KOMUNIKAT nr 20 z posiedzenia Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego w dniu 3 lipca 2013 r.

KOMISJA KODYFIKACYJNA PRAWA BUDOWLANEGO KOMUNIKAT nr 20 z posiedzenia Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego w dniu 3 lipca 2013 r. Na dwudziestym posiedzeniu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego obecni byli: 1. prof. Zygmunt Niewiadomski - Przewodniczący Komisji 2. Janusz Żbik - Zastępca Przewodniczącego Komisji 3. Krzysztof Antczak - Sekretarz Komisji 4. prof. Tomasz Bąkowski 5. dr Andrzej Bratkowski 6. Robert Dziwiński 7. prof. Roman Hauser 8. prof. Hubert Izdebski 9. dr Adam Kowalewski 10. Anna Kubik 11. Maciej Lisicki 12. Eugeniusz Mzyk 13. dr Piotr Otawski 14. prof. Marek Szewczyk 15. Ryszard Trykosko 16. Łukasz Złakowski Obradom Komisji przewodniczył minister Janusz Żbik, następnie prof. Zygmunt Niewiadomski. Zastępca Przewodniczącego Komisji otworzył posiedzenie. Posiedzenie przeprowadzono zgodnie z przyjętym porządkiem: 1. Skutki prawne nielegalnych działań inwestora - minister Robert Dziwiński, wystąpienia uzupełniające: minister Janusz Żbik, prof. Marek Szewczyk. 2. Współdziałanie sektora publicznego z prywatnym w procesie inwestycyjnym - prezes Łukasz Złakowski, wystąpienie uzupełniające: prof. Zygmunt Niewiadomski. 3. Ustalenia i sprawy organizacyjne. 1

Minister Dziwiński rozpoczął prezentację projektu tez dotyczących skutków prawnych nielegalnych działań inwestora od wskazania, że od 1928 roku środki przeciwdziałania naruszeniu prawa w procesie budowlanym nie zmieniły się znacznie. Następnie omówił funkcjonujące obecnie regulacje ustawy - Prawo budowlane, wskazując na różnice między poszczególnymi przejawami nielegalnych działań inwestycyjnych. Przechodząc do zaprezentowanych tez zaznaczył na wstępie, że nie obejmują one tematyki, która zgodnie z ustaleniami Komisji znajdzie się w innych działach Kodeksu. Dotyczy to między innymi kwestii regulacji zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Pierwszą z zaprezentowanych instytucji jest uprawnienie organów nadzoru budowlanego do wstrzymania robót budowlanych, jeżeli w wyniku prowadzenia tych robót występuje stan zagrożenia życia lub zdrowia ludzi. Kolejne działania organów nadzoru budowlanego podejmowane są po usunięciu stanu zagrożenia. Następnie minister Dziwiński omówił instytucję materialnej samowoli budowlanej, tj. budowy obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganej zgody budowlanej wskazując, że pierwszym stosowanym środkiem będzie wstrzymanie, w drodze postanowienia, prowadzenia robót budowlanych oraz określenie przez organy nadzoru budowlanego wymagań dotyczących niezbędnych zabezpieczeń budowy. W razie stwierdzenia przez organ nadzoru budowlanego, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, że wybudowanie obiektu budowlanego lub jego części, spowodowałoby naruszenie przepisów powszechnie obowiązujących, w tym ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan taki obowiązuje dla danego terenu, lub przepisów urbanistycznych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem, organ ten orzeka, w drodze decyzji, nakaz rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części. W razie stwierdzenia przez organ nadzoru budowlanego, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, że wybudowanie obiektu budowlanego lub jego części, nie spowoduje naruszenia przepisów powszechnie obowiązujących (w tym ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo przepisów urbanistycznych), w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem, organ ten wszczyna postępowanie w sprawie legalizacji obiektu budowlanego lub jego części. Po wszczęciu postępowania, organ nadzoru budowlanego nakłada na inwestora obowiązek przedłożenia projektu budowlanego wraz ze sporządzonym operatem szacunkowym wartości obiektu budowlanego lub jego części po wybudowaniu. Następnie organ nadzoru budowlanego przekazuje operat szacunkowy, do organu podatkowego, który, po weryfikacji operatu, wymierza, w drodze decyzji, opłatę legalizacyjną w wysokości 50% wartości szacunkowej obiektu budowlanego lub jego części. Do opłaty legalizacyjnej, stosować się będzie odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa. Jeżeli inwestor nie przedstawi w wymaganym terminie projektu budowlanego lub odstąpi od legalizacji, organ nadzoru budowlanego nakazuje rozbiórkę obiektu budowlanego lub jest części. Zaprezentowane tezy omawiają także konsekwencje prowadzenia budowy obiektu budowlanego lub jego części na podstawie zgłoszenia budowy, w przypadku gdy wymagana jest decyzja o pozwoleniu na budowę są nimi: wstrzymanie, w drodze postanowienia, prowadzenia robót budowlanych i nałożenie obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub użytkowanie (jeżeli budowa została zakończona). Tezy utrzymują także instytucję istotnego odstępstwa od projektu budowlanego, przewidując w tym zakresie wezwanie inwestora do usunięcia stanu niezgodnego z przepisami. Nie zastosowanie się do wezwania skutkować może nałożeniem w drodze postanowienia obowiązku przedłożenia w określonym w terminie zamiennego projektu budowlanego przy jednoczesnym wstrzymaniu robót budowlanych. Za istotne odstępstwo wymierzana będzie kara administracyjna. Tezy przewidują także przypadek prowadzenia budowy z naruszeniem ustawy w sposób inny niż opisane powyżej - zasadą w tym przypadku będzie wezwanie od usunięcia stanu niezgodnego z prawem, a w przypadku nie zastosowania się do wezwania wstrzymanie budowy oraz możliwość orzeczenia nakazu rozbiórki. W razie stwierdzenia przez organ nadzoru budowlanego użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganej zgody na użytkowanie, organ ten wpisem do protokołu kontroli wezwie inwestora do zaprzestania użytkowania obiektu budowlanego lub jego części do czasu uzyskania wymaganej zgody na użytkowanie. W razie niezaprzestania użytkowania obiektu budowlanego lub jego części mimo wezwania 2

