Historia i społeczeństwo

Karty pracy 6 dla uczniów klasy Historia i społeczeństwo wrzesień 2016

Karta pracy R1 Historia i społeczeństwo Zadanie 1. Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej. Wpisz właściwe litery w kwadratach na osi czasu. A B C D wybuch powstania kościuszkowskiego koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego uchwalenie Konstytucji 3 maja zawiązanie się konfederacji w Targowicy Zadanie 2. Połącz za pomocą linii pary wydarzeń, do których doszło w tym samym wieku. chrzest Polski założenie Akademii Krakowskiej bitwa pod Grunwaldem hołd pruski odsiecz wiedeńska powstanie kościuszkowskie potop szwedzki zjazd gnieźnieński okrycie Ameryki uchwalenie Konstytucji 3 maja unia lubelska unia w Krewie Zadanie 3. Wstaw znak X obok wydarzeń, które rozegrały się za panowania dynastii Piastów w Polsce. uczta u Wierzynka zawarcie unii polsko-litewskiej w Krewie chrzest Polski bitwa pod Grunwaldem Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R1 (klasa 6, wrzesień 2016) 1

Zadanie 4. Przyjrzyj się osi czasu i podkreśl właściwe dokończenie zdania. Wyprawa Krzysztofa Kolumba dotarła do Ameryki w okresie oznaczonym na osi czasu numerem A 1. B 2. C 3. D 4. Zadanie 5. Połącz wymienione wydarzenia z odpowiadającymi im określeniami czasu. założenie Akademii Krakowskiej unia lubelska unia w Krewie bitwa pod Grunwaldem odsiecz wiedeńska odkrycie Ameryki pokój w Oliwie kończący potop szwedzki pierwsza wolna elekcja XIV wiek XV wiek XVI wiek XVII wiek Zadanie 6. Przeczytaj tekst w ramce. Następnie uporządkuj podane wydarzenia w kolejności chronologicznej, wpisując w kratkach cyfry od 1 do 3. W 2004 roku Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. W tym samym roku świętowaliśmy piątą rocznicę przystąpienia Polski do NATO i piętnastą rocznicę pierwszych częściowo wolnych wyborów w powojennej Polsce. przystąpienie Polski do NATO wejście Polski do Unii Europejskiej pierwsze częściowo wolne wybory w powojennej Polsce Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R1 (klasa 6, wrzesień 2016) 2

Karta pracy N1 Historia i społeczeństwo Przeczytaj informacje w ramce, przyjrzyj się osi czasu i wykonaj zadania od 1. do 4. Sejm, którego obrady rozpoczęły się w 1788 roku, historycy określają Wielkim. Efektem jego prac było uchwalenie Konstytucji 3 maja. Dzieło naprawy kraju zostało przerwane przez zawiązanie się zdradzieckiej konfederacji w Targowicy. W 1793 roku dokonano drugiego rozbioru Polski. Ostatnią próbą ratowania upadającego państwa było powstanie kościuszkowskie, które wybuchło w następnym roku. Zadanie 1. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Wydarzenie oznaczone na osi czasu znakiem zapytania to A B C D wybuch powstania kościuszkowskiego. zawiązanie się konfederacji w Targowicy. zwołanie Sejmu Wielkiego. uchwalenie Konstytucji 3 maja. Zadanie 2. Podkreśl w każdym nawiasie jeden element, tak aby powstało zdanie prawdziwe. Do uchwalenia Konstytucji 3 maja doszło w (pierwszej / drugiej) połowie (XVII / XVIII) wieku. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N1 (klasa 6, wrzesień 2016) 1

