PLAN ROZWOJU LOKALNEGO DLA GMINY ZBROSŁAWICE

Załącznik numer 1 do Uchwały nr XXVI/449/05 Rady Gminy Zbrosławice z dnia 28 września 2005 PROGRAM ROZWOJU LOKALNEGO GMINA ZBROSŁAWICE 42-674 Zbrosławice, ul Oświęcimska 2 tel. (032) 233-70-12, fax (032) 233-71-00, e-mail: urzad@zbroslawice.pl PLAN ROZWOJU LOKALNEGO DLA GMINY ZBROSŁAWICE Zespół wykonawczy: Roman Kowolik Zespół Ekspertów Lokalnych przy współpracy z władzami Gminy Data opracowania: wrzesień 2005 r. Wersja: A Nr egzemplarza: 01

SPIS TREŚCI 1 WSTĘP...4 1.1 Cel opracowania...4 1.2 Metodologia opracowania...4 2 OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO...5 2.1 Obszar realizacji planu na lata 2004-2006...5 2.2 Obszar realizacji planu na lata 2007-2013...6 3 AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY ZBROSŁAWICE...6 3.1 Położenie, powierzchnia, ludność...6 3.2 Środowisko przyrodnicze...7 3.3 Turystyka i kultura...9 3.4 Zagospodarowanie przestrzenne...10 3.5 Gospodarka...16 3.6 Sfera społeczna...17 4 ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTAUACJI W DZIEDZINIE ROZWÓJ SPORTU, TURYSTYKI I REKREACJI...20 4.1 Lista zadań obejmujących:...20 4.2 Zadania do zrealizowania według hierarchii ważności...20 5 ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTAUACJI W DZIEDZINIE ROZWÓJ GOSPODARKI WODNEJ I KANALIZACJI...20 5.1 Lista zadań obejmujących:...20 5.2 Zadania do zrealizowania według hierarchii ważności...21 6 ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTAUACJI W DZIEDZINIE ROZWÓJ BUDOWNICTWA 21 6.1 Lista zadań obejmujących:...21 6.2 Zadania do zrealizowania według hierarchii ważności...21 7 REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW...21 7.1 Planowane projekty i/lub zadania inwestycyjne w okresie 2004-2006...21 7.1.1 Budowa zespołu szkół w Kamieńcu...21 7.1.2 Budowa wodociągu Kopienica Jasiona...22 7.1.3 Modernizacja sieci wodociągowej w Miedarach...22 7.1.4 Budowa wodociągu w Ptakowicach...22 7.1.5 Budowa wodociągu w Przezchlebiu...23 7.1.6 Odbudowa mostu na ulicy Wiejskiej w Zawadzie...23 7.1.7 Budowa systemu kanalizacji sanitarnej...23 7.1.7.1 Budowa kanalizacji w sołectwie Wieszowa wraz z modernizacją oczyszczalni ścieków w Przezchlebiu...23 7.1.7.2 Budowa oczyszczalni w Kamieńcu i kanalizacji w Kamieńcu i Boniowicach...24 7.1.8 Ścieżki konne na terenie Gminy Zbrosławice...24 7.2 Planowane projekty i/lub zadania inwestycyjne w następnych latach projekty długoterminowe...25 8 POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY/POWIATU/WOJEWÓDZTWA...25 9 PLAN FINANSOWY NA LATA 2005 2006...27 9.1 Źródła finansowania planu rozwoju lokalnego w latach 2005 2006...27 9.2 Źródła finansowania planu rozwoju lokalnego w kolejnych latach...27 10 SYSTEM WDRAŻANIA...28 11 SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ...28 11.1 Zasady monitoringu...28 11.2 Cele monitoringu...28 11.3 Organizacja monitoringu...29 11.3.1 Wójt Gminy Zbrosławice...29 11.3.2 Stanowisko ds. analiz i monitoringu...30 11.3.3 Zespół do Spraw Rozwoju Lokalnego...30 11.4 Narzędzia monitoringu...31 Gmina ZBROSŁAWICE strona 2 z 35

SPIS RYSUNKÓW I TABEL Rysunek 1 - Podział administracyjny województwa śląskiego...6 Rysunek 2 - Gmina Zbrosławice...7 Rysunek 3 - Struktura użytkowania terenów na tle powiatowego i wojewódzkiego układu odniesienia...9 Rysunek 4 - struktura aktywności zawodowej ludności w ujęciu procentowym...17 Rysunek 5 - struktura wiekowa ludności w gminie Zbrosławice w ujęciu procentowym...18 Rysunek 6 - struktura przestępczości w gminie Zbrosławice w ujęciu ilościowym...18 Rysunek 7 Prowadzenie monitoringu...29 Rysunek 8 Arkusz oceny okresowej wykonania przedsięwzięć Planu Rozwoju Lokalnego...32 Rysunek 9 Prowadzenie monitoringu zestaw działań...35 Gmina ZBROSŁAWICE strona 3 z 35

1 WSTĘP 1.1 Cel opracowania Zasadniczym celem niniejszego opracowania jest stworzenie Planu Rozwoju Lokalnego dla Gminy Zbrosławice. Plan ten ma stanowić podstawę działań operacyjnych, które mają wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru gminy Zbrosławice oraz tworzą warunki dla wzrostu zatrudnienia. Istotnym celem jest także stworzenie warunków dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa Unii Europejskiej. Plan Rozwoju Lokalnego określa politykę inwestycyjną gminy, ustala jej cele i zadania, a także wyznacza obszary priorytetowych programów wykonawczych. Ma on za zadanie ułatwiać i przyśpieszyć rozwiązywanie zagadnień techniczno-ekonomicznych związanych z przyszłymi projektami z zakresu infrastruktury gminy. Plan Rozwoju Lokalnego jest tworzony i realizowany w zgodzie z polityką państwa zmierzająca do wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałaniu marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską, co wynika z Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 (NPR), przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 14 stycznia 2003 r., a w szczególności z wytycznymi określonymi w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego (ZPORR), realizującego piątą oś rozwojową NPR, przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 14 stycznia 2003 r. zatytułowaną,,wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów oraz czwartą oś Podstaw Wsparcia Wspólnoty Poprawa warunków dla rozwoju regionalnego, w tym dla rozwoju obszarów wiejskich. 1.2 Metodologia opracowania Prace nad Planem Rozwoju Lokalnego przeprowadzono w ramach Zespołu Ekspertów, w oparciu o Strategię Rozwoju Gminy Zbrosławice, przyjętą Uchwałą Nr XXVI/253/2000 Rady Gminy w Zbrosławicach w dniu 13 grudnia 2000 roku. Opierając się na ogólnych zapisach Strategii Rozwoju Gminy Zbrosławice i konsultacjach z władzami gminy, uczestnicy Zespołu opracowującego Plan Rozwoju Lokalnego przyjęli szczegółowe zadania operacyjne przewidziane do realizacji w I okresie programowania Unii Europejskiej - 2004-2006 oraz zadania przewidziane do ewentualnej realizacji w kolejnym okresie programowania Unii Europejskiej - 2007-2013. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Zbrosławice zgodny jest z zapisami: - Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, Gmina ZBROSŁAWICE strona 4 z 35

- Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, - Programu Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Powiatu Tarnogórskiego - Strategicznych kierunków rozwoju powiatu tarnogórskiego, - Strategii Rozwoju Gminy Zbrosławice, - Programu Ochrony Środowiska Gminy Zbrosławice, - Koncepcji uregulowania gospodarki wodno-ściekowej dla gminy Zbrosławice, Wszystkie powyższe opracowania są w posiadaniu władz Gminy. 2 OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 2.1 Obszar realizacji planu na lata 2004-2006 Zadania przewidziane w I okresie programowania Unii Europejskiej realizowane będą w całości na obszarze gminy Zbrosławice w sołectwach: - Boniowice - Czekanów - Jasiona - Jaśkowice - Kamieniec - Karchowice - Kopienica - Księży Las - Laryszów - Łubie - Łubki - Miedary - Przezchlebiu - Ptakowice - Szałsza - Świętoszowice - Wieszowa - Wilkowice - Zawada - Zbrosławice - Ziemięcice Gmina ZBROSŁAWICE strona 5 z 35

2.2 Obszar realizacji planu na lata 2007-2013 Zadania przewidziane w kolejnym okresie programowania Unii Europejskiej realizowane będą obszarze gminy Zbrosławice, a w razie wystąpienia takich możliwości w ramach porozumień międzygminnych. 3 AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY ZBROSŁAWICE 3.1 Położenie, powierzchnia, ludność Gmina Zbrosławice położona jest w zachodniej części województwa śląskiego w obrębie rolniczego zaplecza Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Cechą wyróżniającą gminę Zbrosławice jest jej bardzo atrakcyjne położenie względem aglomeracji górnośląskiej, a w szczególności w sąsiedztwie Gliwic, Zabrza, Tarnowskich Gór, Bytomia i Pyskowic. ZBROSŁAWICE Rysunek 1 - Podział administracyjny województwa śląskiego Gmina ZBROSŁAWICE strona 6 z 35

Zbrosławice są gminą wiejską powstałą w roku 1977. Powierzchnia gminy stanowi 1,21% powierzchni województwa śląskiego oraz 23,1% powierzchni powiatu tarnogórskiego. Od północy gmina Zbrosławice graniczy z gminą Tworóg, od południa z miastem Gliwice i Zabrze, od wschodu z miastem Bytom i Tarnowskie Góry od zachodu z gminą Wielowieś, Toszek i Pyskowice. Gmina wchodzi w skład powiatu ziemskiego tarnogórskiego, który wraz z powiatami: gliwickim, lublinieckim i będzińskim tworzy subregion północno-zachodni województwa śląskiego. Powierzchnia gminy wynosi około 14 871 ha, a siedzibą władz gminy jest miejscowość Zbrosławice. W skład gminy wchodzi 21 sołectw: Boniowice, Czekanów, Jasiona, Jaśkowice, Kamieniec, Karchowie, Kopienica, Księży Las, Laryszów, Łubie, Łubki, Miedary, Przezchlebiu, Ptakowice, Szałsza, Świętoszowice, Wieszowa, Wilkowice, Zawada, Zbrosławice, Ziemięcice. Rysunek 2 - Gmina Zbrosławice Gminę zamieszkuje około 16 tys. mieszkańców, największe miejscowości to Wieszowa - 2,6 tys. mieszkańców, Zbrosławice 2,4 tys. mieszkańców i Miedary 1,3 tys. mieszkańców. 3.2 Środowisko przyrodnicze Obszarami najcenniejszymi przyrodniczo w skali regionalnej są: Gmina ZBROSŁAWICE strona 7 z 35

Biocentrum regionalne jego fragment na terenie gminy Zbrosławice to kompleks leśny w Księżym Lesie i Miedarach Obszar węzłowy o charakterze regionalnym - Rezerwat Nad Sroczką". Regionalny korytarz ekologiczny - jego fragment stanowi północno wschodnią część gminy oraz szeroki obszar wzdłuż doliny rzeki Dramy. Węzły przyrodnicze o charakterze lokalnym - zwarte kompleksy leśne w sołectwach: Wieszowa, Zbrosławice, Przezchlebie, Łubie. Kierunki polityki proekologicznej gminy Zbrosławice wyznacza Ekologiczny System Obszarów Chronionych ESOCH. Obejmuje on tereny biologicznie czynne, powiązane przestrzennie i funkcjonalnie między sobą wraz z analogicznymi terenami w otoczeniu gminy. Na terenie gminy proponuje się do objęcia ochroną przyrodniczą następujące obszary: 1.Rezerwat Nad Sroczką", 2. Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy Ostoje leśne w Starych Reptach 3. Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy Szałsza 4. Murawy Kserotermiczne w dolinie rzeki Dramy" 5. Zespół Przyrodniczo Krajobrazowy Dolina Dramy" 6. Użytek ekologiczny Dolinka goryczkowa" Gmina jest uboga w lasy, zajmują one ok. 19% ogólnej powierzchni. Jedyny większy kompleks leśny znajduje się w północno wschodniej części obszaru, a pozostałe występują w południowo - zachodniej i środkowo wschodniej części gminy. Wszystkie lasy na terenie gminy niezależnie od formy własności objęto ochroną przyrodniczą W obrębie gminy znajduje się szereg zabytkowych budowli, w tym aż 10 zabytkowych założeń pałacowo parkowych. W ich najbliższym sąsiedztwie znajdują się najczęściej zadrzewienia o zabytkowych założeniach parkowych. Ich niewątpliwie wielkim walorem jest występowanie starych drzew, które powinno się chronić poprzez nadanie im statusu pomnika przyrody. Przeprowadzona inwentaryzacja pomogła wyszczególnić 60 obiektów zabytkowych z uwzględnieniem listy Konserwatora Wojewódzkiego. Cały teren gminy jest silnie zróżnicowany topograficznie, a wyjątkowe walory krajobrazowe i przyrodnicze posiada dolina Dramy i łączące się z nią liczne dolinki cieków wodnych. Swój urok i wyjątkowe wartości przyrodnicze mają również kotlinki, wąwozy i parowy. Większość z nich posiada fragmenty zadrzewień będących pozostałością łęgów nadrzecznych. Na szczególną uwagę zasługuje dolina rzeki Dramy, największej rzeki na obszarze gminy, a jednocześnie wyjątkowej pod względem bogactwa struktur przyrodniczych. Gmina ZBROSŁAWICE strona 8 z 35

