Gminy S t r z e g o w o

DO STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Gminy S t r z e g o w o Ciechanów, maj 2012 rok

SPIS TREŚCI Wstęp... 3 1. Informacja o zawartości, głównych celach projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo oraz jego powiązania z innymi dokumentami... 6 2. Informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy... 10 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo oraz częstotliwości jej przeprowadzania... 11 4. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko... 12 5. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo... 12 5.1. Charakterystyka stanu i funkcjonowania środowiska... 12 5.2. Walory przyrodnicze... 20 5.3. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu... 22 6. Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem... 25 7. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody... 27 8. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu... 30 9. Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko... 32 10. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu... 54 11. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie... 57 12. Streszczenie w języku niespecjalistycznym... 58 Podstawa prawna i wykorzystane materiały... 60 2

Wstęp Zgodnie z art. 51 ust.1 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ustawy ooś (Dz. U. nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47 tj. między innymi projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Szczegółowy zakres zagadnień prognozy określa art. 51 ust. 2 ustawy ooś. Prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: 3

różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Zakres i stopień szczegółowości niniejszego opracowania, wykonanego na potrzeby zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo, uzgodniony został przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie. W opracowaniu uwzględniono informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko 1 sporządzonych dla przyjętych dokumentów powiązanych z projektem zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo, m. innymi sporządzonych na potrzeby miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dotyczących: pojedynczych działek w miejscowości Strzegowo Wieś, Konotopa (uchwała nr XXVIII/133/97 Rady Gminy Strzegowo z dnia 22 kwietnia 1997 roku); przeznaczenia terenów we wsi Strzegowo, Unierzyż i Kuskowo pod budowę zbiornika retencyjnego (uchwała nr XXIX/194/98 Rady Gminy Strzegowo z dnia 18 czerwca 1998 roku); 1 Zgodnie z art. 52. ust. 2 - W prognozie oddziaływania na środowisko, uwzględnia się informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania. 4

ustalenia zasięgu stref ochrony pośredniej od ujęć wody na cele komunalne i określenia zasad zagospodarowania w granicach w.w stref we wsiach Pokrytki, Chądzyny Kuski i Kowalewko oraz zwartych kompleksów w miejscowości Strzegowo przeznaczonych na cele zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz pojedynczych działek we wsiach: Unierzyż (przeznaczone na cele usługowe i zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej), Giżynek (zabudowa letniskowa), Giżyn (zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna), Drogiszka (eksploatacja kruszywa), Niedzbórz (zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna), Prusocin (zabudowa letniskowa) - uchwała nr III/14/98Rady Gminy Strzegowo z dnia 10 grudnia 1998 roku; pojedynczych działek we wsi Dalnia (na cele eksploatacji kruszywa), we wsi Niedzbórz (pod zabudowę mieszkaniową), Prusocin (na cele budownictwa letniskowego), Rydzyn Włościański (pod zabudowę letniskową), Strzegowo (pod zabudowę mieszkaniową oraz przemysł i usługi), we wsiach Kowalewko, Marysinek i Wola Kanigowska pod zalesienia (uchwała nr XXIX/165/2001 Rady Gminy Strzegowo z dnia 10 kwietnia 2001 roku); zalesień o łącznej powierzchni 323,83 ha w miejscowościach Augustowo, Budy Sułkowskie, Chądzyny Kuski, Czarnocin, Czarnocinek, Dąbrowa, Drogiszka, Giełczyn, Giżyn, Ignacewo, Kowalewko, Łebki, Marysinek, Mączewo, Mdzewo, Mdzewko, Niedzbórz, Prusocin, Rydzyn Włościański, Strzegowo Osada, Strzegowo Wieś, Sułkowo Borowe, Topolewszczyzna, Unikowo, Wola Kanigowska i Zabiele (uchwała nr XXIII/145/2004 Rady Gminy Strzegowo z dnia 21 grudnia 2004 roku); określonych terenów w miejscowościach: Unierzyż, Prusocin, Unikowo, Rydzyn Szlachecki, Rydzyn Włościański i Marianowo (uchwała nr XXIX/184/2005 Rady Gminy Strzegowo z dnia 10 czerwca 2005 roku); terenów zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę w miejscowości Strzegowo o powierzchni ok. 170 ha (uchwała nr XXXVIII/235/2006 Rady Gminy Strzegowo z dnia 31 maja 2006 roku); części obrębu geodezyjnego Niedzbórz (uchwała nr XVII/129/2008 Rady Gminy Strzegowo z dnia 20 czerwca 2008 roku); ok. 180 ha obrębu geodezyjnego Rydzyn Szlachecki (uchwała nr XXVI/206/2009 Rady Gminy Strzegowo z dnia 19 maja 2009 roku); obrębu geodezyjnego Czarnocin o łącznej powierzchni ok. 375 ha (uchwała nr XXXVIII/272/2010 Rady Gminy Strzegowo z dnia 27 maja 2010 roku); obrębu geodezyjnego Unikowo o łącznej powierzchni ok. 818 ha (uchwała nr X/68/2011 Rady Gminy Strzegowo z dnia 04 października 2011 roku). W opracowaniu uwzględniono również raporty o oddziaływaniu inwestycji na środowisko sporządzone m. innymi dla budowy zbiornika wodnego Strzegowo - Unierzyż na rzece Wkrze (A. Gmurczyk, M. Lis, 2009 r.) oraz rozbudowy drogi krajowej nr 7 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od granicy woj. warmińsko-mazurskiego do początku obwodnicy Płońska (Biuro Planowania Rozwoju Warszawy, S.A., Warszawa, maj 2008 r.). 5

