NIEPEŁNOSPRAWNI BEZROBOTNI I POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2013 ROKU

NIEPEŁNOSPRAWNI BEZROBOTNI I POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2013 ROKU Toruń, maj 2014 rok

SPIS TREŚCI: Wstęp... 1 1. Najważniejsze cechy rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 roku... 2 2. Bezrobotni niepełnosprawni... 8 2.1. Dynamika zmian i aktywizacja bezrobotnych niepełnosprawnych w 2013 roku... 8 2.2. Struktura niepełnosprawnych bezrobotnych... 18 3. Niepełnosprawni poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu... 24 3.1. Dynamika zmian i aktywizacja niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w 2013... 25 3.2. Struktura niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu... 28 4. Wsparcie dla osób niepełnosprawnych w ramach Priorytetu VI Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki... 33 5. Podsumowanie... 36 Tabele... 38 MPiPS-07 Sprawozdanie o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w 2013 roku... 61 MPiPS-07 Sprawozdanie o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w II półroczu 2013 roku... 68 SPIS TABEL: 1. Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy w 2013 roku wg powiatów... 38 2. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej dla osób niepełnosprawnych zgłoszone w 2013 roku według powiatów... 39 3. Bezrobotni niepełnosprawni według powiatów. Stan w końcu roku... 41 4. Dynamika zmian liczby bezrobotnych niepełnosprawnych w 2013 roku według miesięcy. Stan w końcu okresu... 42 5. Osoby włączone do ewidencji niepełnosprawnych bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 według powiatów... 43 6. Osoby wyłączone z ewidencji niepełnosprawnych bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 według powiatów... 44 7. Niepełnosprawni bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim według wybranych cech i powiatów. Stan w dniu 31 grudnia 2013 r... 45 8. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według wieku, miejsca zamieszkania i płci. Stan w dniu 31.12.2013 r... 46 9. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według wykształcenia i stażu pracy. Stan w dniu 31.12.2013 r... 47 10. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według czasu pozostawania bez pracy. Stan w dniu 31.12.2013 48 11. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według stopnia niepełnosprawności i przyczyny niepełnosprawności. Stan w dniu 31.12.2013 r... 49 12. Bezrobotni niepełnosprawni objęci Indywidualnym Planem Działania w 2013 roku... 50 13. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu według powiatów. Stan w końcu okresu... 52 14. Osoby włączone do ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 według powiatów... 53 15. Osoby wyłączone z ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 według powiatów... 54 16. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w województwie kujawskopomorskim według wybranych cech i powiatów. Stan w dniu 31 grudnia 2013 r... 55 17. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według wieku, miejsca zamieszkania i płci. Stan w dniu 31.12.2013 r... 56 18. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według wykształcenia i stażu pracy. Stan w dniu 31.12.2013 r... 57 19. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według czasu pozostawania bez pracy. Stan w dniu 31.12.2013 r... 58 20. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według stopnia niepełnosprawności i przyczyny niepełnosprawności. Stan w dniu 31.12.2013 r... 59 21. Niepełnosprawni poszukujący pracy objęci Indywidualnym Planem Działania w 2013 roku... 60

1 WSTĘP Opracowanie pt. Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 roku przygotowane zostało w Wydziale Badań i Analiz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. W zakresie informacji o strukturze i aktywizacji niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu wykorzystano dane ze sprawozdawczości sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy w ramach realizacji Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2013 Sprawozdanie MPiPS-07 o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych lub poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w 2013 roku Opracowanie zawiera część opisową oraz zestawienie danych w ujęciu tabelarycznym. Tablice i wykresy zostały przygotowane metodą komputerowych zestawień i agregacji danych. Ze względu na elektroniczną technikę zaokrągleń, dane mogą nie sumować się do 100%. INTRODUCTION The study Disabled Unemployed Persons and Job-seekers Remaining Out of Employment in Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2013 was prepared by Department of Research and Analyses of Voivodship Labour Office in Toruń. In range of information about structure and activation of disabled unemployed persons and job-seekers remaining our of employment were used data from report made by local labour offices within the confines of Council of Ministers decree concern with statistic research of public statistic on year the 2013 The MPiPS-07 Report on disabled unemployed persons and the disabled persons looking for a job and who stay out of employment in 2013. The publication contains written part and combination of data in tables. Tables and diagrams were made by computer s combinations and adding of data. Because of electronic technique of making even data can t be added to 100 per cent. Przy publikacji danych WUP prosimy o podanie źródła When publishing the WUP data - please indicate the source

2 1. NAJWAŻNIEJSZE CECHY RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2013 ROKU Jak podaje Urząd Statystyczny w Bydgoszczy 1 w roku 2013 odnotowano w województwie kujawsko-pomorskim spadek przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw: ukształtowało się ono na poziomie 240,8 tys. osób i było niższe niż w roku poprzednim o 1,6% (w skali kraju odnotowano w tym zakresie spadek o 1,0% 2 ). Według prowadzonych przez GUS badań aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) w regionie kujawsko-pomorskim 3 współczynnik aktywności zawodowej, charakteryzujący udział ludności aktywnej zawodowo (pracującej i bezrobotnej) w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej, ogółem wyniósł w IV kwartale 2013 roku 54,9% (o 1,2 pkt. proc. mniej niż w Polsce). W odniesieniu do IV kwartału roku poprzedniego odnotowano w tym względzie w regionie spadek o 1,2 pkt. proc. (w Polsce w tym zakresie wystąpił wzrost 0,1 pkt. proc.). Liczony w ramach BAEL wskaźnik zatrudnienia (czyli procentowy udział pracujących w ogólnej liczbie ludności danej kategorii) w województwie kujawskopomorskim w IV kwartale 2013 r. w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej wyniósł 48,2% (o 2,4 pkt. proc. mniej niż w Polsce). W skali roku wskaźnik ten zmniejszył się w regionie o 1,5 pkt. proc. (w Polsce odnotowano w tym zakresie wzrost o 0,2 pkt. proc.). Jeśli chodzi o osoby niepełnosprawne, to wskaźnik zatrudnienia dla tych osób w wieku 16-64 lata 4 wyniósł w IV kwartale 2013 roku 23,1% i był o 2,9 pkt. proc. niższy niż przed rokiem (ten sam wskaźnik dla Polski wyniósł 20,5% i w ciągu roku zmniejszył się o 1,0 pkt. proc.). 60,0 WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W WIEKU 16-64 LATA W POLSCE I WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W ROKU 2013 WEDŁUG KWARTAŁÓW 50,0 50,4 49,7 49,3 48,2 50,0 49,1 50,7 50,6 50,0 48,2 40,0 % 30,0 26,0 27,3 26,5 23,8 23,1 20,0 21,5 21,0 21,2 20,8 20,5 10,0 Polska ogółem województwo kujawsko-pomorskie ogółem Polska - niepełnosprawni województwo kujawsko-pomorskie - niepełnosprawni 0,0 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 Źródło: na podstawie danych GUS, BDL 1 Źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/bydgosz/assets_komunikat_1213.pdf 2 Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1786_plk_html.htm 3 Źródło: Kwartalna informacja o rynku pracy GUS, Warszawa, 2014.02.28 4 Źródło: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/dane_podgrup.hier?p_id=335076&p_token=7863179

