Załącznik do uchwały Nr XCI/1211/10. z dnia 3 lutego 2010 r. Miasta Krakowa

Załącznik do uchwały Nr CI/1211/10 Rady Miasta Krakowa z dnia 3 lutego 2010 r. Wieloletni Plan Finansowo - Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Luty 2010

Spis treści Wprowadzenie... 5 str. 1. Wieloletnia polityka finansowa (WPF) Miasta Krakowa na lata 2010-2023... 7 1.1 Ogólne zasady polityki finansowej Miasta w sytuacji spowolnienia gospodarczego... 8 1.2 Prognoza dochodów... 10 1.3 Prognoza wydatków, w tym poziom środków na wydatki majątkowe... 14 1.4 Finansowanie wydatków majątkowych... 20 2. Wieloletnia polityka inwestycyjna (WPI) Miasta Krakowa na lata 2010-2019... 31 2.1 Założenia programowe... 33 2.2 Konsultacje społeczne w zakresie realizacji inwestycji... 33 2.3 Wydatki na inwestycje strategiczne... 35 2.4 Zewnętrzne źródła współfinansowania inwestycji strategicznych... 43 2.5 Zakresy rzeczowe i lokalizacja inwestycji strategicznych... 53 Spis tabel WPF Tabela 1 Prognoza kwoty długu publicznego Miasta Kraków. Sytuacja finansowa kształtowanie się poziomu zadłużenia Miasta na tle prognozowanych zmian podstawowych wielkości budżetu Miasta Krakowa w latach 2010-2023... 11 Tabela 2 Dochody ze źródeł zagranicznych, bezzwrotnych źródeł krajowych, koncesji itp.... 13 Tabela 3 Wydatki majątkowe, nadwyżka operacyjna i wynik budżetu Miasta Krakowa w latach 2010-2023... 21 Tabela 4 Wielkości udziałów w spółkach komunalnych w latach 2010-2023... 21 Tabela 5 Kształtowanie się wskaźników zadłużenia dla lat 2010 2023... 21 Tabela 6 Różnice pomiędzy wydatkami ze środków UE a dochodami z funduszu ISPA/FS w latach 2010-2012... 23

Spis tabel WPI Tabela 1 Planowane wydatki na inwestycje strategiczne w latach 2010-2019... 37 Tabela 2 Planowane wydatki na inwestycje strategiczne współfinansowane oraz planowane do współfinansowania ze środków bezzwrotnych... 49 Tabela 3 Wydatki z budżetu Miasta związane z finansowaniem inwestycji przekazanych do realizacji spółkom miejskim... 51 Spis wykresów Wykres 1 Prognoza dochodów... 14 Wykres 2 Prognoza wydatków... 16 Wykres 3 Wydatki na inwestycje w WPI... 16 Wykres 4 Wydatki na inwestycje strategiczne w WPI według działów klasyfikacji budżetowej... 17 Wykres 5 Wydatki na inwestycje strategiczne w WPI w podziale na fazy... 18 Wykres 6 Wydatki na inwestycje programowe według działów programowania... 19 Wykres 7 Prognozowana struktura finansowania wydatków majątkowych... 23 Wykres 8 Zaciągany i spłacany dług oraz przyrost zadłużenia... 26 Wykres 9 Zadłużenie jako źródło sfinansowania wydatków majątkowych... 26 Wykres 10 Przyrost zadłużenia jako źródło finansowania wydatków majątkowych... 27 Wykres 11 Nadwyżka operacyjna brutto jako źródło spłat zadłużenia... 28 Wykres 12 Sytuacja finansowa gminy... 29 Spis schematów Schemat 1 Budżet Miasta Krakowa plan na 1.01.2009 i plan na 1.01.2010... 9 Schemat 2 Budżet Miasta Krakowa zmiana wielkości w planie na 1.01.2010 w stosunku do planu na 1.01.2009... 9 Schemat 3 Prognoza długu publicznego 2010-2023 podstawowe wielkości budżetu Miasta... 10

Wprowadzenie Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny (WPFI) Miasta Krakowa na lata 2010-2019 jest aktualizacją zapisów Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Miasta Krakowa na lata 2007-2016 przyjętego uchwałą Nr VI/62/07 Rady Miasta Krakowa w dniu 14 lutego 2007 r. (z późn. zm.), z przesunięciem horyzontu czasowego o 3 lata. Prezentowana edycja WPFI obejmuje wieloletnią politykę finansową oraz wieloletnią politykę inwestycyjną. Wieloletnia polityka finansowa definiująca potencjał inwestycyjny Miasta poprzez wskazanie limitu wydatków, które Miasto może skierować na finansowanie programu inwestycyjnego w perspektywie 14 lat została dostosowana do zmieniających się warunków finansowo-ekonomicznych. Zmodyfikowany program inwestycyjny w ramach wieloletniej polityki inwestycyjnej uwzględnia: aktualizację parametrów finansowo rzeczowych poszczególnych inwestycji strategicznych wynikającą z przebiegu realizacji procesu inwestycyjnego, zmianę montażu finansowego niektórych inwestycji oraz wprowadzenie kilku nowych istotnych dla realizacji strategicznych celów rozwoju Krakowa. Ukierunkowany jest na efektywne wykorzystanie zewnętrznych źródeł współfinansowania projektów inwestycyjnych, w tym w szczególności dalszą skuteczną aplikację w perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2007-2013. Wydatki na realizację poszczególnych inwestycji strategicznych w niniejszym dokumencie są zgodne dla lat 2010 i 2012 z wydatkami przyjętymi w budżecie Miasta Krakowa na rok 2010, natomiast w 2011 roku kwota planowanych wydatków jest wyższa o 8,0 mln zł (wyjaśnienie str. 11). Niniejsza edycja Wieloletniego Planu Finansowo - Inwestycyjnego Miasta Krakowa jest wyrazem polityki władz Miasta: finansowej oraz inwestycyjnej, zintegrowanych w sposób kompleksowy z polityką zagospodarowania przestrzennego oraz długoterminowym planowaniem rozwoju lokalnego sformułowanym w Strategii Rozwoju Miasta Krakowa. Stanowi jedno z podstawowych narzędzi usystematyzowania procesu realizacji inwestycji strategicznych planowanych w perspektywie 10 lat umożliwiające długofalowe i racjonalne zaplanowanie wydatków Miasta, rozpoczęcie z odpowiednim wyprzedzeniem działań związanych z: regulacjami terenowo-prawnymi, uzyskaniem wymaganych prawem decyzji oraz pozyskaniem środków finansowych ze źródeł zewnętrznych. 5

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 1. Wieloletnia Polityka Finansowa (WPF) Miasta Krakowa na lata 2010-2023 7