organ nadzoru budowlanego stwierdzi, w drodze postanowienia, nielegalne użytkowanie obiektu budowlanego lub jego części, określając, w przypadku budynku, wielkość nielegalnie użytkowanej powierzchni. Wymierzona kara administracyjna egzekwowana będzie w sposób analogiczny do opisanych wcześniej w tezach. Minister Dziwiński zwrócił szczególną uwagę na nowy system wyliczania wysokości opłaty legalizacyjnej. Zauważył, że dotychczasowe rozwiązania są krytykowane z uwagi na sztywny sposób ustalenia wysokości opłaty mimo zasadniczo różnych stanów faktycznych. W zakresie naruszeń prawa niepowodujących powstania stanu zagrożenia minister Dziwiński wskazał, że tezy proponują zasadę żółtej kartki" tj. wezwanie inwestora do usunięcia stanu niezgodnego z prawem - w formie wpisu do dziennika budowy z określonym terminem. Wykonanie wezwania oznacza, że nie prowadzi się dalszych czynności w sprawie. Następnie minister Dziwiński zaprezentował wystąpienie dyrektora Departamentu Infrastruktury Najwyższej Izby Kontroli, dotyczące funkcjonowania nadzoru budowlanego. Po wyświetleniu wystąpienia minister Dziwiński przeszedł do prezentacji projektu tez działu XVI Kodeksu, który zgodnie z propozycją ma regulować kwestie organów administracji publicznej w procesie budowlanym. Na wstępie wskazał, że wprowadzone kilkanaście lat temu rozwiązanie polegające na możliwości zawarcia dobrowolnych związków międzygminnych w celu realizacji zadań z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej nie sprawdziło się - należy mieć to na uwadze projektując rozwiązania Kodeksowe. Tezy zaproponowanego Działu XVI Kodeksu zachowują dotychczasowy podział administracji publicznej, działającej w sferze budownictwa, na organy administracji architektoniczno-budowlanej i organy nadzoru budowlanego. Organami tej administracji architektoniczno-budowlanej pozostaną starosta, wojewoda oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego. Ograniczeniu natomiast, w stosunku do stanu dotychczasowego, ulegnie zakres spraw, w których organem pierwszej instancji jest wojewoda. Istotne zmiany dotyczyć będą organizacji nadzoru budowlanego i polegają na wydzieleniu go ze struktur administracji zespolonej. Wykonywanie zadań nadzoru budowlanego wymaga bowiem szerokiej wiedzy technicznej i prawnej. Należy zauważyć, że ocena zjawisk technicznych w budownictwie związana jest z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Dotychczas wyróżniano dziewięć specjalności w uprawnieniach budowlanych. Rzeczą oczywistą jest zatem, że w jednostkach nadzoru budowlanego powinny być stworzone możliwości zatrudnienia osób posiadających uprawnienia budowlane w każdej z tych specjalności. Niezbędne jest również zapewnienie zatrudnienia w nich odpowiedniej liczby osób przygotowanych do właściwego orzecznictwa administracyjnego i obsługi prawnej. Kilkuosobowe jednostki organizacyjne tych kryteriów spełniać nie mogą, natomiast możliwości takie miałyby jednostki ok. dwudziestoosobowe. Osiągnięcie celów reformy nadzoru budowlanego nastąpi poprzez wyłączenie ze struktur administracji zespolonej tych organów, działających na szczeblu powiatowym i utworzenie w ich miejsce okręgowych inspektoratów nadzoru budowlanego, działających na obszarze kilku powiatów. W ten sposób zamiast 378 powiatowych inspektoratów nadzoru budowlanego funkcjonować będzie ok. 100 okręgowych inspektoratów. Rozwiązanie to powinno zapewnić obniżenie kosztów funkcjonowania jednostek, skoncentrowanie, a przez to bardziej racjonalne gospodarowanie środkami budżetowymi i, co za tym idzie, przeznaczenie faktycznie większej ilości środków finansowych na działalność merytoryczną. Utworzenie okręgowych inspektoratów nadzoru budowlanego wymagać będzie wydzielenia nadzoru budowlanego ze struktur administracji zespolonej, dzięki czemu zapewni się też odpowiednią niezależność tych służb od różnorakich uwarunkowań lokalnych (do wyłącznej kompetencji organów nadzoru budowlanego należą między innymi sprawy w zakresie utrzymania obiektów budowlanych, w tym również stanowiących własność lub będących w zarządzie gmin i powiatów - właściwe wykonywanie tych zadań, w przeważającej mierze o charakterze kontrolnym i inspekcyjnym, wymaga niezależności organów nadzoru budowlanego od jednostek samorządu terytorialnego). Zmiany te umożliwią faktyczne wzmocnienie kadrowe organów nadzoru budowlanego przy znacznym ograniczeniu środków budżetowych niezbędnych na nowe etaty. Okręgowi inspektorzy nadzoru budowlanego przejmą wszystkie dotychczasowe kompetencje powiatowych inspektorów nadzoru budowlanego. Proponuje się także przekształcenie służby nadzoru 3

