Formy współpracy międzysamorządowej w Greater Stavanger Area budowanie wspólnych instytucji Elita Cakule, Norweski Związek Władz Lokalnych i Regionalnych Tomasz Potkański, Związek Miast Polskich Serock, 19.05.2015
Greater Stavanger Area Aglomeracja Stavanger, 15 gmin, 400 000 mieszkańców, 170 000 miejsc pracy Historia i okoliczności podjęcia współpracy: Rolnictwo (kontynuacja ) Przemysł rybny puszki (koniec w 1960.) Wydobycie ropy (rozpoczęło się w 1967) Przemysł wydobywczy (rozwój w 1980. dziś firmy w GSA tworzą ok. 25% PKB) Co będzie następne? Innowacje Jak to osiągnąć: Współpraca sektora publicznego + prywatnego + uczelni wyższych > pomoc własnym firmom w rozwoju Wspólne instytucje Główne priorytety strategiczne dla GSA: Budowa strategii rozwoju, która pozwoli regionowi być konkurencyjnym na rynku krajowym i rynkach globalnych Budować przewagi konkurencyjne, podnosić jakość życia i być atrakcyjnym dla inwestorów i i nowych wykwalifikowanych mieszkańców Budowa zdolności do przewidywania zmian i adaptowania się do nich Przygotowanie wspólnej strategii rozwoju gospodarczego
Forus Business Park Spółka z o.o. należąca do 3 gmin: Stavanger (49%), Sandness (49%) i Sola (2%), działa tu 2500 firm pracuje 40 000 osób, klaster firm sektora naftowego i badawczego, uniwersytety, usługi ciąg wartości dodanej Historia: 3 gminy w 1990. zakupiły i przekazały spółce FBP teren, wybudowały infrastrukturę, a FBP zarządza i sprzedaje działki budowlane firmom oraz rozbudowuje infrastrukturę. FBP jest odpowiedzialne za promocję gospodarczą Aglomeracji Stavanger Właściciel GSA. Zarządzanie: Zarząd składa się z z-cą burmistrzów 3 gmin, spotyka się 1 x miesiąc, codzienne zarządzanie w ręku dyrektora zarządzającego i profesjonalnej administracji Finansowanie: Majątek 150 mln Euro, zysk roczny 20-25 mln Euro, reinwestowany w FBP Rola gmin: kontynuacja inwestycji w szkoły i transport publiczny w regionie Stavanger. Pracownicy FBP mieszkają na terenie wszystkich 15 gmin Podatek od nieruchomości 3 gminy, PIT i CIT 3 gminy
Greater Stavanger wspólna organizacja Status prawny jednostka organizacyjna spółki Forus Business Park, działająca w oparciu o porozumienie z 13 gminami organizacja działająca na rzecz rozwoju gospodarczego w regionie Stavanger. Misja: GS współpracuje z podmiotami z sektora badawczego, samorządowego i rządowego, zarówno w kraju jak i za granicą na rzecz tworzenia najlepszych możliwych warunków do rozwoju gospodarczego w regionie (analizy, lobbying, promocja, informacja dla inwestorów ale nie bezpośrednia pomoc inwestorom) Zarządzanie Zarząd (Burmistrzowie i ich z-cy), Dyrektor + 9 pracowników, 3 oddziały zagraniczne (5 pracowników) Finansowanie (budżet 2014 29 mln NOK = 15 mln PLN) Źródła: 50% gminy partnerskie (Stavanger składka 60 NOK/os, Sola i Sandness 30 NOK/os), inne mniej; Forus Business Park 24%, środki z projektów 26%). Wielkość składek gmin to zawsze gorący temat! Liczba głosów w zarządzie zależy od składki Każda z 13 gmin ma porozumienie z GSA (1 osoba w gminie jest odpowiedzialna z rozwój gospodarczy i ona jest partnerem dla pracowników GSA Zarząd zatwierdza co 4 lata Strategię Rozwoju Gospodarczego i roczny plan pracy
Sormarka Arena Budowa i zarządzania obiektami sportowymi zw. komunalny 4 gmin; Majątek (15000 m2 sala koncertowa/sportowa/lodowisko, boisko, 2 inne obiekty); Finansowanie: podział na koszty budowy (głównie Stavanger + państwo) i bieżące (64% Stavanger, 24% Sandness, 8% Sola, 4% Randaberg). Dochody związku: 60% własne i 40% dotacje z gmin i wysokości zgodnej z proporcjami udziałów; Zarządzanie: De-facto 2 związki komunalne. Jeden (3 obiekty- 4 gminy), drugi (1 obiekt 3 gminy, bowiem 4-ta gmina nie chciała się dołączyć); Dochody własne opłaty od 364 000 użytkowników; Obecnie budują 5-ty obiekt tor do wyścigów rowerowych (Cel: wyższa jakość życia).
