Elektrotechnika w środkach transportu

Prowadzący zajęcia dr inż. Ryszard MAŃCZAK POLITECHNIKA POZNAŃSKA Wydział Maszyn Roboczych i Transportu Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Zakład Pojazdów Samochodowych i Transportu Drogowego BM, pok. 746 tel. 61 647 5877 email: ryszard.manczak@put.poznan.pl konsultacje: bieżące informacje na stronie internetowej www.fwmt.put.poznan.pl Elektrotechnika w środkach transportu 2

Kontakt Elektrotechnika w środkach transportu 3

Plan zajęć Wykłady: 1. 12 marzec 2015 r. : W1 (dr inż. R. Mańczak) 2. 26 marzec 2015 r. : W2 (dr inż. R. Mańczak) 3. 09 kwiecień 2015 r. : W3 (dr inż. R. Mańczak) 4. 23 kwiecień 2015 r.: W4 (dr inż. R. Mańczak) 5. 07 maj 2015 r.: W5 (dr inż. R. Mańczak / dr inż. J. Kowalczyk) 6. 21 maj 2015 r.: W6 (dr inż. J. Kowalczyk) 7. 04 czerwiec 2015 r.: W7 -------------------------------- 8. 18 czerwiec 2015 r.: W8 (dr inż. J. Kowalczyk) Materiały z zajęć dostępne na stronie internetowej w postaci pliku PDF Elektrotechnika w środkach transportu 8

Plan zajęć Wykłady: 1. Oświetlenie pojazdów samochodowych 2. Rozruszniki 3. Alternatory 4. Akumulatory 5. Czujniki, układy zapłonowe 6. Schematy i połączenia elektryczne Elektrotechnika w środkach transportu 9

Plan zajęć Lp Tematy ćwiczeń laboratoryjnych 1 Wprowadzenie, BHP. Źródła światła, podział oświetlenia 2 Reflektory samochodowe 3 Akumulatory 4 Schematy i połączenia elektryczne 5 Obsługa mierników elektrycznych, podstawowe układy elektryczne 6 Badanie obwodów prądu stałego zawierające elementy liniowe i nieliniowe 7 Badanie rozgałęzionych obwodów prądu stałego 8 Czujniki stosowane w pojazdach 9 Rozruszniki 10 Alternatory 11 Elementy RLC w obwodach prądu sinusoidalnie zmiennego 12 Badanie transformatora jednofazowego 13 Pomiar mocy i energii w układach jednofazowych 14 Odrabianie - część ogólna 15 Odrabianie - część specjalistyczna 16 Zaliczenie Elektrotechnika w środkach transportu 10

Prowadzący zajęcia mgr inż. Agnieszka KUPIEC dr inż. Ryszard MAŃCZAK dr hab. inż. Arkadiusz STACHOWIAK dr inż. Tomasz ROCHATKA dr inż. Jakub KOWALCZYK mgr inż. Dariusz ULBRICH dr inż. Przemysław TYCZEWSKI Elektrotechnika w środkach transportu 11

Zasady uczestnictwa w zajęciach 1. Wykłady: obecność nieobowiązkowa ocena końcowa średnia ważona: kolokwium (95%), obecności (5 %) 6 obecności 5,0 5 obecności 4,5 4 obecności 4,0 3 obecności 3,5 2 obecności 3,0 2. Laboratoria: obecność obowiązkowa ocena końcowa średnia arytmetyczna ocen składowych 3. Przedziały ocen 4,61-5,00 5,0 4,26-4,60 4,5 3,76-4,25 4,0 3,26-3,75 3,5 2,76-3,25 3,0 2,75 i mniej 2,0 Elektrotechnika w środkach transportu 12

Literatura Materiały wykładowe Ocioszyński J.: Elektrotechnika i elektronika pojazdów samochodowych. WSiP, Warszawa. Herner A., Riehl H.J.: Elektrotechnika i elektronika w pojazdach samochodowych. WKiŁ, Warszawa. Merkisz J., Mazurek S.: Pokładowe systemy diagnostyczne pojazdów samochodowych. WKiŁ, Warszawa. Ocioszyński J.: Zespoły elektryczne i elektroniczne w samochodach, WNT, Warszawa 1999. Sitek K.: Diagnostyka samochodowa, Wydawnictwo AUTO, Warszawa 1999. Elektrotechnika w środkach transportu 13

Ankieta końcowa Elektrotechnika w środkach transportu 14

Oświetlenie pojazdów samochodowych

Oświetlenie pojazdów Elektrotechnika w środkach transportu 16

Klasyfikacja oświetlenia Światła wewnętrzne: Oświetlenie wskaźników Oświetlenie kabiny Oświetlenie przedziału silnika Oświetlenie przestrzeni bagażowej Oświetlenie wejścia /stopni Światła zewnętrzne: Oświetleniowe Sygnałowe Rozpoznawcze Odblaskowe Elektrotechnika w środkach transportu 17

Klasyfikacja oświetlenia Światła oświetleniowe: Drogowe Mijania Przeciwmgłowe przednie Cofania Kierowane Narożne Elektrotechnika w środkach transportu 18