Zadanie 3. Zapisz, w którym roku rozegrało się każde z wymienionych wydarzeń. II rozbiór Polski rok rozpoczęcie obrad Sejmu Wielkiego rok zakończenie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego rok Zadanie 4. Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej. Wpisz w kratkach cyfry od 1 do 3. uchwalenie Konstytucji 3 maja III rozbiór Polski koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego Przeczytaj tekst w ramce, a następnie wykonaj zadania 5. i 6. Koniec wieku XV to dla Europejczyków okres wielu odkryć geograficznych. W 1488 roku Bartłomiej Diaz dotarł do południowego krańca Afryki nazwanego Przylądkiem Dobrej Nadziei. Dziewięć lat później jego szlakiem wyruszył Vasco da Gama, któremu udało się dotrzeć aż do Indii. Kraj ten był także celem wyprawy Krzysztofa Kolumba. Żeglarz ten wypłynął z Europy w 1492 roku i kierował się na zachód. Efektem jego wyprawy było odkrycie Ameryki. Zadanie 5. Uporządkuj wyprawy odkrywcze w kolejności chronologicznej. Wpisz w kratkach cyfry od 1 do 3. wyprawa Vasco da Gamy wyprawa Krzysztofa Kolumba wyprawa Bartłomieja Diaza Zadanie 6. Podkreśl zdania prawdziwe. Europejczycy wcześniej odkryli drogę morską do Indii niż Amerykę. Pierwsza wyprawa Krzysztofa Kolumba wyruszyła 6 lat przed wyprawą Vasco da Gamy. Przylądek Dobrej Nadziei odkryto w pierwszej połowie XV wieku. Do odkrycia Ameryki doszło mniej niż 600 lat temu. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N1 (klasa 6, wrzesień 2016) 2

Zadanie 7. Uzupełnij oś czasu. W prostokątach wpisz litery odpowiadające wydarzeniom. A B C D bitwa pod Grunwaldem w 1410 roku uchwalenie Konstytucji 3 maja w 1791 roku obrona Częstochowy przed Szwedami w 1655 roku koronacja Kazimierza Wielkiego w 1333 roku Zadanie 8. Przyjrzyj się osi czasu, a następnie uzupełnij znajdujące się pod nią zdania. 1 2 3 Rok, w którym odbyła się uczta u Wierzynka, został oznaczony na osi czasu numerem. Rok, w którym doszło do zjazdu gnieźnieńskiego, oznaczono na osi czasu numerem. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N1 (klasa 6, wrzesień 2016) 3

Karta pracy R2 Historia i społeczeństwo Przyjrzyj się mapie, a następnie wykonaj zadania 1. i 2. Zadanie 1. Określ, który z oceanów został odkryty przez Europejczyków jako ostatni. Wstaw znak X przy właściwej nazwie. Ocean Atlantycki Ocean Indyjski Ocean Spokojny Zadanie 2. Zapisz nazwę kontynentu, który nie był celem wypraw odkrywczych Europejczyków w XV i XVI wieku. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 6, wrzesień 2016) 1

Przeczytaj tekst źródłowy w ramce, a następnie wykonaj zadania 3. i 4. Szlachta, dawniej nazywana rycerstwem, teraz powszechnie nazywana jest jazdą, od służby w jeździe, do której jest zobowiązana. I cieszy się licznymi a poważnymi przywilejami, które szczodrością królów zostały jej zapewnione. [ ] Zaliczani zaś do szlachty ci tylko być mogą, których przodkowie, za męstwo do tego stanu wprowadzeni, znakiem rodowym byli obdarowani albo którzy teraz sami męstwem swoim Klejnot uzyskali. [ ] Źródło: Szymon Starowolski o stanie szlacheckim [w:] Ćwiczenia ze źródłami 5. Historia i społeczeństwo, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2005, s. 77. Zadanie 3. Wyjaśnij, dlaczego szlachta nazywana była jazdą. Zadanie 4. Napisz, co było warunkiem uzyskania szlachectwa. Zadanie 5. Uzupełnij schemat. Wpisz w wyznaczone miejsca właściwe nazwy stanów sejmujących. SEJM WALNY STANY SEJMUJĄCE rada złożona z najwyższych dostojników państwa osoba przewodnicząca obradom sejmu walnego przedstawiciele szlachty wybrani na sejmikach ziemskich Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 6, wrzesień 2016) 2

Zadanie 6. Wpisz literę E w kratkach przy wyrażeniach opisujących skutki wypraw odkrywczych dla Europejczyków, a literę A przy skutkach dla rdzennych mieszkańców Ameryki. skolonizowanie nowych ziem upadek cywilizacji niewolnicza praca wielu osób narzucenie obcej kultury, języka i religii uzyskanie licznych bogactw Przeczytaj tekst źródłowy w ramce, a następnie wykonaj zadania 7. i 8. Najjaśniejszy królu! Wielki mistrz [ ] Ulryk [Ulrich] posyła tobie [ ] przez nas tu obecnych posłów dwa miecze, byś się starł z nim i z jego wojskiem bez ociągania się i odważniej, niż się tym chwalisz, żebyś się dłużej nie chował w lasach i gajach, zwodząc go, i byś nie odsuwał walki na potem. [ ] A król Władysław, wysłuchawszy pełnych pychy i zuchwalstwa słów posłów krzyżackich, przyjął miecze z ich rąk i bez gniewu i jakiejkolwiek niechęci, lecz zalany łzami odpowiada posłom bez namysłu, z dziwną tylko, jakby z nieba daną pokorą, cierpliwością i skromnością. Źródło: Ćwiczenia ze źródłami 5. Historia i społeczeństwo, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2005, s.74. Zadanie 7. Wyjaśnij, jaki był cel poselstwa krzyżackiego. Zadanie 8. Oceń, czy posłowie krzyżaccy osiągnęli zamierzony cel. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 6, wrzesień 2016) 3