3 W rejestrze REGON w województwie kujawsko-pomorskim w końcu 2013 roku zarejestrowane pozostawały 191 252 podmioty gospodarki narodowej 5 (bez osób prowadzących gospodarstwa indywidualne w rolnictwie). W ciągu roku ich liczba wzrosła o 1,7% (w roku poprzednim wzrost wyniósł 2,0%). Według stanu w dniu 31 grudnia 2013 roku w województwie kujawsko-pomorskim zarejestrowanych pozostawało 150 145 bezrobotnych. W porównaniu z końcem roku poprzedniego liczba bezrobotnych wzrosła o 1306 osób (0,9%). W tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych wzrosła o 1,0% 6. Rok 2013 był piątym z kolei, w którym odnotowano wzrost liczby bezrobotnych, jednakże był on znacznie mniejszy niż w roku poprzednim. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim Stan w końcu roku Liczba bezrobotnych Rok zmiana do poprzedniego roku osoby w % 2006 160 061-27 960-14,9 2007 123 243-36 818-23,0 2008 110 256-12 987-10,5 2009 134 127 23 871 21,7 2010 139 401 5 274 3,9 2011 139 622 221 0,2 2012 148 839 9 217 6,6 2013 150 145 1 306 0,9 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy W 2013 roku wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w 17 powiatach: od 0,7% w powiecie nakielskim do 11,2% w powiecie radziejowskim. Spadek odnotowano w 6 powiatach: od 0,5% w powiecie inowrocławskim do 10,2% w Grudziądzu. W wartościach bezwzględnych największy wzrost liczby bezrobotnych wystąpił w Toruniu (625 osób), natomiast największy spadek w Grudziądzu (857 osób). Stopa bezrobocia rejestrowanego, charakteryzująca udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo, w województwie kujawsko-pomorskim wyniosła w końcu 2013 roku 18,1% i była taka sama jak w końcu poprzedniego roku (w tym samym czasie w Polsce wskaźnik stopy bezrobocia również nie zmienił się i w końcu grudnia 13 wyniósł 13,4%). 5 Źródło: Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie kujawsko-pomorskim. Stan na koniec 2013 r. Opracowanie sygnalne, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, luty 2014 r. 6 Źródło: http://www.psz.praca.gov.pl zakładka Statystyki rynku pracy

4 L.p. Bilans bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2012-2013 2012 rok 2013 rok zmiana w osobach w % 1. Bezrobotni według stanu w końcu roku poprzedniego 139 622 148 839 9 217 6,6 2. Bezrobotni zarejestrowani w okresie: 178 604 188 458 9 854 5,5 po raz pierwszy 31 741 32 414 673 2,1 po raz kolejny (od 1990 r.) 146 863 156 044 9 181 6,3 po pracach interwencyjnych 492 603 111 22,6 po robotach publicznych 2 596 3 191 595 22,9 po stażu 9 611 16 212 6 601 68,7 po odbyciu przygotowania zawodowego dorosłych 6 12 6 100,0 po szkoleniu 7 300 8 210 910 12,5 po pracach społecznie użytecznych 3 036 3 676 640 21,1 po zakończeniu indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub kontraktu socjalnego 80 106 26 32,5 3. Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych w okresie z powodu: 169 387 187 152 17 765 10,5 3a. podjęcia pracy 75 085 88 635 13 550 18,0 1) niesubsydiowanej 63 347 75 092 11 745 18,5 w tym pracy sezonowej 3 123 3 725 602 19,3 2) subsydiowanej 11 738 13 543 1 805 15,4 - prac interwencyjnych 2 192 2 282 90 4,1 - robót publicznych 4 257 4 762 505 11,9 - podjęcia działalności gospodarczej 1 676 1 645-31 -1,8 - podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego 2 984 3 138 154 5,2 - inne 629 1 716 1 087 172,8 3b. rozpoczęcia szkolenia 7 736 8 681 945 12,2 3c. rozpoczęcia stażu 13 684 15 997 2 313 16,9 3d. rozpoczęcia przygotowania zawodowego dorosłych 18 13-5 -27,8 3e. rozpoczęcia pracy społecznie użytecznej 4 008 4 604 596 14,9 rozpoczęcia realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego 3f. lub podpisania kontraktu socjalnego odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej 3g. pracy lub innej formy pomocy 184 224 40 21,7 4 234 4 359 125 3,0 3h. niepotwierdzenia gotowości do pracy 46 531 46 039-492 -1,1 3i. dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 7 709 7 310-399 -5,2 3j. podjęcia nauki 564 592 28 5,0 3k. ukończenia 60/65 lat 626 629 3 0,5 3l. nabycia praw emerytalnych lub rentowych 1 336 1 820 484 36,2 3m. nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego 1 579 1 963 384 24,3 3n. innych 6 093 6 286 193 3,2 4. Bezrobotni według stanu w końcu okresu 148 839 150 145 1 306 0,9 - w tym zarejestrowani po raz pierwszy 23 855 23 532-323 -1,4 Źródło: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy osoby

5 W 2013 roku zwiększyła się zarówno liczba bezrobotnych kobiet (o 0,6% czyli 503 osoby), jak i mężczyzn (o 1,2% czyli 803 osoby). Znaczny względny wzrost (32,7%, czyli 1621 osób) wystąpił w kategorii osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. O 0,6% (47 osób) wzrosła liczba osób będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, ale w kategorii osób, które ukończyły szkołę wyższą do 27 roku życia wystąpił spadek o 9,1% (140 osób). Wśród bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy największy względny wzrost odnotowano w populacji osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia (o 14,2%, czyli 405 osób), najmniejszy zaś wśród osób niepełnosprawnych (o 0,4%, czyli 27 osób). O 24,2% wzrosła również liczba osób powracających do rejestracji po zakończeniu kontraktu socjalnego, ale wzrost ten wyniósł 22 osoby. Największy bezwzględny wzrost odnotowano wśród długotrwale bezrobotnych (o 5455 osób), osób powyżej 50 roku życia (3188 osób) oraz osób bez kwalifikacji zawodowych (2558 osób). Spadek liczby bezrobotnych dotyczył jedynie osób do 25 roku życia (o 4,8%, czyli 1480 osób). Liczba osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem wzrosła w 2013 roku o 2,0% (2746 osób). 70,0 UDZIAŁY WYBRANYCH GRUP BEZROBOTNYCH W LICZBIE BEZROBOTNNYCH OGÓŁEM W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2008-2013 Stan w końcu okresu 60,0 59,8 53,8 54,3 56,0 54,1 53,9 55,0 53,9 54,1 57,2 50,0 45,9 44,6 45,0 45,2 45,0 45,7 46,2 50,0 40,0 21,6 22,9 22,4 21,8 20,6 19,4 4,0 4,3 4,5 4,6 4,4 4,3 w % 30,0 20,0 20,0 19,1 19,4 20,0 20,6 22,6 10,0 0,0 kobiety zamieszkali na wsi do 25 lat powyżej 50 lat długotrwale niepełnosprawni 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy W dalszym ciągu niekorzystnie przedstawia się struktura bezrobotnych pod względem cech społeczno-demograficznych: udział osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy wzrósł w ciągu roku o 1,0 pkt proc. i wyniósł 93,5%. Najbardziej o 3,2 pkt. proc. wzrósł udział osób długotrwale bezrobotnych, które w końcu 2013 r. stanowiły 57,2% ogółu, natomiast największy spadek o 3,4 pkt. proc. dotyczył osób uprawnionych do pobierania zasiłku (15,4% ogółu bezrobotnych). W 2013 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawskopomorskim zarejestrowało się 188 458 nowych bezrobotnych (o 5,5% więcej niż w roku poprzednim). W porównaniu z rokiem 2012 o 2,1% wzrosła liczba osób rejestrujących się po

