Obowiązki gmin w zakresie planowania energetycznego Piotr Kukla Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii e-mail: p.kukla@fewe.pl Opole, 12 marca 2010r.
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania energii (FEWE) realizuje prace z zakresu działalności statutowej oraz działalności gospodarczej. W ramach prac statutowych prowadzone są następujące projekty europejskie (głównie IEE): Doskonalenie poziomu edukacji w samorządach terytorialnych w zakresie zrównoważonego gospodarowania energią i ochrony klimatu Ziemi ze środków Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, SEC-BENCH miasta i gminy Zrównoważonej Energii Benchmarking wskaźników energii i ochrony klimatu ziemi na stronach internetowych, PEPESEC Partnerstwo w planowaniu energetycznym narzędziem dla realizacji równoważonej energii w miastach i gminach, 3-NITY - Trójrodzajowe podejście do planowania energetycznego i zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym. W ramach działalności gospodarczej wykonujemy: plany energetyczne dla gmin, programy ograniczenia niskiej emisji oraz audyty energetyczne. Prowadzimy również działalność edukacyjną (w tym w zakresie OZE) w zależności od potrzeb w ramach działalności statutowej lub działalności gospodarczej.
Gmina jest gospodarzem na swoim terenie, od jej aktywności i realizacji polityki zrównoważonego rozwoju zależy jakość życia społeczności lokalnej. Podkreślić należy, że podstawą rozwoju cywilizacyjnego jest powszechny dostęp do mediów energetycznych. Obowiązki gminy w zakresie realizacji lokalnej polityki energetycznej regulują przepisy obligatoryjne: Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (tekst jednolity z dnia 12.10.2001 r. Dz. U. Nr 142 poz. 1591 z późniejszymi zmianami) Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (tekst jednolity z dnia 16.05.2006 r. Dz. U. Nr 89 poz. 625 z późn. zm.) oraz Polityka energetyczna Polski do 2030 roku przyjęta w dniu 10 listopada 2009 roku przez Radę Ministrów.
Obowiązki gmin w zakresie planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe Zgodnie z Art.. 19. UPE Prezydent/Burmistrz/Wójt zobligowany został do opracowania: Projektu założeń do zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe dla całego obszaru gminy lub jej części, Projektu planu zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe dla całego obszaru gminy lub jej części, Konieczność opracowania Projektu planu... zachodzi tylko w przypadku, gdy plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji Założeń do planu....
Rola gminy w tworzeniu rynku energii Obowiązki gmin w zakresie planowania energetycznego zapisy Ustawy Prawo Energetyczne (UPE) z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dziennik Ustaw z 2006r. Nr 89, poz. 625 wraz z późniejszymi zmianami). Do zadań własnych gminy (Art.. 18., ust.1. UPE) w zakresie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe należy: planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy, finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg, znajdujących się na terenie gminy. Powyższe zapisy nie mają zastosowania do autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych.
Założenia i plany energetyczne Art. 19. Ustawy Prawo Energetyczne 1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej projektem założeń. 2. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy lub jej części. 3. Projekt założeń powinien określać: 1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; 2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; 3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; 4) zakres współpracy z innymi gminami. 4. Przedsiębiorstwa energetyczne udostępniają nieodpłatnie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) plany, o których mowa w art. 16 ust. 1, w zakresie dotyczącym terenu tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu założeń.
Zmiany w ustawie Prawo energetyczne 8 stycznia 2010 roku Sejm przyjął zmiany w Ustawie Prawo energetyczne. Najważniejsze zmiany to: obowiązek sporządzania planów rozwoju przez przedsiębiorstwa (zajmujących się przesyłem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej) na minimum 3 lata; operator systemu elektroenergetycznego sporządza plany rozwoju na minimum 5 lat i prognozy dotyczące stanu bezpieczeństwa na nie mniej niż 15 lat. projekty założeń sporządzane mają być na okres 15 lat z aktualizacją co 3 lata.