1. Informacja o zawartości, głównych celach projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo oraz jego powiązania z innymi dokumentami Projekt zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo sporządzany jest w związku z uchwałą nr V/33/2011 Rady Gminy Strzegowo z dnia 30 marca 2011roku w sprawie przystąpienia do zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo uchwalonego uchwałą nr XVII/95/2000 Rady Gminy Strzegowo z dnia 25 lutego 2000 roku 2. Obejmuje teren w granicach administracyjnych gminy Strzegowo. Dokument ten przygotowany został w trybie ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, z 2003 roku poz. 717 z późn. zm.) w zakresie określonym w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dn. 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. nr 118 poz. 1233). Projekt zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo składa się z dwóch części: część I Uwarunkowania rozwoju przestrzennego obejmuje uwarunkowania wynikające z: dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony, stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia, zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia, potrzeb i możliwości rozwoju gminy, stanu prawnego gruntów, występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych, występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych, występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych, występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych, stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami, 2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo przyjęte uchwałą nr XVII/95/2000 Rady Gminy Strzegowo z dnia 25 lutego 2000 roku sporządzone zostało w oparciu o ustawę z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1994 r. nr 15 poz. 135 z późn. zm.). Nie może zatem spełniać wszystkich wymogów aktualnie obowiązujących przepisów regulujących planowanie przestrzenne. W szczególności nie określa przeznaczenia terenów pod inwestycje w stopniu odpowiadającym zapotrzebowaniu (potrzeby w zakresie budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego, rekreacyjnego, usługowo-produkcyjnego, eksploatacji kopalin) oraz nie porządkuje istotnych dla planowania miejscowego informacji- zgodnie z obecnymi wymogami ustawowymi. 6

zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych, wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej. część II Kierunki zagospodarowania przestrzennego określa: kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów, kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym wyłączone spod zabudowy, obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego, obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym, obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, obszary przestrzeni publicznej, obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych, obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny, obszary wymagające rekultywacji. Integralną część zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo stanowią załączniki graficzne w skali 1:25 000 tj. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego oraz Kierunki zagospodarowania przestrzennego wykonane na kopii mapy topograficznej pochodzącej z zasobów państwowego ośrodka dokumentacji geodezyjno-kartograficznej. Celem Studium jest określenie polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. W procesie przygotowywania projektu zmiany Studium uwzględnione zostały również dokumenty planistyczno-programowe dotyczące obszaru gminy Strzegowo, powiatu mławskiego i województwa mazowieckiego. Ważne znaczenie w aspekcie zagospodarowania przestrzennego gminy mają następujące dokumenty: 1. wojewódzkie Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do Roku 2020, stanowiąca aktualizację Strategii z roku 2001, uchwalona przez Sejmik Województwa w dniu 29 maja 2006 r. Strategia konstytuuje działania podejmowane przez władze województwa, jest też ważnym punktem odniesienia dla powstających na poziomie województwa dokumentów programowych i planistycznych, w tym regionalnego programu operacyjnego, strategii sektorowych, programów, planów i działań. 7

W ramach celu pośredniego - Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych, kierunku działań 4.1. Poprawa dostępności komunikacyjnej i transportu w regionie podejmowany będzie szereg działań w celu usunięcia niedrożności oraz niskiej przepustowości i jakości istniejącej sieci drogowej. Przewiduje się m.in. rozbudowę drogi krajowej nr 7 (w celu zwiększenia jej przepustowości) do parametrów drogi ekspresowej na całej długości, w tym na odcinku przebiegającym przez teren gminy Strzegowo. - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego uchwalony przez Sejmik Województwa w 2004 roku jest dokumentem wyrażającym politykę przestrzenną samorządu województwa mazowieckiego, a zarazem przestrzennym układem odniesienia dla Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego. Realizacja polityki rozwoju ponadlokalnych systemów transportowych wymagać będzie rozstrzygnięć na różnych poziomach decyzyjnych oraz skoordynowania działań organów administracji rządowej i samorządu województwa we współdziałaniu z samorządami gmin i powiatów. Do najważniejszych zadań i działań warunkujących realizację koncepcji systemu transportowego Mazowsza to w zakresie transportu drogowego należy m. innymi budowa drogi ekspresowej S7 Gdańsk-Warszawa- Kraków. Innym zadaniem mającym bezpośrednie odniesienie do terenu gminy Strzegowo jest budowa zbiornika wodnego Strzegowo-Unierzyż na rzece Wkrze w celu zmniejszenia narastającego deficytu wód powierzchniowych. - Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011-2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r. uchwalony został przez Sejmik Województwa Mazowieckiego 13 kwietnia 2012 r. (Uchwała Nr 104/12). Jest to trzeci program ochrony środowiska jaki powstał dla Mazowsza. Program uwzględnia najważniejsze uwarunkowania środowiskowe wynikające z opracowań strategicznych, określa konieczne przedsięwzięcia oraz szacunkowe koszty niezbędne do ich wykonania, wskazuje realizatorów poszczególnych działań, a tym samym stanowi politykę ekologiczną województwa mazowieckiego. Sporzadzony został w układzie zbliżonym do układu Polityki ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. - Program Zwiększania Lesistości dla Województwa Mazowieckiego do roku 2020 uchwalony został przez Sejmik Województwa w dniu 19 lutego 2007 r. Program stanowi materiał wyjściowy do rozpoznania uwarunkowań przyrodniczych i społeczno gospodarczych, nakreśla docelową wizję systemu obszarów leśnych regionu, a także wskazuje konkretną przestrzeń, w obrębie której samorządy gminne mogłyby i powinny rozważać zmiany przeznaczenia gruntów w tym kierunku. W Programie wskazuje się, że zagadnienia zalesień i zadrzewień należy rozpatrywać wieloaspektowo tj. zanim uruchomiony zostanie proces administracyjny zmierzający do wydania decyzji na zalesienie gruntu rolnego, należy, obok uwarunkowań społecznych i gospodarczych, uwzględnić uwarunkowania przyrodnicze. 2. powiatowe - Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mławskiego, przyjęty został przez Radę Powiatu w Mławie w dniu 30 sierpnia 2004 roku uchwałą Nr XVIII/121/2004. 8