budowlanego w służbę mundurową, co powinno znacznie ułatwić działalność inspekcyjno-kontrolną oraz podnieść bezpieczeństwo funkcjonariuszy nadzoru budowlanego. Istotna zmiana będzie dotyczyła kompetencji konserwatorów zabytków - w stosunku do obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków zadania i kompetencje organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego będą wykonywać wojewódzki i generalny konserwator zabytków. W dziedzinie górnictwa (w stosunku do obiektów i robót w zakładach górniczych) funkcje te pełnić będą natomiast (tak jak obecnie) organy nadzoru górniczego. Minister Janusz Żbik w wystąpieniu uzupełniającym wskazał na toczące się od lat dyskusje o stanie finansowym i organizacyjnym służb nadzoru budowlanego. Zauważył, że Komisja Kodyfikacyjna ma okazję zająć jednoznaczne stanowisko w zakresie kierunku modelowych zmian w nadzorze budowlanym nawet jeśli uzna, że nie powinno to być materią Kodeksu budowlanego. Materiał zaprezentowany przez ministra Dziwińskiego został przez ministra Żbika oceniony pozytywnie. Minister Żbik wskazał jednak na konieczność dokonania kilku poprawek w projekcie tez. Zauważył, że Dział XIV powinien być poszerzony o kwestię środków przeciwdziałania samowoli urbanistycznej, które obecnie uregulowane są w art. 59 ustawy o plonowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wniósł także o rozważenie odpowiedniej regulacji kwestii nielegalnej zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części - należy znaleźć na te regulacje miejsce w Kodeksie. Minister Żbik zauważył również, że w projektowanej regulacji duże znaczenie nabierze instytucja milczącej zgody budowlanej - z uwagi na to należy przewidzieć analogiczne konsekwencje wynikające z samowoli budowlanej, niezależnie od formy udzielenia zgody budowlanej. Ponadto zaproponował, aby milcząca zgoda budowlana stanowiła formę rozstrzygnięcia, co wprost wskaże Kodeks. Takie rozwiązanie pozwoli na skuteczne działanie nadzoru budowlanego w przypadku wyeliminowania milczącej zgody budowlanej z obrotu prawnego po wybudowaniu obiektu. W zakresie propozycji brzmienia tez Działu XVI minister Żbik zaproponował umieszczenie projektowanych tez w Dziale IV. Prof. Marek Szewczyk w wystąpieniu uzupełniającym poparł propozycje zaprezentowane przez ministra Dziwińskiego oraz ministra Żbika, a ponadto przedstawił swoje uwagi, podnosząc konieczność szerokiej regulacji samowoli budowlanej, jako naruszenia wszelkich norm kodeksu budowlanego (także samowola urbanistyczna). Poparł pomysł przeniesienia kompetencji nadzoru urbanistycznego z poziomu gminy do nadzoru budowlanego. Często bowiem w małej gminie trudno o obiektywne działanie organu o charakterze nadzorczym. Poparł także pomysł umundurowania formacji nadzoru budowlanego. Wskazał, że należy odróżnić samowolę formalną od samowoli materialnej - kryterium odróżnienia obecnie obowiązujące jest odpowiednie. Obecnie obowiązująca opłata legalizacyjna ma określone cele represyjne i prewencyjne. Jednak osiągnięcie tych celów może nastąpić przy odpowiedniej wysokości kar. Można zatem - wskazał rozważyć instytucję negocjacji wysokości kary. Odnośnie statusu prawnego nieruchomości wybudowanych na podstawie zgody budowlanej, która następnie została wyeliminowana z obrotu prawnego - prof. Szewczyk zauważył, że kwestia ta istotnie wiąże się z rozbieżnościami w orzecznictwie, jednak uznał, że kwestia ta nie musi być regulowana w Kodeksie. Odpowiedniej interpretacji przepisów dokonają w tym zakresie organy administracji publicznej oraz sądy administracyjne. Przewodniczący Komisji przedstawił problemy, które wyłoniły się po prezentacji materiału. Po pierwsze, wydaje się, że dzielenie procesu inwestycyjno-budowlanego na część budowlaną i urbanistyczną nie powinno mieć miejsca w Kodeksie, należy bowiem integrować rozwiązania prawne z każdego etapu inwestowania. Nielegalne działania inwestora z Działu XIV dotyczyć powinny zatem nieprawidłowości na każdym etapie. Ponadto Przewodniczący Komisji wyraził wątpliwość, czy przedmiotem regulacji Kodeksu powinien być ustrój organów nadzoru budowlanego. Kwestia ta została w zasadzie przesądzona negatywnie, ale wciąż pozostają wątpliwości co do tego zagadnienia. Proponowane rozwiązania z zakresu nadzoru budowlanego można bowiem zrealizować jedynie w przypadku określonej organizacji służb tego nadzoru. Wskazał ponadto, że dzisiejsze rozwiązania prawne z zakresu nadzoru budowlanego są dobre, nie należy więc zmieniać ich w sposób zasadniczy, jednak możliwe jest dokonanie określonych udoskonaleń. 4

Należy w szczególności rozważyć model odpowiedzialności za samowolę budowlaną - czy ma być ona uznana za wykroczenie lub przestępstwo, obok odpowiedzialności administracyjnej. Prof. Bąkowski również przedstawił swoje uwagi do zaprezentowanego materiału. Zauważył, że należy uregulować odpowiednią terminologię aktów administracyjnych w postępowaniach wszczynanych w wyniku nielegalnych działań inwestora. Zauważył, że powinny one być wydawane w formie decyzji administracyjnych, gdyż mają skutki materialnoprawne. Kolejna kwestia to model sankcjonowania samowoli budowlanej. Prof. Bąkowski w tym zakresie zauważył, że kara administracyjna nie zawsze ma charakter sankcji mniej dolegliwej niż kara za wykroczenie. W przypadku wykroczenia bowiem orzeka sąd powszechny, zaś kary administracyjne kontrolowane są przez sąd w innej fazie postępowania i w innym zakresie. Kara administracyjna wzbudza wątpliwości konstytucyjne, pomimo dotychczasowych pozytywnych opinii Trybunału Konstytucyjnego. W związku z tym można rozważyć określenie samowoli budowlanej jako wykroczenia. Kolejna kwestia to opłata legalizacyjna czy ma być sankcją podobną do kary administracyjnej? Wysokość opłaty legalizacyjnej powinna wynikać z uzasadnionych kosztów, które powinien ponieść inwestor z uwagi na naruszenie przepisów i konieczność przywrócenia stanu zgodności z prawem. Pozytywnie ocenił, aby elementem tego swoistego zadośćuczynienia" był obowiązek sporządzenia projektu budowlanego. Należy zauważyć, że nadmierny fiskalizm projektowanej regulacji będzie podnoszony jako wada Kodeksu. Należy również pamiętać, że odpowiedzialność