Zadanie 9. Podaj przyczynę i dwa skutki założenia przez Kazimierza Wielkiego Akademii Krakowskiej w 1364 roku. przyczyna: skutki: Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 6, wrzesień 2016) 4

Karta pracy N2 Historia i społeczeństwo Przyjrzyj się mapie, a następnie wykonaj zadania 1. i 2. Zadanie 1. Uzupełnij schemat przedstawiający przebieg wyprawy z lat 1519 1522. Wpisz w wyznaczone miejsca nazwy oceanów, przez które kolejno przepłynęli jej uczestnicy. Zadanie 2. Wpisz w wyznaczonych miejscach daty wymienionych odkryć. odkrycie wyspy San Salwador rok odkrycie Przylądka Dobrej Nadziei rok odkrycie drogi morskiej do Indii rok Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 6, wrzesień 2016) 1

Przeczytaj fragment tekstu z XIII wieku, a następnie wykonaj zadania 3. i 4. [ ] Zanim jednakże uczynisz ślubowanie swego stanu, usłyszysz z należną rozwagą zasady reguły. Taką zaś jest reguła stanu [ ]: przede wszystkim słuchać codziennie mszy z pobożnym rozpamiętywaniem męki Pańskiej; odważnie walczyć w obronie wiary katolickiej, święty kościół wraz z jego sługami uwalniać od jakichkolwiek napastników; wdowy i sieroty wspierać w ich potrzebie; unikać wojen niesprawiedliwych [ ] stoczyć pojedynek w obronie każdego niewinnego; uczęszczać na turnieje tylko dla ćwiczeń [ ]. Źródło: T. Mosiek, Historia. Starożytność i średniowiecze. Ćwiczenia ze źródłami, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003, s. 41. Zadanie 3. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Przedstawiony opis dotyczy zasad postępowania średniowiecznych A chłopów. B C D mieszczan. rycerzy. zakonników. Zadanie 4. Napisz, jakie znaczenie w życiu opisywanej osoby powinny mieć turnieje. Zadanie 5. Uzupełnij schemat właściwymi wyrażeniami z ramki. Jedno z nich jest niepotrzebne. poszukiwanie drogi morskiej do Indii; powstanie pierwszych państw indiańskich; odkrycie Ameryki przyczyna skutek wyprawa Krzysztofa Kolumba w 1492 roku Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 6, wrzesień 2016) 2

Przyjrzyj się schematowi, a następnie wykonaj zadania 6. i 7. Zadanie 6. Wypisz nazwy trzech stanów sejmujących podczas sejmu walnego. Zadanie 7. Określ, czy wymienione decyzje podjęto podczas obrad sejmu walnego, czy sejmiku ziemskiego. Wpisz w kratkach odpowiednio litery W lub Z. zwołanie wojska szlacheckiego na wojnę z Turcją wybór członków izby poselskiej z województwa sieradzkiego podniesienie podatku od handlu zbożem Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 6, wrzesień 2016) 3

Przeczytaj tekst w ramce, a następnie wykonaj zadania 8. i 9. W 1505 roku uchwalona została tak zwana konstytucja nihil novi, której nazwa oznacza nic nowego. W myśl jej zapisów król nie mógł wprowadzać nowych praw ani nakładać podatków bez zgody szlachty zebranej na sejmie. Dokument ten zdecydowanie ograniczał władzę króla, którego polityka była odtąd zależna od woli szlachty. Zadanie 8. Wstaw literę P w kratkach przy zdaniach prawdziwych, a literę F obok zdań fałszywych. Konstytucja nihil novi zwiększała uprawnienia króla polskiego. Na mocy konstytucji nihil novi szlachta mogła sama nakładać nowe podatki. Konstytucja nihil novi umocniła pozycję szlachty w państwie polskim. Zadanie 9. Wypisz z tekstu fragment odnoszący się do znaczenia wyrażenia nihil novi. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 6, wrzesień 2016) 4