W lipcu 2007 roku wykonane zostało sprawozdanie z realizacji Planu, obrazujące stan gospodarki odpadami na terenie powiatu w dniu 31 grudnia 2006 r. w powiązaniu z zadaniami zapisanymi w Planie i uwzględniające ich realizację przez poszczególne samorządy gminne, samorząd powiatu, jak i wszystkie podmioty gospodarcze oraz jednostki organizacyjne działające na jego terenie. Wnioski zawarte w sprawozdaniu stanowiły materiał wyjściowy do opracowania w marcu 2008 roku projektu nowego powiatowego planu gospodarki odpadami. Duże zmiany w planowaniu gospodarki odpadami wprowadziła ustawa z dnia 1 lipca 2011 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, miedzy innymi ograniczone zostało sporządzanie planów gospodarki odpadami do poziomu krajowego i wojewódzkiego 3. - Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Mławskiego na lata 2004 2015 przyjęty przez Radę Powiatu Mławskiego w dniu 30 sierpnia 2004 r. uchwałą Nr XVIII/121/2004. Program będący narzędziem realizacji polityki ekologicznej państwa określa: priorytety ekologiczne, kierunki działań, planowane zadania inwestycyjne w dziedzinie ochrony środowiska na lata 2004 2007 oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno ekonomiczne i środki finansowe. Wykonany w sierpniu 2007 roku raport z wykonania Programu, wskazuje na konieczność zgodności zapisów Programu z aktualnie obowiązującym prawem, stanowiącym implementację przepisów Unii Europejskiej, uaktualnienie stanu środowiska oraz możliwości finansowania inwestycji i działań w polach strategicznych uznanych w Programie za priorytetowe. W 2008 roku opracowany został projekt 4 powiatowego programu ochrony środowiska. 3. Gminne, wśród których obok obowiązującego obecnie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo przyjętego przez Radę Gminy Strzegowo w dniu 25 lutego 2000 r. uchwałą Nr XVII/95/2000 jest Program Ochrony Środowiska Gminy Strzegowo przyjęty przez Radę Gminy Strzegowo w dniu 3 października 2007 r. uchwałą Nr X/75/2007. Określa cele polityki ekologicznej (racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych, ochrona powietrza i ochrona przed hałasem, ochrona wód, ochrona gleb i powierzchni ziemi, ochrona zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bioróżnorodności), instrumenty realizacji Programu, potrzebne środki finansowe oraz formy kontroli jego realizacji. Ściśle powiązany z Programem jest Plan Gospodarki Odpadami Gminy Strzegowo przyjęty przez Radę Gminy Strzegowo w dniu 3 października 2007 r. uchwałą Nr X/75/2007. Celem strategicznym gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym jest minimalizacja wytwarzania odpadów z sektora gospodarczego oraz wprowadzenie nowoczesnego systemu ich unieszkodliwiania i gospodarczego wykorzystania, zwiększenie stopnia ich odzysku oraz ograniczenie toksyczności odpadów. 3 Obecnie w konsultacjach społecznych jest nowy plan gospodarki odpadami dla Mazowsza. 4 Projekt Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Mławskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 stanowi drugą edycję dokumentu programowego określającego zadania w zakresie ochrony środowiska na terenie powiatu i aktualizację dokumentu przyjętego w 2004 r. Obejmuje horyzont czasowy 2008 2015, z podziałem na okresy: 2008 2011 i 2012 2015. 9

Zgodnie z ustawą z dnia 1 lipca 2011 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, obowiązek sporządzania planów gospodarki odpadami gminnych (i powiatowych) wygasł 01.01.2012 r. Art. 22. ust. 2 tej ustawy określa, że regulaminy utrzymania czystości i porządku na terenie gminy uchwalone przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych regulaminów, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Regulaminy te oprócz zakresu wskazanego w w/w ustawie, powinny zawierać wymagania wynikające z wojewódzkiego planu gospodarki odpadami (WPGO). Na dostosowanie regulaminu do WPGO 5, rada gminy ma 6 m-cy od dnia jego uchwalenia, przy czym obecnie obowiązujące regulaminy z mocy ustawy tracą ważność 01.01.2013 r. 2. Informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Przy sporządzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo założono, że odniesieniem dla przeprowadzanych analiz są: - rozpoznanie i charakterystyka stanu oraz funkcjonowania środowiska w zakresie: poszczególnych elementów przyrodniczych i ich wzajemnych powiązań, dotychczasowych zmian w środowisku, struktury przyrodniczej obszaru oraz powiązań przyrodniczych obszaru z jego szerszym otoczeniem, zasobów przyrodniczych i walorów krajobrazowych oraz ich ochrony prawnej, jakości środowiska oraz jego zagrożeń zidentyfikowane w sporządzonym do projektu studium opracowaniu ekofizjograficznym. Opracowanie ekofizjograficzne stanowiło również podstawę merytoryczną rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych oraz innych ustaleń zawartych w projekcie studium, z punktu widzenia stanu i funkcjonowania środowiska, jego wrażliwości i odporności na degradację oraz zdolności do regeneracji walorów i zasobów. - uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, w tym: stan środowiska przyrodniczego (ukształtowanie powierzchni, budowa geologiczna, gleby, warunki agroekologiczne, stosunki wodne, surowce mineralne, warunki klimatyczne, szata roślinna, przyrodnicze obszary i obiekty chronione), stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, zagrożenia bezpieczeństwa ludności i mienia, występowanie naturalnych zagrożeń geologicznych, udokumentowanych złóż kopalin i terenów górniczych oraz zasobów wód podziemnych określone w części I projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo. Przy sporządzaniu prognozy zastosowano następujące metody: indukcyjno-opisową, analogii środowiskowych oraz prognozowania. Metodę indukcyjno-opisową tj. metodę tworzenia uogólnień na podstawie doświadczeń i obserwacji zdarzeń, wykorzystano analizując głównie stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, natomiast metodę analogii środowiskowych do analizy istniejącego stanu środowiska oraz potencjalnych zmian tego stanu w przypadku braku realizacji opracowywanego studium. 5 30.06.2012 r. termin uchwalenia WPGO przez sejmik województwa. 10