Główną funkcją gospodarczą przypisaną gminie w regionalnym układzie odniesienia jest wielkoobszarowe rolnictwo o wysokiej kulturze rolnej i towarowości. Strukturę użytkowania terenów przedstawia poniższy rysunek. Powierzchnia ogółem w ha Użytki rolne w % Lasy w % Pozostałe grunty i nieużytki w % Zbrosławice 14 871 70,2 19,2 10,6 Powiat tarnogórski 64 274 35,7 50,5 13,8 Województwo śląskie 1 229 404 50,4 32,0 17,6 Rysunek 3 - Struktura użytkowania terenów na tle powiatowego i wojewódzkiego układu odniesienia Zachowanie tak dużego areału użytków rolnych w strukturze powierzchni ogółem, mimo zachodzących w aglomeracji procesów urbanizacyjnych, świadczy o dużej efektywności gospodarowania w rolnictwie oraz dużej wartości bonitacyjnej terenów rolniczych zachowanej w relatywnie korzystnych warunkach przyrodniczych. 3.3 Turystyka i kultura Gmina Zbrosławice, położona w sąsiedztwie wysoko zurbanizowanych i uprzemysłowionych terenów, ma środowisko czyste ekologicznie, znane od lat z istniejącego mikroklimatu, z pięknymi terenami o dużych walorach przyrodniczych. Stanowi atrakcyjne miejsce na sobotnio-niedzielny wypoczynek. Wśród licznych zabytków na terenie gminy godnych zwiedzenia do najważniejszych należy zaliczyć: - w Szałszy pałac neogotycki z 1877 roku, kościół filialny drewniany z XVII wieku, - w Wieszowie kościół neogotycki z 1896 roku, - w Wilkowicach pałac z połowy XVIII wieku, - w Zbrosławicach kościół parafialny z XV wiecznym prezbiterium i figurką Matki Boskiej Zbrosławickiej z 1575 r., klasycystyczna budowla wylotu sztolni z 1821 roku, - w Kamieńcu barokowy pałac z XVIII wieku z parkiem krajobrazowym i unikalnym drzewostanem (choina kanadyjska, lipanowiec amerykański, miłorząb dwuklapkowy, dąb kaukaski, sosna wejmutka), kościół parafialny późnogotycki z 1914 roku, grodzisko Gmina ZBROSŁAWICE strona 9 z 35

wczesnośredniowieczne na skarpie ze śladami osad z okresu halszackiego kultury łużyckiej (650-400 lat p.n.e.), - w Karchowicach ujęcie wodne z 1896 roku, - w Łubiu - Pałac Baildonów z 1869 roku wraz z parkiem, kościół barokowy z XVI wieku - w Księżym Lesie drewniany kościółek z 1494 roku, - w Miedarach pałac eklektyczny z 1889 roku, - w Ziemięcicach neogotycka leśniczówka z 1900 r. Znaczna większości obiektów historycznych, ze względu na brak środków finansowych, nadaje się do renowacji i rewitalizacji. Brak miejsc noclegowych ogranicza możliwości pełnego wykorzystania potencjału turystycznego gminy. Działalnością kulturalną zajmują się przede wszystkim świetlice gminne. Ponadto prężnie działa Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Ludności Pochodzenia Niemieckiego oraz dziecięce zespoły wokalno-muzyczne przy szkołach podstawowych. Mieszkańcy mogą korzystać z bibliotek znajdujących się w Zbrosławicach, Ptakowicach, Miedarach, Kamieńcu, Wieszowie, Ziemięcicach, Łubiu i Czekanowie. Dziesięć lokalnych klubów sportowych zachęca do gry w piłkę nożną, piłkę siatkową, tenis stołowy, do biegów przełajowych, narciarskich oraz do uprawiania innych dyscyplin. Na szczególną uwagę zasługują ośrodki jeździeckie w Zbrosławicach i Szałszy, z usług których korzystają także mieszkańcy ościennych miast. Na terenie gminy działają trzy koła łowieckie. Sportowcy i mieszkańcy mają do dyspozycji salę gimnastyczną z siłownią przy szkole w Zbrosławicach i w Kamieńcu, sale gimnastyczne przy szkołach w Miedarach i Wieszowie oraz inne obiekty sportowe w Miedarach, Wilkowicach, Łubiu, Ptakowicach, Ziemięcicach i Przezchlebiu. Większość ośrodków sportu i rekreacji na terenie gminy wymaga remontów i modernizacji, a ilość i różnorodność obiektów wydaje się niewystarczająca. 3.4 Zagospodarowanie przestrzenne Uwarunkowania rozwoju gminy, w tym ochrony środowiska, zostały wyznaczone w Strategii rozwoju gminy Zbrosławice. Zgodnie z jej założeniami, strategia gminy winna mieć charakter mieszany, polegający z jednej strony na przezwyciężaniu słabych stron w celu Gmina ZBROSŁAWICE strona 10 z 35

wykorzystania okazji (strategia konkurencji), a jednocześnie na wykorzystywaniu możliwości w oparciu o posiadane silne strony (strategia dynamiczna). Dla tak określonej strategii mieszanej zasadnicze znaczenie mają 3 grupy czynników: SŁABE STRONY: INTEGRACJA SPOŁECZNA Nieefektywny mechanizm motywowania i angażowania grup społecznych w gminie na rzecz wspólnych inicjatyw rozwojowych Brak silnego lobby ukierunkowującego rozwój gminy Negatywne skutki społeczne związane z likwidacją PGR-ów Duża liczba sołectw rozmieszczonych na dużej powierzchni, co prowadzi do rozproszenia środków i osłabienia woli wspólnego działania Malejące poczucie bezpieczeństwa socjalnego i publicznego Relatywnie wysoka liczba osób bezrobotnych niska świadomość ekologiczna mieszkańców ROLNICTWO Malejąca konkurencyjność miejscowego rolnictwa UDOGODNIENIA INFRASTRUKTURALNE Słaby stan techniczny sieci wodociągowej Niedorozwój sieci kanalizacyjnej Zanieczyszczenie rzeki Dramy ściekami przemysłowymi i komunalnymi Niski stopień separacji ruchu pieszego, rowerowego i samochodowego wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych zły stan techniczny dróg ZASOBY MIESZKANIOWE Najniższy w otoczeniu powiatowym wskaźnik liczby mieszkań na 1000 ludności Brak mieszkań socjalnych Słaby stan techniczny mieszkań komunalnych TURYSTYKA REKREACYJNA Niedorozwój bazy turystyczno noclegowej brak programu rozwoju agroturystyki, STOSUNKI WŁASNOŚCIOWE Nieuregulowany stan własności wielu nieruchomości Nie rozwiązany problem własności terenów rolnych we władaniu Skarbu Państwa Gmina ZBROSŁAWICE strona 11 z 35

BUDŻETOWANIE ROZWOJU Niski poziom dochodów własnych gminy Niewykształcone umiejętności w zakresie montażu środków finansowych SILNE STRONY: TRADYCJE I DZIEDZICTWO KULTUROWE Przywiązanie społeczności lokalnej do śląskiej tradycji miejsca zamieszkania Występowanie w gminie obiektów zabytkowych POTENCJAŁ LUDZKI Aktywność mieszkańców Relatywnie wysoki udział ludności w wieku produkcyjnym w ludności ogółem duży potencjał rodzinnego kapitału zagranicznego ZASOBY TERENÓW Duża ilość zwartych, dobrze zagospodarowanych użytków rolnych o wysokich wartościach przyrodniczych i bonitacyjnych Duża ilość terenów dostępnych pod budownictwo mieszkaniowe położonych w atrakcyjnych warunkach środowiskowych i krajobrazowych Duże dystanse przestrzenne i mała gęstość sieci osadniczej (brak konfliktów przestrzennych) możliwość produkcji zdrowej żywności POTENCJAŁ EKOLOGICZNY Zachowany mikroklimat, dobre przewietrzanie terenów otwartych Bogata i zróżnicowana rzeźba terenu, atrakcyjna dla realizowania funkcji mieszkaniowej i rekreacyjnej Dobra jakość złóż wodnych POŁOŻENIE Obrzeżne położenie względem aglomeracji górnośląskiej Usytuowanie na osiach komunikacyjnych: Gliwice - Tarnowskie Góry oraz Bytom Pyskowice Wysoka dostępność do gminy wynikająca z dobrze ukształtowanej sieci połączeń drogowych atrakcyjny krajobraz i położenie TURYSTYKA REKREACYJNA Tradycja i walory turystyczne gminy Działalność ośrodka jeździeckiego Gmina ZBROSŁAWICE strona 12 z 35