administracyjna jest co do zasady obiektywna, odmiennie od wykroczeń i przestępstw. Prof. Bąkowski przechodząc do propozycji tez Działu XVI wniósł o rozważenie całościowego spojrzenia na Kodeks i rozstrzygnięcia, na którym poziomie samorządu terytorialnego mają być rozstrzygane zasadnicze etapy procesu inwestycyjnobudowlanego. Zaproponował w tym zakresie współdziałanie Komisji z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego, przykładowo na forum Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zauważył ponadto, że z punktu widzenia zasad legislacji w Kodeksie nie powinno być rozdziału poświęconego ustrojowi organów. Wskazał, że likwidacja struktur powiatowych nadzoru budowlanego może nie być dobrze przyjęta. Wobec niemożności skompletowania przez nadzór budowlany fachowej kadry prof. Bąkowski zaproponował korzystanie z ekspertów zewnętrznych na podstawie umów cywilnoprawnych. Prof. Niewiadomski przypomniał, że organizacje skupiające jednostki samorządu prezentowały swoje stanowiska i postulaty odnośnie Kodeksu na posiedzeniach Komisji. terytorialnego Minister Bratkowski zauważył, że w zakresie regulacji nielegalnego przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego obecnie ukształtowało się pojęcie nieruchomości w stanie deweloperskim", które zakłada przekazanie własności niewykończonych i nie oddanych do użytkowania budynków. Kolejny przykład to zablokowanie przekazania do użytkowania jednego ze stadionów wskutek negatywnej opinii Policji, mimo, że obiekt był bezpieczny z budowlanego punktu widzenia. Należy zatem odróżnić te kwestie. Kolejnym problemem jest rozruch przedsięwzięć budowlanych, który stanowi coś innego niż odbiór w rozumieniu budowlanym. Kodeks budowlany ma uchylić ustawę - Prowo budowlane, należy więc znaleźć miejsce dla regulacji ustroju organów procesu budowlanego. Komisja powinna zatem sporządzić również projekty ustaw towarzyszących w przypadku, gdy ustrój ten nie zostanie uregulowany w Kodeksie. Należy rozważyć jaki ma być model nadzoru budowlanego. Minister Bratkowski przedstawił obawy związane z pomysłem likwidacji organów nadzoru budowlanego na poziomie powiatu. W konkluzji wniósł o uregulowanie kwestii ustroju organów administracji budowlanej w Kodeksie budowlanym. Odnośnie rodzaju sankcji za samowolę budowlaną minister Bratkowski opowiedział się za karami wymierzanymi w oparciu o przepisy ordynacji podatkowej oceniając to rozwiązanie jako najskuteczniejsze. Prof. Roman Hauser opowiedział się za nie regulowaniem kwestii ustroju organów w Kodeksie budowlanym. W kwestii kar administracyjnych opowiedział się przeciwko pomysłowi ich szerszego stosowania. Ocenił, że funkcjonowanie instytucji kar administracyjnych jest trudne do pogodzenia z zasadami konstytucyjnymi, zwłaszcza wobec wysokości tych kar. Zaproponował odejście od tej koncepcji i przekazanie organowi administracji kompetencji do orzeczenia kary w odpowiedniej wysokości wraz z uzasadnieniem i możliwością kontroli sądowej. Dodał, że w kwestii uznania zgody budowlanej za 5

rozstrzygnięcie nie może zaakceptować tej koncepcji. Uznał, że obywatel działa w zaufaniu do administracji i trudno go obarczać konsekwencjami za błędy tej administracji. Dr Adam Kowalewski pozytywnie ocenił tezy w części dotyczącej nielegalnych działań inwestycyjnych. Zauważył, że sporządzenie projektu budowlanego nie jest żadną formą kary, lecz umożliwia dokończenie inwestycji. Należy ustalić maksymalny i minimalny poziom kar administracyjnych za naruszenie przepisów, natomiast należy też mieć na uwadze skalę zjawiska samowoli budowlanej w Polsce. Dodał, że Kodeks będzie podlegał ocenie politycznej, zwłaszcza w części urbanistycznej, która przewiduje daleko idące ograniczenia w prawie zabudowy. Dr Kowalewski wskazał ponadto, że analizy wymaga ukształtowanie struktury organów urbanistycznych - tego elementu zabrakło w zaprezentowanych tezach Działu XVI. Podejmując kwestię inspektorów nadzoru budowlanego zauważył, że w Niemczech ekspertyzy i oceny techniczne sporządzano na koszt inwestora, wchodziły one następnie w skład zgody budowlanej. Podobny model można zastosować do oceny zrealizowanej części robót. Pytanie zasadnicze brzmi: jaki jest wymagany poziom zatrudnienia organów administracji publicznej, umożliwiający skuteczną realizację zadań wynikających z Kodeksu. Dodał, że Komisja ma obowiązek zaprojektowania struktury organów administracji, która będzie dopasowana do rozwiązań kodeksowych, natomiast kwestia umiejscowienia tego modelu w Kodeksie lub poza nim powinna być oceniana po zaprezentowaniu rozwiązań. Prezes Łukasz Złakowski ocenił pozytywnie zaprezentowany materiał. W zakresie opłat za nielegalne działania inwestora zauważył, że niezbędne jest zróżnicowanie poziomów tych opłat na podstawie kryteriów, np. charakteru samowoli, typu inwestycji. Zauważył, że czasem do samowoli budowlanej w pewien sposób przyczynia się organ pozostający w bezczynności. Odnośnie kwestii ustrojowych wskazał, że umiejscowienie tych rozwiązań jest drugorzędne, bowiem Komisja i tak musi zająć się tym zagadnieniem. W celu uniknięcia podziałów procesu inwestycyjnego w Kodeksie powinno się zmierzać do skupienia uprawnień na jednym poziomie samorządu terytorialnego. Natomiast nadzór budowlany powinien być odseparowany od administracji samorządowej. Przypomniał także ideę zlecania pewnych zadań w procesie inwestycyjno-budowlanym podmiotom prywatnym, co da nadzorowi budowlanemu narzędzia skutecznego działania. Minister Piotr Otawski poparł potrzebę regulacji ustroju organów administracji - niezależnie od