Projekt inżynierski wykonany pod kierunkiem dr Zbigniewa Szymańskiego. System monitoringu i kontroli dostępu w budynku PP

Podobne dokumenty
Dom.pl W jakie elementy wyposażyć alarm? Copyright DOM.pl Sp. z o.o. -

Ćwiczenie 5: eksploatacja systemu alarmowego w budynku jednorodzinnym REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

EKSPANDER WEJŚĆ ADRESOWALNYCH int-adr_pl 05/14

KLAWIATURA STREFOWA INTEGRA S

INSTRUKCJA INSTALACJI

Ćwiczenie 8: WYKONANIE INSTALACJI alarmowej w budynku jednorodzinnym REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

1. Wykonanie przewodowej instalacji alarmowej.

Centrala alarmowa ALOCK-1

ZAMKI SZYFROWE INT-SZ-GR INT-SZ-BL

1. Strona tytułowa. 2. Zawartość dokumentacji. 3. Spis rysunków. 4. Opis instalacji sygnalizacji włamania i napadu SSWIN.

KLAWIATURY STREFOWE INT-S-GR INT-S-BL

bezprzewodowy system alarmowy

ARKUSZE PROGRAMOWANIA

ZAMEK SZYFROWY INTEGRA SZ

Video Domofon GSM 3G bezprzewodowy wideo komunikator wejściowy pierwszy tego typu produkt na światowym rynku! Strona 1 z 31

4 4-2 wewnętrzny 3 Czujnik dualny PIR/mikrofala 4 Czujnik zalania Zewnętrzny sygnalizator świetlnoakustyczny

Ćwiczenie 4: Eksploatacja systemu kontroli dostępu jednego Przejścia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

VERSA. uniwersalne centrale alarmowe

ODBIORNIK RADIOPOWIADAMIANIA PRACA ALARM CIĄGŁY ALARM IMPULSOWY SERWIS ALARM SIEĆ NAUKA BATERIA RESET WYJŚCIE OC +12V SAB

SKRÓCONA INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Ćwiczenie 7: WYKONANIE INSTALACJI kontroli dostępu jednego Przejścia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

Instrukcja instalacji

PROJEKT BUDOWLANY. OBIEKT : Budowa Żłobka, Przedszkola i Gminnej Biblioteki Publicznej w Podegrodziu

microplc Sposoby monitoringu instalacji technologicznych przy pomocy sterownika

EKSPANDER NA SZYNĘ DIN int-iors_pl 10/14

POLON 4500S-3 - Centrala automatycznego gaszenia, 3 strefy gaszenia, wersja światłowodowa POLON-ALFA

MANIPULATOR LED CA-10 KLED-M

Commander

1. Opis urządzenia. 2. Zastosowanie. 3. Cechy urządzenia -3-

KLAWIATURY STREFOWE INT-S-GR INT-S-BL

WIELOFUNKCYJNA KLAWIATURA Z CZYTNIKIEM KART ZBLIŻENIOWYCH INT-SCR-BL

rh-serwer 2.0 LR Sterownik główny (serwer) systemu F&Home RADIO. Wersja LR powiększony zasięg.

SETEBOS Centralka kontrolno-pomiarowa

Rozwiązania dla społeczności Seria Easy Series dla domów i bloków mieszkalnych

KAM-TECH sklep internetowy

SPECYFIKACJA TECHNICZNA SYSTEMU SYGNALIZACJI WŁAMANIA 2015

SPOSÓB NA BEZPIECZNE ŻYCIE

Rejestratory Sił, Naprężeń.

CENTRALA SYGNALIZACJI POŻAROWEJ

W odpowiedzi na zapytanie ofertowe nr 75/SPPW/2016

rh-to2s2 LR Sterownik bramy systemu F&Home RADIO. Wersja LR powiększony zasięg

INSTRUKCJA PODŁĄCZENIA/OBSŁUGI i KONFIGURACJI LICZNIKA KLIENTÓW w oparciu o stertownik Internetowy PLC STERBOX

ZAMEK SZYFROWY INT-SZK-GR

2. Zawartość dokumentacji. 1. Strona tytułowa. 2. Zawartość dokumentacji. 3. Spis rysunków. 4. Opis instalacji kontroli dostępu. 3.

