Współpraca nauki i biznesu na rzecz rozwoju innowacyjności: zagroŝenia i moŝliwości w obliczu sytuacji bieŝącej i perspektyw rozwoju nauki w regionie i kraju Prof. dr hab. n. wet. Dariusz J. Skarżyński, Zakład Immunologii i Patologii Rozrodu Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie 1
ZAGADNIENIA PREZENTACJI 1. Innowacyjność a nauka podstawowe dane 2. Słabe i mocne strony sfery B+R w Polsce, Regionie -badania naukowe na tle dokonań światowych 3. Uregulowania prawne -nowe ustawy dotyczące nauki i szkolnictwa wyższego 4. Dobre przykłady i nowe inicjatywy lokalne 2
KOMERCJALIZACJA NAUKI I TECHNOLOGII TO: w szerokim ujęciu całokształt działań związanych z przenoszeniem danej wiedzy do praktyki gospodarczej. w wąskim rozumieniu, to przekazywanie wiedzy i umiejętności do procesu produkcyjnego, celem udanego jej urynkowienia w postaci produktu. 3
INNOWACJA wdrożenie nowości do praktyki Odkrycie naukowe - samo w sobie nie jest innowacją!!!!! Dopiero wdrożenie nowości do praktyki - jest innowacją!!!!! Badania naukowe NAUKA??? WdroŜenie do praktyki BIZNES, GOSPODARKA Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 4
Oddzielić badania od wdroŝeń Prof. W. Cellary NaleŜy oddzielić programy finansowania ze środków publicznych działalności naukowo-badawczej od programów finansowania działalności innowacyjnej Zrozumienie róŝnicy pomiędzy wytworzeniem nowości a innowacją: za innowacyjność ma odpowiadać sektor nauki, szczególnie uczelnie wyŝsze NIEPOROZUMIENIE!!!!! Nauka: tworzenie nowości - dokonywanie odkryć naukowych oraz kształcenie wykwalifikowanych kadr, a nie innowacyjność wdraŝanie w przedsiębiorstwach rozwiązań pozwalających im nadrobić opóźnienia w stosunku do konkurencji Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 5
Prof. B. Smólski - Próba diagnozy procesów rozwoju badań stosowanych. Warszawa 2008 6
Sektor nauki nie jest do innowacyjności ani powołany, ani nie jest z działalności innowacyjnej rozliczany - działalność innowacyjna, jako istotnie róŝna od działalności naukowej, jest często przeszkodą w karierze naukowej. Jedynym przypadkiem, w którym dany zespół naukowy jest zainteresowany działalnością innowacyjną, jest moŝliwość wdroŝenia w jakimś przedsiębiorstwie swoich własnych, oryginalnych wyników naukowych, czyli wytworzonej przez siebie nowości. Z makroekonomicznego punktu widzenia suma tego typu działań wszystkich zainteresowanych zespołów badawczych w Polsce ze wszystkich dziedzin nauki to absolutny margines w stosunku do potrzeb wdroŝenia nieoryginalnych, ale innowacyjnych rozwiązań w większości przedsiębiorstw w Polsce w celu nadrobienia przez nie zapóźnień w stosunku do światowej konkurencji. Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 7
NaleŜy utworzyć w Polsce osobny sektor innowacyjności. Sektor innowacji (INNOWATORZY) powinien działać na zasadach rynkowych, choć szczególnie w fazie tworzenia powinien być beneficjentem pomocy publicznej. Celem tego Sektora powinny być wyłącznie wdroŝenia, a nie badania. Kluczem do sukcesu jest oddzielenie wdroŝeń od badań. W hybrydzie badawczo-wdroŝeniowej" wdroŝenia padają ofiarą badań i w konsekwencji do wdroŝeń nie dochodzi. W zdrowym sektorze innowacyjności przedmiotem wdroŝeń są cudze wyniki badań. Są one wdraŝane w danym przedsiębiorstwie nie dlatego, Ŝe są własne, ale dlatego, Ŝe najlepiej odpowiadają potrzebom tego przedsiębiorstwa. Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 8
Oddzielić badania od wdroŝeń (Prof. W. Cellary) Sektor NAUKI odkrycia naukowe Specjaliści Sektor INNOWACJI GOSPODARKA wdroŝenia Integratorzy Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 9