6 raz pierwszy, natomiast o 6,3% liczba osób, które do rejestrów PUP powróciły po raz kolejny. W tym samym czasie z rejestrów wyłączono 187 152 bezrobotnych (o 10,5% więcej niż w roku poprzednim). Najważniejszą przyczyną wyłączeń (88 635 osób, czyli 47,4%) było podjęcie pracy (w roku poprzednim było to odpowiednio: 75 085 osób i 44,3%), przede wszystkim niesubsydiowanej (84,7% wszystkich podjęć pracy; w roku poprzednim 84,4%). Wśród bezrobotnych podejmujących pracę w 2013 roku przewagę mieli mężczyźni, którzy stanowili 51,6% tej populacji (w roku poprzednim było to 51,7%). Zatrudnienie niesubsydiowane podjęło w 2013 roku 75 092 bezrobotnych (o 18,5% więcej niż w roku poprzednim). Z zatrudnienia subsydiowanego skorzystało 13 543 bezrobotnych (o 15,4% więcej): przede wszystkim były to roboty publiczne (4762 osoby) oraz podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (3138 osób). Prace interwencyjne podjęło 2282 bezrobotnych, natomiast działalność gospodarczą rozpoczęło 1645 bezrobotnych. Inne zatrudnienie subsydiowane (do którego zalicza się przede wszystkim podjęcie działalności gospodarczej dzięki dotacjom z działania 6.2 PO KL w ramach projektu systemowego Przedsiębiorczość szansą na rozwój regionu kujawskopomorskiego, a także m. in. podjęcia pracy przez niepełnosprawnych finansowane przez PFRON) podjęło 1716 bezrobotnych. Szkolenia w 2013 roku rozpoczęło 8681 bezrobotnych (o 12,2% więcej niż w roku 2012), staże 15 997 osób (o 16,9% więcej), prace społecznie użyteczne 4604 osoby (o 14,9% więcej). Przygotowanie zawodowe dorosłych rozpoczęło w 2013 roku 13 bezrobotnych (o 5 osób mniej niż w roku poprzednim). 80 000 75 092 AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH W WYBRANYCH FORMACH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2012-2013 70 000 63 347 60 000 50 000 osoby 40 000 30 000 20 000 10 000 11 738 13 543 7 736 8 681 13 684 15 997 4 008 4 604 0 zatrudnienie niesubsydiowane zatrudnienie subsydiowane 18 13 szkolenie staż przygotowanie zawodowe dorosłych prace społecznie użyteczne 2012 rok 2013 rok Źródło: opracowanie własne na podstawie MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy Łącznie w 2013 roku z różnych form aktywizacji zawodowej (zatrudnienie subsydiowane, szkolenia, staże, przygotowanie zawodowe dorosłych, prace społecznie użyteczne) skorzystało 42 838 bezrobotnych (o 15,2% więcej niż w roku poprzednim).

7 Było to możliwe dzięki zwiększeniu środków Funduszu Pracy przyznanych dla województwa na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz innych fakultatywnych zadań realizowanych przez powiaty. W 2013 roku 224 bezrobotnych rozpoczęło realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisało kontrakt socjalny (w 2012 roku były to 184 osoby). W omawianym okresie dla 48 452 bezrobotnych i 262 poszukujących pracy przygotowano Indywidualne Plany Działania (IPD), które mają na celu doprowadzenie do podjęcia przez nich odpowiedniej pracy (w roku 2012 było to odpowiednio: 46 011 bezrobotnych i 282 poszukujących pracy). W 2013 roku w ramach Priorytetu VI PO KL w województwie kujawskopomorskim podpisano umowy na łączną kwotę 135 297 632,70 zł, co stanowi 97,9% założeń przyjętych w Planie działania na 2013 r. Udział w projektach rozpoczęło 19 779 osób, a zakończyło 17 027 osób. W roku 2013 odnotowano niewielki spadek liczby osób, które powróciły z zagranicy i zwróciły się do WUP w Toruniu z wnioskiem o zasiłek dla bezrobotnych: takich osób było ogółem 1285, o 72 osoby mniej niż w roku poprzednim. Wzrosła natomiast (do 1532 osób) liczba osób składających wnioski o wydanie dokumentu E 301/dokument PD U1 w celu zaliczenia okresów ubezpieczenia/zatrudnienia o 132 osoby. W 2013 roku do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim pracodawcy zgłosili 62 641 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej. Było to o 16,8% propozycji więcej niż w roku poprzednim. Liczba propozycji na formy subsydiowane (zatrudnienie subsydiowane oraz miejsca aktywizacji razem) wzrosła o 10,1%, natomiast na zatrudnienie niesubsydiowane o 23,8%. W tym samym czasie w Polsce liczba wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej wzrosła ogółem o 11,1%, liczba propozycji na formy subsydiowane zwiększyła się o 7,3%, natomiast liczba ofert na zatrudnienie niesubsydiowane wzrosła o 13,7% 7. W 2013 roku w województwie kujawsko-pomorskim pracodawcy 59 razy zgłaszali zamiar dokonania zwolnień z przyczyn dotyczących zakładów pracy. Łącznie dotyczyło to 1819 pracowników (w roku 2012 było to odpowiednio: 77 zgłoszeń dotyczących 3408 osób). Liczba bezrobotnych zwolnionych z przyczyn zakładów pracy w końcu 2013 roku wzrosła w odniesieniu do roku poprzedniego o 32,7% i wyniosła 6578 osób, co stanowiło 4,4% ogółu bezrobotnych. 7 Źródło: http://www.psz.praca.gov.pl zakładka Statystyki rynku pracy

8 2. BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI 2.1. DYNAMIKA ZMIAN I AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH W 2013 ROKU Według stanu w dniu 31 grudnia 2013 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawsko-pomorskim zarejestrowanych pozostawało 6504 bezrobotnych niepełnosprawnych. 10,0 UDZIAŁ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W LICZBIE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM WEDŁUG POWIATÓW STAN W DNIU 31 GRUDNIA 2013 R. 9,0 9,1 8,0 7,0 7,0 6,9 6,9 6,0 6,1 5,0 4,3 5,2 5,1 4,0 4,1 4,1 3,9 3,8 3,7 3,5 3,4 3,3 3,2 3,0 2,8 2,7 2,6 2,6 2,0 1,8 1,6 1,2 1,0 0,0 Województwo razem Bydgoszcz powiat Wąbrzeźno Tuchola Toruń powiat Świecie Nakło nad Notecią Bydgoszcz powiat Włocławek powiat Sępólno Krajeńskie Brodnica Golub-Dobrzyń Inowrocław Rypin Grudziądz powiat Chełmno Aleksandrów Kujawski Radziejów Mogilno Żnin Toruń powiat Grudziądz powiat Włocławek powiat Lipno udział w % Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy Stanowili oni 4,3% ogółu bezrobotnych w województwie 8 (przed rokiem 4,4%). W poszczególnych powiatach udział ten wyniósł od 1,2% w powiecie lipnowskim do 9,1% w Bydgoszczy. Zmiany w poziomie bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych 2012 rok 2013 rok zmiana osoby w % stan w końcu roku razem 6 477 6 504 27 0,4 kobiety 3 212 3 206-6 -0,2 z prawem do zasiłku 1 359 1 213-146 -10,7 nowe rejestracje w roku razem 8 956 8 684-272 -3,0 kobiety 4 459 4 342-117 -2,6 podjęcia pracy w roku razem 3 423 3 489 66 1,9 kobiety 1 773 1 773 0 0,0 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy 8 Wskaźnik ten dla całej Polski wyniósł 5,4% i był o 0,2 pkt. proc wyższy niż przed rokiem.