ELEKTRONICZNE SYSTEMY SYGNALIZACJI ZAGROŻEŃ

ABC Systemu alarmowego

Prosty i efektywny sposób zabezpieczenia Twojego mienia

Zamki hotelowe bez baterii - inteligentny hotel GS-163

Centrala sygnalizacji pożaru serii 1200 firmy Bosch Ochrona tego, co najcenniejsze

STEROWNIK RADIOWY RXH-1K

RADIOWY PUNKT DOSTĘPOWY RPD

MODUŁ INTEGRACJI Z SYSTEMEM KNX INT-KNX

CA10 plus (wersja programowa 4.0)

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

Sygnalizator zewnętrzny AT-3600

Moduł Ethernetowy ETHM-1

AAT Trading Company Sp. z o.o. ul. Puławska 359, Warszawa tel.: , fax: http.://

Centrala Sygnalizacji Pożarowej AFS42 IO - Instrukcja obsługi dla personelu dyżurującego

Detektor metali SDM5 - MZ

Zestaw alarmowy SATEL Micra 8 czujniki, 2 piloty, klawiatura

MODUŁ INTEGRACJI Z SYSTEMEM KNX int-knx-2_pl 03/15

Instrukcja użytkownika

Systemy zabezpieczeń SSWiN Systemy alarmowe bezprzewodowe

Cennik obowiązuje od dnia

AGD-200. Bezprzewodowa czujka zbicia szyby. Wersja oprogramowania 1.00 agd-200_pl 03/19

ACCO. system kontroli dostępu

EPPL 1-1. KOMUNIKACJA - Interfejs komunikacyjny RS Sieciowa Karta Zarządzająca SNMP/HTTP

System INFIDIO. Bezprzewodowy system sterowania oświetleniem przemysłowym

S ystem zabezpieczeń obiektów na osiedlu Nowiec

Uniwersalny Węzeł LON

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 05/13. PIOTR WOLSZCZAK, Lublin, PL WUP 05/16. rzecz. pat.

rh-serwer Sterownik główny (serwer) systemu F&Home RADIO.

Dotyczy urządzeń: TSC103-UPD TF702-OPU TF8-OPU-PD

Zamek szyfrowy INT-SZ

Gmina Lesznowola ul. Gminna Lesznowola NIP: Lesznowola znak sprawy: INF AM ZAPYTANIE OFERTOWE

cennik detaliczny ważny od 20,03,2017 RABATY Instalatorom i Firmom Handlowym. Pomoc techniczna i szkolenia - zapraszamy do kontaktu.

DIALOG 5 MIKROPROCESOROWA CENTRALA ALARMOWA Z KOMUNIKATOREM TELEFONICZNYM. Zdalna cyfrowa weryfikacja alarmów INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA

ZAMEK SZYFROWY CA-64 SZ

SYSTEM E G S CENTRALKA, SYGNALIZATOR INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA

URZĄDZENIE ALARMOWE - TELMATIK

INSTRUKCJA OBSŁUGI STEROWNIKA GSM-44. Zakład Automatyki Przemysłowej i UŜytkowej MODUS ul. Rączna Kraków

KAM-TECH sklep internetowy

SYSTEM BEZPRZEWODOWY RETRANSMITER SYGNAŁÓW

Bezpieczna Firma. System SSWiN, SKDiCP, CCTV. Bezpieczna Firma SSWiN, SKDiCP, CCTV Strona 1/6

GE Security. Alliance. zaawansowany system zarządzania bezpieczeństwem

System powiadamiania TS400

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

SKRÓCONA INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA

Uniwersalna klawiatura ELITE z wyświetlaczem LCD

EN54-13 jest częścią rodziny norm EN54. Jest to norma dotycząca raczej wydajności systemu niż samych urządzeń.

MAAG S.C. ul. Klonowicza 2/ Warszawa fax. (022) , tel.(022)

F&F Filipowski Sp. J Pabianice, ul. Konstantynowska 79/81 tel KARTA KATALOGOWA

AS 500 ZEWNĘTRZNY SYGNALIZATOR AKUSTYCZNO-OPTYCZNY INSTRUKCJA INSTALACJI OPIS URZĄDZENIA: OPIS ZACISKÓW:

Instrukcja obsługi. INTEK AP-601 Indywidualny Samochodowy System Monitorujący Model RCM-3000

Systemy sygnalizacji włamania i napadu AMAX Podstawowe informacje

1. Wymagania funkcjonalne dla modułu pozycjonowania patroli zainstalowany moduł musi posiadać następującą funkcjonalność:

Instrukcja użytkownika

kontrolera dostępu MC16-PAC

Oferta handlowa. System monitoringu i kontroli dostępu

Transkrypt:

Projekt inżynierski wykonany pod kierunkiem dr Zbigniewa Szymańskiego System monitoringu i kontroli dostępu w budynku PP Marek Halamunda Piotr Hałas Poznań 2005