Metoda analogii środowiskowych opiera się na założeniu, iż procesy zachodzące obecnie w środowisku będą dalej występować, może zmienić się jedynie ich intensywność. Na tej podstawie przewiduje się zachowania i reakcje środowiska na zadany czynnik (przemiany środowiska). Przy ocenie możliwych przemian poszczególnych elementów środowiska oraz środowiska jako całości założono pełną realizację ustaleń studium, które z założenia nie mając określonego horyzontu czasowego może być realizowane sukcesywnie, w miarę potrzeb w dłuższej perspektywie czasowej. Ze względu na odległy horyzont czasowy realizacji ustaleń studium oraz ich ogólny charakter, bardzo utrudnione jak i obciążone poważnym błędem byłoby wykonanie oceny o dużej szczegółowości, a tym bardziej zastosowanie do analizy metod ilościowych. Powiązania przyczynowo - skutkowe wynikające z realizacji określonych w projekcie studium funkcji terenów zawiera prognoza w części dotyczącej przewidywanych znaczących oddziaływań. Prognozowane skutki realizacji poszczególnych zamierzeń (funkcji) dotyczą nie tylko terenów objętych projektem studium, ale również terenów sąsiednich. 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo oraz częstotliwości jej przeprowadzania Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym gminy Strzegowo następować będą sukcesywnie po uchwaleniu obecnie opracowywanego dokumentu. Skutki realizacji ustaleń studium można będzie analizować poprzez obserwację zmian jakości poszczególnych komponentów środowiska oraz zmian w strukturze użytkowania gruntów (grunty orne, użytki zielone, sady, nieużytki, użytki kopalne, lasy, tereny: zadrzewione, osiedlowe i komunikacyjne), jak również poprzez rejestrowanie wniosków dotyczących sporządzenia zmiany już uchwalonego studium. Obserwację zmian jakości poszczególnych komponentów środowiska (powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, gleb, szaty roślinnej) prowadzić można w oparciu o dane uzyskane z państwowego monitoringu środowiska oraz dane z raportów z wykonania Programu ochrony środowiska gminy Strzegowo sporządzanych w cyklu dwuletnim. Monitoring stanu środowiska prowadzony jest w najszerszym zakresie przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie oraz w odniesieniu do poszczególnych zagadnień (dziedzin np. ochrona przyrody, gospodarka wodna, ochrona złóż kopalin) przez szereg instytucji, w tym: Lasy Państwowe, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Geologiczny. Skutki realizacji ustaleń studium można będzie analizować poprzez: - rejestrowanie wniosków dotyczących zarówno sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jak również opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, wniosków o zmianę przeznaczenia gruntów na cele nierolnicze i nieleśne, czy też zmiany funkcji poszczególnych terenów, - analizę (np. aktualizacja obszarów chronionych, waloryzacja przyrodnicza) najcenniejszych przyrodniczo terenów, 11

- analizę rozwoju gospodarczego i aktywności społeczno-gospodarczej gminy poprzez analizę m.in. zmian struktury agrarnej, wzrostu lesistości, udokumentowanych złóż kopalin, rozwoju zabudowy w tym letniskowej i rekreacyjno-wypoczynkowej. 4. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Położenie geograficzne gminy Strzegowo oraz charakter inwestycji proponowanych w projekcie zmiany studium wyklucza jakiekolwiek transgraniczne oddziaływanie na środowisko. Oddziaływanie na środowisko wykraczające w niewielkim zakresie poza obszar gminy Strzegowo (na obszar gmin sąsiednich) dotyczy jedynie przewidywanej modernizacji drogi krajowej nr 7 relacji Gdańsk- Warszawa- Kraków do parametrów drogi ekspresowej która ma kontynuację na terenach gmin sąsiednich oraz zmiany stosunków wodnych związanych z realizacją zbiornika wodnego Strzegowo-Unierzyż, która będzie miała wpływ na zmianę reżimu hydrologicznego w części zlewni rzeki Wkry. 5. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegowo 5.1. Charakterystyka stanu i funkcjonowania środowiska W ramach prac nad Studium, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z późn. zm.), wykonane zostało opracowanie ekofizjograficzne, które stanowiło podstawę merytoryczną rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych oraz innych ustaleń zawartych w projekcie studium. Składa się z załącznika graficznego w skali 1 : 25 000 oraz części tekstowej, która - zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych - zawiera: - rozpoznanie i charakterystykę stanu oraz funkcjonowania środowiska w zakresie: poszczególnych elementów przyrodniczych i ich wzajemnych powiązań, dotychczasowych zmian w środowisku, struktury przyrodniczej obszaru oraz powiązań przyrodniczych obszaru z jego szerszym otoczeniem, zasobów przyrodniczych i walorów krajobrazowych oraz ich ochrony prawnej, jakości środowiska oraz jego zagrożeń; - diagnozę stanu i funkcjonowania środowiska, a w szczególności: ocenę odporności środowiska na degradację oraz zdolności do regeneracji oraz ocenę stanu ochrony i użytkowania zasobów przyrodniczych, ocenę stanu zachowania walorów krajobrazowych oraz możliwości ich kształtowania, ocenę zgodności dotychczasowego użytkowania i zagospodarowania obszaru z cechami i uwarunkowaniami przyrodniczymi, ocenę charakteru i intensywności zmian zachodzących w środowisku, ocenę stanu środowiska oraz jego zagrożeń i możliwości ich ograniczenia; - wstępną prognozę dalszych zmian zachodzących w środowisku; - określenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej; - ocenę przydatności środowiska, polegającą na określeniu możliwości rozwoju i ograniczeń dla różnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania obszaru; - określenie uwarunkowań ekofizjograficznych. 12

