Geografia rolnictwa poziom rozszerzony Zadanie 1. (3 pkt) Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 53. ż ś ą ł ą ł ż ż ł Zadanie 2. (4 pkt) Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 61. ż ą ł ę ę ą ą 1
ś ł ą Zadanie 3. 51. (4 pkt) (4 pkt) Tabela przedstawia wybrane cechy gospodarki rolnej w przykładowych krajach świata. a) Na podstawie informacji w tabeli podaj kraje, w których prowadzona jest ekstensywna gospodarka rolna. b) Zaznacz prawidłową odpowiedź. Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 51. Kraj Zbiory pszenicy Plony pszenicy Grunty orne Zużycie nawozów w mln t w q/ha na 1 ciągnik w ha sztucznych w kg na 1 ha A 68,5 27,4 106,0 101,7 B 39,7 18,8 159,0 6,6 C 22,8 77,8 11,5 177,7 D 20,0 18,2 160,0 5,1 Warunkiem prowadzenia ekstensywnej gospodarki rolnej w krajach wysoko rozwiniętych jest: A. wysoki odsetek ludności zatrudnionej w rolnictwie, B. duża powierzchnia gruntów ornych przypadająca na 1 mieszkańca, C. niska towarowość rolnictwa, D. specjalizacja rolnictwa. c) Wypisz, spośród wymienionych trzy kraje, w których dominuje ekstensywna gospodarka rolna. Kanada, Chiny, Australia, Francja, Wielka Brytania, Brazylia.. Zadanie 4. (2 pkt) Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 36. Podaj, które z wymienionych niżej czynników rozwoju rolnictwa odnoszą się do Wyżyny Lubelskiej, a które charakteryzują Nizinę Śląską. A. okres wegetacji trwający 220-230 dni B. duże powierzchnie czarnoziemów i rędzin C. duże powierzchnie czarnych ziem i mad D. średni na tle kraju poziom kultury rolnej E. duży udział pracujących w rolnictwie w ogólnej liczbie ludności zawodowo czynnej F. zużycie nawozów sztucznych na 1 ha użytków rolnych wyższe niż średnio w kraju Wyżyna Lubelska:...,...,... Nizina Śląska:...,...,... 2
Zadanie 5. (3 pkt) Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 37. Dla każdego z regionów oznaczonych na mapie cyframi 1, 2, 3 podaj odpowiedni rodzaj hodowli bydła (intensywna, ekstensywna) oraz przedstaw główną przyczynę dużej koncentracji zwierząt hodowlanych. Region 1:... Region 2:... Region 3:... 3
Zadanie 6. (1 pkt) Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 38. Na fotografii przedstawiono terasową uprawę roślin. Uzasadnij, czy sposób zagospodarowania obszaru przedstawiony na fotografii jest korzystny dla rolnictwa. W uzasadnieniu przedstaw dwa argumenty. 1.... 2.... 4
Zadanie 7. (2 pkt) Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 26. W tabeli przedstawiono strukturę gospodarstw rolnych wybranych państw Unii Europejskiej w 2002 r. % gospodarstw % gospodarstw Kraj Liczba prowadzonych Liczba prowadzonych gospodarstw przez osoby Kraj gospodarstw przez osoby rolnych (w tys.) poniżej 55 roku życia rolnych (w tys.) poniżej 55 roku życia Austria Belgia Dania Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia 194,9 59,3 57,3 75,7 538,0 813,5 1236,0 95,1 29,0 41,2 42,5 25,4 37,7 55,7 53,1 46,2 Irlandia Luksemburg Niemcy Polska Portugalia Szwecja Wielka Bryt. Włochy 141,3 2,8 440,1 2933,0 409,3 75,9 205,6 2136,0 39,4 28,4 28,4 39,2 64,9 45,6 51,6 62,2 a) Na podstawie danych w tabeli i własnej wiedzy podaj dwa argumenty wskazujące słabe strony polskiego rolnictwa w okresie kandydowania do Unii Europejskiej. Słabe strony: 1.... 2.... b) Na podstawie własnej wiedzy podaj dwa argumenty wskazujące na mocne strony polskiego rolnictwa w okresie kandydowania do Unii Europejskiej. Mocne strony: 1.... 2.... 5