miejsca tej regulacji. Poparł również utworzenie okręgowych inspektoratów nadzoru budowlanego. Wskazał jednak, że Minister Administracji i Cyfryzacji dąży obecnie do silniejszego zespolenia administracji terenowej, co może uniemożliwić wdrożenie tego rozwiązania. Uznał, że samowola budowlana powinna wiązać się wyłącznie z odpowiedzialnością administracyjną. Dodał, że należy uregulować kwestię oceny oddziaływania na środowisko w przypadku samowoli budowlanej. Sprawa ta budzi bowiem wątpliwości w orzecznictwie. Przyjęcie zaś poglądu, że można dokonać oceny oddziaływania na środowisko po wybudowaniu obiektu budowlanego oznacza, że nie można zrealizować jednego z jej wariantów, gdyż inwestycja de facto została już zakończona. Minister Dziwiński zauważył, że należy przeformułować decyzję środowiskową tak, aby określała ona dodatkowe elementy w stosunku do stanu obecnego. Prof. Hubert Izdebski zauważył, że w obecnych kodeksach nie ma zasad ustrojowych, żaden też nie reguluje łącznie prawa materialnego i proceduralnego. Takie połączenie jest zaś obecne w aktach ustawowych rangi prawa". Zaproponował w związku z tym podział na księgi - druga z nich regulowałaby ustrój organów. Kolejną kwestią są kary administracyjne - prof. Izdebski zauważył, że wprowadzenie elementów uznaniowych przy ich wymierzaniu wymaga określenia kryteriów, zgodnie z zasadą proporcjonalności, która obowiązuje przy tworzeniu i stosowaniu prawa. Jednym z kryteriów powinien być stopień zawinienia. Ostatnią kwestią jest problem podniesiony przez ministra Żbika - jaki model przyjąć dla milczącej zgody budowlanej, w jaki sposób eliminować ją z obrotu prawnego w trybie nadzwyczajnym. Brak rozwiązań oznacza dalsze problemy w praktyce stosowania tych przepisów. Nie można jednocześnie polegać jedynie na instytucji wywłaszczenia prawa. 6

Minister Robert Dziwiński wskazał, że w takiej sytuacji należy ustalić, czy obiekt budowlany nie narusza przepisów, natomiast pytanie brzmi: jaką odpowiedzialność za bezprawne rozstrzygnięcie powinien ponieść organ. Przewodniczący Ryszard Trykosko zwrócił uwagę na konieczność wzmocnienia pozycji nadzoru budowlanego, skoro bowiem w procesie budowlanym następują uproszczenia proceduralne, to należy połączyć to rozwiązanie z silną kontrolą następczą. W nadzorze budowlanym powinna pracować szeroka gama specjalistów z wielu dziedzin, zdolnych do podejmowania decyzji prawnych i technicznych. Opowiedział się jednocześnie za umiejscowieniem ustroju nadzoru budowlanego w Kodeksie. Prezydent Maciej Lisicki uznał, że ustrój nadzoru budowlanego powinien pozostać poza Kodeksem, przy czym narzędzia sprawowania nadzoru muszą być w Kodeksie. Odnośnie sankcji za nielegalne działania ocenił, że powinny być one wskazane opisowo, nie kwotowo, aby zapewnić stabilność rozstrzygnięć (np. przez odniesienie do wartości obiektu). Nacisk na kontrolę następczą i ułatwienia dla inwestora oznaczają jednocześnie większe sankcje dla inwestora. Dotyczy to także decyzji środowiskowej, próba obejścia regulacji w tym zakresie powinna się wiązać z określonymi konsekwencjami. Prof. Marek Szewczyk przypomniał, że w rozporządzeniu Prezydenta RP z 1928 roku oraz w Kodeksie postępowania administracyjnego są uregulowane kwestie właściwości organów, poprzez wskazanie organów wykreowanych mocą innych ustaw. Minister Robert Dziwiński podsumował dyskusję zwracając uwagę na szereg kwestii. Po pierwsze, Komisja, poza uwarunkowaniami politycznymi, powinna także zwracać uwagę na uwarunkowania budżetowe, związane ze stanem finansów publicznych. Jednocześnie to Komisja Kodyfikacyjna musi przeforsować określone rozwiązania organizacyjne. Nielegalna zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego zostanie dopisana do regulacji Działu XIV. Odnośnie działań nadzoru budowlanego po stwierdzeniu nieważności zgody budowlanej - procedury istnieją już obecnie, należy jednak rozważyć w jakim stopniu zostanie wprowadzona zasada odpowiedzialności organu za wyeliminowane z obrotu prawnego rozstrzygnięcia. Rozwiązania te powinny się jednak znaleźć poza działem mówiącym o nielegalnych działaniach inwestora, bowiem takie działania nie miały miejsca. Co do samowoli urbanistycznej - minister Dziwiński wyraził wątpliwości, czy powinna być ona w zakresie kompetencji organów nadzoru budowlanego, czy też raczej organu odpowiedzialnego za władztwo planistyczne. W zakresie przepisów dotyczących organizacji organów nadzoru budowlanego poparł koncepcję Księgi II Kodeksu. Można wskazał - sprawdzić, w jaki sposób ten problem rozwiązała Komisja Kodyfikacyjna Prawa Morskiego. W kwestii rodzaju odpowiedzialności za nielegalne działania inwestora - trudno zaakceptować rozwiązanie, w którym kwestię winy bądź umyślności oceniają inżynierowie. Kara administracyjna spełnia dobrze funkcje represyjne i prewencyjne. Czyny związane z katastrofą budowlaną powinny zostać jako jedyne zachowania opisane przez prawo karne. Odnośnie zróżnicowania opłat zauważył, że model powiązania wysokości opłaty z wartością inwestycji to element zapewniający niezbędną elastyczność. Komisja podjęła następujące rozstrzygnięcia: 1. Zaprezentowany projekt tez zyskuje akceptację. Niezbędne są uzupełnienia projektu tez, w szczególności zmierzające do całościowego ujęcia zagadnień nielegalnych działań w całym procesie inwestycyjno-budowlanym. 2. Kodeks ureguluje problematykę ustroju organów procesu budowlanego w ograniczonym, podstawowym zakresie. Możliwe jest umieszczenie tej regulacji w Dziale IV, zaś szczegółowe decyzje dotyczące zakresu uregulowania zostaną podjęte w terminie późniejszym. 3. Nielegalne działania inwestycyjne ulegną depenalizacji, przy czym materialna samowola budowlana zostanie uznana za wykroczenie. Inne naruszenia przepisów w procesie budowlanym nie będą uznawane za wykroczenia. 4. Nastąpi rezygnacja z kar administracyjnych na rzecz opłat legalizacyjnych. 5. Organy nadzoru budowlanego będą funkcjonowały w ramach niezespolonej administracji rządowej. 7