Związek Komunalny IVAR (woda, kanalizacja, odpady) Przedsiębiorstwo międzygminne - 12 gmin, 210 pracowników Usługi: 46 mln m3 wody, 52 mln m3 of ścieków, 130 000 ton odpadów, 2 spalarnie odpadów, spółki-córki produkcja biogazu, usługi doradcze dla JST; Ciepło z 2 spalarni ogrzewa mieszkania w sąsiednich miejscowościach Opłaty od mieszkańców: woda (IVAR ma te same stawi dostawy wody dla 12 gmin, gminy mają różne stawi dla mieszkańców wg. realnych kosztów); Odpady stałe: gminy płacą do IVAR wg taryfy dwuczłonowej: stawka 1 per capita + stawka 2 waga 1 m3 odpadów (segregacja workowa) Podmioty komercyjne mają inne stawki na wodę/ściek i odbiór odpadów Wszystkie koszty inwestycji znajdują odzwierciedlenie w cenie (brak dotacji do IVAR) Zarządzanie: Zarząd składa się z reprezentantów gmin członkowskich + administracja
Rada Regionu Jaeren Jaeren to sub-region w południowej części Algomeracji Stavanger, składa się z 5 gmin wiejskich (50% mieszkańców GSA); Nieformalne ciało z długą tradycją współpracy działa od 1960.; Nie ma własnego sekretariatu, Rotacyjny przewodniczący co 2 lata (burmistrz jednej z 5 gmin, on organizuje spotkania); Rada omawia sprawy ważne dla 5 gmin które są przedmiotem wspólnego zainteresowania (plany rozwoju, oświata, planowanie przestrzenne, itd.) Jeśli członkowie (burmistrzowie) dojdą do wniosku, że należy podjąć konkretne formalne decyzje to przedstawiają radom swoich gmin odpowiednie projekty; Czasami tylko 4 lub 3 (z 5) gmin zgadzają się w jakiejś sprawie i wtedy współpraca w tym konkretnym zakresie obejmuje tylko te 4-3 gminy; Dotąd zidentyfikowano ok. 30 różnych zagadnień, które były przedmiotem takiej niesformalizowanych ustaleń koordynacyjnych. Jeśli jakieś działanie wymaga formalizacji (instytucjonalizacji) to podejmuje się kroki formalne (porozumienie, związek komunalny, wspólna spółka, itd.
Forum Jaeren Inicjatywa z zakresu PPP ulokowana na terenie gminy Time Spółka z.o. o. z kapitałem publicznym i prywatnych mająca na celu lokalny rozwój gospodarczy Misja połączyć lokalnych przedsiębiorców z kulturą i edukacją Etap 1: Forum otrzymało grunt od samorządu oraz gwarancje bankowe Etap 2: Forum wzięło kredyt i zbudowało bibliotekę i muzeum Etap 3: Forum sprzedało bibliotekę i muzeum samorządom lokalnym i wykorzystuje środki na budowę inkubatora przedsiębiorczości (wynajem dla lokalnych MŚP) Etap 4: Region Rogaland na tym terenie buduje liceum
Regionalna Rada Turystyki Stowarzyszenie non-profit 190 podmiotów prywatnych z sektora turystycznego (hotele, restauracje) oraz 14 gmin. Założone w 2004. Zatrudnia 9 osób. Budżet ok. 17 mln NOK (2,2 mln EURO); 2/3 środków ze składek członkowskich od podmiotów prywatnych (składka od 5000 NOK dla firmy jednoosobowej do 500 000 NOK dla dużej firmy), a 1/3 ze składek gmin siła głosu skalkulowana na podstawie składki, członkowie dostają zniżki Główny cel: marketing Regionu Greater Stavanger jako destynacji turystycznej Formy działalności (badania, analizy, marketing i promocja międzynarodowa, organizacja dużych wydarzeń odbywających się w rejonie Stavanger przyciągających gości, strona internetowa, informacja turystyczna) Stowarzyszenie działa na podstawie strategii pięcioletniej i rocznego biznesplanu Przykład celu strategicznego: zwiększyć liczbę turystów w hotelach podczas weekendów i latem, kiedy nie ma kongresów (np. poprzez weekendową turystykę miejską)
Sala Koncertowa Stavanger IKS: Sala Koncertowa w Stavanger zbudowana w 2012 przez IKS, który jest związkiem międzygminnym Stavanger próbowało przekonać 13 gmin, aby się włączyły; udało się tylko z regionem Koszt budowy - 153 mln Euro (50% Stavanger + 6% region + 20% państwo + 9% środki prywatne + 15% zwrotu VAT po rozpoczęciu działalności). Miasto i region sfinansowały tylko własne działania np. region koszt szkoły muzycznej. Jest to jedna z głównych atrakcji turystycznych miasta, zarówno dla zagranicznych, jak i krajowych turystów. W 2013 liczba widzów osiągnęła poziom 243 000, odbyło się 428 wydarzeń, obrót sięgnął 10 mln Euro, a nadwyżka netto: 290 000 Euro Zatrudnia tylko 30 osób i działa jedynie wykorzystując impresariat. Koszty operacyjne (80 mln NOK = 10 mln Euro), z czego: 13% grant miasta, 13% bilety, 13% sponsorzy prywatni, 61% dochody z wynajmu pomieszczeń koncertowych na różne wydarzenia