Rozwijająca się w gminie agroturystyka SZANSE: TURYSTYKA I FORMY SPĘDZANIA CZASU WOLNEGO Wzrastająca moda na zdrowy styl życia i aktywne formy spędzania czasu wolnego (produkcja zdrowej żywności, agroturystyka, jazda konna, turystyka rowerowa) AGLOMERACJA GÓRNOŚLĄSKA Rosnąca presja mieszkańców aglomeracji na rynek nieruchomości w gminie (rozwój budownictwa letniskowego i jednorodzinnego) Bliskość dużego, chłonnego rynku zbytu ROZWÓJ SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW Odradzanie się przedsiębiorczości indywidualnej Wzrost zdolności sektora do absorpcji innowacji KAPITAŁ LUDZKI Wzrost dostępności do różnych form kształcenia (na poziomie ponadpodstawowym i wyższym) i przekwalifikowań zawodowych INTEGRACJA EUROPEJSKA Dostęp do jednolitego rynku europejskiego Swoboda przepływu kapitałów i technologii Podstawową przeszkodą w realizacji jakiejkolwiek strategii rozwoju gminy jest brak środków finansowych. Wniosek ten wynika zarówno z analizy budżetu gminy, jak i z analizy zależności poszczególnych czynników w analizie SWOT/TOWS. W związku z powyższym przyjęto następujące zasady strategicznego działania gminy: planowanie określenie rodzaju działań, ich celu oraz kolejności realizacji, współdziałanie realizacja działań przy współudziale co najmniej jednego podmiotu zewnętrznego, wspieranie inicjatyw udzielanie wsparcia, także finansowego takim inicjatywom, które angażują społeczność lokalną dla realizacji konkretnego celu. Ustalono również listę działań priorytetowych, które winny zostać podjęte przez gminę: w zakresie priorytetów krótkookresowych: rozwój sportu, turystyki i rekreacji rozwój kanalizacji rozbudowa Urzędu Gminy rozwój szkolnictwa Gmina ZBROSŁAWICE strona 13 z 35

rozwój służby zdrowia gospodarowanie terenami i budownictwo rozwój komunikacji wspieranie powstawania nowych miejsc pracy wspieranie poszukiwania partnera strategicznego promocja gminy w zakresie priorytetów długookresowych: rozwój sportu, turystyki i rekreacji rozwój kanalizacji wspieranie rozwoju budownictwa jednorodzinnego Na tej podstawie, zbudowano wizję rozwoju gminy Zbrosławice, która sprowadza się do następującej sentencji Gmina Zbrosławice stanowi enklawę Gmina ZBROSŁAWICE strona 14 z 35

utrzymanie dodatniego salda migracji na poziomie co najmniej 5 w skali rocznej wzrost realnych dochodów budżetu gminy z tytułu nowych osiedleń o 15% w skali roku wzrost stopy inwestycji wydatków publicznych do wysokości przeciętnej stopy inwestycji gmin wiejskich w kraju (nie mniej niż 22%) Dla tak określonej wizji rozwoju gminy oraz celów strategicznych stworzenie i realizacja Programu ochrony środowiska ma znaczenie niezwykle istotne (pomijając ustawowy wymóg stworzenia Programu). Gmina Zbrosławice otoczona jest głównie gminami o charakterze typowo miejskim dzięki czemu zasadniczy układ komunikacyjny oparty jest na szkielecie dróg tranzytowych przebiegających południkowo i równoleżnikowo uzupełnionych układem dróg lokalnych i dojazdowych. Głównymi drogami tranzytowymi są drogi krajowe numer 78 relacji Gliwice Tarnowskie Góry i 94 relacji Bytom - Strzelce Opolskie. Drogi te przebiegają przez tereny inwestycyjne oraz intensywnie zabudowane zabudową mieszkaniową, generuje ona ruch od 2 500 do 10 000 pojazdów na dobę powodując uciążliwość i znaczne zagrożenie kolizjami drogowymi. Przez teren gminy przebiega projektowana trasa autostrady A-1 (Szałsza, Czekanów, Świętoszowice, Wieszowa). Pozostałymi istotnymi komunikacyjnie drogami jest sieć dróg powiatowych o długości około 80 km. Drogi gminne łączą jednostki osadnicze gminy ze sobą, zaś powiatowe z centrami regionalnymi. Sieć dróg jest wystarczająca dla obsługi wewnętrznej gminy oraz zapewnia dogodne powiązania zewnętrzne we wszystkich kierunkach. Nawierzchnia, w większości bitumiczna, wykazuje znaczny stopień zużycia konieczna jest systematyczna modernizacja sieci dróg oraz rozbudowa lokalnej sieci dróg gminnych. Teren gminy przecinają dwie linie kolejowe relacji Tworóg-Bytom i Bytom-Pyskowice obecnie nieużywane i w znacznym stopniu zniszczone. Gmina Zbrosławice posiada sieć własnych ujęć wodnych (Łubie, Księży Las, Zbrosławice, Miedary, Zawada, Szałsza) oraz dodatkowo korzysta z sieci magistralnej przebiegającej przez Gminę. Większość zainwestowanych terenów podłączona jest do sieci wodociągowej. Stan techniczny sieci jest niezadowalający konieczna jest sukcesywna wymiana sieci. Gmina ZBROSŁAWICE strona 15 z 35

W gminie brak jest kanalizacji deszczowej. Spływ wód opadowych odbywa się powierzchniowo do rowów melioracyjnych (często niedrożnych) oraz rowami do cieków wodnych. Konieczne jest uregulowanie gospodarki wodnej. Jedynie miejscowości Przezchlebie, Świętoszowice, Ziemięcice oraz fragmentarycznie Kamieniec i Łubie posiadają sieć kanalizacji sanitarnej odprowadzonej do biologicznomechanicznej oczyszczalni ścieków. Pozostałe sołectwa odprowadzają ścieki do przydomowych zbiorników na nieczystości ciekłe (sporadycznie szczelnych). Dla Gminy Zbrosławice opracowano koncepcję uregulowania gospodarki wodno-ściekowej. Na jej podstawie przyjęto do realizacji sieć kanalizacji sanitarnej opartej na systemie kanałów grawitacyjnych i ssąco tłoczących odprowadzających ścieki sanitarne do oczyszczalni biologicznych. Konieczna jest stała rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej. Gmina Zbrosławice zasilana jest gazem wysokiego ciśnienia z gazociągów magistralnych. W całej gminie 13 sołectw jest zgazyfikowanych. Od kilku lat obserwuje się nieznaczny wzrost liczby odbiorców gazu. Istniejąca sieć średnioprężna posiada znaczne rezerwy przesyłowe i ich rozbudowa na dzień dzisiejszy nie jest konieczna. Na terenie gminy brak jest sieci cieplnej. Większość gospodarstw zasilana jest z własnych kotłowni głównie węglowych o niskiej wydajności energetycznej powodujących znaczne zanieczyszczenia pyłowo-gazowe. Gmina opracowała Program Ograniczenia Niskiej Emisji którego wdrożenie zaplanowano na najbliższe lata. Przez teren gminy przebiega kilka linii teletechnicznych komunikacji międzymiastowej. Potrzeby w zakresie obsługi teletechnicznej mieszkańców są zrealizowane. 100% gminy jest pokryte zasięgiem sieci operatorów komórkowych. Obserwuje się brak relatywnie tanich, stałych łączy internetowych. Gmina nie posiada własnych wysypisk śmieci. Odpady wywożone są na podstawie umów przez wyspecjalizowane podmioty do gminy Pyskowice na składowisko. Polityka w zakresie gospodarki odpadami jest zgodna z przyjętą polityką krajową i unijną. Wartość mienia komunalnego Gminy Zbrosławice wynosi 32 574 344,58 zł. 3.5 Gospodarka Mieszkańcy gminy Zbrosławice zatrudnienie znajdują przede wszystkim w zlokalizowanych na terenie gminy i w gminach sąsiednich podmiotach prowadzących działalność przemysłową. Rośnie także znaczenie budownictwa i handlu. Gmina ZBROSŁAWICE strona 16 z 35