Cykl życia odkrycia naukowego -Od badań... INNOWATORZY... do rynku 10
Poziom nakładów OD BADAŃ... Sytuacja globalna... DO RYNKU INNOWATORZY Inwestycje gospodarcze - prywatne Rozwój projektu Badania podstawowe Badania stosowane Koniec fazy laboratoryjnej - działający prototyp Prototyp technologiczny Opcja transferu technologii lub start-up Produkcja i sprzedaŝ na rynku 11
OD BADAŃ...... DO RYNKU (PRZYKŁAD) Zastosowanie inteligentnej chemioterapii w profilaktyce i leczeniu nowotworów i. kontroli rozrodu zwierząt (w tym zwierząt towarzyszących człowiekowi: psy, koty) Miedzynarodowe i interdyscyplinarne badania nad peptydem litycznym Hecate, skoniugowanym z hormonem luteinizujacym (Hecate-βLH): Zespół polsko-amerykański: Prof. W. Hansel (Biomedical Research Center, Batton Rouge - BRC, USA), Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań śywności PAN w Olsztynie (zespół kierowany przez prof. A. Zięcika): - dr M. Bogacki (stypendysta w BRC) - dr B. Gawrońska-Kozak (stypendysta w BRC) - dr M. Kaczmarek (stypendysta w BRC) - dr G. Bodek 12
OD BADAŃ... Odkrycia naukowe:... DO RYNKU (PRZYKŁAD) Spółka BRC i dużego prywatnego inwestora (typ Spin off/out) BRC & IRZBZ ponad 30 prac wpływ Hecate-LH na: 1. komórki nowotworowe 2. komórki rozrodcze Patent leki przeciwnowotworowe I etap. badań klinicznych II etap. badań klinicznych Prywatny inwestor Patent farmakologiczna kastracja zwierząt brak środków na bad. klin. blokada badań przez lobby lek. wet. (chirurgów) WDROŻENIE FIRMY FARMACEUTYCZNE 13
Odkrycia naukowe nie maja narodowości!!!! Innowacyjność - musi uwzględniać interes gospodarczy, społeczny, kraju Sektor innowacyjności musi wdraŝać rozwiązania najlepsze dla polskich przedsiębiorstw (czy zawsze pochodzące z polskich jednostek naukowo-badawczych?), - interes gospodarczy, społeczny jest waŝniejszy niŝ interesy sektora nauki. Polski sektor nauki musi liczyć się z konkurencją światową, tak jak inne sektory. Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 14
Odkrycia naukowe nie maja narodowości!!!! Innowacyjność - musi uwzględniać interes gospodarczy, społeczny, kraju Powinności nauki w rozwoju innowacyjności: Wysoka jakość, konkurencyjności i interdyscyplinarność badań naukowych Kształcenie, szczególnie na 3 stopniu studiów na potrzeby sektora innowacji, a nie tylko na potrzeby nauki Uwzględnienie w pracy naukowo-badawczej wdraŝalności wyników (podejście systemowe). Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 15
Jakość, interdyscyplinarność, i konkurencyjność nauki polskiej w świecie?!? 16
Niski poziom finansowania nauki z budŝetu oraz zła struktura zarządzania nauką powoduje, Ŝe w Polsce nie moŝna osiągnąć efektu progowego, po przekroczeniu którego sektor przemysłowy i prywatny inwestowałby w naukę PL (20-25) LV PL SK CZ SI PT IT IE LU ES BE AT DE UK NL EURO per capita DK FR SE FI Simona Frank, EUROSTAT, EC 2006 NO IS 0 100 200 300 400 Średni poziom finansowania z budŝetów państw 15 wynosi ok. 180 EURO na mieszkańca (2004-2009 r.) 17
Porównanie finansowania badań w Europie (Europejska Przestrzeń Badawcza - ERA) z innymi krajami w Świecie. Źródło: Biuro PAN przy UE, Bruksela 18
19
RANKING CYTOWAŃ POLSKICH PRAC W LATACH 1995-2005 Fizyka 13 Matematyka 15 Badania przestrzeni kosmicznej 17 Chemia 17 Nauki inŝynierskie 20 Materiałoznawstwo 22 Biologia i Biochemia 23 Neurobiologia 24 Farmakologia & Toksykologia 25 Informatyka (komputer science) 26 Biologia Molekularna & Genetyka 26 Zoologia i Nauki o roślinach 28 Badania multidyscyplinarne 28 Medycyna kliniczna 30 Ekologia 30 Immunologia 30 Nauki rolnicze 31 Geologia 32 Mikrobiologia 34 Psychologia i Psychiatria 36 Ekonomia i Bussines 39 Nauki społeczne 44 Essential Science Indicators, 2006