Prezes Łukasz Złakowski zaprezentował projekt tez Działu IX Kodeksu - współdziałanie sektora publicznego z sektorem prywatnym w procesie inwestycyjnym. Pierwszy z zaprezentowanych rozdziałów dotyczy zasad realizacji infrastruktury technicznej i społecznej. Otwiera go teza ogólna, stanowiąca, że każda inwestycja wymaga zapewnienia niezbędnej infrastruktury technicznej, a w przypadkach wskazanych przez Kodeks, również infrastruktury społecznej. Następnie wskazuje się, że zakres niezbędnej infrastruktury technicznej oraz społecznej dla danego terenu określają akty planistyczne, uwzględniające w tym zakresie ustalone przez Kodeks standardy urbanistyczne dla poszczególnych rodzajów terenów, zaś brak realizacji niezbędnej infrastruktury technicznej skutkuje brakiem możliwości przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego. Prezes Złakowski przypomniał, tezę części ogólnej, stanowiącą, że inwestor ma prawo dostępu do niezbędnej infrastruktury technicznej i społecznej w obszarze urbanizacji, przy czym dodał, że obowiązek realizacji przez gminę infrastruktury technicznej i społecznej w granicach obszaru urbanizacji nie zwalnia właścicieli z obowiązku partycypacji w kosztach realizacji infrastruktury w granicach i na warunkach określonych w Kodeksie. Zaprezentowane tezy wskazują, że partycypacja właścicieli w kosztach realizacji infrastruktury technicznej i społecznej ma charakter finansowy i polega na wnoszeniu opłaty adiacenckiej lub opłaty przyłączeniowej na warunkach i w zakresie określonym w tezach. Inwestor, realizując infrastrukturę techniczną i społeczną na własny koszt w obszarze urbanizacji, ustala z gminą zasady i zakres rozliczenia nakładów w zawieranej umowie infrastrukturalnej. Umowa infrastrukturalna zawierana jest w ramach procedury zatwierdzania opracowanego przez inwestora urbanistycznego projektu realizacyjnego (UPR). Źródłami finansowania infrastruktury technicznej i społecznej w granicach obszaru urbanizacji są: zabezpieczone w wieloletnich prognozach finansowych środki własne gminy, dotacje celowe z budżetu państwa oraz środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych nie podlegających zwrotowi; planowane wpływy z opłaty adiacenckiej z terenu objętego planem miejscowym; dodatkowe wpływy z podatku od nieruchomości w związku z wejściem w życie planu miejscowego; pokrycie części lub całości kosztów przez inwestora na podstawie zawartej umowy infrastrukturalnej. Źródła te określane są w stanowiącej załącznik do planu miejscowego prognozie skutków finansowych. Rozdział kończy tez stanowiąca, że poza obszarami urbanizacji koszty doprowadzenia infrastruktury obciążają inwestora, przy czym regułą ta nie dotyczy nieruchomości wykorzystywanych na cele rolne i leśne, jeżeli realizacja inwestycji jest zgodna z krajowymi przepisami urbanistycznymi dla obszarów o ograniczonej zabudowie. Rozdział 2 zaprezentowanych tez poświęcony jest problematyce opłat związanych ze zrealizowaniem infrastruktury technicznej. Zawarte w nim regulacje dotyczące obowiązków właścicieli, stosuje się również do użytkowników wieczystych nieruchomości gruntowych, którzy na podstawie odrębnych przepisów nie mają obowiązku wnoszenia opłat rocznych za użytkowanie wieczyste lub wnieśli, za zgodą właściwego organu, jednorazowo opłaty roczne za cały okres użytkowania wieczystego. Zasada ogólna dotycząca opłaty adiacenckiej stanowi, że jeżeli infrastruktura techniczna i/lub infrastruktura społeczna została zrealizowana ze środków gminy, właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej i społecznej (przez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich). Opłata adiacencka wynosi 50% kosztów realizacji urządzenia infrastruktury technicznej lub społecznej, w części, w jakiej służyć będzie ono danemu właścicielowi. Decyzję w sprawie określenia wysokości opłaty adiacenckiej dla danej nieruchomości, właściwy organ wydaje w terminie 3 miesięcy od daty stworzeniu warunków: podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej; do korzystania z wybudowanej drogi lub do korzystania ze zrealizowanej infrastruktury społecznej. Opłata adiacencka może być, na wniosek właściciela nieruchomości, rozłożona na raty roczne płatne w okresie do 10 lat. Następnie omówiona jest instytucja opłaty przyłączeniowej. Zgodnie z zasadą ogólną, jeżeli infrastruktura techniczna i/lub społeczna zostały zrealizowane przez inwestora w zakresie i na zasadach określonych w umowie infrastrukturalnej, właściciele nieruchomości podłączanych do urządzeń zrealizowanych przez inwestora zobowiązani są do wniesienia opłaty przyłączeniowej. Opłacenie przez zobowiązany podmiot 8