Spis treści 1.Wstęp...3 2.Opis dostępnego na rynku sprzętu...4 2.1. System alarmowy...4 2.1.1. Cele działania systemu alarmowego...4 2.1.2. Czujniki...5 2.1.3. Sygnalizatory optyczno-akustyczne...9 2.1.4. Centralka alarmowa...10 2.1.5. Moduły dodatkowe...13 2.1.6. Interfejsy użytkownika...14 2.1.7. Przykładowy schemat systemu alarmowego...16 2.2. System alarmowy...17 2

1. Wstęp 3

2. Opis dostępnego na rynku sprzętu W tym dziale zamieściliśmy krótki opis możliwości sprzętu dostępnego obecnie na rynku i jednocześnie wykorzystywanego w naszym projekcie. Opis wszystkich typów elementów poszczególnych podsystemów, mógłby stanowić materiał dla kilkuset stronicowej książki, dlatego też ograniczyliśmy się do przedstawienia jedynie najistotniejszych i najczęściej wykorzystywanych urządzeń. Dla przejrzystości, urządzenia zostały pogrupowane w trzy kategorię: System alarmowy, Telewizja przemysłowa oraz Kontrola dostępu. W każdej z nich dodatkowo dokonany został podział na grupy funkcjonalne, np. dla telewizji przemysłowej: kamery, urządzenia przetwarzania i zapisu obrazu, interfejsy użytkownika. W ten sposób przedstawienia wydaje sie najbardziej czytelny i jasny, nawet dla osób które wcześniej nie miały styczności z poszczególnymi systemami. 2.1. System alarmowy 2.1.1. Cele działania systemu alarmowego. Zadaniem systemu alarmowego jest wykrycie i ewentualne odstraszenie intruza. Dodatkowo system taki, powinien skutecznie odróżniać zdarzenia będące realnym zagrożeniem od zjawisk które nie powinny stanowić przyczyny włączenia alarmu. Obecnie systemy alarmowe umożliwiają bezpośrednie podłączenie ich do komputera w celu wizualizacji stanów poszczególnych sekcji systemu lub nawet pojedynczych czujek. Ułatwia to w znaczący sposób identyfikacje, lokalizacje alarmu oraz nadzór nad systemem. Nowsze centralki alarmowe, posiadają również wbudowane moduły telefoniczne, podłączone bezpośrednio do sieci telefonicznej, dzięki czemu w razie wykrycia alarmu mogą one powiadamiać służby ochrony oraz właściciela. System alarmowy można podzielić na trzy grupy funkcjonalne. Pierwsza z nich to centralka systemu. Jest ona odpowiedzialna za wszystkie operacje związane z nadzorem, należą do nich między innymi: monitoring stanu czujek alarmowych, wykrywanie stanów alarmowych, włączanie i wyłączanie nadzoru. Do centralki można podłączać dodatkowe 4

moduły, które znacznie poszerzają możliwości systemu. Najczęściej montowane są moduły GSM, które w razie awarii lub braku możliwości podłączenia do sieci telefonicznej, będą sygnalizować alarm odpowiednim służbą. Drugą grupą stanowią czujki oraz sygnalizatory optyczno-akustyczne. Ich zadaniem jest wykrycie oraz odstraszenie potencjalnego intruza. Są to najsłabsze ogniwa systemu i to właśnie od ich jakości zależy skuteczność oraz niezawodność. Ostatnim blokiem jest interfejs użytkownika, dawniej była to wyłącznie klawiatura z wyświetlaczem LCD, na której wpisywało się odpowiedni kod. Obecnie coraz częściej stosuję się urządzenia radiowe, tzw. piloty, które ułatwiają kontrole nad systemem, szczególnie kiedy nie jest on zbytnio rozbudowany. 2.1.2. Czujniki Na rynku dostępna jest cała gama czujników alarmowych, poczynając od najprostszych czujników kontaktowych, po bardzo zaawansowane technicznie czujki dualne. Poniżej wymienione zostały podstawowe typy czujek, wykorzystywanych w systemach alarmowych. Każdy z nich posiada pewne zalety jak i wady, które zostały pokrótce opisane. Mikrowyłączniki stosowane bardzo często do ochrony drzwi wejściowych oraz kontroli furtek, okien, żaluzji. Ich zaletą jest prosta budowa, przez co cechują się one dużą niezawodnością oraz niską ceną. Niewielkie rozmiary przełączników powoduję, że bardzo częstą wykorzystywane są one do ochrony obudów centralek alarmowych, sygnalizatorów dźwiękowych oraz czujek. Zasada działanie jest bardzo prosta. W normalnych warunkach styki stykaja się dzięki czemu obwód jest zamknięty. Dopiero odsuniecie lub otwarciu chronionego obiektu, okna lub drzwi powoduje rozwarcie obwodu elektrycznego i sygnalizacje alarmu. Przez odpowiednie zmiany w centralce alarmowe, stan alarmowy mikrowyłącznika z NC (Normal close, zwarty) bez problemu można zmienić na NO (Normal open, rozwarty), dzięki czemu można znacznie zwiększyć funkcjonalność tego typu czujników. Czujki wibracyjne - czujki wibracyjne wyposażone w czujniki piezoceramiczne reagują na drgania mechaniczne elementu, do którego są przymocowane, oraz 5