King D.A. (2004) Nature 430, 311-316 Słaby rozwój dziedzin stojących u podstaw biotechnologii: - biologia - ochrona środowiska - badania przedkliniczne - badania kliniczne Kraje post-socjalistyczne odziedziczyły starą strukturę organizacyjną nauki oraz niesymetryczny rozwój niektórych dziedzin naukowych 21
David A. King, Nature 2004 Cytowanie najlepszych prac Dochód narodowy brutto na mieszkańca w tys. USD Względnie wysoki poziom nauki w Polsce uzyskano dzięki wprowadzeniu na początku lat 90-tych konkurencyjnego systemu zdobywania pieniędzy na granty (Prof. M. śylicz, FNP) 22
Polska w rankingu "European Innovation Scoreboard 2009" Raport z marca 2010 Państwa zostały podzielone na 4 grupy: 1. liderzy innowacji (Dania, Finlandia, Szwecja, Norwegia, Wielka Brytania), 2. naśladowcy (Austria, Belgia, Cypr, Estonia, Holandia, Irlandia, Francja, Luksemburg, Słowenia), 3. umiarkowani innowatorzy (Czechy, Grecja, Hiszpania, Litwa, Malta, Polska, Portugalia, Słowacja, Węgry, Włochy), 4. nadrabiający zaległości (Bułgaria, Łotwa, Rumunia). Raport 2005: 23
Nauka jest integralna - nie ma sztywnego podziału na nauki podstawowe i nauki stosowane są tylko RÓśNE POZIOMY NAUKI śyjemy w świecie, w którym główną zasadą nauki jest: publish or die Sektor NAUKI Sektor INNOWACJI Nauka Gospodaraka GOSPODARKA Sektor INNOWACJI 24
Jak zmienić tę sytuację? zwiększyć nakłady na naukę i zmienić strukturę zarządzania nauką (systemowe i wewnętrzne), wprowadzić zasady konkurencyjności przy pozyskiwaniu środków na naukę, pobudzić mobilność naukowców, stosować kontraktowanie zatrudnienia (otwarte międzynarodowe konkursy, nostryfikacja dyplomów, zwolnienia podatkowe), przesunąć w dół granice uzyskiwania samodzielności naukowej, podwyższyć płace dla najlepszych naukowców, zrestrukturyzować szkolnictwo wyższe, JBR i PAN 25
Reforma nauki i szkolnictwa wyŝszego: w 2010 r. weszły w Ŝycie ustawy: 1) o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, 2) o Narodowym Centrum Nauki, 3) o instytutach badawczych, 4) o Polskiej Akademii Nauk, 5) o zasadach finansowania nauki, powstanie: - Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - Narodowego Centrum Nauki W W październiku 2010 r. Parlament RP rozpoczął prace nad Ustawą o szkolnictwie wyŝszym, stopniach naukowych i tytule naukowym 26
UWARUNKOWANIA PRAWNE - SYSTEMOWE Ustawa o Polskiej Akademii Nauk Art.83. 1. Akademia i jej instytuty mogą, w celu komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych oraz prowadzenia działań z zakresu transferu technologii i promocji nauki, za zgodą ministra właściwego do spraw nauki, tworzyć spółki, obejmować lub nabywać i posiadać udziały oraz akcje spółek handlowych. 2.Wpływy z tytułu dywidend oraz ze zbycia udziałów lub akcji spółek handlowych stanowią przychody Akademii lub jej instytutów. 27
UWARUNKOWANIA PRAWNE - SYSTEMOWE Ustawa o Instytutach badawczych (Art. 14 ustawy o instytutach badawczych) 4.Minister nadzorujący może, w terminie miesiąca od dnia otrzymania zgłoszenia, nie wyrazić zgody na dokonanie czynności prawnej, o której mowa w ust.3. 5.Instytut może w celu komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych, prowadzenia działań z zakresu transferu technologii i upowszechniania nauki oraz pozyskiwania środków finansowych na działalność statutową, za zgodą ministra nadzorującego, tworzyć spółki kapitałowe i obejmować lub nabywać akcje i udziały w takich spółkach oraz osiągać przychody z tego tytułu. 6. Przedmiot działalności spółki, o której mowa w ust.5, musi być związany z prowadzonymi przez instytut badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi, o których mowa w art.2 ust.1 3. 28