9 W odniesieniu do końca 2012 roku w województwie wystąpił wzrost liczby bezrobotnych niepełnosprawnych o 27 osób (0,4%, podczas gdy liczba bezrobotnych ogółem wzrosła o 0,9%). Wzrost odnotowano w 9 powiatach: od 0,7% w powiecie chełmińskim do 26,6% w powiecie radziejowskim. W 12 powiatach wystąpił spadek liczby bezrobotnych niepełnosprawnych (od 0,5% w powiecie inowrocławskim do 22,5% w powiecie grudziądzkim). W dwóch powiatach: aleksandrowskim i bydgoskim liczebność tej subpopulacji bezrobotnych nie zmieniła się. Bezrobotni niepełnosprawni. Stan w końcu roku Powiat Bezrobotni niepełnosprawni 2012 rok 2013 rok liczba zmiana w % Województwo razem 6 477 6 504 27 0,4 Bydgoszcz powiat 1 202 1 293 91 7,6 Bydgoszcz powiat 280 280 0 0,0 Grudziądz powiat 291 258-33 -11,3 Grudziądz powiat 89 69-20 -22,5 Toruń powiat 675 647-28 -4,1 Toruń powiat 205 189-16 -7,8 Włocławek powiat 461 417-44 -9,5 Włocławek powiat 160 151-9 -5,6 Aleksandrów Kujawski 163 163 0 0,0 Brodnica 152 189 37 24,3 Chełmno 150 151 1 0,7 Golub-Dobrzyń 143 163 20 14,0 Inowrocław 558 555-3 -0,5 Lipno 82 86 4 4,9 Mogilno 118 110-8 -6,8 Nakło nad Notecią 348 351 3 0,9 Radziejów 94 119 25 26,6 Rypin 140 129-11 -7,9 Sępólno Krajeńskie 153 146-7 -4,6 Świecie 332 387 55 16,6 Tuchola 298 274-24 -8,1 Wąbrzeźno 240 222-18 -7,5 Żnin 143 155 12 8,4 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy Blisko połowa niepełnosprawnych bezrobotnych to kobiety (49,3%, przed rokiem 49,6%), a prawo do zasiłku dla bezrobotnych posiadało 18,7% tej populacji (przed rokiem 21,0%).

10 Zmiany w populacji bezrobotnych niepełnosprawnych w latach 2012-2013 2012 rok 2013 rok zmiana osoby % Osoby włączone do ewidencji bezrobotnych 1 9 054 8 787-267 -2,9 osoby uwzględnione w sprawozdaniu MPiPS-01 2 8 956 8 684-272 -3,0 po raz kolejny 3 8 101 7 858-243 -3,0 kobiety 4 4 513 4 389-124 -2,7 poprzednio pracujący 5 8 282 8 003-279 -3,4 w tym zwolnieni z zakładu pracy chronionej zwolnieni z przyczyn zakładu pracy zamieszkali na wsi posiadający gospodarstwo rolne z wykształceniem co najmniej średnim po szkoleniu 6 38 29-9 -23,7 7 315 457 142 45,1 8 2 851 2 968 117 4,1 9 65 76 11 16,9 10 3 257 3 134-123 -3,8 11 467 346-121 -25,9 zarejestrowani w okresie do 12 m-cy po ukończeniu szkoły 12 528 525-3 -0,6 Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych kobiety w tym z tego z powodu: zamieszkali na wsi w okresie do 12 miesięcy po ukończeniu nauki podjęcia pracy z wiersza 17 praca subsydiowana z wiersza 18 na miejscach pracy refundowanych ze środków Funduszu Pracy 13 9 097 8 710-387 -4,3 14 4 697 4 389-308 -6,6 15 2 973 2 918-55 -1,8 16 526 520-6 -1,1 17 3 423 3 489 66 1,9 18 585 589 4 0,7 19 b.d 101 x x w tym w zakładach pracy chronionej 20 b.d 13 x x na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON 21 83 57-26 -31,3 w tym w zakładach pracy chronionej 22 36 11-25 -69,4 w zakładach pracy chronionej - pozostałe podjęcie działalności gospodarczej prace interwencyjne roboty publiczne praca niesubsydiowana praca sezonowa z w. 26 pozostałe zatrudnienie podjęcie działalności gospodarczej rozpoczęcie szkolenia rozpoczęcie stażu rozpoczęcie przygotowania zawodowego dorosłych rozpoczęcie pracy społecznie użytecznej 23 1 x x x 24 59 57-2 -3,4 25 110 99-11 -10,0 26 254 269 15 5,9 27 2 838 2 900 62 2,2 28 113 130 17 15,0 29 b.d. 2 700 x x 30 58 75 17 29,3 31 391 249-142 -36,3 32 681 508-173 -25,4 33 0 0 0 x 34 224 206-18 -8,0 rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego 35 6 15 9 150,0 podjęcie nauki odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy rezygnacja lub niepotwierdzenie gotowości do podjęcia pracy utrata statusu osoby niepełnosprawnej inne 36 15 14-1 -6,7 37 122 101-21 -17,2 38 1 517 1 395-122 -8,0 39 1 659 1 599-60 -3,6 40 1 059 1 134 75 7,1 Źródło: Sprawozdania MPiPS-07 o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu - zbiorówki za rok 2012 i 2013

11 W 2013 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawsko-pomorskim zarejestrowało się 8787 9 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 2,9% mniej niż w roku poprzednim), Kobiety, w liczbie 4389 osób, stanowiły 49,9% napływu bezrobotnych niepełnosprawnych (w roku poprzednim było to odpowiednio: 4513 osób i 49,8%). Wśród napływu bezrobotnych niepełnosprawnych zdecydowaną większość (7858 osób, czyli 89,4%) stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny. W roku poprzednim było 8101 takich osób i stanowiły one 89,5% napływu. Osoby poprzednio pracujące (8003 osoby) stanowiły w 2013 roku 91,1% napływu do ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych (w roku poprzednim odpowiednio: 8284 osoby i 91,5%), natomiast zwolnione z przyczyn zakładu pracy (457 osób) 5,2% (w roku 2012 odpowiednio: 315 osób i 3,5%). Wśród nowych rejestracji bezrobotnych niepełnosprawnych w 2013 roku mieszkańcy wsi (2968 osób) stanowili 33,8% (w roku poprzednim: 2851 osób i 31,5%). W 2013 roku w województwie kujawsko-pomorskim z ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych wyłączono 8710 osób (o 387 osób, czyli 4,3% mniej niż w roku poprzednim). Kobiety (4389 osób) stanowiły 50,4% tej populacji (w roku poprzednim odpowiednio: 4697 osób i 51,6%), a mieszkańcy wsi (2918 osób) 33,5% (w roku poprzednim: 2973 osoby i 32,7%). Główną przyczyną wyłączeń z ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych podobnie jak w latach ubiegłych było podjęcie pracy. W 2013 roku pracę podjęło 3489 niepełnosprawnych bezrobotnych. Było to 3,9% wszystkich podjęć pracy przez bezrobotnych w województwie (wobec 4,6% w roku poprzednim). Podjęcia pracy stanowiły 40,1% ogółu odpływu z bezrobocia osób niepełnosprawnych (w poprzednim roku 37,6%). Przede wszystkim było to zatrudnienie niesubsydiowane (2900 osób, czyli 83,1%). W odniesieniu do 2012 roku liczba bezrobotnych niepełnosprawnych podejmujących zatrudnienie niesubsydiowane wzrosła o 2,2% (62 osoby). Pracę subsydiowaną podjęło w 2013 roku 589 bezrobotnych niepełnosprawnych. Stanowiło to 16,9% wszystkich podjęć pracy w tej grupie bezrobotnych (wobec 585 osób i 17,1% w roku poprzednim) oraz 4,3% całego zatrudnienia subsydiowanego bezrobotnych ogółem (przed rokiem 5,0%). W porównaniu z rokiem 2012 liczba bezrobotnych niepełnosprawnych podejmujących zatrudnienie subsydiowane wzrosła o 4 osoby. Na ten wzrost wpłynęła większa liczba niepełnosprawnych zatrudnionych w ramach robót publicznych, natomiast spadek wystąpił przede wszystkim wśród osób zatrudnionych na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON w zakładach pracy chronionej. 10 Największy udział zatrudnienia subsydiowanego w podjęciach pracy ogółem przez bezrobotnych niepełnosprawnych odnotowano w powiecie grudziądzkim (50,0%), najmniejszy zaś w Bydgoszczy (7,3%). Na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON zatrudnienie podjęło 57 osób (o 26 osób, czyli 31,3% mniej niż w roku poprzednim). W tej grupie było 25 kobiet i 9 mieszkańców wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 42 kobiety i 20 mieszkańców wsi). W 2013 roku w zakładach pracy chronionej, na miejscach refundowanych z PFRON, zatrudnienie znalazło 11 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 25 osób, czyli 69,4% mniej niż 9 W Sprawozdaniu MPiPS-01 wykazano 8684 osoby, ponieważ nie uwzględnia się w nim osób, które nie posiadały lub nie okazały orzeczenia o niepełnosprawności w momencie rejestracji w PUP. 10 W 2013 roku nastąpiła zmiana formularzy Sprawozdania MPiPS-07 i w związku z tym nie we wszystkich przypadkach można dokonywać porównań z latami wcześniejszymi (szczegóły w tabelach)