pojedyncze silne wstrząsy podłoża, np.: uderzenia w drzwi, okna, ściany i stropy chronionego pomieszczenia. Bardzo często wykorzystywane są do ochrony sejfów, próby wybicia szyby lub wyważenia drzwi. Ponieważ jak sama nazwa wskazuje, elementy te są bardzo wyczulone na drgania, mogą powodować fałszywe alarmy, np. przez przejeżdżający pojazd. Dlatego też, często stosuję się pewne opóźnienia wykrycia stanu alarmowego, do kilku sekund, lub obniża się czułość urządzenia. Czujki akustyczne wykorzystywane najczęściej do wykrywania zbicia szyby. Działają jako czujniki mikrofonowe, z tym że rozróżniają spośród sygnałów, które do nich dochodzą, dźwięki charakterystyczne dla tłuczeniu szyb. Działanie takiego elementu opiera się o techniki cyfrowego przetwarzania sygnałów. Cały proces wykrywania alarmu, wykonywany jest przez mikroprocesor, który łączy w sobie funkcje wzmacniaczy sygnału, filtrów oraz procesora sygnałowego DSP. Do wykrywania wybicia okna wykorzystywane są tutaj dwa pasma częstotliwości, 100kHz pękanie szkła, oraz 6-30kHz uderzenie w szybę. W celu eliminowania fałszywych alarmów, sygnał alarmu ustawiany jest dopiero po odebraniu kolejno dwóch dźwięków związanych z uderzeniem i tłuczenia szyby. Rys. 1. Wygląd czujnika akustycznego. Czujki ultradźwiękowe - działają w oparciu o zjawisko Dopplera, zmiana częstotliwości fali odbitej od poruszającego się obiektu, w stosunku do fali nadawanej. Istnieją dwa rodzaje czujników ultradźwiękowych: detektor z fala stojącą oraz radar dopplerowski, przy czym pierwszy rodzaj wyszedł już praktycznie z użycia. Efektywność wykrywania alarmu silnie zależy od wykorzystywanej częstotliwości oraz odległości obiektu od nadajnika. Obecnie większość urządzeń tego typu działa na częstotliwości około 20kHz, czyli na 6

granicy słyszalności ludzkiego ucha. Wynika to z faktu, że im większa częstotliwość tym większe tłumienie sygnału. Z drugiej zaś strony zwiększenie częstotliwości powoduje wzrost jakości pomiaru, oraz zmniejsza się prawdopodobieństwo wyzwolenia fałszywego alarmu. Do zalet tego typu czujników należy: możliwość ogniskowania fal ultradźwiękowych, dzięki zastosowaniu odpowiednich przetworników oraz ograniczenie zasięgu do badanego pokoju. Druga zaleta wynika bezpośrednio z faktu, że fale ultradźwiękowe nie przenikają przez szkło, przez obiekt poruszający sie na zewnątrz nie będzie przyczyną alarmu. Podstawową wadą tych urządzeń jest duża podatność na fałszywe alarmy, związane z przemieszczaniem się mas powietrza wewnątrz pomieszczenia. Należy również pamiętać, że dodatkowymi czynnikami zakłócającymi poprawną pracę mogą być: przeciągi, wentylatory, drgania szyb spowodowane ruchem pojazdów, falujące zasłony i ozdoby oraz zakłócenia radiowe. Dodatkowo instalacja kilku czujników w jednym pokoju jest problematyczna, gdyż wymaga doboru odpowiednich częstotliwości, aby urządzenia te wzajemnie się nie zakłócały. Czujki mikrofalowe działają na tej samej zasadzie co czujniki ultradźwiękowe, jednak tutaj emitowana fala jest fala elektromagnetyczna o częstotliwości rzędu 10GHz. Dzięki zastawaniu mikrofal znacznie zwiększyła się czułość pomiaru. Ponieważ fale elektromagnetyczne przechodzą przez szkło, czujników tych nie należy kierować na ściany zewnętrzne. Dodatkowo w celu uniknięcia alarmów wywołanych przez inne urządzenia elektryczne, stosuję się bardzo silne filtry wąskopasmowe o paśmie przepuszczania około 100MHz. czujki pasywne podczerwieni obecnie są to najczęściej stosowane czujniki służące do wykrywania ruchu. Ich działanie polega na wykrywaniu, na obszarze ich działania, przemieszczających się obiektów, których temperatura odbiega od tła. Zastosowanie tej techniki wynika bezpośrednio z faktu, iż temperatura ciała ludzkiego, przeważnie jest większa od temperatury otoczenia. Emitowane promienie cieplne odbierane są przez detektor i wywołują alarm. Niestety bardzo często czujniki te wykrywają poruszające się zwierzęta. Aby zapobiec temu wiele nowoczesnych czujników posiada funkcje wykrywania zwierząt, jednak kosztem 7