opłaty przyłączeniowej jest warunkiem podłączenia nieruchomości do tak zrealizowanych urządzeń. Właściciel zainteresowany podłączeniem do urządzeń występuje do organu wykonawczego gminy z wnioskiem o ustalenie opłaty przyłączeniowej. Organ wykonawczy gminy, w drodze decyzji, ustala wysokość opłaty przyłączeniowej. Opłata przyłączeniowa wynosi 50% kosztów realizacji urządzeń, w części, w jakiej służyć będą one wnioskodawcy. Jeżeli właścicielem podłączającym się do urządzeń jest inwestor, który zrealizował urządzenia na podstawie umowy infrastrukturalnej, decyzja o ustaleniu opłaty przyłączeniowej podlega kompensacie z należnościami inwestora z tytułu realizacji infrastruktury. Rozdział 3 projektu tez poświęcony jest instytucji Urbanistycznego Planu Realizacyjnego (UPR). UPR stanowi fakultatywny instrument lokalizacji inwestycji na wyznaczonych w studium obszarach zabudowanych oraz obszarach rozwoju zabudowy. Tryb UPR stosuje się w przypadkach, w których władze gminy uznają, że zaangażowanie finansowe prywatnego inwestora przyspieszy proces realizacji infrastruktury technicznej oraz społecznej dla danego obszaru, a inwestor zaakceptuje określone przez gminę warunki w tym zakresie. Ustalenie i akceptacja warunków realizacji infrastruktury technicznej i społecznej, w tym zasad finansowania i rozliczania poniesionych nakładów oraz parametrów technicznych oraz wytycznych w zakresie podłączenia do istniejącej infrastruktury następuje w zawieranej w ramach procedury UPR umowie infrastrukturalnej. Procedurę UPR kończy zatwierdzenie urbanistycznego projektu realizacyjnego w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja w sprawie zatwierdzenia urbanistycznego projektu realizacyjnego stanowi zgodę budowlaną wystarczającą do przystąpienia do robót budowlanych. W przypadkach przewidzianych przez prawo, w ramach procedury przeprowadzane jest również postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Procedura UPR podejmowana jest na terenach zabudowanych z inicjatywy inwestora lub gminy, natomiast na terenach rozwoju zabudowy-wyłącznie z inicjatywy gminy. Następnie prezes Złakowski omówił procedurę UPR w wariancie realizacji Planu z inicjatywy inwestora, wskazując, że rozpoczyna ją zgłoszenie przez inwestora organowi wykonawczemu gminy zamiaru opracowania projektu urbanistycznego projektu realizacyjnego. W zgłoszeniu zawarta jest koncepcja zagospodarowania terenu, podstawowa charakterystyka planowanej inwestycji - gabaryty obiektów budowlanych, intensywność wykorzystania terenu, itp., a także zapotrzebowanie na infrastrukturę społeczną oraz techniczną zgodne z parametrami określonymi dla danego obszaru oraz strefy użytkowania w studium. Organ wydaje decyzję odmowną (zamykającą możliwość realizacji inwestycji w ramach opisywanej procedury) w przypadku stwierdzenia, że: wniosek dotyczy terenu znajdującego się poza wyznaczonymi w studium obszarami zabudowanymi lub obszarami rozwoju zabudowy; w stosunku do danego terenu istnieje ustawowy obowiązek sporządzenia planu miejscowego; w stosunku do danego terenu toczy się procedura w sprawie uchwalenia mpzp/lub w określonym w terminie 30 dni od daty zgłoszenia zamiaru opracowania urbanistycznego projektu realizacyjnego przez inwestora, rada gminy podejmie stosowną uchwałę w sprawie lub na podstawie innych - określonych przez Kodeks - przesłanek, w tym oceny zgodności propozycji z polityką przestrzenna gminy. W przypadku gdy organ nie wydał decyzji odmownej, przeprowadza się konsultacje społeczne zamierzeń objętych zgłoszeniem inwestora - otrzymane wnioski wraz z własnym stanowiskiem w tym zakresie przekazuje inwestorowi. W wyniku przeprowadzonych konsultacji społecznych gmina może w terminie określonym w Kodeksie uchwalić dla obszaru objętego zgłoszeniem inwestora lokalne przepisy urbanistyczne, które doprecyzują ramy planowanej inwestycji. Następnie inwestor występuje do właściwych jednostek organizacyjnych o określenie warunków przyłączenia obiektów objętych projektem do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz dróg lądowych. Inwestor może we wniosku określić proponowane warunki przyłączenia. Jeżeli właściwa jednostka organizacyjna nie określi przedmiotowych warunków w terminie 30 dni od wniosku inwestora, warunki uznaje się za określone zgodnie z wnioskiem inwestora. Po uzyskaniu warunków technicznych, strony zawierają umowę infrastrukturalną, określającą zakres i harmonogram prac dotyczących realizacji związanych z inwestycją niezbędnych urządzeń infrastruktury technicznej oraz społecznej oraz zasady rozliczenia kosztów. Po zawarciu umowy infrastrukturalnej, inwestor składa kompletny projekt urbanistycznego projektu realizacyjnego. UPR zatwierdzany jest w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja o 9

zatwierdzeniu urbanistycznego projektu realizacyjnego umożliwiająca rozpoczęcie robót budowlanych nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Jeżeli zamierzona inwestycja jest nie w pełni zgodna z lokalnymi przepisami urbanistycznymi, lub krajowymi przepisami urbanistycznymi, ale: nie jest sprzeczna ze wskazaniami studium, w szczególności z określoną dla danego obszaru strefą użytkowania; w toku przeprowadzonej procedury uzyskała akceptację w ramach konsultacji społecznych; inwestor posiada tytuł do dysponowania nieruchomością objętą UPR na cele budowlane, wtedy organ zatwierdzając urbanistyczny projekt realizacyjny może dokonać odstępstwa od ustaleń lokalnych przepisów urbanistycznych lub krajowych przepisów urbanistycznych. Procedura UPR może być także realizowana z inicjatywy gminy. W takim wypadku procedurę rozpoczyna przeprowadzenie konsultacji społecznych dotyczących planowanej inwestycji. Następnie gmina przeprowadza otwarte postępowanie na sporządzanie projektu urbanistycznego projektu realizacyjnego (podając charakterystykę i program zamierzenia - zgodne z parametrami określonymi w studium oraz uwzględniając wyniki przeprowadzonych konsultacji społecznych). Wybór partnera następuje w trybie przepisów o partnerstwie publiczno-prywatnym. Kolejne etapy procedury UPR prowadzonej z inicjatywy gminy są