Granice Układu Słonecznego. Marek Stęślicki IA UWr

Podobne dokumenty
Jak poznawaliśmy. Marek Stęślicki. Instytut Astronomiczny UWr

Plan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

Ciała drobne w Układzie Słonecznym

Z wizytą u Plutona. W poszukiwaniu nowych horyzontów. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Plan wykładu i ćwiczeń.

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

Księżyce Neptuna. [km] km]

Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te, to osiem planet, 166 znanych

2.Układ Słoneczny. Układ Kopernika - dowody Planety, planety karłowate Pas Planetoid Pas Kuipera Obłok Oorta

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory

2.Układ Słoneczny. Układ Kopernika - dowody Planety, planety karłowate Pas Planetoid Pas Kuipera Obłok Oorta

Mechanika nieba. Marcin Kiraga

Układ Słoneczny Układ Słoneczny

Astronomiczny elementarz

Układ Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

Układ Słoneczny. Pokaz

KONKURS ASTRONOMICZNY

Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach

Małe ciała Układu Słonecznego

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.

Układ Słoneczny. Juliusz Domański

Kosmos jest wszechświatem, czyli wszystkim, co możemy dotknąd, poczud, wyczud, zmierzyd lub wykryd. Obejmuje żywe istoty, planety, gwiazdy,

Sprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058

Fizyka i Chemia Ziemi

Fizyka układów planetarnych II. Uran i Neptun. Wykład 1

Wszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk

Układ. Słoneczny. NASA/JPL

Wszechświat w mojej kieszeni. Układ Słoneczny. Gloria Delgado Inglada. 4 No. 4. Instytut Astronomii UNAM, Meksyk

Układ Słoneczny. Kamil Ratajczak

Od kryształowych sfer do upadku Plutona

Odległość mierzy się zerami

( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)

Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii

PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY

Układ Słoneczny (nie zachowano proporcji odległości i wielkości obiektów) Prawie cała masa US (99,87%) skupiona jest w centrum układu,tj. w Słońcu.

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.

Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.

Ewolucja Wszechświata Wykład 14

Piotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego

Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy

Prezentacja. Układ Słoneczny

Układ Słoneczny Pytania:

OBIEKTY ASTRONOMICZNE

To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy VII VIII Szkoły Podstawowej oraz Klasy III Gimnazjum Test Konkursowy

Zderzenie Ziemi z planetoidą czyli czas na kolejną katastrofę

Wędrówki między układami współrzędnych

Grawitacja - powtórka

Projekt instalacji astronomicznych w miejscach publicznych Krakowa

ASTROBIOLOGIA. Wykład 3

Pożegnania. Mapa nieba, miedzioryt, XIX w.

CD-ROM pt.: Ziemia we Wszechœwiecie spis treœci

Grawitacja. Wykład 7. Wrocław University of Technology

Kazimierz Kordylewski i jego księżyce. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słooca CBK PAN

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy IV VI Szkoły Podstawowej Odpowiedzi

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym

Nasza Galaktyka

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.

S T Y C Z E Ń. Mgławica Kooski Łeb Barnard 33 wewnątrz IC 434 w Orionie Źródło: NASA

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia

Poznajemy małe ciała niebieskie Układu Słonecznego.

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2013

Tytuł: Podróż w kosmos Autor: Aleksandra Fudali

Niebo nad nami Styczeń 2018

Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha

Wstęp do astrofizyki I

ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2012

STYCZEŃ Mgławica Koński Łeb Barnard 33 wewnątrz IC 434 w Orionie Źródło: NASA

Bezpłatny dodatek do podręcznika. Pozna. rozp znaj. Obiekty w kosmosie

Teoria ruchu Księżyca

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Opozycja... astronomiczna...

Ekosfery. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5

Pozasłoneczne układy planetarne. Janusz Typek

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2014

Fizyka i Chemia Ziemi

Orbita Hohmanna. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1

Wyprawa na kometę. Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Astrofizyka1 fizyka układu słonecznego

Komety 21P/Giacobini-Zinner 46P/Wirtanen 21P/Giacobini-Zinner 46P/Wirtanen Oznaczenia w tabeli:

Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):

Konkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha

Jaki jest Wszechświat?

Pozasłoneczne układy planetarne. Janusz Typek

VI.3 Problem Keplera

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2015

Fizyka i Chemia Ziemi

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Układ Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2

Tomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN. Astro Izery

Transkrypt:

Granice Układu Słonecznego Marek Stęślicki IA UWr

Podstawowe pojęcia jednostka astronomiczna [AU] (odl. Ziemia - Słońce) 1 AU = 150 mln km płaszczyzna orbity ekliptyka Skala jasności orbita 1m 2m 3m 4m 5m 6m inklinacja

Wszechświat kopernikański Nicolaus Copernicus (1473-1543) Johannes Kepler (1571-1630)

Mechanika Newtona F=G m1 m2 r2 sir Isaac Newton 5 czerwca roku 1686 ukazuje się Philosophiae Naturalis Principia Mathematica Prawa Keplera zostają uzasadnione fizycznie. Od tego momentu następuje gwałtowny rozwój metod analitycznych służących również badaniu ruchu planet i innych obiektów w Układzie Słonecznym

Odkrycie Urana 1781 Friedrich Wilhelm Herschel (1738-1822) Sir William Herschel dostrzegł Urana 13 marca 1781 roku (początkowo uznał go za kometę) swoje odkrycie ogłosił 26 kwietnia 1781. Nazwał obiekt Georgium Sidus (Gwiazda Jerzego).

