Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2015 w Polsce i województwie świętokrzyskim Jakub Fulara, Departament Klienta Biznesowego Warszawa, 18 marca 2016
Plan prezentacji Wyniki ogólnopolskie Raportu Wyniki dla Świętokrzyskiego Temat specjalny - startupy 1
Szósty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm 6 904 wywiady z właścicielami firm, Badanie prowadzone we wrześniu 2015 r., 70 pytań - ponad 400 tysięcy odpowiedzi, Wyniki na poziomie krajowym, regionalnym (16 województw) i lokalnym (66 podregionów), Temat specjalny: start-upy 12 eksperckich artykułów o startupach, 10 case studies firm rozpoczynających działalność, 16 konferencji regionalnych we współpracy z marszałkami województw (marzec-kwiecień 2016). 2 Mikro firmy przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,
Dalsza poprawa nastrojów mikro i małych przedsiębiorców w 2015 r. wskaźnik koniunktury zbliża się do poziomu 100 punktów Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm - syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm 96,4 98,3 + 2 pkt 92,7 91,7 89,5 93,6 + 9 pkt 2010 2011 2012 2013 2014 2015 3 Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza dużo gorzej, 75 gorzej, 100 ani lepiej, ani gorzej, 125 lepiej, 150 dużo lepiej
Wyraźny wzrost oceny ostatnich 12 miesięcy (+3 pkt) i oczekiwania dalszej poprawy sytuacji w 2016 roku Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm 96,4 92,7 94,6 91,7 91,5 97,8 93,6 99,1 96,4 93,7 100,2 98,3 96,4 + 1 pkt + 3 pkt 89,1 88,7 89,5 87,6 89,5 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy Średnia wartość 4
Wskaźnik wyprzedzający koniunktury mikro i małych firm dobrze skorelowany ze wskaźnikiem wzrostu PKB Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm na tle wzrostu PKB 96,4 94,6 97,8 99,1 100,2 91,5 3,7 5,0 3,3 3,6 3,7 1,6 1,3 80 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016* PKB (r/r, %) Przyszłe 12 miesięcy 0 5 *PKB w roku 2016 prognoza Banku Pekao
Znacznie lepsza ocena sytuacji finansowej firmy i sytuacji branży Ogólna sytuacja gospodarcza 95,4 93,1 + 2 Sytuacja branży 94,5 91,6 +3 Sytuacja firmy 99,6 97,2 + 2 Przychody firmy 98,6 95,7 +3 Wynik finansowy firmy 99,1 96,6 + 3 Zatrudnienie 101,0 99,8 + 1 Dostępność zewnętrznego finansowania 100,8 100,0 + 1 Oczekiwanie na zapłatę 97,4 97,0 Rok 2015 Rok 2014 + 0 6
99 97 95 93 91 89 87 Poprawa wskaźnika koniunktury we wszystkich badanych branżach w ciągu ostatnich trzech lat Produkcja Handel 92,4 91,8 91,1 89,9 91,1 91,5 89,9 87,7 98,6 99,5 +1 93,9 93,6 +9 92,8 92,4 91,8 90,9 90,6 94,9 94,7 94,5 92,8 93,9 93,6 92,5 2010 2011 2012 2013 2014 2015 95,6 90,9 93,4 90,6 +2 88,7 87,7 +8 Usługi 98,6 98,6 Budownictwo 97,1 94,9 97,1 98,6 99,1 91,5 +1 94,7 94,5 92,5 +10 88,7 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Produkcja Usługi Handel Budownictwo 93,4 99,6 99,5 99,6 99,1 +2 +9 95,6 2010 2011 2012 2013 2014 2015 7
Rekordowo dobry rok dla firm prowadzących działalność eksportową Odsetek eksportujących mikro i małych firm Ocena przychodów z eksportu 107,2 102,9 102,5 102,7 104,0 98,6 98,6 9 10 12 7 13 16 90,4 89,8 88,9 92,2 95,7 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ocena przychodów Ocena przychodów z eksportu Eksport w ostatnim roku deklarowało 15% mikro oraz 37% małych firm, Ocena przychodów z eksportu o +9 punktów wyższa od oceny całkowitych przychodów, 17% firm deklaruje prowadzenie działalności eksportowej w roku 2016. 8
Po raz kolejny wysoko oceniona dostępność zewnętrznego finansowania dla mikro i małych firm Ocena dostępności zewnętrznego finansowania 99,4 98,1 98,9 97,9 97,4 97,1 100,0 98,4 100,9 99,1 101,3 100,3 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ostatnie 12 miesięcy Przyszłe 12 miesięcy 9