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 1.1. Ogólne zasady polityki finansowej Miasta w sytuacji spowolnienia gospodarczego 2010 rok jest pierwszym rokiem prognozy, zaś drugim, w którym uwidaczniają się skutki spowolnienia gospodarczego, co ma znaczący wpływ na dochody i wydatki budżetu Miasta. Podstawą ustalenia poziomu środków na realizację zadań inwestycyjnych zawartych w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym Miasta Krakowa na lata 2010-2019 jest przedstawiona w Tabeli nr 1. Prognoza kwoty długu publicznego Miasta Kraków stanowiąca załącznik Nr 12 do budżetu Miasta Krakowa na rok 2010. Prognoza kwoty długu publicznego Miasta Kraków przedstawia sytuację finansową kształtowanie się poziomu zadłużenia miasta na tle prognozowanych zmian podstawowych wielkości budżetu Miasta Krakowa w latach 2010-2023, wykracza, zatem poza ramy czasowe WPI. Zakłada się, że polityka finansowa Miasta w sytuacji spowolnienia gospodarczego w 2010 r. opierać się będzie na następujących ogólnych zasadach: 1) przeznaczanie ewentualnych tzw. wolnych środków wyłącznie na zmniejszanie poziomu zaplanowanych do zaciągnięcia w 2010 roku kredytów z przeznaczeniem na sfinansowanie potrzeb pożyczkowych Miasta; 2) utrzymanie na dotychczasowym poziomie wynagrodzeń w sferze samorządowej, szczególnie w sferze administracji samorządowej; 3) nie wprowadzanie do budżetu Miasta nowych zadań w trakcie roku budżetowego powodujących dodatkowy wzrost wydatków ogółem budżetu; 4) przeznaczanie wszelkich dodatkowych dochodów (niezwiązanych z koniecznością celowego ich przeznaczenia) na uzupełnienie finansowania kosztów zadań bieżących w sferze edukacji; 5) rozpoczęcie realizacji zadań, których źródłem finansowania są środki przewidziane do otrzymania z bezzwrotnych środków zagranicznych (np. budżet UE, Norweski Instrument Finansowy) oraz bezzwrotnych środków ze źródeł krajowych (np. Budżet Państwa, fundusze celowe, koncesje budowlane) może nastąpić wyłącznie w przypadku ich udokumentowania stosownymi decyzjami i podpisanymi umowami o dofinansowanie. Oznacza to, wycofanie tego typu zadań z budżetu, w przypadku nie uzyskania takiego dofinansowania w terminie umożliwiającym ich realizację w okresie n+2. 8

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Schemat 1 Budżet Miasta Krakowa - plan na 1.01.2009 i plan na 1.01.2010 (w mln zł) PRZYCHODY DOCHODY 547,7 334,5 3 254,5 3 379,6 bieżące 2 968,4 2 990,7 własne 1 033,0 1 095,4 - w tym podatki i opłaty 507,9 539,0 bieżące 2 680,1 2 733,2 - w tym dochody z mienia 147,4 158,0 - w tym obsługa długu 123,5 119,2 udziały w podatkach 1 086,8 987,2 - w tym janosikowe 52,7 64,4 - CIT 140,0 120,0 - PIT 946,8 867,2 transfery 844,4 905,4 - subwencja 631,9 670,1 - dotacje 212,5 235,2 środki pomocowe 4,3 2,7 NADWYŻKA OPERACYJNA "netto" 288,3 257,6 majątkowe 286,1 388,9 "brutto" - sprzedaż mienia 84,6 86,2 574,4 646,5 majątkowe 803,2 653,6 - dotacje 2,0 167,5 - udziały w spółkach 13,5 4,8 - środki pomocowe 91,6 2,6 - inwestycje 789,7 648,8 - pozostałe 192,5 132,6 własne 13,4 0,2 zwrotne 534,3 334,3 WYNIK BUDŻETU -228,8-7,1 spłata długu 317,9 327,4 inne 1,0 0,0 WYDATKI 3 483,3 3 386,8 ROZCHODY 318,9 327,4 Schemat 2 Budżet Miasta Krakowa - zmiana wielkości w planie na 1.01.2010 w stosunku do planu na 1.01.2009 (w mln zł) PRZYCHODY DOCHODY -213,2-38,9% 125,1 3,8% bieżące 22,3 0,8% własne 62,4 6,0% - w tym podatki i opłaty 31,1 6,1% bieżące 53,0 2,0% - w tym dochody z mienia 10,6 7,2% - w tym obsługa długu -4,2-3,4% udziały w podatkach -99,5-9,2% - w tym janosikowe 11,8 22,3% - CIT -20,0-14,3% - PIT -79,5-8,4% transfery 61,0 7,2% - subwencja 38,3 6,1% - dotacje 22,8 10,7% środki pomocowe -1,6-36,6% NADWYŻKA OPERACYJNA "netto" -30,7-10,7% majątkowe 102,8 35,9% "brutto" - sprzedaż mienia 1,6 1,9% 72,1 12,6% majątkowe -149,6-18,6% - dotacje 165,5 8381,2% - udziały w spółkach -8,7-64,4% - środki pomocowe -89,1-97,2% - inwestycje -140,9-17,8% - pozostałe 26,3 22,9% własne -13,2-98,5% zwrotne -200,0-37,4% WYNIK BUDŻETU -221,7-96,9% spłata długu 9,5 1,2% inne -1,0-100,0% WYDATKI -96,6-2,8% ROZCHODY 8,5 2,7% 9

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Schemat 3 Prognoza długu publicznego 2010-2023 - podstawowe wielkości budżetu Miasta (w mln zł) DOCHODY bieżące 44 776,2 - w tym obsługa długu 2 200,4 ogółem 51 704,6 NADWYŻKA OPERACYJNA majątkowe 6 120,5 - w tym ze źródeł UE 436,6 6 928,4 - w tym udziały w spółkach 530,9 WYDATKI WYNIK BUDŻETU PRZYCHODY ogółem 3 798,3 - w tym zaciągany dług 3 794,4 807,9 ogółem 4 632,7 - w tym spłata długu 4 632,7 ROZCHODY Schemat 1 przedstawia podstawowe wielkości budżetu Miasta na 2010 rok w relacji do planu na 01.01.2009 r., zaś Schemat 2 zmiany podstawowych elementów konstrukcji planu budżetu Miasta na 2010 r. w porównaniu z planem na 2009 r. Z kolei Schemat 3 przedstawia łączne wielkości tych elementów budżetu Miasta prognozowane na lata 2010-2023. Prognoza ta opiera się na przyjęciu jako wyjściowych warunków ekonomicznych będących podstawą dla zaplanowania głównych elementów konstrukcyjnych projektu budżetu Miasta na rok 2010. Ich opis zawarty jest w części objaśniającej budżetu na 2010 r. Dla kształtowania się prognozy tych elementów w latach następnych przyjęto założenia, które opisano w dalszej części dokumentu. 1.2. Prognoza dochodów Dla celów planistycznych przyjęto generalne założenie, iż procentowy wzrost dochodów w okresie objętym prognozą, z wyjątkiem dochodów przewidzianych do pozyskania ze środków bezzwrotnych, będzie kształtował się w poszczególnych latach na stałym poziomie. Planowane na rok 2010 dochody (wraz ze środkami ze źródeł zewnętrznych), zgodnie z budżetem Miasta, określone zostały na poziomie 3 379,6 mln PLN. Istotnym źródłem dochodów budżetu są bezzwrotne, celowe środki z Unii Europejskiej oraz z innych źródeł zewnętrznych nie podlegających zwrotowi. Chodzi tu przede wszystkim o możliwe do pozyskania środki z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności oraz instrumentów finansowych (mechanizmu norweskiego itp.). Oprócz środków z Unii Europejskiej Miasto pozyskuje także środki z bezzwrotnych źródeł krajowych tj. budżetu państwa, 10