Charakterystykę stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego w niniejszej prognozie przeprowadzono zatem przede wszystkim w aspekcie analizy zjawisk i tendencji, które były przydatne w prognozowaniu stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem oraz określeniu problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji ustaleń studium. Obejmuje więc elementy przyrody mające znaczenie dla warunków życia człowieka, rozwoju gospodarczego oraz obszary o wysokich walorach przyrodniczych stanowiące ważne uwarunkowania rozwoju. Według regionalizacji fizyczno-geograficznej gmina Strzegowo leży we wschodniej części jednostki fizyczno-geograficznej - Równina Raciążska oraz południowej części Wzniesień Mławskich mezoregionów położonych na przedpolu zasięgu ostatniego zlodowacenia. Jest to więc obszar o dość znacznym zróżnicowaniu hipsometrycznym i genetycznym form rzeźby terenu, gdzie głównym czynnikiem kształtującym rzeźbę terenu była akumulacyjno-erozyjna działalność lodowca i wód płynących sprzed czoła lodowca. Na terenie gminy Strzegowo występują trzy podstawowe jednostki geomorfologiczne: strefa czołowo-morenowa, zbudowana z pagórów morenowych, nieckowatych dolinek pomiędzy nimi oraz występującej na przedpolu i zapleczu pagórów - falistej wysoczyzny morenowej - w północnej i północno-wschodniej części gminy; równina denudacyjna, w obrębie której wyróżnić można płaską wysoczyznę morenową, sandr oraz poziom erozyjno-denudacyjny - na przeważającym obszarze gminy; dolina Wkry, która ukształtowała się wykorzystując obniżenie poziomu erozyjnodenudacyjnego wód roztopowych. Dolina rzeki Wkry, rozszerzająca się w rejonie Strzegowa do około 1200 m obejmuje koryto rzeki wraz z tarasem zalewowym będącym na analizowanym obszarze najmłodszą formą morfologiczną. Powierzchnia tarasu urozmaicona jest licznymi zakolami i starorzeczami, wypełnionymi wodą lub zabagnionymi. Rzeka Wkra ma największe znaczenie w uregulowaniu stosunków wodnych gminy Strzegowo, na której teren wpływa w rejonie miejscowości Adamowo (km 109+600 biegu rzeki). Przepływa z północnego-zachodu na południowy-wschód, skręcając w rejonie miejscowości gminnej w kierunku południowym i wypływa w rejonie miejscowości Giżyn (km 90+150). Przy większych przepływach podczas wiosennych roztopów i letnich wezbrań, płynie całą szerokością doliny tarasu zalewowego. Amplituda wahań ekstremalnych stanów wód wynosi od ok. 0,5 do 1,5 m. Przez większą część roku Wkra płynie swoim korytem, które jest wypełnione również przy stanach niskich. Rzeka na całym analizowanym odcinku meandruje, rzeka posiada liczne zakola. W opracowanym studium dla obszarów nieobwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi 6 na zewnętrznych łukach meandrów Wkry zidentyfikowane zostały strefy zagrożenia osuwiskowego, gdzie tworzą się charakterystyczne strome, niekiedy urwiste, zerwy brzegowe o wysokości do 5 metrów. Przyczyną erozji brzegów są przede wszystkim nadmierne spadki doliny oraz dna, postępująca erozja koryta rzeki jest natomiast skutkiem likwidacji piętrzeń młyńskich. Największe zniszczenie brzegów powodują wody wielkie, które po wystąpieniu z koryta płyną całą doliną, a skracając swój bieg znacznie zwiększają spadek i prędkość wody. 6 Studium dla obszarów nieobwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi obszary zagrożenia powodziowego rzeka Wkra Małopolska Grupa Geodezyjno-Projektowa S.A. listopad 2004. 13

W studium dla obszarów nieobwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi opracowanym dla rzeki Wkry określony został również zasięg przestrzenny zalewu w dolinie rzeki dla wód o przepływach o prawdopodobieństwie pojawiania się raz na 100 lat (Q1%) i raz na 20 lat (Q5%). Tabela 1 Rzędne zalewu w dolinie rzeki Wkry dla przepływów charakterystycznych km biegu rzeki Wkry rzędna dna (m n.p.m.) rzędna terenu (m n.p.m.) rzędna zwierciadła wody (m n.p.m.) brzeg prawy brzeg lewy Q5% Q1% 92+850 100,95 103,75 104,50 105,12 105,41 96+930 101,38 105,17 104,91 105,93 106,23 98+980 103,57 107,01 106,50 106,72 107,10 104+430 104,13 107,19 106,39 108,06 108,41 108+460 104,80 107,42 107,81 109,00 109,42 W związku z planowaną budową wielofunkcyjnego zbiornika retencyjnego na rzece Wkrze, można w przyszłości spodziewać się pewnych zmian w reżimie wodnym rzeki, polegających na wyrównywaniu niskich stanów wody oraz wychwytywaniu i sterowaniu wodami powodziowymi. Koncepcja odtworzenia byłego piętrzenia ma istotne znaczenie z uwagi na starą zabudowę doliny rzeki Wkry w Unierzyżu istniał jaz drewniany wraz z siłownią wodną napędzającą młyn wodny i tartak. Planowana inwestycja obejmie wykonanie jazu z trzema przęsłami (po 12 m szerokości) i wysokości piętrzenia 3,50 m wraz z progiem wysokości od 0,5 m do 1,5 m (w zależności od wariantu) 7. Poza rzeką Wkrą, istotny wpływ na kształtowanie stosunków wodnych obszaru gminy Strzegowo mają jej dopływy - małe cieki, które prowadzą w większości wody z sieci drenarskiej i melioracji. Z prawostronnych dopływów Wkry najbardziej znaczący jest Ciek A o łącznej długości 14,7 km. Bierze początek na terenie gminy Siemiątkowo Koziebrodzkie w powiecie żuromińskim i uchodzi do rzeki Wkry w granicach wsi Unierzyż, poniżej projektowanej w wariancie I zapory czołowej. Lewobrzeżną część gminy odwadnia kilka równie małych cieków: Topielica, Wisiołka (zwana także Strugą) i Rosica. Rzeka Topielica, uchodząca do rzeki Wkry w km 100+605 ma w przybliżeniu prosty przebieg, przez co stwarza wrażenie rowu melioracyjnego. Pozostałe dwie rzeki zachowały naturalny charakter i płyną naturalnymi, meandrującymi korytami. Ponadto na terenie całej gminy dość licznie występują niewielkie zbiorniki wodne, zarówno pochodzenia naturalnego jak i sztuczne - w większości płytkie i silnie zarastające. 7 Koncepcja budowy zbiornika wodnego Strzegowo Unierzyż opracowana została przez Hydroprojekt Warszawa Sp. z o. o. w trzech wariantach, które różnią się lokalizacją zapory czołowej, powierzchnią, objętością i wpływem inwestycji na przyległe tereny. Jednakowa dla wszystkich 3 wariantów jest jedynie rzędna maksymalnego piętrzenia - 105,0 m n.p.m. 14

