Tworzenie strategii współpracy z biznesem

Transkrypt

1 Człowiek najlepsza inwestycja Tworzenie strategii współpracy z biznesem

2 Plan prezentacji 1. Dlaczego współpraca nauki z biznesem? 2. Uwarunkowania prawne 3. Modele współpracy nauki z biznesem 4. Ochrona i kontrola nad własnością intelektualną 5. Komercjalizacja wyników badań

3 Dlaczego współpracować? Przykład Doliny Krzemowej wskazuje, że Uczelnie powinny być katalizatorem rozwoju gospodarczego poprzez zbliżenie do środowiska biznesu. Dolina Krzemowa powstała dzięki dwóm bardzo mocnym ośrodkom naukowym Stanfordowi i Berkley, które były w stanie stworzyć razem z firmami technologicznymi swoisty ekosystem innowacji. Usprawnianie współpracy nauki i biznesu jest również jednym z priorytetów polityki Polskiego Rządu oraz Unii Europejskiej. Ma się dzięki temu urzeczywistnić idea Gospodarki Opartej na Wiedzy.

4 Dlaczego warto współpracować? Doświadczenia wielu krajów pokazują, że bliska współpraca nauki i biznesu przynosi duże korzyści zarówno przedstawicielom nauki, jak i przedsiębiorstwom. Komercjalizacja badań naukowych odgrywa również bardzo istotną rolę w podnoszeniu konkurencyjności gospodarki całego kraju.

5 Dlaczego warto współpracować? Z punktu widzenia uczelni współpraca z biznesem może przynieść wiele korzyści: Pozyskanie dodatkowych środków na prowadzenie badań naukowych. Pomysły na nowe prace badawcze (również prowadzone wspólnie z firmami). Podniesienie poziomu dydaktyki dzięki bliskim kontaktom wykładowców z ludźmi biznesu. Podniesienie prestiżu uczelni.

6 Cele komercjalizacji wyników badań naukowych z punktu widzenia naukowców Wg badań Academicsurvej2006, przeprowadzonych przez Foundation on IndustryInnovationprzedstawiciele środowiska akademickiego wskazują jako motywy podejmowania współpracy z biznesem: 1. Rozwiązywanie problemów naukowych. 2. Uzyskanie dostępu do materiałów i funduszy oferowanych przez środowiska biznesowe. 3. Satysfakcja zawodowa. 4. Zaspokojenie zainteresowań zawodowych. 5. Wzrost reputacji, prestiżu i rozpoznawalności w środowisku naukowym. 6. Potwierdzenie praktycznego charakteru i przydatności prowadzonych prac badawczych.

7 Uwarunkowania prawne Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) Art W celu lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki, uczelnie mogą prowadzić akademickie inkubatory przedsiębiorczości oraz centra transferu technologii.

8 Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Art Akademicki inkubator przedsiębiorczości tworzy się w celu wsparcia działalności gospodarczej środowiska akademickiego lub pracowników uczelni i studentów będących przedsiębiorcami. 3. Akademicki inkubator przedsiębiorczości utworzony: 1. w formie jednostki ogólnouczelnianej działa na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez senat uczelni; 2. w formie spółki handlowej lub fundacji działa w oparciu o odpowiednie dokumenty ustrojowe.

9 Centrum Transferu Technologii Art Centrum transferu technologii tworzy się w celu sprzedaży lub nieodpłatnego przekazywania wyników badań i prac rozwojowych do gospodarki. 5. Centrum transferu technologii utworzone: 1. w formie jednostki ogólnouczelnianej działa w oparciu o regulamin zatwierdzony przez senat uczelni; 2. w formie spółki handlowej lub fundacji działa w oparciu o odpowiednie dokumenty ustrojowe.