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Tabela 1. Prognoza kwoty długu publicznego Miasta Kraków SYTUACJA FINANSOWA - KSZTAŁTOWANIE SIĘ POZIOMU ZADŁUŻENIA MIASTA NA TLE PROGNOZOWANYCH ZMIAN PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI BUDŻETU MIASTA KRAKOWA W LATACH 2010-2023 Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 w tys. zł A Dochody budżetu 3 379 620 3 392 757 3 536 853 3 348 359 3 393 690 3 479 041 3 566 539 3 656 238 3 748 192 3 842 459 3 939 097 4 038 165 4 139 725 4 243 839 A.1 w tym dochody ze źródeł UE 181 314 118 854 98 457 37 926 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 B Ogółem wydatki budżetu 3 386 765 3 434 504 3 477 364 3 330 000 3 382 228 3 488 861 3 679 886 3 701 851 3 797 920 3 773 735 3 772 557 3 855 801 3 868 922 3 946 231 B1 Wydatki bieżące bez wydatków z tytułu zaciągania długu 2 602 391 2 688 690 2 771 166 2 826 797 2 883 545 2 941 432 3 000 482 3 060 716 3 122 160 3 184 837 3 248 773 3 313 992 3 380 521 3 448 385 B2 Wydatki majątkowe 653 611 605 435 554 489 347 219 329 050 373 641 503 060 451 482 483 977 393 530 343 875 375 816 338 203 367 081 B2.1 Udziały w spółkach 4 800 12 200 25 300 74 800 76 200 64 400 33 600 32 800 32 000 35 709 35 315 35 020 34 587 34 134 B2.1.1 Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej etap II 9 000 20 000 30 000 30 000 30 000 B2.1.2 Przebudowa lini tramwajowej na odc. Rondo Mogilskie- al. Jana Pawła II - Plac Centralny 11 000 11 000 B2.1.3 Hala Widowiskowo-Sportowa w Czyżynach 4 800 3 200 5 300 33 800 35 200 34 400 33 600 32 800 32 000 31 200 30 400 29 700 28 900 28 100 B2.2 Wydatki na program inwestycyjny 648 811 593 235 529 189 272 419 252 850 309 241 469 460 418 682 451 977 357 821 308 560 340 797 303 615 332 947 C Dochody pomniejszone o wydatki bieżące (nadwyżka operacyjna ) 646 465 563 688 613 978 365 578 340 512 363 821 389 713 405 869 434 249 462 254 510 415 558 181 609 005 664 689 POLITYKA FINANSOWA MIASTA D Przychody ogółem 334 496 438 876 340 240 292 060 312 286 276 788 338 129 351 674 320 000 300 719 150 357 101 371 110 179 131 077 D1 Przychody z tytułu zaciągania długu 334 291 436 817 338 844 291 939 312 217 276 776 338 121 351 669 320 000 300 719 150 357 101 371 110 179 131 077 D2 Spłaty pożyczek udzielonych 205 2 059 1 396 121 69 12 8 5 0 0 0 0 0 0 D3 Inne przychody 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 E Rozchody ogółem 327 350 397 129 399 729 310 419 323 749 266 968 224 782 306 060 270 272 373 952 321 812 289 055 386 669 434 719 E1 Spłata rat kapitałowych 327 350 397 129 399 729 310 419 323 749 266 968 224 782 306 060 270 272 373 952 321 812 289 055 386 669 434 719 E2 Pożyczki do udzielenia 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 F Wydatki bieżące z budżetu Miasta z tytułu zaciągania długu 130 764 140 379 151 709 155 984 169 633 173 788 176 344 189 653 191 783 195 367 179 909 165 992 150 199 130 766 F1 Odsetki 118 621 128 866 142 225 151 011 161 505 166 617 168 733 181 983 184 436 188 219 177 007 160 526 144 818 125 217 F2 Koszty prowadzenia polityki finansowej 10 338 10 013 7 984 3 472 6 628 5 670 6 111 6 170 5 846 5 648 1 402 3 966 3 881 4 049 F3 Poręczenia 1 805 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 1 500 G Zobowiązania 447 776 527 495 543 454 462 930 486 753 435 086 395 015 489 543 456 208 563 671 500 319 451 081 532 987 561 436 H Skumulowane zadłużenie 2 064 078 2 094 421 2 034 236 2 018 429 2 008 005 2 017 813 2 131 151 2 176 760 2 226 488 2 153 255 1 981 800 1 794 116 1 517 626 1 213 984 WSKAŹNIKI Wskaźnik zobowiązań (obsługa długu/dochód) I 13,2% 15,55% 15,37% 13,8% 14,34% 12,5% 11,1% 13,4% 12,2% 14,7% 12,70% 11,2% 12,9% 13,2% bez uwzględnienia art.169 ust. 3 uofp Wskaźnik poziomu zadłużenia (poziom zadłużenia/dochód) J 61,07% 61,67% 57,4% 60,25% 59,17% 58,0% 59,8% 59,5% 59,4% 56,0% 50,3% 44,4% 36,7% 28,6% bez uwzględnienia art.170 ust. 3 uofp Wskaźnik zobowiązań (obsługa długu/dochód) I1 12,97% 13,60% 14,61% 13,8% 14,34% 12,5% 11,1% 13,4% 12,2% 14,7% 12,70% 11,2% 12,9% 13,2% z uwzględnieniem art.169 ust. 3 uofp Wskaźnik poziomu zadłużenia (poziom zadłużenia/dochód) J1 z uwzględnieniem art.170 ust. 3 uofp 54,15% 54,39% 53,45% 50,57% 59,17% 58,0% 59,8% 59,5% 59,4% 56,0% 50,3% 44,4% 36,7% 28,6% Przyjmuje się następujacą zasadę włączania dochodów ze źródeł zewnętrznych niepodlegających zwrotowi do Prognozy Kwoty Długu Publicznego - Sytuacji Finansowej Budżetu Miasta Krakowa: Wiersz A.1 oznacza wielkości dochodów ze źródeł zewnętrznych - środków finansowych przewidzianych do pozyskania na realizację określonych projektów inwestycyjnych niepotwierdzonych w pełnej kwocie do momentu złożenia do RMK projektu budżetu. Zadania, których źródłem finansowania są te środki, ujęte są w projekcie budżetu wraz ze środkami własnymi, czyli w sytuacji nie pozyskania środków ujętych w wierszu A.1 na określone zadania zmniejszają się dochody budżetu. Wpływa to niekorzystnie na wskaźnik zadlużenia i wskaźnik zobowiązań tj. wskaźniki mogą przekroczyć ustawowe limity. Uzasadnia to przyjęcie zasady, iż nie pozyskanie środków finansowych na konkretne zadanie inwestycyjne ujętych w wierszu A.1 uniemożliwia rozpoczęcie realizacji tego zadania, co oznacza wycofanie go z budżetu miasta. Operacja ta skutkowac będzie poprawą wskaźników finansowych. Decyzje w sprawie zadań inwestycyjnych, przewidzianych do realizacji przy udziale finansowym środków ujętych w wierszu A.1 ze względu na terminy budżetowe muszą zapadać do końca I półrocza roku budżetowego. 11