12 w roku poprzednim). Wśród tych osób było 4 kobiety i 1 mieszkaniec wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 15 kobiet i 7 mieszkańców wsi). Na miejscach pracy refundowanych z Funduszu Pracy w 2013 roku zatrudnienie podjęło 101 bezrobotnych niepełnosprawnych, w tym 13 osób w zakładach pracy chronionej. Prace interwencyjne rozpoczęło 99 osób (o 10,0% mniej niż w roku 2012), a roboty publiczne 269 osób (o 5,9% więcej). W 2013 roku 57 bezrobotnych niepełnosprawnych podjęło działalność gospodarczą dzięki dotacjom lub pożyczkom (o 2 osoby mniej niż w roku 2012). Powiatowe urzędy pracy pozyskały w 2013 roku dla osób niepełnosprawnych 5705 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej (o 26,7% więcej niż w roku poprzednim). Było to 9,1% wszystkich propozycji zgłoszonych w województwie (w roku poprzednim 8,3%). Wzrost dotyczył zarówno propozycji niesubsydiowanych (o 26,5%), jak i subsydiowanych (o 30,2%). Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone dla niepełnosprawnych w latach 2012-2013 2013 rok Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji 2012 rok zmiana zawodowej liczba w % Zgłoszone w roku 4 472 5 705 1 233 27,6 - w tym subsydiowane 1 270 1 653 383 30,2 - w tym z sektora publicznego 525 843 318 60,6 Aktualne w końcu roku 165 144-21 -12,7 - w tym niewykorzystane dłużej niż 30 dni 33 71 38 115,2 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy Szkolenia rozpoczęło w 2013 roku 249 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 36,3% mniej niż w roku poprzednim). W grupie tej było 113 kobiet i 81 mieszkańców wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 201 kobiet i 99 zamieszkałych na wsi). W 2013 roku staże podjęło 508 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 25,4% mniej niż w roku poprzednim). Wśród tych osób było 315 kobiet i 214 mieszkańców wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 400 kobiet i 286 zamieszkałych na wsi). W 2013 roku ani jeden bezrobotny niepełnosprawny (tak samo jak w roku poprzednim) nie rozpoczął przygotowania zawodowego w dorosłych. W 2013 roku 206 bezrobotnych niepełnosprawnych podjęło prace społecznie użyteczne (o 8,0% mniej niż w roku poprzednim). W grupie tej było 129 kobiet i 96 zamieszkałych na wsi (w roku poprzednim: 131 kobiet i 121 zamieszkałych na wsi). Struktura aktywizacji bezrobotnych niepełnosprawnych według form aktywizacji nie odbiega w istotny sposób od sytuacji w tym zakresie wśród bezrobotnych ogółem.

13 Formy aktywizacji bezrobotnych ogółem i bezrobotnych niepełnosprawnych w 2013 roku Bezrobotni Ogółem bezrobotni Formy aktywizacji niepełnosprawni osoby % osoby % Razem 42 838 100,0 1 552 100,0 zatrudnienie subsydiowane 13 543 31,6 589 38,0 szkolenie 8 681 20,3 249 16,0 staż 15 997 37,3 508 32,7 prace społecznie użyteczne 4 604 10,7 206 13,3 przygotowanie zawodowe dorosłych 13 0,03 0 0,0 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 i Sprawozdanie MPiPS-07 AKTYWIZACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH BEZROBOTNYCH W WYBRANYCH FORMACH W LATACH 2012-2013 przygotowanie zawodowe dorosłych 0 0 prace społecznie użyteczne 206 224 staż 508 681 szkolenia 249 391 2013 rok 2012 rok praca subsydiowana 589 585 0 100 200 300 400 500 600 700 800 osoby Źródło: opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-07 Łącznie w 2013 roku różne formy aktywizacji (zatrudnienie subsydiowane, szkolenia, staż, prace społecznie użyteczne) rozpoczęło 1552 bezrobotnych niepełnosprawnych, co stanowiło 3,6% wszystkich bezrobotnych aktywizowanych w tych formach (w roku poprzednim było to odpowiednio: 1881 osób i 5,1%).

14 Udziały osób niepełnosprawnych w aktywizacji bezrobotnych ogółem w latach 2012-2013 2012 rok 2013 rok Powiat udział w bezrobotnych ogółem w końcu okresu udział w aktywizacji w okresie udział w bezrobotnych ogółem w końcu okresu udział w aktywizacji w okresie Województwo razem 4,4 5,1 4,3 3,6 Bydgoszcz powiat 8,6 6,9 9,1 5,2 Bydgoszcz powiat 5,3 7,4 5,1 5,2 Razem PUP Bydgoszcz 7,7 7,1 8,0 5,2 Grudziądz powiat 3,5 4,9 3,4 2,8 Grudziądz powiat 2,2 3,7 1,8 3,0 Razem PUP Grudziądz 3,1 4,4 2,9 2,8 Toruń powiat 7,7 8,0 6,9 4,4 Toruń powiat 2,9 2,6 2,6 2,3 Włocławek powiat 4,2 4,5 4,1 3,5 Włocławek powiat 1,7 1,9 1,6 1,3 Razem PUP Włocławek 3,0 3,1 2,9 2,3 Aleksandrów Kujawski 3,3 3,0 3,2 2,7 Brodnica 3,3 3,7 3,9 2,6 Chełmno 3,4 4,9 3,3 4,6 Golub-Dobrzyń 3,5 3,7 3,8 3,6 Inowrocław 3,7 5,2 3,7 2,4 Lipno 1,1 2,0 1,2 1,7 Mogilno 3,2 6,7 2,7 4,0 Nakło nad Notecią 5,2 6,1 5,2 5,8 Radziejów 2,4 10,7 2,8 5,3 Rypin 4,0 5,8 3,5 3,6 Sępólno Krajeńskie 4,4 4,3 4,1 4,7 Świecie 5,0 7,1 6,1 4,7 Tuchola 7,8 10,6 6,9 7,8 Wąbrzeźno 7,7 6,8 7,0 6,8 Żnin 2,5 3,7 2,6 2,7 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 i MPiPS-07 W odniesieniu do roku poprzedniego liczba niepełnosprawnych bezrobotnych, którzy podjęli uczestnictwo w formach aktywnych zmniejszyła się o 17,0%, a wskaźnik aktywizacji, określający stosunek osób podejmujących udział w wybranych formach aktywizacji do liczby osób nowozarejestrowanych w danej kategorii bezrobotnych, zmalał w odniesieniu do roku 2012 o 3,1 pkt. proc. i wyniósł 17,7% (dla bezrobotnych ogółem wskaźnik ten wyniósł 22,7% i był wyższy niż w roku poprzednim o 1,9 pkt. proc.).