Istotna zmiana w percepcji przedsiębiorców większa otwartość na korzystanie z finansowania zewnętrznego Przyczyny niekorzystania z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności Brak potrzeby Niechęć do zadłużenia Tańszy koszt kapitału własnego Brak możliwości 28 24 7 13 14 51 48 56 2014 2015 10
przełożyła się na wzrost liczby firm korzystających z kredytu i ponoszących wydatki inwestycyjne Odsetek firm korzystających w ostatnich 12 miesiącach z kredytu na finansowanie bieżącej działalności Odsetek mikro i małych firm inwestujących w ostatnich 12 miesiącach 42 41 43 40 40 46 22 24 24 24 24 26 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Z finansowania działalności bieżącej kredytem korzystało 50% małych i 25% mikro firm, Projekty inwestycyjne zrealizowało 63% małych firm i 45% mikro firm, 18% firm finansowało inwestycje kredytem, W roku 2016 odsetek inwestujących mikro i małych firm może przekroczyć 50%. 11
Wyniki Raportu dla województwa świętokrzyskiego 2 podregiony jednostki statystyczne EUROSTAT: kielecki sandomierskojędrzejowski 12
Ogólny wskaźnik koniunktury niższy niż średnio w kraju Wskaźnik koniunktury dla kraju Wskaźnik koniunktury dla podregionów Wskaźnik koniunktury dla Świętokrzyskiego 13 Wyniki dla podregionu kieleckiego dużo lepsze niż dla sandomiersko-jędrzejowskiego (6 pkt różnicy) Duże różnice zarówno jeśli chodzi o ocenę ubiegłego roku (różnica 5 pkt), jak i prognoz na 2016 (różnica 6,9 pkt)
Ogólny Wskaźnik Koniunktury najwyższy na Pomorzu. Świętokrzyskie z jedną z niższych ocen. Największe wzrosty w Mazowieckim i Świętokrzyskim. 99 (+2) 99 (+3) 99 (+1) 100 (+3) 99 (+3) 97 (+2) 98 (+1) 97 (+1) 98 (+1) 98 (+1) 98 (-1) 99 (+4) 97 (+4) 97 (+2) 97 (+0) 96 (+2) 14 (+4) różnica pomiędzy średnim Ogólnym Wskaźnikiem Koniunktury w roku 2015 i 2014
Obszary badawcze Ogólna sytuacja gospodarcza 93,0 95,4-2,4 Sytuacja branży 91,7 94,5-2,8 Sytuacja firmy 97,5 99,6-2,1 Przychody firmy 95,7 98,6-2,9 Wynik finansowy firmy 96,7 99,1-2,4 Zatrudnienie 101,0 100,5-0,5 Dostępność zewnętrznego finansowania Oczekiwanie na zapłatę 100,8 100,4 97,4 98,1-0,4 +0,7 Polska Świętokrzyskie 15 Większość badanych obszarów ocenione niżej niż średnio w Polsce, zwłaszcza przychody Wyjątek zatory płatnicze
Wydatki inwestycyjne i ich wielkość 16 Inwestycje poniżej średniej krajowej. Znacząco wyższe inwestycje w Kielcach i okolicach. Zakres inwestycji nieco wyższy niż średnio w Polsce (więcej inwestycji o wartości do 100 tys)
Eksport nie jest mocną stroną regionu Odsetek eksporterów niższy o 7 pp od średniej krajowej Ponownie duże różnice wewnątrz regionu 17
Innowacje i źródła ich finansowania Innowacje produktowe Innowacje procesowe 18 Innowacje produktowe ponad średnią krajową. Zwłaszcza pozytywnie w kieleckim Gorzej wypada sandomiersko-jędrzejowskie
Temat specjalny startupy 71% właścicieli to osoby w wieku 25-44 lata 92% właścicieli wcześniej pracowało 98% startupów to mikrofirmy 66% właścicieli ma wyższe wykształcenie dla 64% właścicieli to pierwsza firma 82% firm założonych ześrodków własnych Wykształcenie i wcześniejsze doświadczenie zawodowe właścicieli startupów 19 W badaniu wzięło udział 614 startupów, czyli firm działających na rynku krócej niż 3 lata
Optymizm właścicieli startupów - istotnie wyższe oceny na tle wszystkich badanych firm Sytuacja firmy 99,6 109,6 + 10 Wynik finansowy firmy 99,1 108,4 + 9 Przychody firmy 98,6 108,3 + 10 Zatrudnienie 101,0 106,2 Dostępność zewnętrznego finansowania Sytuacja branży 94,5 102,2 100,8 101,0 Oczekiwanie na zapłatę Ogólna sytuacja gospodarcza 95,4 98,2 97,4 98,2 20 Startupy Wszystkie firmy