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 czy też państwowych funduszy celowych (np.: Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej). Od 2009 roku środki z budżetu Unii Europejskiej przeznaczone na realizację zadań w ramach regionalnych programów operacyjnych stanowią dochody budżetu państwa. Środki te, w formie dotacji rozwojowej, przekazywane są beneficjentom. Natomiast środki z funduszy pomocowych (instrumentów finansowych) przekazywane są bezpośrednio beneficjentom i w 2010 roku wyniosą one 5 250 700 PLN. Założono, iż w 2010 r. i w latach następnych, realny wzrost dochodów (bez dochodów ze źródeł zewnętrznych) będzie kształtował się na poziomie ok. 1%. Środki ze źródeł zewnętrznych nie podlegających zwrotowi przyjęto tylko dla okresu 2010-2013, zgodnie z podpisanymi już umowami, pre-umowami, listami indykatywnymi oraz przygotowywanymi aplikacjami na konkretne projekty inwestycyjne. W związku z tym, po 2013 roku nie założono żadnych środków ze źródeł zewnętrznych nie podlegających zwrotowi (nowa perspektywa finansowa UE). Aby maksymalizować możliwe do uzyskania dochody oraz ograniczać wydatki bieżące przyjęto zasadę, aby tam gdzie jest to możliwe wykorzystywać zapisy ustawy o podatku od towarów i usług (VAT). Oznacza to, iż w dochodach danego roku budżetowego uwzględniony został potencjalny zwrot podatku VAT za rok ubiegły (tj. VAT niemożliwy do odliczenia w danym roku budżetowym ze względu na harmonogram płatności konkretnego zadania) przez jednostkę realizującą to zadanie. Natomiast, zgodnie z szacowanymi kwotami wynikającymi z możliwych odliczeń podatku VAT, obniżone zostały plany wydatków na realizację pozostałych ( nieowatowanych ) zadań bieżących danej jednostki. Dotyczy to głównie zadań realizowanych przez ZIKiT oraz ZBK. Aby można było realizować program inwestycyjny na zaplanowanym w WPI poziomie, dla prognozy kształtowania się poziomu dochodów przyjęto następujące założenia: dochody w tytułach powtarzających się corocznie będą wzrastały o 1% powyżej przyjętego w projekcie budżetu państwa poziomu inflacji, dochody jednorazowe w danym roku (dochody ze źródeł zagranicznych, bezzwrotnych źródeł krajowych, koncesji itp.), przyjęto w wielkościach ujętych w Tabeli 2. 12

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Tabela 2 Dochody ze źródeł zagranicznych, bezzwrotnych źródeł krajowych, koncesji itp. Wyszczególnienie 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. w tys. PLN Ogółem w latach 2010-2013 Środki ze źródeł zagranicznych 181 314 118 854 98 457 37 926 436 551 Bezzwrotne źródła krajowe kierowane na konkretne zadanie 98 900 1 000 0 0 99 900 Koncesje w tym: 36 700 83 600 190 000 0 310 300 - na budowę parkingów 36 600 36 600 190 000 0 263 200 - pozostałe 100 47 000 0 0 47 100 dochody ZIKiT z tyt. zwrotu wpłat od inwestorów (bez wpłaty w 2010 r. na realizację zadania Rozbudowa węzła Ofiar Katynia w Krakowie ) dochody ZIKIT z tyt. zwrotu VAT za poprzedni rok budżetowy 10 000 10 000 10 000 0 30 000 28 787 14 983 8 900 0 52 670 przyjęto następujący szacunek dochodów ze sprzedaży majątku: - w 2010 roku 87 211 000 PLN, - w 2011 roku 100 200 000 PLN, - w 2012 roku 87 200 000 PLN, zaś w latach następnych założono, iż dochody te będą wzrastały, zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą, o 1% powyżej przyjętego w projekcie budżetu państwa poziomu inflacji, od 2011 r. włączono do dochodów budżetu Miasta konsekwencje nowej ustawy o finansach publicznych tj. skutki przekształcenia zakładów budżetowych (żłobków i przedszkoli) w jednostki budżetowe, likwidacji gospodarstw pomocniczych i funduszy celowych (likwidacja odrębnego od budżetu Miasta rachunku Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnych i Kartograficznym), od 2010 r. włączono do dochodów budżetu Miasta konsekwencje projektowanych zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska (likwidacja odrębnych rachunków Powiatowego i Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poprzez włączenie ich do dochodów), 13

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Wykres 1. Prognozę dochodów budżetu Miasta, uwzględniającą powyższe założenia przedstawia Wykres 1 Prognoza dochodów plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne w mln zł 4 500 4 000 3 500 3 380 3 393 3 537 3 348 3 394 3 479 3 567 3 656 3 748 3 842 3 939 4 038 4 140 4 244 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 181 119 98 38 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 dochody w tym dochody ze środków UE 1.3. Prognoza wydatków, w tym poziom środków na wydatki majątkowe Prognozę wydatków bieżących, z wyjątkiem wydatków na obsługę długu publicznego, oparto na założeniu stałej dynamiki wzrostu w latach 2010-2023, a ich coroczny realny wzrost będzie następował od roku 2011 na poziomie ok. 0,5 punktu procentowego. Podstawę prognozowania wydatków bieżących stanowi ich poziom ustalony dla roku 2010. Wydatki bieżące w tym roku zostały zaplanowane w wysokości 2 733,2 mln zł, natomiast wydatki majątkowe na poziomie ok. 653,6 mln zł. Wydatki ogółem budżetu Miasta, będące sumą wydatków bieżących i majątkowych, ustalono na poziomie ok. 3 386,8 mln zł. Wydatki na obsługę długu publicznego w latach 2010-2023 zostały skalkulowane na podstawie istniejącego i planowanego zadłużenia w latach następnych. 14

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Kategoria wydatki majątkowe zgodnie z klasyfikacją budżetową obejmuje: wydatki na wzrost udziałów w spółkach oraz wydatki inwestycyjne dokonywane bezpośrednio z budżetu Miasta. Aktualnie Miasto planuje wydatki na udziały w spółkach prawa handlowego związane z realizacją następujących zadań inwestycyjnych przez swoje spółki komunalne: Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej etap II, Przebudowa linii tramwajowej na odc. Rondo Mogilskie - al. Jana Pawła II - Plac Centralny, Hala Widowiskowo-Sportowa w Czyżynach. Aby można było realizować program inwestycyjny na zaplanowanym w WPI poziomie przyjęto następujące założenia do kształtowania się poziomu wydatków bieżących: wydatki bieżące ogółem (bez wydatków z tytułu zaciągania długu), w kolejnych latach prognozy wzrastają o 0,5% powyżej przyjętego w projekcie budżetu państwa poziomu inflacji, z tym że w 2011 r. założono zmniejszenie wydatków bieżących o 28 mln PLN, od 2011 uwzględniono konsekwencje nowej ustawy o finansach publicznych tj. skutki przekształcenia zakładów budżetowych (żłobków i przedszkoli) w jednostki budżetowe, likwidacji gospodarstw pomocniczych i funduszy celowych (likwidacja odrębnego rachunku Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnych i Kartograficznym), od 2010 uwzględniono konsekwencje projektowanych zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska (likwidacja odrębnych rachunków Powiatowego i Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska), a ponieważ dochody te pozostaną środkami celowymi, przyjęto iż w 100% będą one kierowane na wydatki majątkowe. Na Wykresie 2 przedstawiono szacunek poziomu wydatków budżetu Miasta w okresie prognozy. Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem w roku 2010 wynosi 19,3%. Oznacza to, iż na każde 100 zł wydawane z budżetu Miasta, 19,3 zł zmaterializuje się w postaci przyrostu majątku komunalnego. W latach 2010-2023 planowane wartości tego wskaźnika kształtują się w przedziale pomiędzy 19,3 % a 7,5%. Niższe wskaźniki po roku 2013, wynikają głównie z braku informacji o środkach zewnętrznych przewidzianych do pozyskania oraz nie uwzględnienia w pełni możliwych do pozyskania z rynku kapitałowego środków na finansowanie programu inwestycyjnego. 15