niezawodności systemu. Znane są jednak przypadki, kiedy niski człowiek skradając się, był wykrywany jako zwierzę i nie wywoływał alarmu. Innym powodem wszczęcia alarm jest nieszczelność okien lub drzwi, kiedy np. zimniejsze powietrze z dworu dostaje się do środka. czujki dualne - są to urządzenia stosujące dwie metody potwierdzenia alarmu, np. czknij mikrofalowy i czanki podczerwieni. Mogą one działać w dwóch trybach, podwyższonej ochrony, wtedy alarm jest uruchomiony kiedy choć jeden z czujników wykrywa zagrożenie. Tego typu model działania jest wykorzystywany w strategicznych punktach systemu np. w serwerowni, gdzie wtargnięcie osób niepożądanych wiąże się z dużym ryzykiem. Drugim trybem działania jest niższy stopień ochrony, dopiero kiedy oba czujniki wykryją zagrożenie wszczynany jest alarm. To rozwiązanie daje dobre efekty w pomieszczeniach o złych warunkach pracy np. hale zakładowe. Dzięki takiemu rozwiązaniu, można uniknąć wielu niepotrzebnych fałszywych alarmów. Wadą tych urządzeń jest znacznie większa cena, ponieważ praktycznie taki czujnik składa się z dwóch różnych czujek. Podsumowując ten dział należy pamiętać, że wybór czujnik zależy ściśle od jego przeznaczenia i miejsca pracy. W przypadku wyboru detektorów ruchu, należy wcześniej sprawdzić czy w danym pomieszczeniu nie ma źródeł zakłóceń. Jeżeli tak, należy wybrać inny czujnik, odporny na te zjawiska, ograniczyć zasięg lub zmniejszyć czułość detekcji. W przypadku urządzeń wykorzystujących do detekcji podczerwień, obszar pracy ogranicza się naklejając wewnątrz obudowy specjalne paski. W przypadku czujników mikrofalowych lub ultradźwiękowych, można zastosować specjalne przetworniki do kształtowania wiązki. Najczęściej stosowanym rodzajem mediów transmisyjnych jest kabel typu skrętka. Do poprawnego działania wykorzystywane są dwie pary przewodów, jedna para wykorzystywana jest do zasilania czujników, druga do detekcji alarmu. Obecnie centralki alarmowe oprócz badaniu sygnałów alarmowych, dokonują pomiarów rezystancji wejściowej na zaciskach, dzięki czemu można wykryć również próby sabotażu systemu lub awarii czujników. Co raz częściej w przypadku mniejszych systemów, a w szczególności w domach, stosuje 8