Rejon doliny Wkry należy w skali gminy Strzegowo do najbardziej zasobnych w wody podziemne. Wody z utworów czwartorzędowych w obrębie kopalnej doliny rzeki Wkry (Główny Zbiornik Wód Podziemnych wg A.S. Kleczkowskiego) ujmowane są otworami studziennymi na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę. Największe potencjalne wydajności możliwe do uzyskania z pojedynczego otworu (rzędu 100 m 3 /godz.) występują w zachodniej i południowej części gminy. Ujmowane warstwy wodonośne posiadają w większości dobrą lub średnią izolację od powierzchni. GŁÓWNY ZBIORNIK WÓD PODZIEMNYCH DZIAŁDOWO (Nr 214) Wg Mapy obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony (Redaktor: A.S. Kleczkowski) Strzegowo Q Tr - zbiornik w czwartorzędzie - zbiornik w trzeciorzędzie - obszar najwyższej ochrony - obszar wysokiej ochrony - kierunek i prędkość przepływu wód Wg Mapy głównych zbiorników wód podziemnych (wg stanu CAG na marzec 2012 r.) 8 - http://www.psh.gov.pl/bazy_danych_mapy_i_aplikacje/bazy_danych/gzwp.html - GZWP z opracowaną dokumentacją hydrogeologiczną Strzegowo 214 219 - numer GZWP z opracowaną dokumentacją hydrogeologiczną - GZWP bez opracowanej dokumentacji hydrogeologicznej - numer GZWP bez opracowanej dokumentacji hydrogeologicznej 8 Na nowej mapie GZWP Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy prezentuje aktualne wyniki badań głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce. 15

Pod względem klimatycznym gmina Strzegowo położona jest w regionie mazowiecko podlaskim, charakteryzującym się między innymi długą, mroźną i śnieżną zimą oraz niedoborem opadów w okresie wegetacji. Ogólne warunki pogodowe kształtują się następująco: - średnia roczna temperatury powietrza: 7,3 o C, - średnia miesięczna temperatura powietrza miesiąca najcieplejszego, lipca: 17,3 o C, - średnia miesięczna temperatura powietrza miesiąca najzimniejszego, stycznia: -2,8 o C, - średnia roczna suma opadów atmosferycznych: 544 mm, - dominują wiatry z kierunków zachodnich i południowo-zachodnich, najrzadziej obserwowane są wiatry z kierunku południowego, - przeważają wiatry słabe i bardzo słabe. Dobre warunki klimatyczne dotyczą wysoczyzn. Najkorzystniejsze warunki klimatu lokalnego posiadają zbocza o ekspozycji południowej charakteryzujące się korzystnymi warunkami termicznymi i najlepszym nasłonecznieniem. Na całym obszarze wysoczyzn występują również korzystne warunki gruntowo-wodne. W strefie przypowierzchniowej zalęgają bowiem warstwy piaszczyste o dobrych cechach wytrzymałościowych a i poziom wód gruntowych jest niski. Są to tereny o gruntach nadających się do bezpośredniego posadowienia. Parametry wytrzymałościowe umożliwiające bezpośrednie posadowienie budynków ma również większość gruntów spoistych, wykształconych jako gliny, piaski gliniaste, pyły i pyły ilaste. Ich wytrzymałość zależy od stopnia wilgotności, który bezpośrednio wpływa na stan gruntu. Do zabudowy w całości nie są przydatne grunty organiczne (torfy i namuły) budujące dna dolin i obniżeń terenowych ze względu na niekorzystne parametry wytrzymałościowe oraz wysoki stan wód gruntowych. Grunty sypkie tj. piaski różnych frakcji, pospółki i żwiry o dobrych i bardzo dobrych parametrach wytrzymałościowych dominują na terenie gminy Strzegowo budując w całości sandr wzgórza czołowo-morenowego oraz znaczne powierzchnie wysoczyzny morenowej i poziomu erozyjno-denudacyjnego. Utwory moren czołowych cechują się dużą zmiennością - obok dość dobrze przemytych piasków i żwirów występują partie pyłowe i zaglinione oraz gliny zwałowe. Nie należy zatem spodziewać się dużych złóż piasków i żwirów jednolicie wykształconych, możliwe jest natomiast częste występowanie tych surowców w postaci soczew i płatów. Na terenie gminy Strzegowo występują złoża: - piasków i żwirów: Aleksandrowo, Dalnia, Dąbrowa I, Pokrytki, Sułkowo, Grabienice Małe, Drogiszka, Józefowo Dąbrowskie i Dąbrowa; - piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowe złoże Augustowo. Niewielka część wymienionych złóż eksploatowana jest okresowo na potrzeby lokalne, na cele budownictwa i drogownictwa. Ze zlodowaceniem środkowopolskim związane są również lokalnie występujące płaty mułów i iłów zastoiskowych eksploatowanych wcześniej (w 1994 roku zinwentaryzowano punkty eksploatacji odsłonięć) w rejonie miejscowości Radzimowice-Marysinek i Kuskowo- Glinki. Surowiec ten w niewielkich ilościach wykorzystywany był do produkcji cegły. 16