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Wykres 2 Prognoza wydatków plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne 4 000 3 500 3 000 19,3% 17,6% 654 605 554 347 15,9% 329 374 503 451 484 394 344 376 338 367 20,0% 17,5% 15,0% 13,7% 2 500 12,2% 12,7% 12,5% 2 000 10,4% 9,7% 10,7% 10,4% 9,1% 9,7% 10,0% 8,7% 9,3% 1 500 7,5% 1 000 5,0% 500 2,5% 0 2 733 2 829 2 923 2 983 3 053 3 115 3 177 3 250 3 314 3 380 3 429 3 480 3 531 3 579 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 0,0% wydatki bieżące wydatki majątkowe udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem Wykres 3 Wydatki na inwestycje w WPI (w mln zł) 700 600 206 89 500 28 400 50 50 50 50 300 200 443 512 (503)* 501 50 50 50 420 369 402 100 222 203 259 308 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 inwestycje strategiczne inwestycje programowe * Kwota 503 mln zł wynika z prognozy wydatków na inwestycje (Tabela 1. Prognoza kwoty długu publicznego Miasta Kraków). Zakłada się, iż w 2011 r. nastąpi zmniejszenie planu wydatków bieżących na zadaniach bieżących nieowatowanych o 8 mln zł, o tyle zwiększy się plan wydatków majątkowych. Po rozliczeniu VAT-u nastąpi zwiększenie planowanych wydatków bieżących o 8 mln zł i równoczesne zmniejszenie wydatków majątkowych o tę kwotę. 16

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Na Wykresie 3 przedstawiono poziom wydatków inwestycyjnych, uwzględniając przyjęty od roku 2000 w samorządzie krakowskim podział na inwestycje strategiczne i programowe. We wszystkich latach WPI wydatki na inwestycje strategiczne kilkakrotnie przewyższają wydatki na inwestycje programowe. Udział wydatków na inwestycje programowe w wydatkach na inwestycje w latach WPI waha się w przedziale od 24,5% w roku 2010 do 5,3% w roku 2012. Wykres 4 przedstawia strukturę inwestycji strategicznych wg działów klasyfikacji budżetowej. Podkreślić należy największy udział wydatków na inwestycje transportowe w wydatkach ogółem na inwestycje strategiczne. W 2011 r. planowana jest budowa Centrum Obsługi Inwestora oraz budowa Ratusza Miejskiego, stąd znaczący udział wydatków na inwestycje strategiczne w dziale administracja. Do 2013 roku przewidywane jest zakończenie finansowania inwestycji strategicznych z zakresu administracji, gospodarki komunalnej, kultury i sportu. Wykres 4 Wydatki na inwestycje strategiczne w WPI według działów klasyfikacji budżetowej (w mln zł) 550 500 450 111 400 119 170 350 300 70 34 45 100 250 200 61 4 420 369 433 150 255 291 171 259 308 100 188 203 50 0 52 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 600 (transport) 750 (administracja) 900 (gospodarka komunalna) 921 (kultura) 926 (sport) 17

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 W dalszym okresie WPI planowane są wyłącznie inwestycje strategiczne z zakresu transportu. We wszystkich latach WPI największe wydatki w ramach inwestycji strategicznych przewidziano na ich realizację, tj. budowę (zob. Wykres 5). Wiąże się to z faktem, iż Miasto ma przygotowanych do realizacji więcej zadań inwestycyjnych, niż wynika to z jego możliwości finansowych. Stąd, wydatki na przygotowanie zadań w okresie WPI są stosunkowo niewielkie, największe w latach 2014-2016. Rok 2014 jest pierwszym rokiem nowego okresu planistycznego w Unii Europejskiej, dlatego też środki bezzwrotne w latach 2014-2018 można będzie zaplanować po przyjęciu założeń programowych przez Komisję Europejską. Wykres 5 Wydatki na inwestycje strategiczne w WPI w podziale na fazy (w mln zł) 550 500 493 488 450 400 420 379 362 399 350 300 305 250 200 213 222 150 100 50 0 118 75 37 41 22 18 13 9 11 7 0 1 0 0 0 0 0 3 0 3 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 przygotowanie realizacja rozliczenie Inwestycje programowe będące inwestycjami o charakterze głównie lokalnym (w przeciwieństwie do inwestycji strategicznych, które mają istotne znaczenie dla regionu, a nawet kraju inwestycje metropolitalne) wymagają mniejszego nakładu środków finansowych i krótszego okresu czasu na ich realizację. Wykres 6 ilustruje planowaną strukturę wydatków na inwestycje programowe w okresie WPI. W latach 2010-2012 struktura odzwierciedla wydatki 18

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 zgodnie z wykazem zadań programowych stanowiących załącznik nr 4 (Tabela 2) do budżetu Miasta na 2010 rok. Przyjmuje się założenie, iż prognozowana struktura wydatków na inwestycje programowe w dalszym okresie WPI będzie stała. Wykres 6 220 Wydatki na inwestycje programowe według działów programowania (w mln zł) 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 ochrona zdrowia, opieka i pomoc społeczna bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa transport i łączność działalność usługowa gospodarka komunalna i ochrona środowiska gospodarka mieszkaniowa oświata i wychowanie kultura fizyczna i sport kultura i ochrona dziedzictwa narodowego zarządzanie miastem gospodarowanie mieniem miasta pozostałe zadania inwestycyjne Tym samym zakłada się, iż inwestycje programowe, z racji swego charakteru, pełniłyby rolę swoistego amortyzatora dla realizacji zaplanowanego poziomu inwestycji strategicznych, w przypadku niekorzystnych zmian sytuacji finansowej Miasta, głównie pod wpływem czynników od niego niezależnych. Wartość inwestycji programowych w okresie prognozowania kształtuje się na poziomie od 184 mln PLN w 2010 r. do 28 mln PLN w 2012 r. Od roku 2013 planuje się na inwestycje programowe wydatki na stałym poziomie. 19