15 Powiat nowe rejestracje w okresie 2012 rok 2013 rok osoby, które osoby, które rozpoczęły nowe rozpoczęły wskaźnik uczestnictwo rejestracje uczestnictwo aktywizacji w formach w okresie w formach aktywnych aktywnych wskaźnik aktywizacji Województwo razem 9 054 1 881 20,8 8 787 1 552 17,7 Bydgoszcz powiat 1 387 169 12,2 1 362 151 11,1 Bydgoszcz powiat 366 93 25,4 366 97 26,5 Razem PUP Bydgoszcz 1 753 262 14,9 1 728 248 14,4 Grudziądz powiat 443 120 27,1 366 74 20,2 Grudziądz powiat 121 51 42,1 133 48 36,1 Razem PUP Grudziądz 564 171 30,3 499 122 24,4 Toruń powiat 1 030 127 12,3 903 85 9,4 Toruń powiat 303 72 23,8 236 57 24,2 Włocławek powiat 531 92 17,3 499 88 17,6 Włocławek powiat 203 47 23,2 181 41 22,7 Razem PUP Włocławek 734 139 18,9 680 129 19,0 Aleksandrów Kujawski 207 30 14,5 204 36 17,6 Brodnica 265 35 13,2 293 29 9,9 Chełmno 274 54 19,7 232 58 25,0 Golub-Dobrzyń 176 40 22,7 198 41 20,7 Inowrocław 748 165 22,1 726 92 12,7 Lipno 134 42 31,3 138 47 34,1 Mogilno 213 77 36,2 186 43 23,1 Nakło nad Notecią 518 106 20,5 517 120 23,2 Radziejów 215 127 59,1 229 60 26,2 Rypin 204 53 26,0 203 40 19,7 Sępólno Krajeńskie 222 56 25,2 263 72 27,4 Świecie 531 109 20,5 613 75 12,2 Tuchola 432 90 20,8 416 79 19,0 Wąbrzeźno 322 58 18,0 297 66 22,2 Żnin 209 68 32,5 226 53 23,5 Źródło: Sprawozdania MPiPS-07 i MPiPS-01 Aktywizacja bezrobotnych niepełnosprawnych w latach 2012-2013 Wskaźnik aktywizacji: stosunek liczby osób podejmujących udział w wybranych formach aktywizacji (zatrudnienie subsydiowane, szkolenia, staż, przygotowanie zawodowe dorosłych i prace społecznie użyteczne) do liczby osób nowozarejestrowanych w danej kategorii bezrobotnych

16 40,0 WSKAŹNIK AKTYWIZACJI WYBRANYCH GRUP BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2008-2013 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 29,2 25,2 29,1 14,5 20,8 22,7 32,7 29,2 32,8 16,0 24,2 26,0 31,4 27,8 31,6 16,2 22,7 25,1 29,7 27,1 30,2 14,0 23,4 25,5 32,3 26,4 33,2 20,7 25,8 22,1 34,3 29,2 30,0 15,6 24,2 24,8 18,9 19,7 26,0 17,1 20,8 17,7 10,0 5,0 0,0 Bezrobotni ogółem kobiety zamieszkali na wsi do 25 lat powyżej 50 lat długotrwale niepełnosprawni 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok Wskaźnik aktywizacji: stosunek liczby osób podejmujących udział w wybranych formach aktywizacji (zatrudnienie subsydiowane, szkolenia, staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy/dorosłych i prace społecznie użyteczne) do liczby osób nowozarejestrowanych w danej kategorii bezrobotnych Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy Sprawozdanie MPiPS-07 Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu W 2013 roku 15 bezrobotnych niepełnosprawnych (w tym 8 kobiet i 5 mieszkańców wsi) rozpoczęło realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego (w roku poprzednim było to 6 osób, w tym 3 kobiety i 3 mieszkańców wsi). W 2013 roku z poradnictwa zawodowego w formie porad indywidualnych skorzystało 2441 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 12,0% mniej niż w roku poprzednim), w tym 852 osoby skorzystały z rozmowy wstępnej (o 22,8% mniej). Osoby niepełnosprawne stanowiły 3,7% wszystkich bezrobotnych korzystających z poradnictwa indywidualnego. Z poradnictwa grupowego skorzystało 299 bezrobotnych niepełnosprawnych, którzy stanowili 3,7% wszystkich bezrobotnych korzystających z tej formy wsparcia (w roku poprzednim było to odpowiednio: 333 osoby i 4,7%). Z usług informacji zawodowej w formie spotkań grupowych skorzystało w 2013 roku 419 bezrobotnych niepełnosprawnych, co stanowiło 3,2% ogółu bezrobotnych wspieranych w tej formie (w roku 2012 było to odpowiednio: 878 osób i 4,8%). W zajęciach aktywizacyjnych w ramach pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy uczestniczyło 287 bezrobotnych niepełnosprawnych, którzy stanowili 3,5% wszystkich bezrobotnych aktywizowanych w tej formie (w roku poprzednim było to odpowiednio: 358 osób i 4,0%). W szkoleniach w zakresie aktywnego poszukiwania pracy (szkolenia w klubach pracy) wzięło udział 63 bezrobotnych niepełnosprawnych, co stanowiło 4,9% ogółu bezrobotnych korzystających z tej formy wsparcia (w roku poprzednim odpowiednio: 93 osoby i 7,5%).