Zadanie 8. (2 pkt) Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 27. Na mapie przedstawiono strukturę wielkości gospodarstw rolnych w Polsce według województw w 2004 r. Literami A, B, C, D oznaczono cztery wybrane województwa. a) Zapisz literę, którą oznaczono województwo posiadające najmniej korzystną dla rozwoju rolnictwa strukturę wielkości gospodarstw rolnych.... b) Zapisz wniosek dotyczący przestrzennego zróżnicowania w Polsce udziału gospodarstw o najmniejszej powierzchni w strukturze wielkości gospodarstw rolnych. 6
Zadanie 9. (2 pkt) Uzupełnij tabelę. a) Wpisz po jednym charakterystycznym typie gleby dla każdego z podanych obszarów. Typ gleby dobierz z niżej podanych. czarnoziemy, gleby bielicowe, mady, rędziny b) Dokonaj oceny przydatności dla rolnictwa podanych typów gleb. Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 18. Lp. Obszar występowania Typ gleby Ocena przydatności dla rolnictwa: ( + ) gleba sprzyjająca rozwojowi rolnictwa, ( ) gleba mało żyzna o niskiej przydatności dla rolnictwa 1. Żuławy Wiślane 2. Wyżyna Sandomierska 3. Równina Tucholska Zadanie 10. (1 pkt) Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 19. Podaj dwa przykłady sposobów gospodarowania w rolnictwie, zgodnych z zasadami rolnictwa ekologicznego. 1....... 2....... Zadanie 11. (2 pkt) Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 20. Obok każdego zestawienia roślin uprawnych wpisz nazwę kraju, w którym warunki klimatyczno-glebowe umożliwiają uprawę wymienionych roślin. Nazwy krajów dobierz z podanych poniżej. Bangladesz, Kanada, Mongolia, Hiszpania, Demokratyczna Republika Konga A. palma oleista, maniok, kauczukowiec, orzeszki ziemne, kawa.. B. jęczmień, owies, ziemniaki, rzepak.. C. pszenica, kukurydza, oliwki, owoce cytrusowe.. D. juta, ryż, herbata, owoce cytrusowe.. 7
Zadanie 12. (2 pkt) Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 21. W tabeli przedstawiono informacje dotyczące cech rolnictwa jednego z krajów świata w 2001 roku. Kraj Powierzchnia zasiewów żyta w tys. ha Zbiory żyta w tys. t Plony żyta z 1 ha w dt 1dt = 100 kg Grunty orne w ha na 1 ciągnik Zużycie nawozów sztucznych ogółem na 1 ha gruntów ornych w kg Typ rolnictwa 839 5158 11,4 232,4 Średnie plony żyta na świecie wynosiły w 2001 roku 23,6 dt/1 ha. a) Oblicz i wpisz do tabeli wielkość plonów uzyskanych w uprawie żyta w tym kraju. Miejsce na obliczenia: b) Wpisz do tabeli nazwę kraju oraz dominujący w nim typ rolnictwa. Nazwę kraju i typ rolnictwa wybierz z podanych poniżej. Kraje: Australia, Białoruś, Niemcy Typy rolnictwa: ekstensywny, intensywny 8
Zadanie 13. (2 pkt) Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 29. Tabela przedstawia cechy rolnictwa wybranych krajów świata w latach 2002-2004 r. Kraj Powierzchnia użytków rolnych w ha na 1 mieszkańca Ludność aktywna zawodowo w rolnictwie w % ogółu ludności Zużycie nawozów sztucznych w kg na 1 ha użytków rolnych Plony pszenicy w dt/ha Grunty orne na 1 ciągnik w ha Australia 22,7 2,2 4,0 17,0 153 Chiny 0,43 38,6 66,5 42,0 154 Dania 0,50 1,7 161,2 71,4 18,5 Kanada 2,18 1,1 37,7 26,2 62,3 Niemcy 0,21 1,0 162,7 81,7 12,5 Świat 0,81 21,1 28,2 29,4 52,6 a) Na podstawie tabeli podaj przykład kraju, który prowadzi ekstensywną gospodarkę rolną. Kraj:... b) Przedstaw dwa argumenty potwierdzające ekstensywny typ rolnictwa w wybranym przez Ciebie kraju. Argumenty: 1.... 2.... 9