Zmiany w ustawie Prawo energetyczne Gmina realizuje swoje zadania zgodnie z: miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu z kierunkami rozwoju gminy zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Gmina, a planowanie Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych; Ustawa Prawo energetyczne z 10 kwietnia 1997, Art. 18 zadania własne gminy w zakresie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczna i paliwa gazowe; Polityka Energetyczna Polski do 2030 z 10 listopada 2009r. Krajowy plan działań dotyczących efektywności energetycznej (EEAP) Projekt Ustawy o Efektywności Energetycznej.
Aktualne priorytety polityki energetycznej I. POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ II. OGRANICZENIE EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH III. WZROST BEZPIECZEŃSTWA DOSTAW PALIW I ENERGII IV. DYWERSYFIKACJA STRUKTURY WYTWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ POPRZEZ WPROWADZENIE ENERGETYKI JĄDROWEJ V. ROZWÓJ WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII, W TYM BIOPALIW ORAZ ENERGII ELEKTRYCZNEJ W SKOJARZENIU VI. ROZWÓJ KONKURENCYJNYCH RYNKÓW PALIW I ENERGII VII. OGRANICZENIE ODDZIAŁYWANIA ENERGETYKI NA ŚRODOWISKO
Nowe podejście do planowania energetycznego wynikające z polityki Unii Europejskiej pakiet klimatyczno- energetyczny: UE liderem i wzorem dla reszty świata dla ochrony klimatu ziemi niedopuszczenia do większego niż 2 0 C wzrostu średniej temperatury Ziemi, Cele pakietu 3 x 20% (redukcja gazów cieplarnianych, wzrost udziału OZE w zużyciu energii finalnej, wzrost efektywności energetycznej) współrealizują politykę energetyczną UE.
Nowe podejście do planowania energetycznego wynikające z polityki Unii Europejskiej pakiet klimatyczno- energetyczny: Cele szczegółowe pakietu klimatycznego: zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych (EGC) o 20% w 2020 w stosunku do 1990r przez każdy kraj członkowski, zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 20% w 2020r, w tym osiągnąć 10% udziału biopaliw.
Krajowe rozwiązania implementacja celów UE: 1. Krajowy plan na rzecz efektywności energetycznej przeniesienie obowiązku lokalnych planów w Ustawie o efektywności energetycznej (Dyrektywa UE) 2. Plan działań na rzecz wzrostu wykorzystania OZE do 2020 roku (Dyrektywa UE) 3. Polityka energetyczna Polski do 2030 r (przyjęta w listopadzie 2009r.): 2 - przyjęcie celów pakietu klimatyczno-energetycznego, - zeroenergetyczny rozwój kraju do 2030 roku, - wypracowanie ścieżki dojścia do 15% udziału OZE w zużyciu energii finalnej 4. Ustawa o efektywności energetycznej (planowane wejście w życie 2010r)
Mechanizmy Dyrektywa 2006/32/WE projekt Ustawy: 1. Dyrektywa o efektywności energetycznej i serwisie energetycznym: ym: - zmniejszenie od 2008r. zużycia energii końcowej o 1%/rok, czyli osiągnięcie 9% w 2016r; - obowiązek stworzenia i okresowego uaktualnienia krajowego planu działań dla poprawy efektywności energetycznej. 2. Ustawa o efektywności energetycznej (projekt wersja lipiec 2009): 09): - narodowy cel w zakresie efektywnego wykorzystania energii - zadania jednostek sektora publicznego we własnych budynkach i obiektach: gmina jako wzorzec i lider zobowiązanie do 1%/rok oszczędności energii - mechanizm białych certyfikatów uzyskania i umorzenia świadectw efektywności energetycznej
Mechanizmy Dyrektywa 2002/91/WE Ustawa prawo budowlane: 1. Ustanowienie nienaruszalnych wymagań energetycznych dla nowych h i remontowanych budynków. 2. Certyfikacja energetyczna budynków. 3. Kontrola kotłów, systemów klimatyzacji i instalacji grzewczych. Mechanizmy Dyrektywa 2009/28/WE prognoza OZE: 1.Zapewnienie osiągnięcia celu 20% udziału (Polska 15%) OZE w zużyciu energii finalnej i 10% udziału biopaliw (OZE) w zużyciu paliw i w transporcie 2. Każdy kraj opracuje i wdroży Krajowy Plan Działań do 30 czerwca ca 2010 r. 3. Cele krajowego planu przeniesione na energię elektryczną, ogrzewanie i chłodzenie, transport.
