). Księgozbiór dziewiętnastowieczny BUW powiększył się o 772 wol., z których zdecydowana większość (547 wol.) pochodziła z dotychczas niezinwentaryzowanego tak zwanego starego zasobu w tym przypadku były to pozycje pochodzące z biblioteki Wallenbergów w Kamiennej Górze. Na aukcjach antykwarycznych zakupiono 34 wol., a 80 wol. pozyskano z darów krajowych. Do najciekawszych nabytków w roku 2012 należą między innymi: Psaltir Blžennago Proroka i Carâ Davida : s pěsnmi i psalmy izbrannymi na prazdniki Gd skiâ, s Paraklisom i Poshalieû :pomoŝïû Bžïeû, i tŝanïemobŝstva Nadstoâtelej Cerkvi Staýropěgïalnyâ Lvovskïâ, sobstaveninm Carskim blagovolenïem zaŝiŝennago napečatasâ. Lvov : pri Hramě Uspenïa Božïâ Matere, 1808 książka drukowana ręcznie, częściowo techniką druku dwukolorowego, w języku staro-cerkiewno-słowiańskim; pochodzi z bardzo zasłużonej w dziejach pierwszej Rzeczpospolitej oficyny przy cerkwi Zaśnięcia (Wniebowzięcia) Matki Bożej we Lwowie; wykonana bardzo archaiczną techniką i stanowi dużą rzadkość antykwaryczną; Delcroix, Victor : Le bon roistanislas. Rouen : Mégard et Cie, 1863 książka stanowi polonicum zagraniczne, z pięknymi ilustracjami umieszczonymi na osobnych tablicach i ozdobną oprawą z epoki z superekslibrisem pensji panny Duverdie; 28 Sprawozdanie BUW 2012
Rozdział 3 Gromadzenie zbiorów Reibnitz, Ernst Wilhelm von : Mowa przy uroczystym oddawaniu konstytucyi Wolnego Miasta Krakowa miana dnia... roku 1818 / przez... pełnomocnego kommjssarza J.K.M. Króla pruskiego. Kraków : w drukarni Jana Maja, 1818 książka ręcznie tłoczona, stanowiąca ciekawy dokument epoki; Catalogus domorum societatis Jesu in Polonia unacum carum praediis ac possessionibus ordine alphabetico compositus, 1564 1899. Cracoviae : ex Typographia Epherridum Czas Fr. Kulczycki & Soc., 1899 dzieło do dzisiaj przydatne dla badaczy dziejów nowożytnych; Chodyński, Adam Antoni : Poezye. Drezno : [s.n.], 1872 (Poznań : dr. J.I. Kraszewskiego (Dr. W. Łebiński)) książka z odręczną dedykacją autora dla Adama Asnyka, znacznie podnoszącą wartość historyczną tomiku; Ubysz, Aleksander : W borze i klasztorze ; gawęda myśliwska / przez Symplicjusza Gawina ; z ilustracjami Harasimowicza. Lwów : nakładem Redakcji Ogniska Domowego, 1886 (Gródek : z Drukarni J. Czaińskiego). W roku 2012 udało się także poszerzyć skromną, lecz ciekawą kolekcję masoników BUW o statut loży masońskiej w języku niemieckim Statuten der GrossenLoge der Freimaurer, Royale York zur Freundschaft: Sanctionirtam 8. Mai 1815 und gültig vom Tage St. Johannis 1815 bis dahin 1824. Berlin : gedruckt bei Carl Friedrich Amelang, 1815. Książka ta jest tłoczona ręcznie i posiada piękny miedziorytniczny frontyspis. Jak co roku, dodatkowym źródłem pozyskiwania książek i finansowania ich zakupów była akcja Książka z rekomendacją, będąca inicjatywą Klubu Absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego. W 2012 roku darczyńcy wpłacili 4713 zł (w 2011 r. 5125 zł ); do końca roku zakupiono 87 pozycji: 49 wol. książek polskich i 38 wol. książek zagranicznych (w 2011 r. 78 pozycji: 52 wol. książek polskich i 26 wol. zagranicznych). W roku sprawozdawczym kontynuowano zapoczątkowaną dwa lata wcześniej akcję Zaproponuj do zbiorów bibliotek UW. Łącznie do BUW wpłynęło 368 dezyderatów, z których połowa dotyczyła wydawnictw polskich. Wielu z proponowanych tytułów nie zakwalifikowano do zakupu, ponieważ spodziewano się je otrzymać jako egzemplarz obowiązkowy, zostały już zamówione, znajdowały się w zbiorach w wystarczającej liczbie egzemplarzy, lub też wykraczały poza ramy nakreślone w obowiązujących zasadach gromadzenia zbiorów. W sumie pozyskano tylko 7 wol. książek polskich i 35 wol. Sprawozdanie BUW 2012 29