Klasyfikacja oświetlenia Światła sygnałowe: Pozycyjne (przednie, tylne, boczne) Hamowania Kierunku jazdy (przednie, tylne, boczne) Awaryjne Przeciwmgłowe tylne Obrysowe (przednie, tylne boczne) Postojowe (przednie, tylne, boczne) Światła do jazdy dziennej Elektrotechnika w środkach transportu 19

Klasyfikacja oświetlenia Światła rozpoznawcze: Tablicy rejestracyjnej Uprzywilejowania Tablic kierunkowych (przednie, tylne, boczne) Policja Straż Taxi Elektrotechnika w środkach transportu 20

Oznaczenia homologacyjne Kody krajów: E 1 - Niemcy E 2 - Francja E 3 - Włochy E 4 - Holandia E 5 Szwecja E 20 - Polska E 21 - Portugalia E 43 - Japonia E 46 - Ukraina Elektrotechnika w środkach transportu 21

Oznaczenia homologacyjne Reflektory: A światła pozycyjne B światła przeciwmgłowe przednie C światła mijania R światła drogowe H światło halogenowe D światło ksenonowe HC, HR, HC/R, HCR DC, DR, DC/R, DCR Elektrotechnika w środkach transportu 22

Oznaczenia homologacyjne Lampy przednie, tylne i kierunkowskazy: A światła postojowe AR światła cofania R światła pozycyjne tylne RL światła do jazdy dziennej F światła przeciwmgłowe tylne IA światła odblaskowe L oświetlenie tablicy rejestracyjnej (tylnej) K - światła narożne (zakrętowe) Elektrotechnika w środkach transportu 23

Oznaczenia homologacyjne Lampy przednie, tylne i kierunkowskazy: S1 światła hamowania o jednym poziomie intensywności świecenia S2 światła hamowania o dwóch poziomach intensywności świecenia S3 środkowe światło hamowania S4 światło hamowania SM1, SM2 pozycyjne obrysowe 1, 1a, 1b przedni kierunkowskaz 2a kierunkowskaz tylny o jednym poziomie natężenia oświetlenia 2b kierunkowskaz tylny o dwóch poziomach natężenia oświetlenia 3, 4, 5, 6 kierunkowskazy boczne Elektrotechnika w środkach transportu 24

Oznaczenia homologacyjne Inne oznaczenia: PL wykonanie klosza lampy z tworzywa sztucznego LH, L lampa do zamontowania po lewej stronie pojazdu RH, R lampa do zamontowania po prawej stronie pojazdu Strzałka w prawo/lewo lampa do zamontowania po prawe/lewej stronie Strzałka w prawo i w lewo lampa do zamontowania po obu stronach pojazdu Elektrotechnika w środkach transportu 25

Oznaczenia homologacyjne Elektrotechnika w środkach transportu 26

Przepisy prawne Regulamin 48 EKG ONZ Elektrotechnika w środkach transportu 27

Przepisy prawne Rozporządzenie nr 951 z 2013 r. (załącznik nr 6) Elektrotechnika w środkach transportu 28

Przepisy prawne Rozporządzenie nr 951 z 2013 r. (załącznik nr 6) Elektrotechnika w środkach transportu 29

Charakterystyka świateł Światła drogowe: Ilość: 2 lub 4 Barwa biała Włączanie równoczesne lub parami Przełączanie z świateł mijania na drogowe musi powodować włączenie co najmniej jednej pary świateł drogowych Przełączanie świateł drogowych na światła mijania musi powodować równoczesne wyłączenie wszystkich świateł drogowych Dostateczne oświetlanie drogi na co najmniej 100 m przed pojazdem Suma światłości wszystkich świateł nie może być mniejsza niż 30 000 cd i nie może przekraczać 225 000 cd (motocykle: 12 500 cd / 120 000 cd) 1 para świateł może zmieniać ustawienie zależnie od kąta obrotu kierownicy Elektrotechnika w środkach transportu 30

Charakterystyka świateł Światła drogowe: Elektrotechnika w środkach transportu 31

Charakterystyka świateł Światła mijania: Ilość: 2 Barwa biała Mogą pozostać włączone razem z światłami drogowymi Wyłączenie świateł mijania musi powodować równoczesne wyłączenie wszystkich świateł drogowych Dostateczne oświetlanie drogi na co najmniej 40 m przed pojazdem Powinny być asymetryczne i oświetlać drogę po prawej stronie na większą odległość niż po lewej stronie Elektrotechnika w środkach transportu 32

Charakterystyka świateł Światła mijania: Elektrotechnika w środkach transportu 33

Charakterystyka świateł Światła przeciwmgłowe przednie: Ilość: 2 Barwa biała lub żółta selektywna Powinny być włączane i wyłączane niezależnie od świateł mijania i drogowych Nie jest dopuszczalna zmiana ustawienia w zależności od kąta obrotu kierownicy Elektrotechnika w środkach transportu 36

Charakterystyka świateł Światła mijania i drogowe: Elektrotechnika w środkach transportu 37

Charakterystyka świateł Światła mijania i przeciwmgłowe: Elektrotechnika w środkach transportu 38