17 W 2013 roku w województwie kujawsko-pomorskim indywidualne plany działania (IPD) przygotowano dla 1704 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 7,0% mniej niż w roku 2012). Stanowili oni 3,5% wszystkich bezrobotnych w regionie, dla których przygotowano IPD (w roku poprzednim 4,0%). Najwięcej takich osób mieszkało w powiecie świeckim (166 osób), najmniej w powiatach: toruńskim, mogileńskim i radziejowskim (po 16 osób). Realizację IPD w omawianym roku przerwało 531 bezrobotnych niepełnosprawnych (w roku poprzednim 493 osoby), natomiast 893 osoby (w roku poprzednim 1103 osoby) zakończyły realizację indywidualnych planów działania. W końcu grudnia 2013 r. w trakcie realizacji IPD w województwie kujawskopomorskim było 2958 bezrobotnych niepełnosprawnych (wobec 2531 osób w końcu 2012 roku). 7 000 6 000 UDZIAŁ BEZROBOTNYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH W LICZBIE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM. STAN W KOŃCU OKRESU 5 715 6 260 6 396 6 477 6 504 100,0 90,0 80,0 5 000 4 714 4 977 4 943 4 401 4 443 70,0 osoby 4 000 3 000 3 020 3 598 3 910 60,0 50,0 40,0 udział w ogółem w % 2 000 30,0 20,0 1 000 0 1,5 1,7 2,2 2,5 2,6 2,7 3,2 4,0 4,3 4,5 4,6 4,4 4,3 2001 rok 2002 rok 2003 rok 2004 rok 2005 rok 2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 10,0 0,0 niepełnosprawni % w ogółem Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy

18 2.2. STRUKTURA SPOŁECZNO DEMOGRAFICZNA BEZROBOTNYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH Utrzymują się różnice w strukturze społeczno demograficznej bezrobotnych niepełnosprawnych i bezrobotnych ogółem. Cechy społeczno - demograficzne bezrobotnych niepełnosprawnych. Stan w dniu 31.12.2013 r. udział w bezrobotnych ogółem Razem 150 145 100,0 6 504 100,0 4,3 18-24 29 139 19,4 494 7,6 1,7 25-34 42 248 28,1 1 002 15,4 2,4 35-44 31 876 21,2 1 165 17,9 3,7 45-54 28 280 18,8 1 826 28,1 6,5 55-59 14 635 9,7 1 546 23,8 10,6 60-64 lata 3 967 2,6 471 7,2 11,9 do 1 12 897 8,6 504 7,7 3,9 1-3 25 427 16,9 1 020 15,7 4,0 3-6 24 703 16,5 999 15,4 4,0 6-12 27 162 18,1 1 260 19,4 4,6 12-24 27 909 18,6 1 284 19,7 4,6 pow. 24 32 047 21,3 1 437 22,1 4,5 wyższe 11 777 7,8 336 5,2 2,9 policealne i średnie zawodowe 29 079 19,4 1 118 17,2 3,8 średnie ogólnokształcące 14 703 9,8 485 7,5 3,3 zasadnicze zawodowe 46 478 31,0 2 392 36,8 5,1 gimnazjalne i poniżej 48 108 32,0 2 173 33,4 4,5 do 1 roku 22 567 15,0 680 10,5 3,0 1-5 36 484 24,3 1 104 17,0 3,0 5-10 22 808 15,2 940 14,5 4,1 10-20 23 326 15,5 1 424 21,9 6,1 20-30 14 844 9,9 1 261 19,4 8,5 30 lat i więcej 5 658 3,8 486 7,5 8,6 bez stażu 24 458 16,3 609 9,4 2,5 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni ogółem wiek w latach czas pozostawania bez pracy w miesiącach wykształcenie staż pracy w latach Bezrobotni niepełnosprawni osoby % osoby % w %

19 Dotyczą one przede wszystkim struktury wiekowej niepełnosprawni to głównie osoby w wieku średnim i starsze (blisko 60% z nich ma więcej niż 45 lat) oraz według stażu pracy (wśród niepełnosprawnych większe są udziały osób, które pracowały dłużej niż 20 lat). Osoby niepełnosprawne legitymują się również niższym niż przeciętnie bezrobotni, poziomem wykształcenia. Struktura bezrobotnych niepełnosprawnych pod względem cech społeczno demograficznych nie uległa w ciągu 2013 roku istotnym zmianom. Analiza tej grupy pod względem wieku wykazuje, że największą grupę stanowiły osoby znajdujące się w przedziale 45 54 lata (28,1%, przed rokiem 29,7%). W całej grupie bezrobotnych niepełnosprawnych osoby w wieku powyżej 44 roku życia stanowiły 59,1% (przed rokiem 58,1%). W porównaniu z końcem 2012 roku, wzrost odnotowano w dwóch najstarszych grupach wiekowych: populacja niepełnosprawnych bezrobotnych w wieku 60 lat i więcej wzrosła o 11,8%, a osób wieku 55-59 lat o 9,4%. W pozostałych grupach odnotowano spadki. Bezrobotni niepełnosprawni według wieku. Stan w końcu roku 2013 rok 2012 rok zmiana osoby % osoby w osobach w % Ogółem 6 477 6 504 100,0 27 0,4 z tego w grupach wieku: 18-24 lata 497 494 7,6-3 -0,6 25-34 lata 1 012 1 002 15,4-10 -1,0 35-44 lata 1 208 1 165 17,9-43 -3,6 45-54 lata 1 926 1 826 28,1-100 -5,2 55-59 lat 1 411 1 544 23,7 133 9,4 60 i więcej lat 423 473 7,3 50 11,8 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Bezrobotni niepełnosprawni w województwie kujawsko-pomorskim to przede wszystkim osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (33,4%, przed rokiem 34,5%) oraz zasadniczym zawodowym (36,8%, przed rokiem 36,1%). W porównaniu z końcem poprzedniego roku największy względny wzrost odnotowano wśród bezrobotnych niepełnosprawnych legitymujących się wykształceniem gimnazjalnym (o 8,9%, ale tylko 10 osób), natomiast największy spadek wystąpił wśród bezrobotnych z wykształceniem podstawowym i nieukończonym podstawowym (o 3,3%, czyli 69 osób).

20 Bezrobotni niepełnosprawni według poziomu wykształcenia. Stan w końcu roku 2013 rok 2012 rok zmiana osoby % osoby w osobach w % ogółem 6 477 6 504 100,0 27 0,4 z tego według poziomu wykształcenia: wyższe 326 336 5,2 10 3,1 policealne i średnie zawodowe 1 089 1 118 17,2 29 2,7 średnie ogólnokształcące 490 485 7,5-5 -1,0 zasadnicze zawodowe 2 340 2 392 36,8 52 2,2 gimnazjalne 112 122 1,9 10 8,9 podstawowe i podst. nieukończone 2 120 2 051 31,5-69 -3,3 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 W końcu 2013 roku największe grupy wśród niepełnosprawnych bezrobotnych pod względem stażu pracy stanowiły osoby, które pracowały 10 20 lat oraz 20 30 lat. Łącznie było to 41,3% (przed rokiem 40,7%). W odniesieniu do końca poprzedniego roku największy wzrost odnotowano wśród osób bez stażu pracy (o 5,9%), natomiast największy spadek wystąpił wśród osób pracujących od 1 do 5 lat (o 5,7%). Bezrobotni niepełnosprawni według stażu pracy. Stan w końcu roku 2013 rok 2012 rok zmiana osoby % osoby w osobach w % Ogółem 6 477 6 504 100,0 27 0,4 z tego ze stażem pracy: do 1 roku 681 680 10,5-1 -0,1 1-5 lat 1 171 1 104 17,0-67 -5,7 5-10 lat 947 940 14,5-7 -0,7 10-20 lat 1 393 1 424 21,9 31 2,2 20-30 lat 1 244 1 261 19,4 17 1,4 30 lat i wiecej 466 486 7,5 20 4,3 bez stażu 575 609 9,4 34 5,9 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Wśród bezrobotnych niepełnosprawnych najliczniejsze były grupy osób, które pozostawały bez pracy dłużej niż 12 miesięcy (od daty ostatniej rejestracji w PUP). W końcu 2013 roku stanowiły one 41,8% wszystkich niepełnosprawnych bezrobotnych (przed rokiem 39,5%). Największy wzrost odnotowano wśród niepełnosprawnych pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy (o 8,9%), natomiast największy spadek wystąpił w grupie osób pozostających bez pracy od 1 do 3 miesięcy (o 14,1%).