UWARUNKOWANIA PRAWNE - SYSTEMOWE Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym (art. 86) 1. W celu lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki, uczelnie mogą prowadzić akademickie inkubatory przedsiębiorczości oraz centra transferu technologii. 4. Centrum transferu technologii tworzy się w celu sprzedaży lub nieodpłatnego przekazywania wyników badań i prac rozwojowych do gospodarki. 5. Centrum transferu technologii utworzone: 1) w formie jednostki ogólnouczelnianej działa w oparciu o regulamin zatwierdzony przez senat uczelni; 2) w formie spółki handlowej lub fundacji działa w oparciu o odpowiednie dokumenty ustrojowe. 29
UWARUNKOWANIA PRAWNE - WEWNĘTRZNE Uwarunkowania wewnętrzne jednostki Statut jednostki naukowej Regulaminy jednostek transferu technologii Regulamin własności intelektualnej Inne przepisy wewnętrzne Właściwa ochrona własności intelektualnej ma ogromne znaczenie dla sukcesu komercjalizacji nauki i technologii 30
Jak nauka Regionu Warmińsko-Mazurski wywiązuje się obowiązku uczestniczenia w rozwoju innowacyjności: Wysoka jakość, konkurencyjności i interdyscyplinarność badań naukowych Kształcenie, szczególnie na 3 stopniu studiów na potrzeby sektora innowacji, a nie tylko na potrzeby nauki Uwzględnienie w pracy naukowo-badawczej wdraŝalności wyników (podejście systemowe). 31
Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 32
Wysoka jakość, konkurencyjności i interdyscyplinarność badań naukowych w regionie??? Niesymetryczność rozwoju dziedzin naukowych Silna pozycja w skali kraju dziedzin stojących u podstaw biotechnologii (nauki przyrodnicze): - nauki o Ŝywności - nauki bio-weterynaryjne - ochrona środowiska - biologia -badania przedkliniczne Rozwój Wydz. Medycyny - - badania kliniczne 33
Ilość publikacji w bazie SCOPUS - UWM; Lata 1999-2009 Agricultural and Biological Sciences (720) Veterinary (397) Biochemistry, Genetics and Molecular Biology (345) Medicine (239) Environmental Science (243) Chemistry (125) Physics and Astronomy (113) Engineering (113) Mathematics (100) Immunology and Microbiology (79) Earth and Planetary Sciences (76) Neuroscience (60) Computer Science (62) Chemical Engineering (57) Pharmacology, Toxicology and Pharmaceutics (43) Materials Science (24) Social Sciences (20) Nursing (16) Energy (7) Decision Sciences (6) Opracowanie: prof. J. Kotwica: Referat, Rada Patronacka UWM, 2010 34
Ocena parametryczna jednostek naukowo-badawczych (ocena za lata 2005-2009 - 30.IX.2010 r.) Kategoria I (tylko jednostki z n. rolniczych i leśnych): 1. Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań śywności PAN (2 lokata w n. rolniczych) 2. Wydział BioinŜynierii Zwierząt UWM (4 lokata w n. rolniczych) 3. Wydział Ochrony Środowiska i Rybactwa UWM (9 lokata w n. rolniczych) 4. Wydział Medycyny Weterynaryjnej UWM (14 lokata w n. rolniczych) 5. Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa UWM (21 lokata w n. rolniczych) 6. Wydział Nauki o śywności UWM (21 lokata w n. rolniczych) 35
