RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 197623 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 339040 (51) Int.Cl. B63C 9/15 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 14.03.2000 (54) Urządzenie zabezpieczające przed utonięciem (43) Zgłoszenie ogłoszono: 24.09.2001 BUP 20/01 (73) Uprawniony z patentu: Politechnika Radomska im.k.pułaskiego, Radom,PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.04.2008 WUP 04/08 (72) Twórca(y) wynalazku: Jerzy Mierzejewski,Puławy,PL PL 197623 B1 (57) 1. Urządzenie zabezpieczające przed utonięciem składające się z cienkościennego elastycznego pojemnika zawierającego odczynnik chemiczny reagujący z wydzieleniem gazu z innym odczynnikiem chemicznym znajdującym się w zbiorniku umieszczonym wewnątrz tego pojemnika, znamienny tym, że cienkościenny elastyczny pojemnik (1) posiada kształt dętki o średnicy wewnętrznego koła nieco mniejszej od średnicy głowy dorosłego człowieka i niewielkim przekroju poprzecznym, która wypełniona jest odczynnikiem chemicznym (2) i wewnątrz, której znajduje się luźno umieszczony korzystnie płaski pierścień (3) posiadający na swym obwodzie w co najmniej jednym miejscu korzystnie podwójne załamania (4) umieszczone w szczelnych komorach (5) wypełnionych odczynnikiem chemicznym (6).
2 PL 197 623 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest urządzenie zabezpieczające przed utonięciem przyjmujące postać kołnierza ratunkowego. Z polskich opisów patentowych nr 52 602 oraz 105 721 znane są urządzenia zabezpieczające przed utonięciem, stanowiące nabój gazowy zawierający elastyczny, cienkościenny pojemnik ze sprężystą rurką w środku, w której znajduje się stały składnik chemiczny - kwaśny węglan sodu. W rurce znajduje się też elastyczny woreczek z roztworem kwasu siarkowego oraz kolce, które po ściśnięciu pojemnika i rurki przebijają woreczek z kwasem. Zachodzi reakcja chemiczna z wydzieleniem się dużej ilości gazu wypełniającego urządzenie. Wyporność urządzenia wypełnionego gazem pozwala utrzymywać się tonącemu na powierzchni. Z polskiego opisu patentowego nr 59710 znane jest urządzenie zabezpieczające przed utonięciem składające się z gumowego pojemnika i ze zbiornika, którego jedna ze ścianek posiada szereg otworków. Do ścianki z otworkami przylega umieszczona od wewnątrz zbiornika elastyczna przepona. Wewnątrz zbiornika równolegle do pierwszej ścianki z otworkami umieszczona jest następna ścianka z otworkami i przeponą. Pomiędzy ściankami znajdują się odczynniki chemiczne, których reakcja przebiega z wydzielaniem dużych ilości gazu. Odkształcenie przepon pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego i naciskanie tych przepon na umieszczone w ściance zbiornika ostrze powoduje przebicie przepon i połączenie się odczynników chemicznych reagujących z wydzieleniem dużej ilości gazu. Gaz przepływa do gumowego pojemnika, z którym połączony jest zbiornik, wypełnia go a utworzone w ten sposób koło ratunkowe wynosi tonącego na powierzchnię wody. Odmiana tego urządzenia według patentu dodatkowego nr 70 297 posiada butlę gazową, z której gaz przedostaje się do gumowego pojemnika po uwolnieniu spustu iglicy uruchamianego przez znane przepony bez rozerwania tych przepon. Z polskiego opisu patentowego nr 105722 znana jest poduszka ratunkowa stanowiąca torbę obustronnie zamkniętą na skręt, w której znajduje się sproszkowany kwaśny węglan sodu oraz nabój gazowy. Rękojeści naboju umocowane są do powłoki torby za pomocą oczka i cięgna z uchwytem. Torba zwinięta jest w rulon, na który nałożony jest polietylenowy pokrowiec. Pociągnięcie za uchwyt powoduje zadziałanie naboju i wypłynięcie kwasu siarkowego do znajdującego się w torbie kwaśnego węglanu sodu. Powstający w wyniku reakcji chemicznej gaz wypełnia torbę, polietylenowy pokrowiec pęka i torba rozwija się w poduszkę ratunkową. Istota urządzenia zabezpieczającego przed utonięciem według wynalazku polega na tym, że wykonane jest ono w postaci cienkościennego elastycznego pojemnika w kształcie dętki, której średnica wewnętrznego koła jest nieco mniejsza od średnicy głowy dorosłego człowieka. Dętka posiada niewielki