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 1.4. Finansowanie wydatków majątkowych Głównym źródłem finansowania wydatków majątkowych w latach 2010-2023 będzie nadwyżka operacyjna (rozumiana tu, jako różnica pomiędzy dochodami budżetowymi a wydatkami bieżącymi budżetu). W latach, w których nadwyżka operacyjna będzie niewystarczająca dla sfinansowania wydatków na program inwestycyjny i wydatki na zakup udziałów w spółkach realizujących inwestycje miejskie, planuje się zaciągnięcie długu w celu sfinansowania deficytu budżetowego (zob. Tabela nr 3). Potrzeby pożyczkowe budżetu Miasta Krakowa wynikać będą jednak głównie z konieczności terminowych spłat rat kredytów i pożyczek zaciągniętych w latach poprzednich. W 2010 r. 98% zaciągniętych kredytów przeznaczone zostanie na spłatę zobowiązań z lat poprzednich; w 2011 r. 91%; w latach 2015-18 od 66% do 96% (pozostałe pozyskane środki przeznaczone zostaną na inwestycje). Zakłada się, iż w latach 2012-14 i w 2019-23 r. zaciągnięte kredyty będą w całości przeznaczone na spłatę rat kapitałowych (zob. Tabela 1). W konsekwencji podjęcia decyzji o finansowaniu udziałów w spółkach komunalnych, w związku z realizacją konkretnych zadań inwestycyjnych przez te spółki co może odbyć się wyłącznie w ramach określonych kwot wydatków majątkowych w poszczególnych latach ograniczono odpowiednio program inwestycyjny finansowany bezpośrednio z budżetu Miasta. Wykaz tych zadań inwestycyjnych wraz z kwotami udziałów w latach 2010-2023 przedstawia Tabela 4. Zaznaczyć należy, iż kwota udziałów związana z realizacją przez MPK S.A. projektu Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej etap II wymaga zmiany uchwały Nr LII/932/09 Rady Miasta Krakowa z dnia 20 maja 2009 r. w sprawie powierzenia Miejskiemu Przedsiębiorstwu Komunikacyjnemu Spółka Akcyjna realizacji projektu Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej etap II. Zakładana zmiana w/w uchwały RMK zawierać będzie zaktualizowany harmonogram finansowania realizacji tego zadania. Ponadto zakłada się, iż zadanie Przebudowa linii tramwajowej na odc. Rondo Mogilskie - al. Jana Pawła II - Plac Centralny będzie również realizowane przez Spółkę MPK S.A. Środki finansowe na to zadanie, według przyjętych założeń, przewidziane w formie wydatków na zwiększenie udziałów w spółce MPK S.A w latach 2013-2014, mają stanowić dopełnienie środków finansowych będących oszczędnościami w tej spółce, powstałymi w wyniku przetargów na realizację projektu Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej etap II. 20

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Tabela 3 Wydatki majątkowe, nadwyżka operacyjna i wynik Budżetu Miasta Krakowa w latach 2010-2023 w mln zł Wyszczególnienie lata 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Wydatki majątkowe 653 611 605 435 554 489 347 219 329 050 373 641 503 060 451 482 483 977 393 530 393 530 393 530 393 530 393 530 Nadwyżka operacyjna 646 465 563 688 613 978 365 578 340 512 363 821 389 713 405 869 434 249 462 254 462 254 462 254 462 254 462 254 wynik budżetu (nadwyżka/deficyt budżetowy) -7 146-41 747 59 489 18 359 11 462-9 820-113 347-45 614-49 728 68 724 166 540 182 364 270 803 297 608 Tabela 4 Wielkości udziałów w spółkach komunalnych w latach 2010-2023 w mln zł Wyszczególnienie lata 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Udziały w spółkach 4 800 12 200 25 300 74 800 76 200 64 400 33 600 32 800 32 000 35 709 Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej etap II 9 000 20 000 30 000 30 000 30 000 Przebudowa lini tramwajowej na odc. Rondo Mogilskie- al. Jana Pawła II - Plac Centralny 11 000 11 000 Hala Widowiskowo-Sportowa w Czyżynach 4 800 3 200 5 300 33 800 35 200 34 400 33 600 32 800 32 000 31 200 Tabela 5 Kształtowanie się wskaźników zadłużenia dla lat 2010 2023 Wyszczególnienie lata 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Wskaźnik zobowiązań (obsługa długu/dochód) bez uwzględnienia art.169 ust. 3 uofp* 13,2% 15,5% 15,4% 13,83% 14,34% 12,5% 11,08% 13,4% 12,2% 14,7% 12,7% 11,2% 12,87% 13,2% Wskaźnik poziomu zadłużenia (poziom zadłużenia/dochód) bez uwzględnienia art.170 ust. 3 uofp* 61,1% 61,7% 57,36% 60,25% 59,2% 58,00% 59,75% 59,5% 59,4% 56,0% 50,3% 44,4% 36,7% 28,6% Wskaźnik zobowiązań (obsługa długu/dochód) z uwzględnieniem art.169 ust. 3 uofp* 13,0% 13,60% 14,61% 13,77% 14,34% 12,5% 11,08% 13,4% 12,2% 14,7% 12,7% 11,2% 12,87% 13,2% Wskaźnik poziomu zadłużenia (poziom zadłużenia/dochód) z uwzględnieniem art.170 ust. 3 uofp* 54,1% 54,39% 53,45% 50,57% 59,17% 58,00% 59,75% 59,5% 59,4% 56,0% 50,3% 44,4% 36,7% 28,6% *Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 155.1014 z późn. zm.). 21

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Istotnym źródłem finansowania inwestycji są bezzwrotne, celowe środki z Unii Europejskiej i z innych źródeł nie podlegających zwrotowi, stanowiące element dochodów budżetu Miasta Krakowa. Chodzi tu przede wszystkim o możliwe do pozyskania środki z funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności. Oprócz środków z Unii Europejskiej, Miasto pozyskuje także środki z bezzwrotnych źródeł krajowych tj. budżetu państwa oraz państwowych funduszy celowych (np.: Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej), środki od inwestorów prywatnych czy też opłat koncesyjnych. Środki te składają się na nadwyżkę operacyjną w przyjętym tu rozumieniu. Oznacza to, iż w sytuacji nie otrzymania środków ze źródeł zewnętrznych nie podlegających zwrotowi przewidzianych obecnie do pozyskania na określone zadania, koniecznym może się okazać odpowiednie zmniejszenie dochodów budżetu w trakcie roku budżetowego. Ze względu na niekorzystny wpływ takiej sytuacji na wskaźnik zadłużenia i wskaźnik zobowiązań, nieskuteczna aplikacja o środki finansowe przewidziane do pozyskania na konkretne zadanie inwestycyjne uniemożliwia rozpoczęcie realizacji tego zadania, co oznaczać musi wycofanie go z budżetu Miasta. Operacja taka skutkować będzie poprawą wskaźników finansowych. Decyzje w sprawie zadań inwestycyjnych, przewidzianych do realizacji przy udziale finansowym środków przewidzianych do pozyskania ze źródeł zewnętrznych nie podlegających zwrotowi, ze względu na terminy budżetowe muszą zapadać do końca I półrocza roku 2010 i lat kolejnych. Powyższe uwagi nawiązują do zasady umieszczonej w załączniku budżetowym Nr 12 Prognoza kwoty długu publicznego Miasta Kraków. Sytuacja finansowa - kształtowanie się poziomu zadłużenia miasta na tle prognozowanych zmian podstawowych wielkości budżetu miasta Krakowa w latach 2010-2023 (zob. Tabela 1). W 2009 roku realizacja projektów współfinansowanych ze środków bezzwrotnych ze źródeł zagranicznych ISPA/FS weszła w fazę ostatnich 20%-owych płatności. Zgodnie z zasadą rozliczania końcowego takich projektów, 20% przewidywanych płatności z tych źródeł musi być pokryte ze środków własnych beneficjenta tj. Gminy Miejskiej Kraków. Wydatki te zostaną zrefundowane po ostatecznym rozliczeniu projektów. Różnice pomiędzy wydatkami ze środków UE a dochodami z funduszu ISPA/FS w latach 2010-2012 przedstawia Tabela 6. 22