29% Przemysł i budow-nictwo 18% 53% Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Rysunek 4 - struktura aktywności zawodowej ludności w ujęciu procentowym (źródło: Strategia Rozwoju Gminy) Przedmiotem aktywności gospodarczej jest głownie handel, produkcja i transport. Spółki handlowe prowadzą przede wszystkim działalność produkcyjną, spółki cywilne budowlaną, zaś osoby fizyczne zajmują się handlem. Na przemysł gminy składają się niewielkie zakłady produkcyjne i spożywcze. Powoli rośnie w gminie liczba podmiotów gospodarczych zarówno osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą jak i spółek. Liczba takich podmiotów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców pozostaje jednak poniżej średniej wojewódzkiej. Korzystna lokalizacja, bliskie sąsiedztwo aglomeracji katowickiej oraz dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna, są głównymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi gospodarczemu Gminy. Przygotowane są tereny pod nieuciążliwe dla środowiska małe i średnie zakłady przemysłowe, działalność turystyczną i rekreacyjną oraz budownictwo mieszkaniowe. 3.6 Sfera społeczna Liczba ludności na terenie Gminy Zbrosławice wynosi około 16 000. Stopień bezrobocia na terenie Gminy Zbrosławice wynosi około 8,84%, na terenie powiatu jest to powyżej 16%. Liczba osób czynnych zawodowo wynosi łącznie 9 914 osób. Gmina ZBROSŁAWICE strona 17 z 35

15% 23% w wieku przedprodukcyj nym w wieku produkcyjnym 62% w wieku poprodukcyjny m Rysunek 5 - struktura wiekowa ludności w gminie Zbrosławice w ujęciu procentowym (źródło: Strategia Rozwoju Gminy) Informacja o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w powiecie tarnogórskim wykazuje, że w rejonie gminy Zbrosławice dominują przestępstwa samochodowe (kradzieże i włamania) występujące zwłaszcza w rejonie Zbrosławic i Kamieńca. Drugim rodzajem występującej zwiększonej liczby przestępstw są włamania do domów jednorodzinnych. Poza włamaniami w tym rejonie odnotowywana jest zwiększona liczba kradzieży, zwłaszcza sieci i elementów kolejowych. 2 2 26 100 kradzieże ogółem kradzieże z włamaniem rozboje 80 bójki zniszczenia mienia Rysunek 6 - struktura przestępczości w gminie Zbrosławice w ujęciu ilościowym W ciągu najbliższych lat przy pomocy Posterunku Policji w Kamieńcu realizowane są zadania mające na celu: - ograniczenie dynamiki kradzieży oraz kradzieży z włamaniem do mieszkań, piwnic i altan, - ograniczenie dynamiki kradzieży samochodów - poprawa bezpieczeństwa w miejscach publicznych - poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym Działalność Policji ze względu na niskie finansowanie ze strony budżetu centralnego wymaga dofinansowania ze strony samorządu terytorialnego. Gmina ZBROSŁAWICE strona 18 z 35

Bezpieczeństwo publiczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej spełnia potrzeby społeczności. Jest oparte o sieć Ochotniczych Straży Pożarnych, które wymagają stałego dofinansowania, głównie w zakresie wyposażenia. Pomoc społeczna świadczona jest nie tylko przez Ośrodek Pomocy Społecznej, ale także przez stacje Caritas. Zapotrzebowanie na tego rodzaju pomoc wykazuje tendencje rosnącą. Grupy społeczne wymagające wsparcia to głównie: - byli pracownicy Państwowych Gospodarstw Rolnych, - pensjonariusze Domów Pomocy Społecznej, - osoby w wieku produkcyjnym, bez prawa do zasiłku z wykształceniem podstawowym i zawodowym, - osoby opuszczające zakłady karne, - osoby samotne, starsze i schorowane, - osoby niepełnosprawne, Na terenie Gminy Zbrosławice realizowany jest Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych polegający głównie na: - zwiększaniu dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu - zwiększaniu dostępności pomocy psychospołecznej i prawnej rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i przemoc - prowadzenie działalności profilaktycznej dla dzieci i młodzieży - zmniejszanie rozmiarów naruszeń prawa na rynku alkoholowym - wspomaganie działalności instytucji i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych - tworzenie bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej dla realizacji Programu. Służba zdrowia opiera się o niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej w Zbrosławicach, Kamieńcu, Kopienicy i Ziemięcicach. Świadczą one usługi medyczne na podstawie kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Na terenie gminy zlokalizowane jest 6 przedszkoli, 7 szkół podstawowych 2 gimnazja i 1 liceum ogólnokształcące. Liczba nauczycieli zaspokaja w pełni potrzeby gminy zwłaszcza, że liczba dzieci w wieku szkolnym stale maleje. Gmina ZBROSŁAWICE strona 19 z 35

4 ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTAUACJI W DZIEDZINIE ROZWÓJ SPORTU, TURYSTYKI I REKREACJI 4.1 Lista zadań obejmujących: waloryzacja kulturowa, przyrodnicza i krajobrazowa gminy dla rozpoznania atrakcyjnych miejsc lokalizacji funkcji turystyczno rekreacyjnych rozpoznanie zasobów naturalnych gminy, szczególnie wód głębinowych opracowanie koncepcji przekształceń terenów w dolinie rzeki Dramy sporządzenie hydrogeologicznej ekspertyzy źródeł w zlewni rzeki Dramy opracowanie wariantowych koncepcji gospodarki wodno - ściekowej gminy łącznie ze studiami wykonalności wykonanie pre-feasibility study dla zbiornika rekreacyjnego i retencyjnego o funkcjach przeciwpożarowych opracowanie zintegrowanego z regionem planu budowy ścieżek rowerowych i konnych Opracowanie master planu rewitalizacji doliny Dramy w kierunku naturalno - parkowym i nadanie mu statusu regionalnego opracowanie programu mobilizacji społeczności lokalnej na rzecz podejmowania działalności w sferze usług turystycznych opracowanie programu edukacyjnego Czysta Rzeka 4.2 Zadania do zrealizowania według hierarchii ważności regulacja rzeki Dramy i budowa zbiornika wodnego wyznaczenie i przygotowanie terenów pod budowę ośrodka rekreacyjno - sportowego ( rural nautic center, basen, korty, boisko, ) wytyczenie, budowa i oznakowanie ścieżek rowerowo rekreacyjnych budowa pola golfowego w dolinie Dramy budowa toru wyścigów konnych budowa wesołego miasteczka wytyczenie i budowa tras dla jazdy bryczką wytyczenie i budowa ścieżek do jazdy konnej wierzchem budowa toru kajakowego przygotowanie terenów pod budowę pensjonatów 5 ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTAUACJI W DZIEDZINIE ROZWÓJ GOSPODARKI WODNEJ I KANALIZACJI 5.1 Lista zadań obejmujących: opracowanie programu wzmacniania akceptacji i współudziału mieszkańców w realizacji inwestycji wodno - ściekowych opracowanie długofalowego programu finansowania przedsięwzięć gospodarki wodno - ściekowej przyjmującego za punkt wyjścia gminną koncepcję opłat adiacenckich jako źródła zasilania funduszu revolvingowego opracowanie koncepcji prywatyzacji systemu gospodarki wodno - ściekowej z udziałem mieszkańców oraz zewnętrznego inwestora strategicznego Gmina ZBROSŁAWICE strona 20 z 35