21 Bezrobotni niepełnosprawni według czasu pozostawania bez pracy. Stan w końcu roku 2013 rok 2012 rok zmiana osoby % osoby w osobach w % ogółem 6 477 6 504 100,0 27 0,4 z tego według czasu pozostawania bez pracy: do 1 miesiąca 533 504 7,7-29 -5,4 1-3 miesiące 1 188 1 020 15,7-168 -14,1 3-6 miesięcy 1 000 999 15,4-1 -0,1 6-12 miesięcy 1 196 1 260 19,4 64 5,4 12-24 miesiące 1 241 1 284 19,7 43 3,5 pow. 24 miesiące 1 319 1 437 22,1 118 8,9 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Analiza struktury bezrobotnych niepełnosprawnych pod względem stopnia niepełnosprawności wykazuje, że w dalszym ciągu dominowały wśród nich osoby niepełnosprawne w stopniu lekkim (70,5% ogółu, przed rokiem 72,5%). Bezrobotni niepełnosprawni według stopnia niepełnosprawności. Stan w końcu roku 2013 rok 2012 rok zmiana osoby % osoby osoby % Ogółem 6 477 6 504 100,0 27 0,4 znaczny 93 97 1,5 4 4,3 umiarkowany 1 690 1 822 28,0 132 7,8 lekki 4 694 4 585 70,5-109 -2,3 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 W tej grupie odnotowano spadek liczebności w odniesieniu do końca 2012 roku (o 2,3%). Wśród niepełnosprawnych w stopniu znacznym wzrost wyniósł 4,3%, natomiast wśród osób ze stopniem umiarkowanym odnotowano wzrost o 7,8%. Analiza populacji bezrobotnych niepełnosprawnych pod względem rodzaju niepełnosprawności wykazuje, że w końcu 2013 roku w dalszym ciągu dominowały osoby niepełnosprawne z powodu chorób narządów ruchu (27,8%, przed rokiem 28,0%) i chorób psychicznych (16,4% wobec 16,1% przed rokiem). Udział osób o nieustalonym rodzaju niepełnosprawności wyniósł 4,1% (przed rokiem 4,3%). W porównaniu z końcem 2012 roku najbardziej (o 10,8%) wzrosła liczba bezrobotnych niepełnosprawnych z powodu epilepsji, najmniej (o 0,6%) liczba osób niepełnosprawnych z powodu chorób neurologicznych. Największy spadek natomiast odnotowano wśród osób bezrobotnych niepełnosprawnych z powodu chorób układu pokarmowego (o 6,7%), najmniejszy z powodu upośledzenia narządów ruchu (o 0,2%).

22 Bezrobotni niepełnosprawni według rodzaju niepełnosprawności. Stan w końcu roku Rodzaj niepełnosprawności 2013 rok 2012 rok zmiana osoby % osoby osoby % Ogółem 6 477 6 504 100,0 27 0,4 upośledzenie umysłowe 101 102 1,6 1 1,0 choroby psychiczne 1 040 1 065 16,4 25 2,4 zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 451 480 7,4 29 6,4 całościowe zaburzenia rozwojowe b.d. 1 0,0 x x choroby narządu wzroku 421 403 6,2-18 -4,3 upośledzenie narządu ruchu 1 812 1 808 27,8-4 -0,2 epilepsja 231 256 3,9 25 10,8 choroby układu oddechowego i układu krążenia 568 555 8,5-13 -2,3 choroby układu pokarmowego 105 98 1,5-7 -6,7 choroby układu moczowo - płciowego 88 93 1,4 5 5,7 choroby neurologiczne 689 693 10,7 4 0,6 inne 690 681 10,5-9 -1,3 nieustalony 281 269 4,1-12 -4,3 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 7 000 BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI ZAREJESTROWANI W URZĘDACH PRACY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO WEDŁUG STOPNIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI. STAN W KOŃCU OKRESU 6 000 5 000 osoby 4 000 3 000 2982 3879 4 280 4 474 4 694 4 585 lekki umiarkowany znaczny 2 757 2 000 1 000 1 088 1381 1749 1 886 1 825 1 690 1 822 0 65 80 87 94 97 93 97 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok Źródło: opracowanie własne WUP w Toruniu na podstawie Sprawozdania MPiPS-07 o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu

23 NIEPEŁNOSPRAWNI BEZROBOTNI WEDŁUG RODZAJU NIEPEŁNOSPRAWNOSCI. STAN W KOŃCU ROKU 2 000 1 800 1 812 1 808 1 600 1 400 1 200 1 040 1 065 1 000 800 568 600 555 451 480 421 403 400 231 256 200 101 102 b.d. 1 0 105 98 88 93 689 693 690 681 281 269 upośledzenie umysłowe choroby psychiczne zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu całościowe zaburzenia rozwojowe choroby narządu wzroku upośledzenie narządu ruchu epilepsja choroby układu oddechowego i układu krążenia choroby układu pokarmowego choroby układu moczowo - płciowego osoby choroby neurologiczne inne nieustalony 2012 rok 2013 rok Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-07

24 3. NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU W rejestrach powiatowych urzędów pracy obok bezrobotnych, znajdują się również osoby poszukujące pracy. W grupie tej osoby niepełnosprawne stanowiły w końcu 2013 roku 51,7% (od 27,4% w powiecie włocławskim do 100,0% w powiecie wąbrzeskim). Osoby poszukujące pracy zarejestrowane w Powiatowych Urzędach Pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Stan w dniu 31 grudnia 2013 r. Poszukujący pracy zarejestrowani w PUP niepełnosprawni niepełnosprawni powiat ogółem poszukujący pracy niepozostający w razem zatrudnieniu osoby % w 1 osoby % w 2 0 1 2 3 4 5 Województwo razem 2 323 1 202 51,7 1 167 97,1 Bydgoszcz powiat 278 158 56,8 153 96,8 Bydgoszcz powiat 57 27 47,4 24 88,9 Grudziądz powiat 139 74 53,2 74 100,0 Grudziądz powiat 35 16 45,7 16 100,0 Toruń powiat 363 250 68,9 250 100,0 Toruń powiat 54 30 55,6 30 100,0 Włocławek powiat 338 108 32,0 108 100,0 Włocławek powiat 95 26 27,4 26 100,0 Aleksandrów Kujawski 108 57 52,8 57 100,0 Brodnica 70 38 54,3 32 84,2 Chełmno 61 37 60,7 37 100,0 Golub-Dobrzyń 36 18 50,0 18 100,0 Inowrocław 80 38 47,5 38 100,0 Lipno 77 36 46,8 36 100,0 Mogilno 12 9 75,0 9 100,0 Nakło nad Notecią 57 17 29,8 17 100,0 Radziejów 70 34 48,6 34 100,0 Rypin 73 53 72,6 53 100,0 Sępólno Krajeńskie 38 23 60,5 23 100,0 Świecie 110 46 41,8 46 100,0 Tuchola 72 42 58,3 42 100,0 Wąbrzeźno 48 48 100,0 27 56,3 Żnin 52 17 32,7 17 100,0 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy oraz dodatkowe informacje przekazane przez Powiatowe Urzędy Pracy Zgodnie z zapisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu 11 może korzystać na 11 Niepełnosprawni poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu są to najczęściej osoby, które pobierają jakieś świadczenia (np. rentę z tytułu niezdolności do pracy, zasiłek stały, rentę socjalną, rentę rodzinną w kwocie większej niż 50% minimalnego wynagrodzenia) i nie pracują