10 Spółka Celowa Art. 86a. 1. Uczelnia, w celu komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych tworzy spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną, zwaną dalej "spółką celową". [ ] Do zadań spółki celowej należy w szczególności obejmowanie udziałów w spółkach kapitałowych lub tworzenie spółek kapitałowych, które powstają w celu wdrożenia wyników badań naukowych lub prac rozwojowych prowadzonych w uczelni. 2. Rektor, w drodze umowy, może powierzyć spółce celowej zarządzanie prawami własności przemysłowej uczelni w zakresie jej komercjalizacji. 3. Uczelnia w celu realizacji zadań określonych w ust. 1 i 2przekazuje spółce celowej w formie aportu wyniki badań naukowych i prac rozwojowych, w szczególności uzyskane prawa własności przemysłowej. 4. Wypłaconą dywidendę spółki celowej uczelnia przeznacza na działalność statutową uczelni.

11 Regulamin zarządzania prawami autorskimi Art. 86c. Senat, a w przypadku uczelni niepublicznej organ wskazany w statucie, uchwala regulamin zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz prawami własności przemysłowej oraz zasad komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych, który określa: 1. prawa i obowiązki uczelni, pracowników oraz studentów i doktorantów w zakresie ochrony i korzystania z praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej; 2. zasady wynagradzania twórców; 3. zasady i procedury komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych; 4. zasady korzystania z majątku uczelni wykorzystywanego do komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenia usług naukowo-badawczych.

12 Modele współpracy nauki z biznesem 1. Badania zlecane, 2. Wspólne badania naukowe, 3. Staże w firmach i w uczelniach, 4. Komercjalizacja wyników badań: a) sprzedaż wyników prac badawczych i rozwojowych, b) udzielenie licencji na wyniki prac B+R, c) wniesienie wyników prac badawczych i rozwojowych do spółki.

13 Badania zlecane Badania zlecane uczelni przez firmę na podstawie umowy i całkowicie przez firmę opłacane. Najczęściej dotyczą przeprowadzenia prostych badań z wykorzystaniem zaawansowanej aparatury uczelni oraz wiedzy merytorycznej naukowców. Firma zlecająca jest w tym przypadku stroną bierną, która tylko finansuje badania i oczekuje określonych w umowie wyników. Prawa do wyników badań zazwyczaj są przypisywane zamawiającemu (firmie).

14 Wspólne badania naukowe Pod względem formalnym bardzo podobne do badań zlecanych, różnią się stopniem zaangażowania firmy w badania oraz zazwyczaj sporym potencjałem naukowym. Firma jest w tym przypadku również stroną aktywnie uczestniczącą w prowadzonych badaniach naukowych. Często tworzone są wspólne zespoły badawcze składające się z pracowników uczelni i firmy. Prawa do wyników badań zazwyczaj są współdzielone przez uczelnię i firmę.

15 Staże w firmach i w uczelniach Staże polegają na wysyłaniu pracowników uczelni do firm oraz pracowników firm na uczelnie. Celem staży jest: rozwój współpracy uczelniami i przedsiębiorstwami, pobudzenie transferu wiedzy między nauką i biznesem, zapoznanie naukowców z zasadami funkcjonowania firm, zapoznanie pracowników firm z innowacyjnymi rozwiązaniami opracowywanymi na uczelni, podniesienie motywacji pracowników naukowych do: zakładania firm typu spin off/out, komercjalizacji wiedzy naukowej.

16 Przed komercjalizacją wiedzy Krytyczne znaczenie dla procesu komercjalizacji ma podjęcie szeregu działań na etapie poprzedzającym komercjalizację sensu stricto. Gdy uczelnia zatrudnia naukowca na umowę o pracę, wszelkie wyniki prac badawczych i rozwojowych automatycznie stają się własnością uczelni. Gdy uczelnia współpracuje z naukowcem na podstawie umowy o dzieło lub umowy-zlecenia, wówczas uczelnia musi zapewnić sobie w umowie z naukowcem formalne przeniesienie praw do wytworzonych przez naukowca wyników prac badawczych i rozwojowych chronionych umową prawa autorskiego. Uczelnia powinna zapewnić prawną ochronę posiadanych wyników prac badawczych i rozwojowych. Źródło: Poradnik Komercjalizacja B+R dla praktyków, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2010