opracowanie master planu budowy sieci kanalizacji i oczyszczalni ścieków ustalenie harmonogramu realizacji inwestycji kanalizacyjnych w sołectwach opracowanie koncepcji odprowadzania wód deszczowych do cieków wodnych 5.2 Zadania do zrealizowania według hierarchii ważności budowa systemu kapitałowo - finansowego systemu budowy małych biooczyszczalni ścieków zorganizowanie grup kapitałowo - inwestycyjnych w sołectwach na rzecz realizacji programu kanalizacji budowa sieci kanalizacji wraz z oczyszczalniami 6 ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTAUACJI W DZIEDZINIE ROZWÓJ BUDOWNICTWA 6.1 Lista zadań obejmujących: przeprowadzenie analizy typu cost - benefit związanej z przygotowaniem i sprzedażą terenów pod budownictwo waloryzacja kulturowa, przyrodnicza i infrastrukturalna terenów pod budownictwo mieszkaniowe wyznaczenie strefy przemysłowo usługowej wyznaczenie i przygotowanie terenów pod TBS przyrodniczo - techniczna koncepcja uzbrojenia terenów opracowanie programu infrastrukturalnego wyposażenia terenów 6.2 Zadania do zrealizowania według hierarchii ważności system długofalowego finansowania inwestycji infrastrukturalnych program remontów i modernizacji budynków komunalnych i użyteczności publicznej wymiana, rozbudowa i modernizacja istniejącej sieci wodociągowej wyremontowanie istniejących dróg i rozbudowa sieci dróg dojazdowych stworzenie gminnego zasobu mieszkań czynszowych opracowanie zasad partnerstwa publiczno - prywatnego dla rozwoju budownictwa budowa programu mobilizacji mieszkańców na rzecz rozwoju lokalnego 7 REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW 7.1 Planowane projekty i/lub zadania inwestycyjne w okresie 2004-2006 7.1.1 Budowa zespołu szkół w Kamieńcu Zadanie o nazwie Budowa zespołu szkół w Kamieńcu jest realizowane sukcesywnie od roku 1987 w miarę posiadanych środków. Kryterium kolejności jest dostępność bazy edukacyjnej projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany harmonogram realizacji do roku 2006. Rezultatem będzie zwiększenie możliwości kształcenia na Gmina ZBROSŁAWICE strona 21 z 35

poziomie podstawowym, gimnazjalnym i średnim oraz zwiększenie dostępności bazy sportowo rekreacyjnej na terenie gminy. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice wraz z Gminnym Zespołem Obsługi Placówek Oświatowych. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 1 800 000 PLN. Koszt inwestycji wynosi około 8 500 000 PLN 7.1.2 Budowa wodociągu Kopienica Jasiona Zadanie o nazwie Budowa wodociągu Kopienica Jasiona jest przeznaczone do realizacji w latach 2005-2006. Kryterium kolejności jest kontynuacja modernizacji istniejącej sieci wodociągowej projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany harmonogram realizacji do roku 2006. Rezultatem będzie polepszenie parametrów dostarczania wody oraz zmniejszenie awaryjności istniejącej sieci wodociągowej. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 400 000 PLN. 7.1.3 Modernizacja sieci wodociągowej w Miedarach Zadanie o nazwie Modernizacja sieci wodociągowej w Miedarach jest przeznaczone do realizacji w roku 2005-2006. Kryterium kolejności jest konieczność zapewnienia dostaw wody projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany harmonogram realizacji do roku 2005. Rezultatem będzie polepszenie parametrów dostarczania wody oraz zmniejszenie awaryjności istniejącej sieci wodociągowej. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 750 000 PLN. 7.1.4 Budowa wodociągu w Ptakowicach Zadanie o nazwie Budowa wodociągu w Ptakowicach jest przeznaczone do realizacji w latach 2006-2008. Kryterium kolejności jest kontynuacja rozbudowy sieci wodociągowej projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany haie Gmina ZBROSŁAWICE strona 22 z 35

wody, zmniejszenie awaryjności istniejącej sieci wodociągowej oraz zwiększenie dostępności sieci wodociągowej. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 1 662 000 PLN. 7.1.5 Budowa wodociągu w Przezchlebiu Zadanie o nazwie Budowa wodociągu w Przezchlebiu jest przeznaczone do realizacji w latach 2005-2007. Kryterium kolejności jest kontynuacja rozbudowy sieci wodociągowej projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany harmonogram realizacji do roku 2007. Rezultatem będzie polepszenie parametrów dostarczania wody, zmniejszenie awaryjności istniejącej sieci wodociągowej oraz zwiększenie dostępności sieci wodociągowej.. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 420 000 PLN. 7.1.6 Odbudowa mostu na ulicy Wiejskiej w Zawadzie Zadanie o nazwie Odbudowa mostu na ulicy Wiejskiej w Zawadzie jest przeznaczone do realizacji w roku 2006. Kryterium kolejności jest stan techniczny mostu projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania. Rezultatem będzie umożliwienie przejazdu samochodom ciężarowym, zwiększenie dostępności komunikacyjnej miejscowości Zawada, wydłużenie okresu sprawności technicznej mostu. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 500 000 PLN. 7.1.7 Budowa systemu kanalizacji sanitarnej 7.1.7.1 Budowa kanalizacji w sołectwie Wieszowa wraz z modernizacją oczyszczalni ścieków w Przezchlebiu Zadanie o nazwie Budowa kanalizacji w sołectwie Wieszowa wraz z modernizacją oczyszczalni ścieków w Przezchlebiu jest przeznaczone do realizacji w latach 2005-2006. Kryterium kolejności jest konieczność dociążenia istniejącej oczyszczalni ścieków projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany harmonogram Gmina ZBROSŁAWICE strona 23 z 35