się czujniki radiowe. Nie wymagają one instalacji okablowania, co często wiąże się z wiercenie i kuciem ścian. Montaż czujników radiowych jest bardzo prosty i szybki i wymaga jedynie dobrania odpowiedniej częstotliwości pracy. Oczywiście koszt samych urządzeń jest większy, należy pamiętać też o eksploatacji systemu, gdyż co pewien okres, należy wymieniać baterie. Do współpracy z takimi czujnikami należy zakupić odpowiednią centralkę alarmową, lub w przypadku rozbudowy systemu, dodatkowy moduł rozszerzający. 2.1.3. Sygnalizatory optyczno-akustyczne Podstawowym zadaniem sygnalizatora optyczno-akustycznego, jest sygnalizacja wystąpienia alarmu oraz odstraszenie intruzów. Inną, jednak równie funkcją jest informowanie użytkownika o załączeniu lub wyłączeniu dozoru, dzięki krótkim sygnałom dźwiękowym, np. jeden sygnał dozór włączony, dwa sygnały dozór wyłączony. Ze względów estetycznych większość kogutów obudowana jest plastykowa osłoną. Wewnątrz znajduję się jednak dość mocna, wykonana często ze stali komora, gdzie schowane jest serce sygnalizatora. Wyposażony jest on najczęściej we własne zasilanie, pozwalające na prace w przypadku wyrwania ze ściany lub awarii zasilania. Dodatkowo w celu ochrony przed próba odcięcia od systemu, na bieżąco monitorowana jest linia sygnałowa. a) b) Rys. 2. Przykładowe sygnalizatory dźwiękowe a) sygnalizator zewnętrzny, b) sygnalizator wewnętrzny. 9

Jak w przypadku czujek, sygnalizator również podłączony dwoma parami kabli. Ponieważ jest on pierwsza linią obrony, centrala alarmowa cały czas monitoruje jego stan, wykorzystując jedną parę kabli, druga para stanowi zasilanie urządzenia. 2.1.4. Centralka alarmowa Centrala alarmowa jest urządzeniem przeznaczonym do sterowania pracą systemu alarmowego sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem średnich i dużych obiektów. Nadzór ten nie ogranicza się tylko do ochrony przeciwwłamaniowej, ale może dotyczyć również kontroli prawidłowego funkcjonowania obiektu w czasie całej doby. W sposób ciągły (24h) jest kontrolowany stan instalacji alarmowej. Naruszenie któregoś z elementów składających się na system alarmowy, wywołuje tzw. alarm sabotażowy. Centrala reaguje na sygnały z poszczególnych czujek i podejmuje decyzję o tym, czy sygnalizować alarm. Ponieważ do centrali mogą być dołączone różne czujki, rodzaj i sposób alarmowania zależy od oprogramowania centrali wprowadzonego przez instalatora systemu alarmowego (centrala może inaczej reagować na sygnał z czujki pożarowej, a inaczej na sygnał z czujnika kontrolującego poziom wody). Centrala pozwala grupować czujki w tak zwane strefy i swobodnie określać, która strefa jest nadzorowana - czuwa a która nie. Dzięki takiemu podejściu można zabezpieczyć np. piętro na którym nie ma już pracowników, na pozostałych zaś alarm będzie wyłączony, umożliwiając prace pozostałym. Rys. 3. Przykładowy wygląd centralki alarmowej. 10

Obecnie centrale alarmowe są dość skomplikowanymi urządzeniami, o duży wachlarzu możliwości. Do podstawowych cech funkcjonalnych centralki alarmowe należą: sygnalizowanie alarmów włamaniowych, napadowych, pożarowych, technicznych i pomocniczych, monitorowanie komunikacja z telefonicznymi stacjami monitorującymi (przesyłanie na bieżąco szczegółowych informacji o wybranych zdarzeniach w chronionym obiekcie), powiadamianie telefoniczne o alarmie - komunikatem słownym lub komunikatem do systemu przywoławczego (pager), informowanie użytkownika o stanie systemu, bieżący wydruk informacji o wszystkich lub wybranych zdarzeniach w systemie alarmowym na zewnętrznej drukarce lub wyświetlaczu, kontrola dostępu do pomieszczeń z drzwiami wyposażonymi w zamki elektromagnetyczne, kontrola poprawności działania poszczególnych elementów systemu alarmowego (zasilacze, akumulatory, okablowanie). Ponieważ większość producentów central alarmowych, oferuje bardzo podobne zestawy funkcji, o wyborze urządzenia większe znaczenie ma dopasowanie jej do wielkości systemu. Podstawowe parametry opisujące centrale alarmową to: Liczba wejść i wyjść od tej wielkości zależy ile będziemy mogli podłączyć urządzeń monitorujących lub sterujących, np. czujników ruchu, sygnalizatorów, manipulatorów. W przypadku wykorzystania wszystkich wejść lub wyjść, większość central alarmowych umożliwia podłączenia dodatkowych modułów rozszerzających zwanych ekspanderami wejść. Ważna cechą jest również rodzaj obsługiwanych konfiguracji np. NO (Normal Open), NC (Normal Closed), EOL (End of Line) oraz ich wariacji 2EOL/NO i 2EOL/NC. Warto zwrócić również uwagę czy urządzenie posiada kontrolę obecności i poprawności działania czujki. Pamięć zdarzeń jest to nieulotna pamięć typu FLASH, oznacza to, że nawet w wyniku awarii zasilania, po podłączeniu urządzenia do akumulatora zapasowego, 11