Większość właścicieli startupów planuje rozwinąć swoją firmę w perspektywie najbliższych trzech lat Sytuacja firmy za 3 lata 63% 28% 9% W firmie będzie zatrudnionych więcej osób, jej skala działalności będzie większa Firma będzie wyglądać podobnie jak dzisiaj Firmy nie będzie już prawdopodobnie na rynku 21
Startupy szansą na tworzenie nowych miejsc pracy Ocena zatrudnienia 108,6 startupy 105,5 105,8 100,9 102,2 99,7 103,5 99,2 104,1 100,5 101,7 102,8 mikro i małe ogółem 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Zatrudnienie w kolejnych 12 miesiącach - mikro i małe firmy Zatrudnienie w kolejnych 12 miesiącach - startupy W mikro i małych firmach pracuje 4,7 miliona osób, co stanowi 51% pracujących w polskich przedsiębiorstwach (2014; GUS). 22
Ułatwieniem dla startupów byłyby mniejsze obciążenia finansowe, lepszy dostęp do finansowania oraz uproszczenie przepisów Zmiany, które ułatwiłyby rozpoczynanie i prowadzenie działalności gospodarczej przez startupy Zmniejszenie pozapłacowych kosztów pracy (ZUS, podatki) 50% Lepszy dostęp do finansowania zewnętrznego 27% Uproszczenie przepisów podatkowych i ich jednolita interpretacja Mniej skomplikowane zasady prowadzenia działalności gospodarczej Łatwiejsze procedury przy rejestracji firmy Więcej instrumentów wsparcia dla młodych 11% 10% 10% 9% 23
Bank Pekao partnerem dla startupów Gwarancje EFI kredyty obrotowe dla start-ups Gwarancje kredytów obrotowych dla firm zakładających działalność gospodarczą w ramach Programu Konkurencyjność i Innowacja (CIP) Dla firm działających do 2 lat, Nieodnawialne kredyty obrotowe o wartości do 20 tys. PLN udzielane na okres 1 roku, Wymagana 1 opłacona faktura lub rachunek od kontrahenta, Gwarancja 50% kapitału i odsetek Korzyści dla firmy Niższa marża kredytowa niż w standardzie Kredyty poniżej 10 tys. PLN zabezpieczone wyłącznie gwarancją EFI Kredyty do 20 tys. PLN z gwarancją EFI i innym dodatkowym zabezpieczeniem Budowa historii kredytowej w banku, Koszt gwarancji 0 PLN, Prosta dokumentacja bez biznesplanu. 24
Bank Pekao partnerem konkursu Społeczny startup Pierwsza edycja konkursu Społeczny startup zorganizowana we współpracy z Ashoka Polska oraz UniCredit Foundation Cel: Promocja przedsiębiorstw społecznych promocja firm, które prowadzą działalność gospodarczą w celu integracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym 10 laureatów konkursu prezentowanych w raporcie 25
Co jeszcze w raporcie? Finanse dla startupów, Instytucje wspierające startupy, Instrumenty wsparcia innowacyjnych startupów, Niemieckie i chorwackie doświadczenia w zakresie wsparcia startupów, Sylwetki 10 startupów klientów Banku Pekao, Konkurs Społeczny startup 26
Podsumowując Ogólnie Rekordowo optymistyczne wyniki nastrojów firm wskaźnik koniunktury mikro i małych firm najwyższy w historii Coraz więcej firm korzysta z finansowania zewnętrznego. Najwyższy dotąd odsetek firm finansujących bieżącą działalność środkami zewnętrznymi (26%). Coraz mocniejszą stroną mikro i małych firm jest eksport - w 2016 roku eksport deklarowało 17% firm. Wzrósł odsetek inwestujących firm (46%, + 6 p.p.) oraz wielkość nakładów. Świętokrzyskie Ogólny wskaźnik niższy od średniej krajowej Najwyższy wzrost wskaźnika koniunktury r/r w Polsce Bardzo duże różnice pomiędzy dwoma podregionami (ogólny wskaźnik koniunktury, eksport, inwestycje, innowacje) Eksport wypada gorzej niż średnia krajowa Innowacje produktowe lepiej niż średnia krajowa (dzięki podregionowi kieleckiemu) W finansowaniu innowacji przedsiębiorcy finansują się często kredytem bankowym, natomiast rzadziej niż średnio w kraju korzystają z dotacji UE Startupy Startupy z dużo większym optymizmem oceniają otaczającą rzeczywistość. Aż 63% badanych startupów uważa, że za 3 lata w firmie będzie więcej zatrudnionych osób, a jej skala działalności będzie większa. 27
28 Dziękuję za uwagę