Prace geologiczne: poszukiwawcze, rozpoznawcze i dokumentacyjne prowadzone są na gruntach wsi: Grabienice Małe (dz. nr 61 udokumentowane w kat. C 1 złoże Grabienice Małe), Drogiszka (cz. dz. 103 - udokumentowane w kat. C 1 złoże Drogiszka-1 oraz opracowany projekt prac geologicznych na rozpoznanie i udokumentowanie w kat. C 1 złoża kruszywa naturalnego Drogiszka-2), Józefowo Dąbrowskie (cz. dz. nr 50 udokumentowane w kat. C 1 złoże Józefowo Dąbrowskie II, dz. nr 19/2, 19/3 udzielona przez Marszałka Województwa Mazowieckiego koncesja na poszukiwanie i rozpoznanie złoża kruszywa naturalnego) i Dąbrowa (dz. nr 704/1, 704/2 udokumentowane w kat. C 1 złoże Dąbrowa, dz. nr 648 udzielona przez Marszałka Woj. Mazowieckiego koncesja na poszukiwanie i rozpoznanie złoża kruszywa naturalnego). Tabela 2 - Charakterystyka złóż surowców mineralnych gminy Strzegowo wg Bilansu kopalin i zasobów wód podziemnych w Polsce, stan na 31.12.2010 rok 9 Nazwa złoża Augustowo Stan zagospodarowania złoża geologiczne bilansowe Zasoby przemysłowe Piaski kwarcowe do produkcji cegły wapienno-piaskowej w tys. m 3 złoże o zasobach rozpoznanych wstępnie Piaski i żwiry w tys. ton Wydobycie 4978 - - Aleksandrowo 909 785 - Dalnia złoże zagospodarowane, 80 - - Dąbrowa I eksploatowane okresowo 204 - - Pokrytki 231 - - Sułkowo złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo 301 - - Położenie gminy Strzegowo na przedpolu moren czołowych i szlaku odpływu wód lodowcowych ma wpływ na dużą zmienność gleb. Większą część gminy pokrywają gleby brunatne wyługowane gleby suche, łatwe do uprawy. Zwartym pasem występują na wysoczyźnie morenowej, tworzą również izolowane płaty na całym obszarze gminy. Są to: - obszary gleb dobrych z przewagą 4-go i 5-go kompleksu rolniczej przydatności, wytworzone z piasków gliniastych i piasków, podesłanych zazwyczaj gliną; - obszary gleb bardzo słabych z przewagą 6-go i 7-go kompleksu przydatności rolniczej, najczęściej w otoczeniu lasów, na piaskach luźnych i średnich. W obniżeniach powstały gleby bagienne i torfowe. W wyniku erozji wgłębnej cieków oraz melioracji, przy piaszczystym podłożu gleby te przekształcają się w gleby murszowate (rejon Mdzewa i Topolewszczyzny). 9 Bilans kopalin i zasobów wód podziemnych w Polsce, stan na 31.12.2010 rok - http://surowcemineralne.pgi.gov.pl/index.htm 17

KOMPLEKSY PRZYDATNOŚCI ROLNICZEJ Strzegowo Oznaczenia: Kompleksy gruntów ornych Kompleksy użytków zielonych - pszenny dobry - użytki zielone średnie - żytni bardzo dobry - użytki zielone słabe i bardzo słabe - żytni dobry - żytni słaby - gleby rolniczo nieprzydatne - żytni bardzo słaby - lasy - zbożowo pastewny mocny - tereny zabudowane - zbożowo pastewny słaby - nieużytki rolnicze 18