realizacji do roku 2006. Rezultatem będzie oczyszczenie około 1000 m 3 ścieków/dobę, zwiększenie dostępności sieci kanalizacyjnej, poprawienie jakości wód w potoku Świętoszowickim i Karchowickim. W chwili obecnej zakończono pierwszy etap budowy, rozpoczęto dwa kolejne etapy. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice, Lokalne Stowarzyszenie. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 9 854 000 PLN 7.1.7.2 Budowa oczyszczalni w Kamieńcu i kanalizacji w Kamieńcu i Boniowicach Zadanie o nazwie Budowa oczyszczalni w Kamieńcu i kanalizacji w Kamieńcu i Boniowicach jest przeznaczone do realizacji w latach 2004-2007. Kryterium kolejności jest przyjęty harmonogram budowy kanalizacji projekt ten jest zadaniem priorytetowym, jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany harmonogram realizacji do roku 2007. Rezultatem będzie możliwość oczyszczenia około 1000 m 3 ścieków/dobę, zwiększenie dostępności sieci kanalizacyjnej, poprawienie jakości wód w Dramie. W chwili obecnej kończone są prace projektowe. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice, Lokalne Stowarzyszenie. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 12 384 000 PLN. 7.1.8 Ścieżki konne na terenie Gminy Zbrosławice Zadanie o nazwie Ścieżki konne na terenie Gminy Zbrosławice jest przeznaczone do realizacji od roku 2006. Kryterium kolejności jest zwiększenie atrakcyjności w dziedzinie Rozwój sportu, turystyki i rekreacji. Projekt jest zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego przewidywany harmonogram realizacji rok 2006. Rezultatem będzie zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę, zwiększenie dostępności obiektów przyrodniczych i historycznych, monitoring stanu środowiska w rejonie ścieżek. We wdrażaniu projektu uczestniczy Gmina Zbrosławice. Przewidywane nakłady do poniesienia wynoszą około 200 000,00 PLN Gmina ZBROSŁAWICE strona 24 z 35

7.2 Planowane projekty i/lub zadania inwestycyjne w następnych latach projekty długoterminowe Uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie całej Gminy Zbrosławice (wodociągi wraz z kanalizacją). Kryterium kolejności jest przyjęty harmonogram budowy kanalizacji. Zadanie jest zgodne z planem zagospodarowania przestrzennego. Przewidywany harmonogram realizacji to lata 2004-2015. Rezultatem będzie oczyszczenie ścieków komunalnych, zwiększenie dostępności sieci kanalizacyjnej, poprawa jakości wód w lokalnych potokach i Dramie, zabezpieczenie zbiornika GZWP 330 przed skażeniem. Podmioty uczestniczące we wdrażaniu to Gmina Zbrosławice, Lokalne Stowarzyszenia, Partnerzy Prywatni. Szacowane nakłady do poniesienia wynoszą około 100 000 000 PLN. 8 POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY/POWIATU/WOJEWÓDZTWA Realizacja zadania proekologicznych wykazuje zbieżność z: Polityką ekologiczną państwa. Zamierzenia inwestycyjne są zgodne z Polityką Ekologiczną państwa, a przyjęte rozwiązania techniczne z zakresu sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków spełniają wymagania obowiązujących norm państwowych i branżowych. Celami programu Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 2010 ( Rada Ministrów, Warszawa grudzień 2002 r.) Dokument został sporządzony jako realizacja ustaleń ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska.W powyższym dokumencie w rozdziale 4.2, pkt. B oraz pkt. C zawarto długofalowe cele polityki ekologicznej Polski w zakresie gospodarki wodnej. Celem takim jest osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego wód tak pod względem jakościowym i ilościowym. Osiągnięcie celu zostanie zrealizowane przez wykonanie szeregu priorytetowych zadań m. in. opracowanie programu oczyszczania ścieków komunalnych wraz z rozbudową i modernizacją kanalizacji. Celami zawartymi w Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 2015 z dnia 25 września 2000r. (Uchwala Sejmiku Województwa Śląskiego Nr Gmina ZBROSŁAWICE strona 25 z 35

I/24/1/2000) Cel FC1 Utworzenie systemu kształtowania i wykorzystania zasobów wodnych W uwarunkowaniach polityki rozwoju województwa śląskiego (uwarunkowania zmian jakości środowiska) jako najbardziej zagrożone ekologicznie w województwie uznano wody powierzchniowe. Dlatego też jednym ze strategicznych wyzwań rozwojowych polityki regionalnej województwa śląskiego jest rewitalizacja środowiska przyrodniczego i rozbudowa infrastruktury ochrony środowiska, w tym ochrona akwenów, jak na przykład zbiornik wody pitnej Gliwice 330. Celami Programu Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Powiatu Tarnogórskiego z dnia 31 sierpnia 2001 r. (Uchwała Rady Powiatu w Tarnowskich Górach Nr XXXIII/276/2001) Należy dążyć do poprawy stanu wód podziemnych i powierzchniowych oraz zapewnienie ochrony zasobów wodnych. Cele te osiągnąć można poprzez uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w powiecie oraz w zlewniach rzek przepływających przez teren powiatu. Cel 2.3.4 Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnych w gminach posiadających oczyszczalnie ścieków tj. w Kaletach, Tworogu, Przezchlebiu (gm. Zbrosławice) oraz wymiana azbestowych rur wodociągowych doprowadzających wodę z ujęcia Bibiela dla gminy Radzionków. Cel 2.3.6 Opracowanie dalszych działań zmierzających do ochrony wód podziemnych, w szczególności triasowych zbiorników: Lubliniecko - Myszkowskiego (GZWP 327) i Gliwickiego (GZWP 330). Z priorytetami Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Lista przedsięwzięć priorytetowych planowanych do dofinansowania ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach na rok 2004 Zatwierdzona uchwałą Rady Nadzorczej nr 146/2003 z dnia 30 czerwca 2003 roku PRIORYTET 1. Ochrona zasobów wodnych 1.1. Ochrona wód (OW) 1.2.Gospodarka wodna (GW) Kierunki: Budowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej sanitarnej ścieków w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000. Budowa, rozbudowa Gmina ZBROSŁAWICE strona 26 z 35

i modernizacja oczyszczalni ścieków w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000 Z Programem Ochrony Środowiska Gminy Zbrosławice przyjęty Uchwałą Nr IV/54/03 Rady Gminy Zbrosławice z dnia 11 lutego 2003r., a opracowanym przez Z.U.i U.Z. HORTUS w lipcu 2002r. ROZDIAŁ X RPIORYTETY Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA Modernizacja sieci wodno-kanalizacyjnej wykonanie sieci kanalizacyjnej dla terenu gminy, wykonanie kanalizacji (...), poprzez następujące działania: budowę sieci kanalizacyjnych, budowę przepompowni i rurociągu ciśnieniowego, przeprojektowanie i modernizacja istniejących oczyszczalni ścieków, zakup materiałów budowlanych, sprzętu i maszyn Z Koncepcją programową gospodarki ściekowej dla Gminy Zbrosławice z sierpnia 2000 opracowanej przez firmę Ekoprojekt przyjęta Uchwałą Nr XXV/251/00 Rady Gminy Zbrosławice z dnia 09 listopada 2000r. Do głównych celów skanalizowania gminy należą m.in.: zahamowanie procesów degradacji środowiska w zakresie wód powierzchniowych i pośrednio podziemnych i gruntowych, zachowanie istniejących wartości środowiska poprzez ochronę różnorodności życia biologicznego i rzadkich gatunków roślin, bezpośrednia ochrona zlewni rzeki Dramy poprawa wskaźników jakościowych jej wód. 9 PLAN FINANSOWY NA LATA 2005 2006 9.1 Źródła finansowania planu rozwoju lokalnego w latach 2005 2006 Budżet JST - kwota około 9 508 000 PLN Budżet państwa Środki prywatne - kwota około Środki UE - kwota około 3 977 000 PLN 500 000 PLN - kwota około 5 957 000 PLN 9.2 Źródła finansowania planu rozwoju lokalnego w kolejnych latach Budżet JST - kwota około 20 000 000 PLN Budżet państwa - kwota około 5 000 000 PLN Środki prywatne - kwota około Środki UE 2 000 000 PLN - kwota około 73 000 000 PLN Gmina ZBROSŁAWICE strona 27 z 35