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Tabela 6 Różnice pomiędzy wydatkami ze środków UE a dochodami z funduszu ISPA/FS w latach 2010-2012 w PLN Wyszczególnienie 2010 r. 2011 r. 2012 r. Dochody 0 10 397 400 48 522 300 Wydatki 49 864 500 0 0 Różnica pomiędzy wydatkami ze środków UE a dochodami z funduszu ISPA/FS 49 864 500 10 397 400 48 522 300 Wykres 7 przedstawia prognozowaną strukturę finansowania wydatków majątkowych w latach 2010-023 uwzględniającą opisane wyżej zasady. Wykres 7 100% Prognozowana struktura finansowania wydatków majątkowych plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 środki UE nadwyżka operacyjna (bez środków UE) środki z tytułu zaciągania zobowiązań na rynkach finansowych 23

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Dług publiczny Zgodnie z obowiązującym prawem finansów publicznych Miasto korzystało i będzie korzystać z instrumentu finansowego jakim jest dług publiczny (tj. zobowiązania Miasta zaciągane na rynkach finansowych). Dług publiczny kierowany jest na potrzeby pożyczkowe budżetu jednostki samorządu terytorialnego, które rozumie się, jako zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do: 1) finansowania planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego; 2) spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów; 3) wyprzedzającego finansowania działań finansowych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Ważnym elementem tych potrzeb są terminowe spłaty rat kredytów i pożyczek zaciągniętych w latach poprzednich. Wielkość zaciąganego rokrocznie długu publicznego kształtuje w decydującej mierze wielkość zadłużenia skumulowanego budżetu Miasta, co jest na bieżąco monitorowane w kontekście konieczności przestrzegania ustawowych granic zadłużania się każdej jednostki samorządu terytorialnego. Wykorzystanie przez miasto środków zwrotnych pochodzących z rynku kapitałowego (kredyty, obligacje, pożyczki) ma zatem swe prawne granice. Miasto jako podmiot prawny ma zdolność do zaciągania zobowiązań finansowych (pożyczania pieniędzy). Zdolność ta jest jednak reglamentowana i ograniczona. Poza uregulowaniami wynikającymi z przepisów szczególnych, maksymalna skala zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego jest ograniczona zapisami ustawy o finansach publicznych. W latach 2010-2023 aby utrzymać określone prawem limity tj.: łączna wysokość planowanych kosztów obsługi zaciągniętych przez Miasto zobowiązań dłużnych tj. przypadających do spłaty w danym roku rat kredytów i pożyczek oraz potencjalnych spłat kwot będących konsekwencją udzielonych poręczeń oraz gwarancji wraz z należnymi w danym roku odsetkami od tych kredytów i pożyczek, a także przypadających w danym roku wykupów obligacji nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok 24

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 budżetowy dochodów (art.169 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 155 poz. 1014 z późn. zm. (uofp)), łączna kwota długu na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60 % wykonanych dochodów ogółem w danym roku budżetowym (art.170 uofp). Zgodnie z art. 169 ust. 3 i art. 170 ust. 3 uofp, ograniczenia powyższe nie są stosowane dla tej części zaciąganego przez jednostkę samorządu terytorialnego (JST) długu publicznego, która związana jest z podpisanymi umowami na zadania realizowane z udziałem środków finansowych pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi. Kształtowanie się wskaźników zadłużenia w obu tych ujęciach dla lat 2010-023 przedstawia Tabela 5. W latach 2010, 2011 i w 2013 r., w przypadku nie odliczenia zaciąganego długu na zadania realizowane z udziałem środków finansowych pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi, wskaźnik skumulowanego zadłużenia zostałby przekroczony odpowiednio o 1,07, 1,67 i 0,25 punktu procentowego. Dla roku 2014 i następnych, wartości obu tych wskaźników nie ulegają zmianie (poprzez uwzględnienie lub nie postanowień ust. 3 art. 169 oraz ust. 3 art. 170 uofp) z tego względu, że Miasto od roku 2014, nie ma możliwości odliczenia zaciągniętego długu w związku z podpisanymi umowami na zadania realizowane z udziałem środków finansowych pochodzących ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi. Nie oznacza to jednak, iż umowy takie nie zostaną w latach przyszłych zawarte. Zakłada się, iż Miasto w latach 2010-2023 będzie prowadzić aktywną politykę w zakresie zarządzania poziomem długu publicznego. Relacje pomiędzy wielkością zaciągniętego długu a kwotami spłacanych kredytów i pożyczek ilustruje Wykres 8. 25

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Wykres 8 Zaciągany i spłacany dług oraz przyrost zadłużenia plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne w mln zł 500 400 300 334 327 437 397 339 400 292 310 312 324 277 267 338 225 352 306 320 270 301 374 322 289 387 435 200 100 0-16 157 30 10 113 46 50 150 101 110 131-10 -100-60 -73-200 -171-188 -300-400 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023-276 -304 700 Wykres 9 654 zaciągany dług spłaty długu przyrost zadłużenia Zadłużenie jako źródło finansowania wydatków majątkowych plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne w mln zł 600 605 554 500 437 503 451 484 400 300 334 339 292 347 312 329 277 374 338 352 320 301 394 344 376 338 367 200 100 150 101 110 131 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 zaciągany dług wydatki majątkowe 26

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Jak wynika z Wykresu 9, wydatki majątkowe we wszystkich latach planowanego okresu będą wyższe niż zaciągany dług. Sytuacja ta dowodzi, że Miasto nie przeznacza środków z długu publicznego na finansowanie swoich zadań bieżących (co mogłoby być tłumaczone jako przejaw tzw. przejadania długu ). Obecne regulacje prawne pozwalają Miastu na zaciąganie zobowiązań również w celu spłaty zobowiązań z lat ubiegłych (tzw. konwersja długu). Zakładając, że całość lub część nowego zadłużenia jest przeznaczana na spłatę długów z lat ubiegłych, przyjmuje się, iż na sfinansowanie wydatków inwestycyjnych przeznaczana jest tylko dodatnia różnica pomiędzy nowymi a starymi kredytami (przyrost zadłużenia). Wykres 10 Przyrost zadłużenia jako źródło finansowania wydatków majątkowych plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne w mln zł 700 600 654 605 554 500 503 451 484 400 347 329 374 394 344 376 338 367 300 200 100 0 157 30 10 113 46 50-100 -60-16 -10-73 -200-300 -400-171 -188-276 -304 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 przyrost zadłużenia wydatki majątkowe Środki pozyskiwane w rezultacie przyrostu zadłużenia powinny być przeznaczane głównie na finansowanie inwestycji strategicznych (Wykres 10). Przyjmuje się zasadę, iż wielkości rocznego przyrostu długu nie powinny przekraczać wielkości nadwyżki operacyjnej planowanej dla danego roku budżetowego. 27