Karta pracy R3 Historia i społeczeństwo Zadanie 1. Wyjaśnij, dlaczego Rzeczpospolitą Obojga Narodów nazywano państwem bez stosów. Zadanie 2. Połącz każdy z podanych wyrazów z odpowiednim objaśnieniem. Jedno z nich jest niepotrzebne. folwark pańszczyzna żupan kmieć kontusz przymusowa praca na polu należącym do właściciela folwarku statek rzeczny służący do spławiania towarów zamożny chłop użytkujący duże gospodarstwo rolne duże gospodarstwo wyrabiające i sprzedające różne towary obcisła suknia noszona przez polską szlachtę popularny wśród szlachty ubiór z rozciętymi rękawami Zadanie 3. Wyjaśnij, jaką rolę odgrywała szlachta w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Następnie przyjrzyj się ilustracji i odpowiedz, jakie elementy stroju o tym świadczą. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R3 (klasa 6, wrzesień 2016) 1

Zadanie 4. Podkreśl poprawne dokończenie zdania. Zarówno zjazd gnieźnieński w 1000 roku, jak i spotkanie monarchów w 1364 roku świadczyło o ważnej pozycji międzynarodowej Polski, ponieważ A B C D oba zjazdy odbyły się w Gnieźnie. wynikiem obu zjazdów było ustanowienie arcybiskupstwa w Polsce. w obu zjazdach uczestniczył cesarz. podczas obu zjazdów władca Polski otrzymał zgodę na koronację. Zadanie 5. Wstaw znak X obok informacji, którymi należy uzupełnić podane zdanie. Skorzystaj z zamieszczonej mapy. Mapa przedstawia państwo polskie w XV wieku, w XVII wieku, o czym świadczy fakt, że Polska jest połączona z Litwą. w jego granicach znajduje się Wrocław. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R3 (klasa 6, wrzesień 2016) 2

Karta pracy N3 Historia i społeczeństwo Zadanie 1. Przyjrzyj się ilustracji i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Przedstawiona scena rozgrywa się w średniowiecznym Krakowie przy budynku zwanym A barbakanem. C pręgierzem. B kamienicą. D sukiennicami. Zadanie 2. Wyjaśnij, dlaczego uczta u Wierzynka była dowodem uznania, jakim cieszył się wśród władców europejskich Kazimierz Wielki. Zadanie 3. Wstaw znak X w kratce przy wyrażeniu opisującym rolę ratusza w średniowiecznym mieście. budowla obronna chroniąca główną bramę miejską budynek, w którym pracowali rzemieślnicy siedziba władz miejskich miejsce oddawania czci Bogu Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N3 (klasa 6, wrzesień 2016) 1

Przyjrzyj się mapie, a następnie wykonaj zadania 4. i 5. POLSKA KAZIMIERZA WIELKIEGO Zadanie 4. Podkreśl nazwę krainy, którą przyłączył do Polski Kazimierz Wielki. Małopolska Wielkopolska Ruś Halicka Pomorze Zachodnie Zadanie 5. Wypisz nazwy trzech miast, które za panowania Kazimierza Wielkiego leżały w granicach Królestwa Polskiego. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N3 (klasa 6, wrzesień 2016) 2

Przeczytaj tekst w ramce, a następnie wykonaj zadania 6. i 7. W 1572 roku zmarł ostatni władca Polski z dynastii Jagiellonów Zygmunt August. Odtąd kolejni królowie wybierani byli w wyniku wolnej elekcji. W głosowaniu mógł brać udział każdy przedstawiciel stanu szlacheckiego. Pierwszym królem wybranym w ten sposób był książę francuski Henryk zwany Walezym. Panował on jednak tylko przez kilka miesięcy. Na następnego króla szlachta wybrała księcia Siedmiogrodu Stefana Batorego. Zadanie 6. Wstaw literę P w kratkach przy zdaniach prawdziwych, a literę F obok zdań fałszywych. Pierwszy władca Polski wybrany w wyniku wolnej elekcji pochodził z dynastii Jagiellonów. Henryk Walezy wywodził się z Francji. Bezpośrednim następcą Zygmunta Augusta na polskim tronie był Stefan Batory. Zadanie 7. Napisz, czy każdy mieszkaniec Rzeczypospolitej Obojga Narodów mógł brać udział w wolnej elekcji. Uzasadnij swoją odpowiedź. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N3 (klasa 6, wrzesień 2016) 3