Rozwój badań w Regionie winien opierać się priorytetach i specjalności naukowej jakim są biologiczne podstawy funkcjonowania Ŝycia i zdrowia człowieka. NaleŜy umocnić i rozwijać: -nauki medyczne i weterynaryjne - prowadzeniu badań na rzecz zdrowia człowieka i zwierząt -podstawowe nauki biologiczne, -nauki o Ŝywności obejmujące zarówno produkcję Ŝywności roślinnej, zwierzęcej, technologie akwakultury oraz nowoczesne technologie wytwarzania Ŝywności z główną koncentracją na produkcji zdrowej Ŝywności. Prof. R. Górecki (65-lecie nauki na Warmii i Mazurach) 36
Potrzeba poprawy jakości i efektywności realizowanych badań w Regionie i skupienie się na badaniach słuŝących człowiekowi i gospodarce, poprzez: I) działania na rzecz wzmocnienia potencjału kadrowego nauki, II) określenie głównych kierunków i priorytetów badań, III) zwiększenie międzynarodowej pozycji i konkurencyjności olsztyńskiego środowiska naukowego, IV) działania na rzecz udoskonalenia systemu organizacji i zarządzania badaniami naukowymi (działania na rzecz zoptymalizowania struktur organizacyjnych nauki), V) udoskonalenia naukowej bazy infrastrukturalnej. Interdyscyplinarność i konsolidacja badań Konsorcjum naukowe Warmińskie Centrum Naukowo-Badawcze w Olsztynie, zawiązane w listopadzie 2009 r. przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski (UWM) w Olsztynie i Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań śywności PAN (IRZBZ) w Olsztynie 37
Utworzenie Międzynarodowego Centrum Badań Biomedycznych: International - Baltic Biomedical Research Center Celem Centrum będzie: konsolidacja badań z zakresu nauk biomedycznych i bioweterynaryjnych pełne włączenie nauki olszyńskiej w Europejską Przestrzeń Badawczą (ERA). Główne hasło badawcze Centrum WyŜsza jakość Ŝycia dla przyszłych pokoleń Better quality of life for future generations. Badania naukowe będą prowadzone na trzech poziomach: podstawowym, rozwojowym wdroŝeniowym - klinicznym (translating research for human health) Współpraca ze sferą B+R powinna odbywać się poprzez wspólne inicjatywy z Warmińsko-Mazurską Strefą Ekonomiczną w Olsztynie, Parkiem technologicznym, inkubatorami przedsiębiorczości, itp. 38
ZałoŜyciele i podmioty wspierające (partnerzy) Centrum: 1.Jednostki załoŝycielskie: - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski (nauka - Instytut Rozrodu Zwierzat i Badań śywności PAN (nauka) - Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna w Olsztynie (gospodarka) 2. Partnerzy krajowi: - Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 3. Partnerzy z krajów bałtyckich: - Turku University (Finlandia) -Greifswald University (Niemcy) -Kaunas University of Medicine (Litwa), 4. Partnerzy z USA: Baton Rouge Biomedical Research Center (Luizjana), MD Anderson Cancer Center, Houston (Teksas) Miller School of Medicine, University of Miami (Floryda). 39
Struktura Centrum (pierwszy okres organizacji) Oddział Biologii i Medycyny Rozrodu Oddział Neuromedycyny i Medycyny Regeneracyjnej Biuro Zarządzające Środowiskowe Studium Doktoranckie Centralne Laboratorium Medycyny i Weterynarii Eksperymentalnej Centralne Laboratorium Badań Genomowych, Proteomicznych i Metabolomicznych Oddział Badań śywności dla Zdrowia Oddział Badań nad Oddział Badań Patogenezą, Środowiska Zapobieganiem i i BioróŜnorodności Terapia Schorzeń Nowotworowych 40
Bałtyckie Centrum Biomedyczne w Olsztynie będzie posiadało strukturę rozproszoną na terenie miasta Olsztyna. Poszczególne jednostki badawcze i laboratoria Centrum będą zlokalizowane w kampusach UW-M oraz na terenie IRZBZ PAN. Platforma transferu wiedzy i technologii do interesariuszy umiejscowiona zostanie przy Koordynatorze Centrum, przy udziale Warmińsko- Mazurskiej Strefy Ekonomicznej. Oddział Neuromedycyny i Medycyny Regeneracyjnej (Division for Neuro and Regenerative Medicine): Kampus medyczny UWM przy ul. Warszawskiej Szpital kliniczny (poliklinika przy ul. Wojska Polskiego???) Jednostki partnerskie UWM i i IRZBZ PAN 41