przekrój poprzeczny i wypełniona jest odczynnikiem chemicznym reagującym z wydzieleniem dużej ilości gazu z innym odczynnikiem chemicznym znajdującym się w co najmniej jednym zbiorniczku wewnątrz dętki. W urządzeniu według wynalazku zbiorniczki z tym drugim odczynnikiem stanowią szczelne komory wykonane z nieprzepuszczalnego ale stosunkowo łatwo rozrywającego się materiału na przykład z polietylenu, w których zamknięte jest co najmniej jedno korzystnie podwójne załamanie korzystnie płaskiego pierścienia luźno umieszczonego wewnątrz dętki, wykonanego z taśmy z materiału o dużej wytrzymałości np. z naturalnego jedwabiu. Umieszczony w dętce płaski pierścień z taśmy np. jedwabnej może posiadać dodatkowo na swym obwodzie w co najmniej jednym miejscu korzystnie podwójne załamania umieszczone w korzystnie ażurowych komorach wykonanych z łatwo rozrywającego się materiału np. z siatki polietylenowej. Jeden spośród odczynników znajdujących się wewnątrz urządzenia według wynalazku stanowi reagent kwaśny, zaś drugi jest reagentem alkalicznym. Reagent kwaśny w postaci roztworu wypełnia cienkościenny pojemnik - rurkę w kształcie dętki o przekroju np. 2 cm, zaś reagent alkaliczny w postaci soli znajduje się w szczelnych zbiorniczkach stanowiących komory osłaniające załamania taśmy. W sytuacji zagrożenia utonięciem kąpiący chwyta za rurkę dowolną ręką i rozciąga ją aż do oporu tj. do rozprostowania powłok zbiorniczków. W wyniku tego manewru następuje zmieszanie się kwaśnego reagenta wypełniającego rurkę w kształcie dętki z reagentem alkalicznym uwolnionym spod rozerwanych powłok komór z załamaniami. Zachodzi reakcja chemiczna reagenta kwaśnego z reagentem alkalicznym z wydzieleniem dużej ilości gazu, który wypełniając rurkę przekształca ją w kołnierz ratunkowy stanowiący dętkę o średnicy rozdęcia do około 10 cm.
PL 197 623 B1 3 Powstały kołnierz stwarza wyporność nie mniejszą niż 5 kg. Taka wyporność zabezpiecza utrzymywanie się głowy tonącego nad powierzchnią wody, przy zanurzeniu reszty ciała w wodzie i zachowaniu pełnej swobody ruchów. Dodatkowe załamania taśmy umieszczone w komorach ażurowych, lub pustych komorach o litych powłokach z materiału łatwiej rozrywającego się niż materiał powłok komór z reagentem alkalicznym umożliwiają wielokrotne zakładanie i zdejmowanie urządzenia bez naruszania ścianek komór z reagentem alkalicznym co nie było możliwe w przypadku urządzeń dotychczas znanych. Łatwe zakładanie urządzenia realizowane jest dzięki możliwości rozciągnięcia rurki z rozprostowaniem dodatkowych załamań do wyczuwalnego oporu powłok na załamaniach taśmy umieszczonych w komorach z reagentem alkalicznym. Dla zabezpieczenia się przed groźbą przypadkowej nieszczelności rurki urządzenie według wynalazku może stanowić cienkościenny elastyczny pojemnik posiadający dwie komory w kształcie dętek o średnicy wewnętrznych kół nieco mniejszej od średnicy głowy dorosłego człowieka i niewielkich przekrojach poprzecznych, które wypełnione są odczynnikiem chemicznym reagującym z wydzieleniem dużej ilości gazu z innym odczynnikiem chemicznym znajdującym się w co najmniej jednym zbiorniczku w każdej z dętek. Zbiorniczki z tym drugim odczynnikiem chemicznym stanowią szczelne komory z nieprzepuszczalnego, ale łatwo rozrywającego się materiału, na przykład z polietylenu, w których zamknięte są co najmniej dwa, po jednym w każdej z dętek, korzystnie podwójne załamania korzystnie płaskich pierścieni luźno umieszczonych wewnątrz dętek. Pierścienie te powinny być wykonane z materiału o dużej wytrzymałości np. z taśmy z naturalnego jedwabiu. Umieszczone w dętkach pierścienie z taśmy np. jedwabnej mogą posiadać dodatkowo na swym obwodzie w co najmniej jednym miejscu korzystnie podwójne załamania umieszczone w korzystnie ażurowych komorach wykonanych z łatwo rozrywającego się materiału np. z siatki polietylenowej. Działanie urządzenia według wynalazku, w którym cienkościenny elastyczny pojemnik posiada dwie komory w kształcie dętek jest analogiczne jak działanie urządzenia według wynalazku, w którym jest pojedyncza dętka. Wynalazek przedstawiony jest na załączonym rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój podłużny urządzenia według wynalazku przed założeniem go na głowę użytkownika, fig. 2 przedstawia przekrój podłużny urządzenie według wynalazku po założeniu go na głowę użytkownika i wyprostowaniu załamań taśmy znajdujących się uprzednio w ażurowych osłonkach, fig. 3 przedstawia przekrój podłużny urządzenia po rozerwaniu osłonek komór zawierających reagent alkaliczny, fig. 4 przedstawia widok boczny urządzenia w wersji dwupojemnikowej, zaś fig. 5 przedstawia przekrój poprzeczny urządzenia przedstawionego na fig. 4. Wynalazek zostanie bliżej objaśniony w poniższym przykładzie wykonania, nie ograniczającym jego zakresu. Urządzenie według wynalazku stanowi cienkościenny elastyczny pojemnik 1 w postaci rozciągliwej rurki w kształcie dętki o średnicy wewnętrznego koła 14 cm i średnicy poprzecznego przekroju dętki 2 cm. Pojemnik 1 wypełniony jest kwaśnym węglanem sodu 2. Wewnątrz pojemnika 1 umieszczona jest luźno taśma z jedwabiu naturalnego stanowiąca pierścień 3. Pierścień 3 ma na swym obwodzie cztery podwójne załamania 4 umieszczone w szczelnych polietylenowych komorach 5 wypełnionych roztworem kwasu octowego 6 oraz cztery podwójne załamania 7 umieszczone w ażurowych komorach 8 wykonanych z siatki polietylenowej. Po rozciągnięciu do oporu rurki 1 załamania 4 i 7 rozprostowują się a powłoki 5 i 8 ulegają rozerwaniu. Zachodzi gwałtowna reakcja chemiczna pomiędzy wypełniającym rurkę 1 kwaśnym węglanem sodu z uwolnionym z komór 5 kwasem octowym, której towarzyszy wydzielanie się znacznej ilości gazu. Powoduje to rozdęcie rurki 1 i utworzenie kołnierza ratunkowego w kształcie dętki o średnicy mniejszego koła 15 cm i średnicy przekroju poprzecznego dętki 10 cm. Wyporność utworzonego kołnierza ratunkowego wynosi 5 kg, co zabezpiecza utrzymywanie się głowy tonącego nad powierzchnią wody przy zanurzeniu reszty ciała w wodzie i zachowaniu pełnej swobody ruchów. Zastrzeżenia patentowe 1. Urządzenie zabezpieczające przed utonięciem składające się z cienkościennego elastycznego pojemnika zawierającego odczynnik chemiczny reagujący z wydzieleniem gazu z innym odczynnikiem chemicznym znajdującym się w zbiorniku umieszczonym wewnątrz tego pojemnika, znamienny tym, że cienkościenny elastyczny pojemnik (1) posiada kształt dętki o średnicy wewnętrznego koła
4 PL 197 623 B1 nieco mniejszej od średnicy głowy dorosłego człowieka i niewielkim przekroju poprzecznym, która wypełniona jest odczynnikiem chemicznym (2) i wewnątrz, której znajduje się luźno umieszczony korzystnie płaski pierścień (3) posiadający na swym obwodzie w co najmniej jednym miejscu korzystnie podwójne załamania (4) umieszczone w szczelnych komorach (5) wypełnionych odczynnikiem chemicznym (6). 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że pierścień (3) posiada na swym obwodzie, w co najmniej jednym miejscu korzystnie podwójne załamania (7) umieszczone w korzystnie ażurowych komorach (8) wykonanych z łatwo rozrywającego się materiału. 3. Urządzenie zabezpieczające przed utonięciem składające się z cienkościennego elastycznego pojemnika zawierającego odczynnik chemiczny reagujący z wydzieleniem gazu z innym odczynnikiem chemicznym znajdującym się w zbiorniku umieszczonym wewnątrz tego pojemnika, znamienny tym, że cienkościenny elastyczny pojemnik (1) posiada dwie komory w kształcie dętek o średnicy wewnętrznych kół nieco mniejszej od średnicy głowy dorosłego człowieka i niewielkich przekrojach poprzecznych, które wypełnione są odczynnikiem chemicznym (2) i wewnątrz których znajdują się luźno umieszczone korzystnie płaskie pierścienie (3) posiadające na swym obwodzie w co najmniej jednym miejscu korzystnie podwójne załamania (4) umieszczone w szczelnych komorach (5) wypełnionych odczynnikiem chemicznym (6). 4. Urządzenie według zastrz. 3, znamienne tym, że pierścienie (3) posiadają na swym obwodzie w co najmniej jednym miejscu korzystnie podwójne załamania (7) umieszczone w korzystnie ażurowych komorach (8) wykonanych z łatwo rozrywającego się materiału. Rysunki
PL 197 623 B1 5
6 PL 197 623 B1 Departament Wydawnictw UP RP Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.