Zadanie 14. (2 pkt) Diagram ilustruje strukturę zasiewów zbóż na świecie w latach 1998-2000. Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 30. Sorgo 6% Owies 2% Proso 5% 1%... pozostałe 8%... 33%... Kukurydza 21% 23%... Uzupełnij diagram, wpisując w wyznaczonych miejscach nazwy podanych zbóż. Zadanie 15. (2 pkt) jęczmień, pszenica, ryż, żyto Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 24. Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2002 r. Na podstawie: Świat w liczbach 2006/2007, WSiP, Warszawa 2006 Każdemu z wykresów przyporządkuj właściwy kraj, wybierając spośród podanych poniżej. Podaj po dwie cechy środowiska przyrodniczego, warunkujące strukturę użytkowania ziemi w krajach oznaczonych literami A i B. Irlandia, Szwecja, Węgry 10
Wykres A Kraj... Cechy środowiska przyrodniczego: 1.... 2.... Wykres B Kraj... Cechy środowiska przyrodniczego: 1.... 2.... Zadanie 16. (1 pkt) Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 25. W tabeli przedstawiono dane dotyczące rolnictwa wybranych krajów z lat 2005 2006. Kraj Zużycie nawozów sztucznych w kg/ha użytków rolnych Plony pszenicy w dt/ha Ludność aktywna zawodowo w rolnictwie na 100 ha użytków rolnych A 102,4 32,4 24,6 B 148,3 49,1 4,7 C 46,4 28,3 0,7 D 4,9 8,8 0,1 E 127,2 67,4 2,4 Na podstawie: Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, GUS, Warszawa 2007 Mały Rocznik Statystyczny Polski, GUS, Warszawa, 2007 Podaj litery, którymi oznaczono dwa kraje, charakteryzujące się najbardziej intensywnym rolnictwem. Oznaczenia literowe krajów:...,... 11
Zadanie 17. (2 pkt) Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 33. Do opisów regionów rolniczych dopisz ich nazwę. Nazwy regionów wybierz spośród podanych poniżej. Nazwy regionów: Australijsko-nowozelandzki, Północnoafrykański, Zachodnioeuropejski, Północnoamerykański, Ameryki Łacińskiej. Opisy regionów: A. Występuje tu duże zróżnicowanie rolnictwa: zarówno ekstensywne rolnictwo chłopskie, samozaopatrzeniowe, jak i wielkoobszarowa ekstensywna gospodarka rynkowa. Cechą charakterystyczną jest wysoki stopień koncentracji własności ziemi. Występują tu wielkie gospodarstwa indywidualne (latyfundia, hacjendy), plantacje. Region... B. Cechą regionu jest bardzo wysoki poziom mechanizacji i nakładów kapitałowych oraz wysoka wydajność. Występują tu wielkoobszarowe gospodarstwa, zwane farmami, które są wyspecjalizowane w różnych rodzajach produkcji rolnej, często w całości przeznaczanej na sprzedaż. Region... C. Występuje tu duży udział ekstensywnego pasterstwa. Koczowniczy chów związany jest z wędrówkami ludności za stadami zwierząt w poszukiwaniu pastwisk, co jest wymuszone panującym klimatem. Równocześnie na małym obszarze występuje gospodarka zmechanizowana. Region... D. Rolnictwo regionu jest uprzemysłowione, wysokotowarowe, wielkoobszarowe, co sprzyja mechanizacji. Na dużej powierzchni prowadzony jest ekstensywny wypas bydła lub owiec, a rolnictwo intensywne skupione jest na terenach nawadnianych wodami artezyjskimi. Region... 12