Oddział Biologii i Medycyny Rozrodu (Division for Reproductive Biology and Medicine) Budynki IRZBZ PAN w Olsztynie przy ul. Bydgoskiej Szpital kliniczny UW-M, Jednostki partnerskie UW-M (Wydz. Medycyny, Med. Weterynaryjnej, Biologii, BioinŜynierii, ) 42
Oddział Badań śywności dla Zdrowia (Division for Food and Health) Budynki IRZBZ PAN w Olsztynie przy ul. Tuwima, Jednostki partnerskie UW-M (Wydz. Nauk o śywności, BioinŜynierii, ) Szpital kliniczny UW-M Oddział Badań nad Patogenezą, Zapobieganiem i Terapia Schorzeń Nowotworowych Pierwsza inicjatywa - zawiązanie konsorcjum trzech jednostek (UWM, IRZBZ PAN, Poliklinika MSWiA Centrum Onkologii) w celu powołania WARMIŃSKO - MAZURSKIEGO BIOBANKU TKANEK NOWOTWOROWYCH 43
Centrum BioBaldMed w pierwszym okresie działania powinno posiadać strukturę federacyjną, skupiając działalność naukowo-badawczą wybranych jednostek UWM i IRZBZ PAN. Docelowo, gdy dojdzie do odpowiednich zmian formalnoprawnych w funkcjonowaniu i finansowaniu nauki w Polsce, Centrum winno przekształcić się w autonomiczny instytut badawczy PAN i UWM. 44
Jak nauka Regionu Warmińsko-Mazurski wywiązuje się obowiązku uczestniczenia w rozwoju innowacyjności: Kształcenie, szczególnie na 3 stopniu studiów na potrzeby sektora innowacji, a nie tylko na potrzeby nauki Powołano wspólny zespół roboczy UWM i IRZBZ PAN w celu powołania Środowiskowego Studium Doktoranckiego w zakresie nauk o Ŝyciu (przygotowanie wniosków na finansowanie do odpowiednich programów UE) 45
Czy moŝliwa jest konsolidacja w regionie nauk technicznych, ITC, elektronicznych??? MoŜe czas na odrzucenie mini-lokalnych uprzedzeń i interesów i zainicjowanie powstania obok/wspólnie z UW-M i EWSZ Politechniki z prawdziwego zdarzenia??? 46
Innowacyjność nie jest mocną stroną Polski w Europie, a cała Europa, z wyjątkiem jedynie krajów skandynawskich, nie za bardzo ma czym się chwalić na świecie. Przyczyną tego stanu rzeczy jest w duŝej mierze złe rozumienie pojęcia innowacyjność. Oczekiwanie od poszczególnych instytucji (jednostek badawczo-rozwojowych, uczelni, instytutów badawczych itp.) jednocześnie badań naukowych i innowacyjności spowodowało, Ŝe ani badania często nie są naukowe, ani nie ma czego i komu wdraŝać. Konieczne jest utworzenie i wzmocnienie w Polsce osobnego sektora innowacyjności oddzielonego od sektora naukowo-badawczego, którego racją bytu byłoby wdraŝanie nieoryginalnych (licencjonowanych) rozwiązań w przedsiębiorstwach. 47 Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy Nauki 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/)
BIBLIOGRAFIA 1. Prof. W. Cellary - Innowacyjność i nauka to nie to samo. Sprawy nauki, 2009 (http://www.sprawynauki.edu.pl/) 2. Matusiak KB, Guliński J. (red.) System transferu technologii i komercjalizacja wiedzy w Polsce siły motoryczne i bariery. Warszawa, maj 2010. 3. Matusiak KB, Guliński J. (red.) Rekomendacje zmian w polskim systemie transferu technologii i komercjalizacji wiedzy. Warszawa, wrzesień 2010. 4. Prof. R. Górecki - Stan obecny, plany rozwoju i wizja przyszłości nauk o Ŝyciu. Konferencja z okazji 60-lecia nauki na Warmii i Maurach, UWM Olsztyn 2010. 5. Prof. J. Kotwica - Referat. Posiedzenie Rady Patronackiej UW-M, UWM Olsztyn 2010. 6. Kuźniewski D. Tworzenie spółek typu SPIN-OFF/SPIN-OUT sposób komercjalizacji nauki. Konferencja BIOANIREP, Wierzba, 27-28 wrzesień 2010. 