17 Formy ochrony własności intelektualnej 1. Patent jest to prawo wyłączności zabraniające osobom trzecim wytwarzania, używania lub sprzedawania opatentowanego wynalazku 2. Znak Towarowy jest nazwą, symbolem, urządzeniem lub innym oznaczeniem (zbiorem takich oznaczeń), używanym w handlu w sposób wyróżniający towary lub usługi danej osoby od towarów lub usług innych osób 3. Utwór Chroniony Prawem Autorskim autorskie prawa majątkowe to wyłączność praw majątkowych na rzecz autora utworu przysługujących oryginalnym utworom autorskim 4. Tajemnica Handlowa stanowi poufną informację, dająca przewagę ekonomiczną osobie będącej w posiadaniu tejże informacji

18 Metody komercjalizacji B+R

19 Sprzedaż wyników B+R Sprzedaż wyników prac badawczych i rozwojowych przez uczelnię stanowi najprostszą formę komercjalizacji. Należy jednak pamiętać, iż w porównaniu z innymi formami komercjalizacji sprzedaż jest metodę najmniej dochodową. Źródło: Poradnik Komercjalizacja B+R dla praktyków, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2010

20 Licencjonowanie Udzielenie licencji na wyniki prac B+R stanowi bardziej zaawansowaną metodę komercjalizacji. Ta forma komercjalizacji z jednej strony wymaga większych nakładów ze względu na długoterminowy charakter relacji pomiędzy licencjodawcą (uczelnią) a licencjobiorcą (firmą), z drugiej strony jest ona jednak potencjalnie znacznie bardziej dochodowa niż sprzedaż. Dodatkowo, zaletą licencjonowania jest utrzymanie przez uczelnię kontroli nad przedmiotem licencji. Źródło: Poradnik Komercjalizacja B+R dla praktyków, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2010

21 Rodzaje licencji Wyłączna. W ramach licencji wyłącznej licencjobiorca będzie jedynym uprawnionym do korzystania z wyników prac B+R. Niewyłączna. W ramach licencji niewyłącznej licencjodawca może udzielić licencji także innym osobom. Pełna. W ramach licencji pełnej uprawnienia licencjobiorcy odpowiadają co do zakresu praw licencjodawcy. Ograniczona. W ramach licencji ograniczonej licencjobiorca uzyskuje tylko cześć praw, które przysługują licencjodawcy. Otwarta. Licencja otwarta jest licencją pełną i niewyłączną, a opłata licencyjna nie może przekraczać 10% korzyści uzyskanych przez licencjobiorcę w każdym roku korzystania z wynalazku lub innych wytworów (po potrąceniu nakładów). Licencja otwarta wymaga zgłoszenia do Urzędu Patentowego RP (po dokonaniu zgłoszenia licencjodawca nie może go cofnąć). Dotyczy wynalazków i wzorów użytkowych. Źródło: Poradnik Komercjalizacja B+R dla praktyków, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2010

22 Aport wyników B+R do spółki Wniesienie wyników prac B+R przez uczelnię jako aportu do spółki stanowi najbardziej zaawansowaną metodę komercjalizacji. Mowa tutaj zarówno o wniesieniu wyników prac B+R do istniejącej spółki lub o założeniu zupełnie nowej spółki przez uczelnię (tzw. spin-off). Uczelnie mogą także przystępować do spółek, spółdzielni lub innych organizacji gospodarczych, a także nabywać, zbywać i obciążać mienie do wartości określonej w statucie. Art. 62 ust. 2 pkt 4 lit. b Prawa o szkolnictwie wyższym. Źródło: Poradnik Komercjalizacja B+R dla praktyków, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2010