Zróżnicowanie jakościowe gleb gminy Strzegowo pozwala na wyodrębnienie stref: - gleb brunatnych wyługowanych napiaskowych w kompleksie z lasami w północnej części gminy. Obszar ten powinien być w miarę możliwości zalesiony; - strefa o dobrej przydatności dla rolnictwa stanowiąca główną bazę towarową produkcji roślinne. W zachodniej części gminy są to gleby brunatne, w części wschodniej - kompleks czarnych ziem, gleb płowych i brunatnych; - słabych gleb litologicznych w otoczeniu lasów rozdzielonych szerokimi pasami gleb hydromorficznych (łąk) w środkowej części gminy. Obszar ten predysponowany jest do gospodarki typu hodowlanego i rolnictwa naturalnego. - południowa i południowo-wschodnia część gminy charakteryzująca się największą zmiennością gleb (od gleb dobrych do słabych) gdzie wskazana jest gospodarka mieszana hodowlano- zbożowa. Przestrzenne zróżnicowanie jakości terenów użytkowanych rolniczo wskazuje, że koncentracja terenów najbardziej przydatnych dla produkcji rolnej występuje we wschodniej części gminy, natomiast w południowo-zachodniej części gminy skupione są grunty orne z dużym udziałem gleb dobrych jakościowo. Struktura użytków rolnych według klas bonitacyjnych odznacza się przewagą użytków rolnych słabych jakościowo. Łącznie V i VI klasy bonitacyjnej jest 57,2% łąk i pastwisk oraz 65,6% gruntów ornych. Grunty orne słabe jakościowo (ponad 80% gruntów V i VI klasy bonitacyjnej) dominują w sołectwach: Budy Wolińskie, Dalnia, Giżyn, Ignacewo, Konotopa, Kontrowers, Mdzewo, Rudowo, Prusocin i Zabiele. W układzie przestrzennym gminy najkorzystniejsza dla rolnictwa struktura gruntów ornych (ponad 50% kl. III-IV) występuje we wschodniej części gminy (Czarnocin, Dąbrowa, Niedzbórz, Sułkowo Polne, Unikowo), natomiast w odniesieniu do użytków zielonych dobrych jakościowo (przewaga kl. IV) w sołectwach: Budy Sułkowskie, Chądzyny Krusze, Czarnocin, Czarnocinek, Drogiszka, Józefowo, Konotopa, Łebki, Mączewo, Niedzbórz, Pokrytki, Sułkowo Borowe. W strukturze użytków rolnych niewielki jest udział sadów (ok. 0,1%), są to głównie sady przydomowe nie mające większego znaczenia w towarowej produkcji sadowniczej. Na terenie gminy Strzegowo w produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, natomiast w produkcji zwierzęcej, obok chowu bydła i trzody chlewnej - specjalistyczna produkcja zwierzęca, głównie drobiarska. Obiekty produkcji drobiarskiej zlokalizowane są w miejscowościach: Adamowo (4 kurniki o łącznej obsadzie 154,8 DJP), Marysinek (4 kurniki o łącznej obsadzie 200 DJP), Mdzewo (30 kurników o łącznej obsadzie 3160 DJP), Rydzyn Szlachecki (10 kurników o łącznej obsadzie 1200 DJP) i Strzegowo (3 kurniki o łącznej obsadzie 96,4 DJP). Trwające obecnie postępowania administracyjne wskazują, że kolejne kurniki powstaną na terenie wsi Chądzyny Krusze (wydana decyzja o warunkach zabudowy na budowę 4 budynków - ok. 160 DJP) oraz Ignacewo (wydana decyzja o warunkach zabudowy na budowę 6 kurników, postępowanie w sprawie decyzji środowiskowej dotyczy budowy 12 kurników). Funkcjonowanie obiektów produkcji zwierzęcej w obszarze o wykształconej w gminie oraz całym rejonie (powiecie mławskimi i żuromińskim) specjalizacji w produkcji zwierzęcej ma wpływ na pogorszenie warunków aerosanitarnych w ich otoczeniu. Mają one niewielki zasięg i nie stanowią dużego zagrożenia dla środowiska. 19

Jakość powietrza jest jednym z zasadniczych elementów decydującym o funkcjonowaniu całego ekosystemu oraz kształtującym warunki życia ludzi. Ponieważ naturalne źródła zanieczyszczeń na analizowanym obszarze odgrywają znikomą rolę, podstawowym czynnikiem wpływającym na jakość powietrza jest emisja zanieczyszczeń związana z prowadzona działalnością gospodarczą: rolniczą, usługową, produkcyjną, z powierzchniową eksploatacja surowców mineralnych. Powietrze jest jedynym komponentem środowiska, który bezpośrednio łączy się z pozostałymi elementami: wodami powierzchniowymi, podziemnymi, glebami, roślinnością. 5.2. Walory przyrodnicze Około 94,9% ogólnej powierzchni gminy Strzegowo 10 stanowią tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach oraz wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a także pełnioną funkcję korytarzy ekologicznych. Jest to Nadwkrzański Obszar Chronionego Krajobrazu (OChK), który w gminie Strzegowo zajmuje około 20328 ha. Poza OChK znajdują się niewielkie fragmenty położone w północnej części gminy (Syberia, Kowalewko) oraz w jej części południowej (Mączewo). Zasady gospodarowania na tym terenie reguluje rozporządzenie nr 24 Wojewody Mazowieckiego z dnia 15 kwietnia 2005 roku ze zmianami (rozporządzenie nr 12 Wojewody Mazowieckiego z dnia 3 kwietnia 2007 roku). Oś obszaru chronionego krajobrazu stanowi malownicza dolina rzeki Wkry z towarzyszącymi jej różnorodnymi zbiorowiskami roślinnymi. Charakterystycznym i jednocześnie zanikającym zbiorowiskiem w krajobrazie ekologicznym Mazowsza jest łęg wierzbowo-topolowy z bagienno-szuwarowymi gatunkami. W wielu miejscach drzewostan jest luźny a skład gatunkowy ubogi. Największą powierzchnię w gminie zajmują siedliska borów mieszanych dębowososnowych i borów sosnowych, siedliska łęgu olszowo-jesionowego w dolinach rzek i rozległych obniżeniach oraz siedliska lasu dębowo-grabowo-lipowego serii ubogiej. pozostałe siedliska zajmują niewielkie powierzchnie. Ogółem tereny lasów i zadrzewień zajmują 5383 ha co stanowi 25,1% powierzchni gminy (stan na koniec 2010 roku) 11. Są to obok dużych kompleksów leśnych należących do Lasów Państwowych, mniejsze kompleksy stanowiące własność osób fizycznych. Kompleksy leśne połączone są ciągami powiązań przyrodniczych opartymi na terenach charakteryzujących się największym w skali gminy zróżnicowaniu morfologicznym, hydrograficznym, glebowym, florystycznym, faunistycznym i mikroklimatycznym. Są to lokalne ciągi ekologiczne, które stanowią rozległe obniżenia i nieckowate doliny powiązane z ciągiem o znaczeniu regionalnym funkcjonującym w oparciu o dolinę rzeki Wkry. Korzystne warunki dla funkcjonowania układu powiązań przyrodniczych tworzą liczne obniżenia terenowe, dolinki rzeczne dopływów Wkry, trudno dostępne tereny bagienne oraz kompleksy leśne stanowiące obszary migracji faunistycznych. Ze względu na znaczny stopień naturalności oraz duże zróżnicowanie poszczególnych elementów środowiska są to tereny atrakcyjne krajobrazowo i odporne na antropopresję. 10 W powiecie mławskim obszary chronione zajmują 59,4 tys. ha, co stanowi 50,2% powierzchni powiatu. 11 Wskaźnik lesistości dla powiatu mławskiego wynosi 19,3%, natomiast dla województwa mazowieckiego kształtuje się na poziomie 22,7%. 20