7. Markiewicz D (red) Komercjalizacja Wyników badań naukowych krok po kroku. Wyd. Karaków 2009 8. Prof. B. Smólski - Próba diagnozy procesów rozwoju badań stosowanych. Konferencja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa WyŜszego Nowe finansowanie. Większa dostępność. Lepsza jakość Warszawa 2008. 9. Prof. M. śylicz - Jak zwiększyć konkurencyjność polskiej nauki na świecie? Konferencja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa WyŜszego Nowe finansowanie. Większa dostępność. Lepsza jakość. Warszawa 2008 10.Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego (http://www.nauka.gov.pl) DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! 48
49
W pierwszym okresie działalności Centrum planuje się rozwinięcie następujących obszarów badawczych: 1.Biologia i medycyna rozrodu. Badania podstawowe nad regulacją rozrodu człowieka i zwierząt, badania przyczyn niepłodności; badania nad patogenezą i zapobieganiem chorób nowotworowych układu rozrodczego; badania aplikacyjne z zakresu: innowacyjnych metod i strategii zapobiegania oraz terapii niepłodności, biotechnik i biotechnologii rozrodu, modulacji rozrodczości człowieka oraz zwierząt 2. Nauka o Ŝywności i zaburzeniach metabolicznych. Wielokierunkowe badania podstawowe, nurtigenomika i biologia systemowa prowadzone w celu rozwiązywania problemów populacyjnych związanych z nieprawidłowym Ŝywieniem i stylem Ŝycia ukierunkowane na działania profilaktyczne. Badania aplikacyjne Ŝywność funkcjonalna jako element prewencji chorób dietozaleŝnych i poprawy jakości Ŝycia; opracowywanie i testowanie innowacyjnej Ŝywności projektowanej dla grup ryzyka, lub o specyficznych potrzebach ludzie starsi, sportowcy, alergicy. 3. Neurobiologia i neuromedycyna oraz biologia i medycyna regeneracyjna. Wielokierunkowe badania podstawowe i wdroŝeniowo-kliniczne z zakresu priorytetowych obszaru medycyny i zdrowia: (1) Badania funkcji układu nerwowego oraz innowacyjne metody diagnostyki i leczenia chorób psychicznych, naczyniowych, neurodegeneracyjnych i uzaleŝnień; (2) Biologia i medycyna regeneracyjna - zastosowanie komórek macierzystych w odtwarzaniu tkanek i narządów; (3) Badania nad przyczynami i mechanizmami rozwoju chorób oraz poszukiwanie markerów uŝytecznych w diagnostyce oraz w tworzeniu nowych metod leczenia; (4) Badania nad nowymi technologiami dla potrzeb farmakoterapii. 50
II etap organizacji - kolejne obszary badawcze: 1.Badania nad patogenezą, profilaktyką i terapią chorób nowotworowych. 2. Badania środowiskowych uwarunkowań Ŝycia i zdrowia człowieka oraz bioróŝnorodności środowiska naturalnego, a w szczególności badania nad ochrona bioróŝnorodności środowiska, rozpoznawaniem nowych zagroŝeń środowiskowych, w tym skaŝeń powietrza, wody i produktów Ŝywnościowych, a takŝe epidemiologia molekularna i weryfikacja standardów i normatywów higienicznych dla potrzeb ochrony zdrowia ze szczególnym uwzględnieniem dzieci. 3.????????????????? 51
52
ZWIĘKSZENIE KONKURENCYJNOŚCI POPRZEZ ZMIANĘ DYSTRYBUCJI ŚRODKÓW FINANSOWYCH PRZEZNACZONYCH NA NAUKĘ sukcesywne przesuwanie środków z działalności statutowej do systemów grantowych, zwiększenie środków finansowych na system grantów powiększenie kosztów pośrednich realizowanych projektów badawczych (grantów) 53
ZATRUDNIENIE W SEKTORZE NAUKI etatyzacja (określenie minimalnej liczby naukowców zatrudnionych w danej jednostce na czas nieokreślony, lub na zasadzie nominacji), wprowadzenie kontraktów (rolling tenure), zatrudnienie tylko na podstawie otwartych międzynarodowych konkursów (Code of Conduct), uznawanie dyplomów uzyskanych za granicą, unifikacja rozwiązań podatkowych dla osób powracających z zagranicy. 54