można odczytać, jakie wystąpiły zdarzenia. Ilość pamiętanych wpisów zależy od pojemności pamięci i przeważnie wynosi od 200 do nawet 6000 rekordów w zależności od modelu i producenta. Informacje jakie mają być zapisywane określa użytkownik systemu, mogą być to np. włączenia, wyłączenia, awarie, alarmy itp. Podział na strefy - Centrala pozwala grupować czujki w tak zwane strefy i swobodnie określać, która strefa jest nadzorowana - czuwa a która nie. Dzięki takiemu podejściu można zabezpieczyć np. piętro na którym nie ma już pracowników, na pozostałych zaś alarm będzie wyłączony, umożliwiając prace pozostałym. Liczba i wielkość stref zależy od wielkości centrali i producenta i wacha się przeważnie od 4-32 stref. Obsługa użytkowników coraz częściej od systemów alarmowych wymaga sie pewnej personalizacji, oznacza to, że każdy z użytkowników posiada swój własny kod oraz hasło, wymagane do zmiany stanu alarmu np. wyłączenie czuwania. Umożliwia to późniejszą analizę w przypadku wystąpienia alarmu. W systemie występuję zawsze hasło serwisowe, zarezerwowane do przejścia do stanu umożliwiające zaprogramowanie centrali. Dodatkowo wyróżnia się hasła administratorów, które służą do wyłączenia czujek, w przypadku awarii. Gdyby nie było to możliwe, system alarmowy cały czas wskazywałby alarm, wykrywając sabotaż w uszkodzonej czujce. Ostatnią kategorią haseł są hasła użytkownika, zazwyczaj występuje kilkanaście typów haseł użytkownika z możliwością definiowania dodatkowych uprawnień określających zakres dostępu do systemu w zależności od typu hasła i uprawnień. Powiadamianie Dzięki wbudowanemu modemowi, większość central posiada możliwość informacji o alarmie za pośrednictwem linii telefonicznej własciciela lub służby ochrony. Możliwe jest zaprogramowanie kilkunastu numerów telefonicznych oraz klika różnych komunikatów w formie nagrania audio. Centralka alarmowa posiada najwyższy priorytet dzwonienia, dlatego przez zestawieniem połączenia, najpierw rozłącza prowadzone rozmowy a dopiero potem wykonuje połączenie powiadamiające. Dzięki zastosowaniu dodatkowych modułów rozszerzających, możliwe jest podłączenie telefonu komórkowego, lub innego urządzenia radiowego. 12

Odpowiadanie na telefon za pomocą tej funkcji możliwe jest zdalne sprawdzanie stanu centrali z wykorzystaniem połączenia modemowego. Zestawianie połączenia wygląda następująco. najpierw użytkownik wybiera numer do którego centralka jest podłączona, po wykryciu połączenia jest ono rozłączane. Następnie centralka alarmowa oddzwania pod wcześniej ustalony numer, kiedy użytkowniki zezwoli na połączenie system jest gotowy do działania. W ten sam sposób firma serwisowa może programować lub sprawdzać stan systemu. Pamięć programu - oprogramowaniem w pamięci FLASH, umożliwiający unowocześnienie oprogramowania centrali i rozbudowę o nowe funkcje. Nowa wersja oprogramowania może być wpisywana np. przez port RS-232 centrali, bez konieczności demontowania jej z obiektu. 2.1.5. Moduły dodatkowe Czasem pomimo dużej liczby funkcji oferowanych przez producentów, system do sprawniejszego działania wymaga specjalnych urządzeń. Aby to zapewnić, większość centralek alarmowych umożliwia podłączenie dodatkowych modułów. Najważniejsze z nich zostały wymienione i pokrótce opisane poniżej. Ekspander wejść/wyjść podstawowym problemem związanym z rozbudową systemu alarmowego, jest ograniczenie związane z liczbą urządzeń obsługiwanych przez centrale. Wyróżnia się trzy rodzaje ekspanderów: zwykłe urządzenia muszą być zasilane oddzielnie, z zasilaniem zasilanie urządzeń odbywa się z modułu ekspandera, adresowalne umożliwia podłączenie większej liczby urządzeń, dzięki nadaniu im logicznych adresów. Z reguły liczba wejść jest stosunkowo mała około 8, jednak ekspandery można łączyć szeregowo znacznie zwiększając w ten sposób rozmiar systemu. Moduł ethernetowy umożliwia bezpośrednie podłączenie systemu alarmowego do sieci lokalnej. W ten sposób można monitorować stan systemu za pomocą dostarczonego przez producenta urządzenia odpowiedniego oprogramowania. Niektóre z tego typu ekspanderów posiadają własny serwer WWW i dzięki wykorzystaniu technologi JAVA, dają możliwość kontroli systemu bez 13