Mechanizmy Dyrektywa 2002/91/WE Ustawa prawo budowlane: 1. Czerwone certyfikaty za energię elektryczną z kogeneracji węglowej, 2. Żółte certyfikaty za energię elektryczną z kogeneracji gazowej 3. Zielone certyfikaty za energię elektryczną z OZE, 4. Białe certyfikaty za oszczędność energii finalnej
SRG Zakres Ustawy PE S trate g ia ro zwo ju społecznogospodarczego gminy MPZP Miejscowy Plan lub Studium Zagospodarowania Przestrzennego Gminy PRPE Plan rozwoju przedsiębiorstw przesył. i dys tr. (gaz, energia) ZPZE Założenia do planu zaopatrzenia gminy w energię PZE Plan zaopatrzenia w energię gminy Dobrowolne LEAAP Lokalny plan działań efektywnoś ci energetycznej POP Program ochrony ś ro do wis ka g miny, w tym powietrza SEAP Plan działań na rzecz zrównoważonej gospodarki energetycznej gminy Le g e nda opcjonalnie Źródło : Interpretacja FEWE sekwencje ustawowe sprzężenia kogeneracyjne i merytoryczne
PZE POS PZE POS LEEP SEAP LEEP SEAP JEST WINNO BYĆ
Lokalny Plan Działań implementacja w gminie Krajowego Planu Działań -cele (1) Osiągnięcie celu indykatywnego oszczędności energii zgodnie z wymaganiami Dyrektywy 2006/32/WE tj. 9% w roku 2016 w stosunku do roku 2007 (2) Rozwój zarządzania energią w gminie (3) Zdobycie szczegółowej wiedzy o sytuacji energetycznej gminy oraz ocenę postępu skuteczności poszczególnych przedsięwzięć, także na potrzeby podejmowania decyzji o nowych działaniach (zakres i priorytet działań) (4) Zwrócenie uwagi na zagadnienia związane z efektywnością energetyczną w sektorze transportu (5) Zwiększenie efektywności wykorzystania energii w obiektach gminnych o najwyższych priorytetach działań
Lokalny Plan Działań implementacja w gminie Krajowego Planu Działań -cele (6) Wdrożenie działań pilotowych w zakresie czystych źródeł energii oraz poprawy efektywności wytwarzania energii (7) Aktywizacja uczestników lokalnego rynku energii oraz intensyfikacja współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi a miastem (8) Zwiększenie elementarnej wiedzy oraz świadomości użytkowników energii w zakresie efektywności energetycznej w różnych sektorach odbiorców (9) Edukacja w zakresie możliwości prowadzenia inwestycji poprawiających efektywność wykorzystania energii przez końcowych odbiorców energii, zuwzględnieniem zagadnień technicznych i ekonomicznych (10) Intensyfikacja wymiany informacji pomiędzy użytkownikami energii wzakresie zwiększenia efektywności energetycznej w transporcie indywidualnym oraz gospodarstwach domowych
Inicjatywa miast na rzecz poprawy klimatu ziemi Convenant of Mayors Do projektu włączyło się 1295 gmin (głównie w Europie) w tym gminy Polskie: Bielsko-Biała Dzierżoniów Łubianka Niepołomice Raciechowice Warszawa
Konieczne zmiany w planowaniu energetycznym konieczność sporządzania Programów Efektywności Energetycznej ze szczególnym uwzględnieniem wyznaczenia potencjału oszczędności w budynkach użyteczności publicznej oraz w transporcie publicznym, zunifikowanie zestawu wskaźników energetycznych w celu ujednolicenia bilansów energetycznych gmin (dokumenty są opracowywane przez różne firmy). Projekt SECBENCH.
Dziękuj kuję za uwagę