Odkrycie Neptuna Obliczenia teoretyczne: 1846 r. John Couch Adams Urbain Le Verrier Berlińskie obserwatorium Johann Gottfried Galle

W poszukiwaniu Planety X Hipotetyczna planeta Hyperion Jacques Babinet Percival Lowell William H. Pickering

Odkrycie Plutona Clyde William Tombaugh 23 stycznia 1930 29 stycznia 1930 Jasność 15,4 mag Jowisz Saturn Uran Neptun Pluton szacowana masa Plutona 1 MZ

Pas Kuipera orbita Neptuna Gerard Kuiper orbita Neptuna orbita Plutona

Księżyc Plutona Charon masa Plutona = 0,002 MZ Ziemia Księżyc Pluton Charon

Co dalej z Planetą X? Przelot Voyagera 2 w pobliżu Neptuna (w 1989 r.) pozwolił lepiej oszacować jego masę. Aby wyjaśnić perturbacje orbit Urana i Neptuna nie jest potrzebna Planeta X

Transneptunowce Obiekty poza orbitą Neptuna transneptunowce ang. trans-neptunian object TNO (15760) 1992 QB1 pierwszy (poza Plutonem i Charonem) obiekt odkryty poza orbitą Neptuna średnica ~ 150 km Jowisz Saturn Mars 15760 Uran Neptun Mauna Kea Observatory

Pas Kuipera obserwacje Do tej pory znanych jest kilkaset transneptunowców! Saturn Słońce Jowisz Uran Neptun

Duże obiekty poza orbitą Neptuna lata 2003 2005 Michael E. Brown Mauna Kea Observatory Haumea Sedna Eris Pluton i Charon

Ostatnie odkrycia dużych obiektów poza orbitą Neptuna

Planety karłowate Planeta: Praga 2006 Znajduje się na orbicie wokół Słońca Ma kształt odpowiadający równowadze hydrostatycznej (kulisty). Oczyściła sąsiedztwo swojej orbity z innych względnie dużych obiektów. Planeta karłowata: Znajduje się na orbicie wokół Słońca. Ma kształt odpowiadający równowadze hydrostatycznej (kulisty). Nie oczyściła sąsiedztwa swojej orbity z innych względnie dużych obiektów. Nie jest satelitą planety lub innego obiektu niegwiazdowego. Haumea Makemake Eris Pluton

plutonowce Neptun Uran Saturn Pas Kuipera obserwacje dysk rozproszony Pas Kuipera Centaury transneptunowce

Księżyce nieregularne Księżyce Saturna 21 regularnych 26 nieregularnych Febe Tytan średnica ~ 220 km Średnica ~ 5 150 km księżyce regularne księżyce nieregularne źródło: D. Jewitt, S. S. Sheppard i J Kleyna, Scientific American

Księżyce nieregularne Księżyce Jowisza 8 regularnych 55 nieregularnych Księżyce Urana 18 regularnych 9 nieregularnych Tryton Średnica ~ 2 700 km Księżyce Neptuna 6 regularnych 7 nieregularnych

Planety karłowate i Tryton Haumea Makemake Eris Tryton Pluton

plutonowce Neptun Uran Saturn Sedna? dysk rozproszony Pas Kuipera Centaury transneptunowce

Sedna najdalszy obiekt Układu Słonecznego? orbita Neptuna Sedna 10 00 AU Okres orbitalny 12 000 lat Jasność w aphelium 27m

Obłok Oorta Dwa rodzaje komet: krótkookresowe P < 200 lat Kometa Halleya Ernst Öpik Jan Hendrik Oort P 75 lat długookresowe P ~ kilka tys. lat Długookresowe komety pochodzą z obłoku rozciągającego się od 2 000 AU do 50 000 AU (200 000 AU) Kometa Hale'a-Boppa P 2 500 lat

Obłok Oorta

Wiatr Słoneczny

Materia międzygwiazdowa 100 000 lat świetlnych R am ię P fot. Andy Cook Mgławica w Orionie, HST erse usz a Ramię Lokalne (Oriona) Ramię Łabędzia Ra m ię St rz e lca Słońce Rami ę Wę Mgławica w Kilu, ESO La Silla R am ię C enta Mgławice widoczne w zakresie widzialnym gielni ura cy

Fale uderzeniowe

Wszechświat kopernikański 100 AU Łuk Szok końcowy Heliopauza Heliosfera

LL Orionis

Jak daleko sięga Układ Słoneczny?

Jak daleko sięga Układ Słoneczny? Słońce wpływ wiatru słonecznego ~ 100 AU ob łok Oo r ta ~ 10 00 00 AU 4,3 ly (~ 25 0 00 0A U) Proxima

Granice Układy Słonecznego a klimat na Ziemi K. S. Carslaw, R. G. Harrison i J. Kirkby, Science 298, 1732 (2002)

wy oń co ok k sz heliopa uza łuk Ilość promieniowania kosmicznego Granice Układy Słonecznego a klimat na Ziemi odległość od łuku [AU]

Granice Układy Słonecznego a klimat na Ziemi K. S. Carslaw, R. G. Harrison i J. Kirkby, Science 298, 1732 (2002) Solar Influences Data Analysis Center (Royal Observatory of Belgium)