identyczne jak opisane w tezach dotyczących procedury prowadzonej z inicjatywy inwestora. Zaprezentowany projekt tez reguluje także problematykę umowy infrastrukturalnej. W umowie tej inwestor ustala z gminą zasady rozliczenia kosztów oraz zakres prac dotyczących realizacji związanych z inwestycją niezbędnych urządzeń infrastruktury technicznej oraz społecznej. Zawarcie umowy infrastrukturalnej, w przypadku inwestycji planowanej w granicach obszaru urbanizacji jest obowiązkowe, chyba że istniejąca infrastruktura jest wystarczająca dla zamierzenia inwestycyjnego lub realizacja infrastruktury technicznej i społecznej nastąpi wyłącznie ze środków gminy. Koszty realizacji przez inwestora urządzeń infrastruktury technicznej rozliczane są wyłącznie w części ustalonej w umowie infrastrukturalnej. Ustalenia zawarte w umowie infrastrukturalnej wyczerpują roszczenia inwestora o zwrot kosztów realizacji urządzeń infrastruktury technicznej. Umowa infrastrukturalna może zostać ukształtowana przez strony w sposób dowolny co do zakresu oraz harmonogramu rozliczeń. Jeżeli strony nie mogą uzgodnić takich warunków, inwestor może skutecznie żądać zawarcia umowy wyłącznie na warunkach wskazanych poniżej. Jeżeli gmina, mimo wniosku inwestora, nie zawrze na warunkach oraz w terminie określonym w Kodeksie umowy infrastrukturalnej dla inwestycji znajdującej się w granicach obszaru urbanizacji, przyjmuje się, że gmina zapewni wszystkie urządzenia infrastruktury technicznej niezbędne dla realizacji inwestycji. W przypadku ich braku, inwestor upoważniony jest do ich natychmiastowej realizacji w całości na koszt gminy. Ostatni z prezentowanych rozdziałów dotyczy instytucji koncesji na roboty budowlane. Umowa koncesji na roboty budowlane określa warunki realizacji inwestycji publicznej przez podmiot prywatny w przypadku, gdy po zrealizowaniu inwestycji podmiot publiczny zostaje właścicielem obiektu budowlanego a podmiot prywatny za wykonane roboty budowlane otrzymuje wynagrodzenie. Większą część wynagrodzenia stanowi prawo do pobierania opłat z tytułu korzystania przez osoby trzecie ze zrealizowanego obiektu, a co najwyżej mniejsza część zostaje rozliczona w postaci zapłaty pieniężnej. Ryzyko ekonomiczne wykonywania koncesji ponosi podmiot prywatny. Dyskusję otworzył prof. Izdebski pytając, czym koncesja na roboty budowlane różni się od obecnie obowiązującego rozwiązania. Prezes Złakowski wyjaśnił, że różnice są niewielkie, jednak zmieniono niektóre przesłanki zawarcia umowy. Dodał, że regulacja koncesji na roboty budowlane zostanie przeniesiona do Kodeksu z obecnie obowiązującej ustawy. Konieczne jest także wyraźne rozgraniczenie koncesji na roboty budowlane od umowy infrastrukturalnej. Minister Dziwiński zauważył, że należy rozważyć, czy opłata adiacencka musi mieć charakter obligatoryjny. Jej fakultatywność byłaby bowiem elementem zachęcania inwestorów do wyboru danego miejsca inwestycji. Prezes Złakowski poparł tę koncepcję. 10

Minister Bratkowski ocenił propozycję umowy infrastrukturalnej jako nadmiernie skomplikowaną, opowiadając się za uproszczonym modelem obecnym w rozwiązaniach międzywojennych. Minister Kowalewski wskazał, że zapis mówiący o finansowaniu ze środków publicznych infrastruktury na terenach rolnych i leśnych nie jest zasadny. W zaprezentowanych rozwiązaniach zabrakło - zauważył - sytuacji, w której sektor prywatny jest właścicielem infrastruktury. Model UPR stosowany jest szeroko w Stanach Zjednoczonych, należy przedyskutować podobne rozwiązanie. W tezach dotyczących UPR należy założyć całkowitą dobrowolność obu stron (inwestora i gminy), decyzja o której tu mowa nie powinna mieć charakteru decyzji administracyjnej. Należy także doprecyzować, że zasady rozliczania kosztów budowy infrastruktury w ramach UPR oparte będą o regulacje Kodeksu. Sędzia Mzyk ocenił pozytywnie ideę umowy infrastrukturalnej. Negatywnie jednak odniósł się do koncepcji opłaty przyłączeniowej, która ma źródło w umowie, jednak jej charakter jest publicznoprawny. Minister Otawski zauważył, że na obszarach o ograniczonej zabudowie nie ma przesłanek uzasadniających gwarantowanie przez gminę realizacji infrastruktury, niezależnie od okoliczności. Prof. Szewczyk wskazał w zakresie mechanizmów finansowych, że bardziej sprawiedliwa jest formuła odnosząca się do wzrostu wartości nieruchomości, nie zaś regulacja opierająca się o pokrywanie przez inwestora kosztów realizacji infrastruktury. Prezes Złakowski w odpowiedzi na uwagi wskazał, że obecnie powiązanie wartości nieruchomości z kosztami realizacji infrastruktury nie są jednoznaczne, zależy od opinii rzeczoznawcy majątkowego. Odnosząc się do uwag sędziego Mzyka wskazał, że umowa infrastrukturalna stanowi podstawę opłaty przyłączeniowej. Opłata ta ma wynikać z przepisów Kodeksu, jeżeli infrastruktura została zrealizowana przez inwestora prywatnego. Ponadto odnośnie konstrukcji odstępstwa zauważył, iż ideą było ustalenie, że jeżeli w procedurze UPR inwestycja jest zgodna ze studium i zyskała poparcie społeczne, można uznać odstępstwo od lokalnych przepisów urbanistycznych lub warunków technicznych. O odstępstwie decydowałby ten organ, który ustanowił przepisy. Tezy zostaną poprawione w taki sposób, aby UPR pozwalał kompleksowo rozwiązywać problemy przestrzenne i techniczno-budowlane. Komisja zdecydowała o przyjęciu zaprezentowanego materiału, przy czym pan Łukasz Złakowski przedstawi modyfikacje wynikające z wniosków przeprowadzonej dyskusji. Prof. Marek Szewczyk powiadomił o nieobecności na posiedzeniu w dniu 9 lipca 2013 r. Na tym posiedzenie zakończono.