konieczności instalacji oprogramowania, wprost z przeglądarki internetowej. Moduł GSM nie zawsze istnieje możliwość podłączenia systemu do sieci telefonicznej. Aby w takim przypadku móc powiadomić właściciela o sytuacji alarmowej do tego do celu można wykorzystać moduł GSM. Za zwyczaj jest to prosty interfejs zamieniający GSM na linię analogową, jednak bardziej rozbudowane systemy umożliwiają ograniczoną kontrolę nad system. Wykorzystuję się do tego proste komendy wysyłane za pomocą usługi SMS, tą samą drogą zazwyczaj wysyłane są potwierdzenia wykonania poleceń. Kontroler obiektowy - jest urządzeniem realizującym dwukierunkowy monitoring radiowy w oparciu o sieć radiotelefonów trankingowych. Udostępnia usługę przesyłania kodów (statusów) z obiektu do stacji monitorującej i umożliwia, za pomocą kodów, zdalne sterowanie wyjściami kontrolera. Wykorzystywany i montowany oddzielnie najczęściej przez służby ochrony. 2.1.6. Interfejsy użytkownika Do komunikacji z użytkownikiem wykorzystywane są najczęściej trzy rodzaje interfejsów: manipulatory, sterownik radiowy popularnie zwany pilotem oraz komputer z odpowiednim oprogramowaniem. Wszystkie trzy rodzaje zostały poniżej krótko scharakteryzowane. Manipulator jest to powszechnie stosowny sposób dostępu do funkcji systemu alarmowego. W skład tego urządzenia wchodzi klawiatura numeryczna oraz wyświetlacz LCD. Umożliwia on zarówno zmianę stanu alarmu np. załączenie dozoru, jak i programowanie samej centralki alarmowej. Dostęp do funkcji sterujących pracą centrali oraz ważniejszych informacji o stanie systemu chroniony jest hasłem. Na wyświetlaczu bardzo często zawarte są informacje o aktualnym stanie systemu oraz o ewentualnych alarmach lub awariach. Na rysunku 4 pokazano przykładowy manipulator wykonany przez firmę SATEL. 14

Rys. 4. Przykładowy wygląd manipulatora Sterownik radiowy bardzo chętnie stosowany w małych systemach alarmowych. Obecnie urządzenia te wykorzystują w transmisji między nadajnikiem i odbiornikiem dynamicznie zmieniany kod, co skutecznie uniemożliwia niepożądane sterowanie pracą systemu alarmowego. Dzięki nim możliwe jest łatwe zorganizowanie sygnalizacji załączenia lub wyłączenia czuwania oraz kasowania alarmu. Bardziej zaawansowane piloty posiadają dodatkową funkcje napadu, po naciśnięciu tego przycisku, system alarmowy wysyła informacje do służb ochrony nie włączając przy tym alarmu. Rys. 5. Przykładowy wygląd sterownika radiowego Aplikacja monitorująca coraz częściej do monitoringu stanu systemu wykorzystuję się komputer z zainstalowanym oprogramowaniem. Oprócz podstawowych funkcji załączania i wyłączania dozoru, również dla poszczególnych stref, oprogramowanie takie pozwala na wizualizacje budynku. Dzięki temu osoba pilnująca, łatwo może stwierdzić które strefy są załączone a które nie. Również w przypadku wystąpienia alarmu oprogramowanie sygnalizuje 15

np. na kolor czerwony, w którym pomieszczeniu wystąpiło zdarzenie. W ten sposób minimalizuje się czas potrzebny na odpowiednia reakcje. Dodatkowo aplikacje te umożliwiają chwilowe wyłączenie poszczególnych czujników, w razie ich awarii, jednak dostęp do tego typu funkcji chroniony jest hasłem. 2.1.7. Przykładowy schemat systemu alarmowego Jak widać wachlarz urządzeń możliwy do wykorzystania w systemie alarmowy jest bardzo duży. Poniżej przedstawiony został przykładowy system alarmowy, który wykorzystuje większość opisanych wcześniej w tym rozdziale urządzeń. Rys. 6. Przykładowy schemat systemu alarmowego 16

2.2. System telewizji przemysłowej CCTV 17