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Spłaty długu mogą następować w wyniku zaciągania nowego zadłużenia (konwersja długu) jak również ze środków wygenerowanych przez Miasto (nadwyżka operacyjna). Wykres 11 przedstawia relację nadwyżki operacyjnej do spłat rat kapitałowych w poszczególnych latach. W każdym roku, nadwyżka jest większa od kwoty spłat kapitału. Daje to poczucie bezpieczeństwa, że w sytuacjach braku możliwości zaciągania nowych kredytów (np. nowe regulacje prawne) Miasto jest w stanie spłacać swoje dotychczasowe zobowiązania dłużne z dochodów budżetu, bez konieczności ograniczania zakresu i skali obowiązkowych zadań własnych obrazowanych poziomem obligatoryjnych wydatków bieżących. Wykres 11 800 Nadwyżka operacyjna brutto jako źródło spłat zadłużenia plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne w mln zł 700 600 646 564 614 558 609 665 500 400 300 327 397 400 366 310 341 324 364 267 390 406 434 462 510 225 306 270 374 322 289 387 435 200 100 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 nadwyżka operacyjna brutto spłaty długu Zwiększając wydatki majątkowe Miasto zaciąga kredyty, które należy spłacać w przyszłych latach. Oznacza to, iż w następnych latach wydatki majątkowe mogą być niższe niż wynosi wielkość nadwyżki operacyjnej. Spłaty zadłużenia ograniczają zatem wielkość potencjalnych inwestycji finansowanych potencjałem własnym. 28

Wieloletni Plan Finansowo-Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 Warto tu podkreślić, iż kredyty i inne dłużne instrumenty finansowe (służące do zwiększenia programu inwestycyjnego) w zasadzie nie przyczyniają się bezpośrednio do powiększania potencjału inwestycyjnego jednostki samorządu terytorialnego, dają zaś możliwość mobilizacji kapitału i szybszej realizacji zadań inwestycyjnych. Są zatem instrumentem przesuwania w czasie owego potencjału. Za tę możliwość JST musi zapłacić w postaci odsetek od zobowiązań. Sytuację finansową Miasta w latach 2010-2023 przedstawia Wykres 12. Wykres 12 1 100 Sytuacja finansowa gminy plan na rok obecny oraz prognoza na lata kolejne w mln zł 1 000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 środki UE nadwyżka operacyjna (bez środków UE) zaciągany dług wydatki majątkowe spłata długu Sytuacja finansowa Miasta w znaczący sposób może ulec zmianie w przypadku zmian koniunktury gospodarczej kraju, zmian w przepisach prawnych warunkujących dochody miasta, jak również otwarcia możliwości aplikowania o środki UE, jakie pojawią się po przyjęciu przez Komisję Europejską założeń programowych na lata 2014-2018. 29

2. Wieloletnia Polityka Inwestycyjna (WPI) Miasta Krakowa na lata 2010-2019 31

2.1 Założenia programowe Wieloletni Plan Finansowo - Inwestycyjny Miasta Krakowa na lata 2010-2019 opracowany został w oparciu o główne założenia programowe przyjęte w procesie konstruowania Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Miasta Krakowa na lata 2007-2016. Podstawą ustalenia limitów wydatków na realizację inwestycji strategicznych i programowych jest Prognoza kwoty długu publicznego Miasta Kraków, stanowiąca załącznik Nr 12 do uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie budżetu Miasta Krakowa na rok 2010. W projekcji planowanych wydatków na inwestycje strategiczne zaprezentowano zaktualizowane harmonogramy rzeczowo-finansowe poszczególnych zadań, adekwatnie do stopnia zaawansowania procesu inwestycyjnego, prognozowanego tempa jego realizacji oraz możliwości finansowych Miasta. Zweryfikowane zostały również w uzasadnionych przypadkach całkowite zakresy rzeczowe oraz ujęte nowe inwestycje, szczególnie ważne dla realizacji celów strategicznych Miasta. Uwzględniono także projekty mające największe szanse na uzyskanie współfinansowania zewnętrznego. Wydatki na realizację poszczególnych inwestycji strategicznych w niniejszym dokumencie są zgodne dla lat 2010 i 2012 z wydatkami przyjętymi w budżecie Miasta Krakowa na rok 2010, natomiast w 2011 roku kwota planowanych wydatków jest wyższa o 8,0 mln zł (wyjaśnienie str. 11). W kolejnych latach, stosując konsekwentnie zasadę priorytetowego traktowania inwestycji kontynuowanych, zapewniono w pierwszej kolejności alokację dostępnych środków na ich realizację. W procesie tworzenia dokumentu dążono do koordynacji inwestycji pod względem wzajemnych powiązań i zależności. Obszar inwestycji programowych ograniczono do określenia poziomu wydatków na poszczególne dziedziny programowania. W prezentowanej edycji WPFI utrzymany został podział procesu inwestycyjnego na dwa etapy: przygotowanie i budowa, dla których zaznaczono czasokres, w którym planowane jest skierowanie środków finansowych na każdy z tych etapów (wyróżnienie odpowiednio kolorem żółtym i zielonym). 2.2 Konsultacje społeczne w zakresie realizacji inwestycji Konsultacje społeczne są jedną z form dialogu społecznego mającego na celu zaangażowanie mieszkańców w proces decyzyjny. Planowane inwestycje i projekty miejskie konsultowane ze społeczeństwem mają szansę być lepiej dostosowane do sytuacji społeczno 33

ekonomicznej oraz potrzeb i oczekiwań mieszkańców. Konsultacje społeczne, rozumiane jako sposób dostarczania społeczeństwu informacji o inwestycji i jej wpływie na środowisko, a także dopuszczenie obywateli i organizacji ekologicznych do udziału w procesie podejmowania decyzji, stanowią wymóg formalny, regulowany zarówno przez prawo polskie, jak i Dyrektywy Unii Europejskiej. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami Gminy Miejskiej Kraków przy realizacji inwestycji i projektów miejskich reguluje uchwała Rady Miasta Krakowa z dnia 23 kwietnia 2008 r. Zgodnie z jej zapisami za przeprowadzenie konsultacji społecznych dotyczących poszczególnych inwestycji i projektów miejskich odpowiedzialna jest komórka organizacyjna Urzędu Miasta Krakowa, miejska jednostka organizacyjna lub spółka miejska realizująca daną inwestycję. W październiku 2008 r. uruchomiony został serwis internetowy poświęcony dialogowi społecznemu. Stanowi on bazę informacji dla mieszkańców Krakowa oraz narzędzie konsultacji społecznych zachęcające do partycypacji społecznej, wyrażania własnej opinii i poglądów, co umożliwia poznanie stanowiska oraz oczekiwań mieszkańców odnośnie realizowanych przedsięwzięć. W celu informowania mieszkańców o planowanych w Krakowie inwestycjach miejskich opracowany został Wstępny Katalog Inwestycji Miejskich (WKIM). WKIM na dany rok obejmuje wszystkie inwestycje, dla których w roku budżetowym zaplanowany jest etap przygotowania. Konsultowanie planowanych inwestycji na wczesnym etapie procesu podejmowania decyzji o ich realizacji, umożliwia zdiagnozowanie nastawienia społecznego do wykazanych w WKIM inwestycji. Dzięki temu istnieje szansa wczesnego wykrywania sytuacji konfliktowych, które wymagają pełnych konsultacji społecznych. O ich przeprowadzeniu decyduje Komitet Sterujący ds. Konsultacji Społecznych kwalifikując daną inwestycję do właściwego Katalogu Inwestycji Miejskich (KIM). Konsultacje pełne prowadzi się z wykorzystaniem dostępnych instrumentów dialogu społecznego (np. spotkania z mieszkańcami obszaru objętego konsultacjami społecznymi) oraz promocji i reklamy. Pełne konsultacje społeczne przeprowadzone zostały m.in. dla inwestycji związanych z budową Centrum Kongresowego przy Rondzie Grunwaldzkim i przebudową układu drogowego wokół Centrum oraz budową linii tramwajowej łączącej ul. Brożka oraz Kampus UJ. 34