10 SYSTEM WDRAŻANIA Wdrażanie Programu Rozwoju Lokalnego będzie realizowane przez: - konsultacje społeczne (zebrania sołeckie, kwartalne spotkania z sołtysami) - współpracę z Radą Gminy i jej komisjami - współpracę w zespołach doraźnych i stałych. 11 SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ 11.1 Zasady monitoringu Zasada ciągłości procesu planowania działań wymusza ustanowienie mechanizmu, który pozwoli na bieżącą ocenę postępu prac wdrożeniowych oraz okresową weryfikację realizowanego planu. Założenia dotyczące monitorowania i weryfikacji planu muszą być ustalone w toku jego opracowywania i stać się jego integralnym składnikiem. 11.2 Cele monitoringu. Monitoring jest to stała i ciągła obserwacja ilościowych oraz jakościowych zmian wybranych wielkości, mająca na celu zapewnienie informacji zwrotnych na temat skuteczności i wydajności systemu (planu), a także jego kontrolę i zmianę (tam, gdzie jest to konieczne). Monitoring służy badaniu i ocenie sposobu oraz efektywności dochodzenia do wyznaczonych celów, a także poziomu ich osiągania. Właściwe zaprojektowanie monitoringu stanowi podstawę do jego podjęcia i daje gwarancję uzyskania rzetelnych informacji zwrotnych we właściwym czasie. Celowe jest prowadzenie monitoringu realizacji Strategii w dwóch horyzontach: długofalowym, obserwować będziemy postęp (dynamikę) realizacji celów Strategii Rozwoju Gminy Zbrosławice oraz zachodzące zmiany strukturalne; bieżącym, monitorować będziemy obraz postępu w realizacji poszczególnych przedsięwzięć. Gmina ZBROSŁAWICE strona 28 z 35

Poniższy schemat pokazuje istotne elementy procesu monitorowania: Wykorzystanie w promocji Brak działań korygujących 11.3 Organizacja monitoringu Rysunek 7 Prowadzenie monitoringu 11.3.1 Wójt Gminy Zbrosławice Podstawową jednostką odpowiedzialną za realizację Planu Rozwoju Lokalnego jest Wójt Gminy Zbrosławice. W tym kontekście do jego zadań będzie należało: Zarządzanie realizacją Planu; Przygotowywanie Programów Operacyjnych i planowanych budżetów oraz przedstawianie ich do zatwierdzenia Radzie Gminy; Koordynacja i kontrola prawidłowości realizacji Programów Operacyjnych i wchodzących w ich zakres projektów; Gmina ZBROSŁAWICE strona 29 z 35

Zarządzanie środkami finansowymi przeznaczonymi w budżecie gminy na realizację Planu oraz środkami pozyskanymi na ten cel ze źródeł zewnętrznych (w tym ze źródeł pomocowych); Co najmniej dwa razy w ciągu roku (do 30 czerwca oraz do 31 grudnia) przedstawianie Radzie Gminy raportu z realizacji Planu; raport sporządzany na koniec roku musi zawierać prezentację podstawowych wskaźników charakteryzujących postęp w realizacji założonych celów strategicznych; Prowadzenie działalności promocyjnej i informacyjnej związanej z Planem. 11.3.2 Stanowisko ds. analiz i monitoringu. W realizację Planu Rozwoju Lokalnego włączone zostaną wszystkie jednostki organizacyjne Urzędu Gminy. Podstawową rolę spełniać będzie jednak Wydział Gospodarki Komunalnej i Inwestycji. Modelowym rozwiązaniem będzie powołanie w jego strukturze stanowiska pracy ds. analiz i monitoringu. Do głównych zadań takiego stanowiska należeć będzie: koordynacja monitoringu, zbieranie niektórych danych i informacji, organizacja przeprowadzania badań terenowych (np. ankiet), gromadzenie i przetwarzanie danych i informacji, analiza danych i informacji, przygotowywanie raportów, ocena wyników oraz przygotowanie wstępnych rekomendacji zmian; współpraca z ekspertami. Oprócz tych zasadniczych zadań jednostka ta odpowiadać będzie również za przygotowanie szczegółowej metodologii procesu monitorowania oraz jego ewentualnych modyfikacji. 11.3.3 Zespół do Spraw Rozwoju Lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego jest dziełem zbiorowym społeczności lokalnej. Dokument ten, mimo iż jest przede wszystkim dokumentem orientującym działania Rady i Wójta Gminy, winien zyskać powszechne poparcie społeczności oraz mobilizować ją do wspólnych wysiłków w jego realizacji. Stąd też, Wójt Gminy powoła horyzontalny zespół zadaniowy ds. Planu Rozwoju Lokalnego. Koncepcję działania Zespołu Zadaniowego w formie jego regulaminu oraz propozycję składu osobowego zatwierdzi Wójt Gminy. Gmina ZBROSŁAWICE strona 30 z 35

Zadania Zespołu Zadaniowego będą obejmowały: Kontrolę nad zgodnością realizacji poszczególnych programów operacyjnych z priorytetami i założonym planem; Opiniowanie podstawowych dokumentów powstających w związku z realizacją Planu Rozwoju Lokalnego; Pomoc merytoryczną dla realizacji zadań; Mobilizację aktywności społecznej wokół celów i zadań Planu Rozwoju Lokalnego; Czuwanie nad niezależnością Zespołu. Spotkania Zespołu Zadaniowego będą odbywać się co najmniej raz w ciągu pół roku, ale nie częściej niż raz na kwartał, jeżeli realizacja strategii przebiega bez zakłóceń. Spotkania Zespołu Zadaniowego będą zwoływane z inicjatywy Wójta Gminy. 11.4 Narzędzia monitoringu Pierwszym zadaniem komórki Urzędu Gminy odpowiedzialnej za prowadzenie monitoringu realizacji Planu Rozwoju Lokalnego będzie: określenie szczegółowego zestawu wskaźników dla poszczególnych celów strategicznych; zestaw ten obrazować powinien dynamikę oraz strukturę zjawisk objętych poszczególnymi celami; zbudowanie na tej podstawie wskaźnika(ów) syntetycznego(ych) obrazującego poziom osiągania celów strategicznych; Materiały te zostaną zaprezentowane Radzie Gminy do akceptacji, jako wytyczna dla sporządzanych przez Wójta Gminy corocznych raportów z realizacji Planu. Zaś dalszym zadaniem będzie: prowadzenie stałej obserwacji kształtowania się zaprojektowanych wskaźników w określonych przedziałach czasowych, wynikających z ich specyfiki. Dane analizowane na bieżąco pozwolą na rozpoznanie trudności i ewentualnych opóźnień w realizacji konkretnych przedsięwzięć oraz na ocenę zaangażowania poszczególnych ogniw odpowiedzialnych za ich wykonanie. Pomocne w tym zakresie będzie następujące proste narzędzie: Gmina ZBROSŁAWICE strona 31 z 35