POBUDZENIE MOBILNOŚCI wprowadzenie na dużą skalę systemu finansowania staży podoktorskich na uczelniach zagranicznych (na wzór programu Marie Curie i KOLUMB Fundacji na rzecz Nauki Polskiej), zapobieganie zjawisku brain drain poprzez tworzenie systemu zachęt dla polskich i zagranicznych naukowców do otwierania laboratoriów w Polsce w ramach grantów przyznawanych np. przez ERC (na wzór np..programów HOMING/ POWROTY, FOCUS, WELCOME Fundacji na rzecz Nauki Polskie), stosować już przyjęte formalnie w Polsce, rekomendowane przez UE, zasady przyznawania wiz dla naukowców (European Research visa) 55
UWARUNKOWANIA PRAWNE - SYSTEMOWE Ustawa o Polskiej Akademii Nauk (art. 54) 4. Zgody Prezesa Akademii wymaga czynność prawna mająca za przedmiot mienie będące własnością instytutu, zaliczone zgodnie z przepisami o rachunkowości do aktywów trwałych o wartości rynkowej wyższej niż równowartość w złotych kwoty 20 000 euro, polegająca na: 1) zbyciu, wydzierżawieniu, wynajmie, przeniesieniu mienia; 2) wniesieniu tego mienia do spółki lub fundacji; 3) dokonaniu darowizny; 4)nieodpłatnym oddaniu do użytkowania innym podmiotom w drodze umowy cywilnoprawnej. 56
PRZYŚPIESZENIE SAMODZIELNOŚCI NAUKOWEJ - ŚWIEŻA KREW W NAUCE Uproszczenie i przesunięcie w dół granicy uzyskiwania samodzielności naukowej, poprzez zmianę struktury klanowej, obecnej na wielu polskich uczelniach i instytutach PAN (struktura ta nie ma nic wspólnego z klasyczną relacją mistrz uczeń) umożliwić doktorom z poważnym dorobkiem naukowym budowanie własnych samodzielnych zespołów naukowych z prawem do podejmowania decyzji finansowych, zatrudniania pracowników i wytyczania kierunków badawczych (Fundacja Nauki Polskiej program Team i inne; projekty dla doktorów NCBR) 57
UWARUNKOWANIA PRAWNE - SYSTEMOWE Ustawa o instytutach badawczych (Art. 14 ustawy o instytutach badawczych) 3.Instytut zgłasza ministrowi nadzorującemu zamiar dokonania czynności prawnej, mającej za przedmiot mienie zaliczone zgodnie z odrębnymi przepisami do aktywów trwałych o wartości rynkowej wyższej niż równowartość w złotych kwoty 20000 euro, obliczonej na podstawie średniego kursu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski według stanu z dnia wystąpienia o zgodę do ministra nadzorującego, polegającej na: 1) wniesieniu tego mienia do spółki lub fundacji; 2) dokonaniu darowizny; 3)nieodpłatnym oddaniu do używania innym podmiotom w drodze umów prawa cywilnego.
Zabezpieczona własność intelektualna pozwala instytucjom naukowym (pracownikom nauki): czerpać korzyści z opracowanych rozwiązań podnosi wartość rozwiązania wraz ze wzrostem ochrony IP (know-how, zgłoszenie patentowe, patent), oraz zakresu terytorialnego (kraj, Europa, świat) daje większe możliwości komercjalizacji technologii uzyskiwać wyższe noty w ocenie parametrycznej 59
Zabezpieczona własność intelektualna pozwala przedsiębiorstwom: zapewnić legalny monopol na danym rynku przez co umożliwia wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstwa. wspomaga kreować korzystny wizerunek firmy, produktów i usług pozwala uniknąć nieekonomicznych inwestycji badawczorozwojowych, nieefektywnych działań marketingowych i reklamowych wpływa na zwiększenie wartości rynkowej przedsiębiorstwa Zapewnia bezpieczeństwo prawne w zakresie podejmowanych przedsięwzięć gospodarczych 60
61
System transferu technologii i komercjalizacji badań 62 Matusiak KB, Gliński (red.) System transferu technologii i komercjalizacja wiedzy w Polsce siły motoryczne i bariery. Warszawa, 2010