PROBLEMY SPOŁECZNE I ZAWODOWE INFORMATYKI

Profil Z aufany PROBLEMY SPOŁECZNE I ZAWODOWE INFORMATYKI INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE SPIS TREŚCI 1. NOWELIZACJA USTAWY O INFORMATYZACJI DZIAŁALNOŚCI PODMIOTÓW REALIZUJĄCYCH ZADANIA PUBLICZNE...2 2. ADMINISTRACYJNA REWOLUCJA...3 2.1. E-PODATKI...3 2.2. E-SĄDY...3 2.3. E-URZĘDY...3 2.4. E-DOWÓD...3 2.5. E-ZDROWIE...4 2.6. PODSUMOWANIE...4 2.7. ESTONIA JAKO PRZYKŁAD INFORMATYZACJI ADMINISTRACJI...4 3. INTERNET W POLSCE...6 3.1. NOWOCZEŚNI...6 3.2. REWOLUCJI NIE WIDAĆ...7 3.3. PORTRETY INTERNAUTÓW...7 3.4. NOWE FORMY KONSUMPCJI...8 3.5. POLAK POTRAFI...8 3.6. POTĘGA INNOWACJI...9 3.7. PRÓBA PROGNOZY...10 3.8. ZAGROśENIA W SIECI...11 4. PŁACE W BRANśY IT...13 4.1. WYNAGRODZENIA W 2009 ROKU...13 4.2. WYNAGRODZENIA W 2010 ROKU...13 4.3. 10 FIRM Z BRANśY IT NAJLEPIEJ PŁACĄCYCH INśYNIEROM...15 5. NAJPOTĘśNIEJSZY W HISTORII WIRUS KOMPUTEROWY...16 Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010

1. NOWELIZACJA USTAWY O INFORMATYZACJI DZIAŁALNOŚCI PODMIOTÓW REALIZUJĄCYCH ZADANIA PUBLICZNE 18 stycznia 2010 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął jednogłośnie projekt ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw. W dniu 5 marca 2010 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Projekt nowelizacji ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne rozszerza krąg podmiotów zobowiązanych do stosowania przepisów ustawy o jednostki badawczo-rozwojowe, uczelnie publiczne, Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, Rzecznika Praw Obywatelskich, Trybunał Konstytucyjny, Sąd NajwyŜszy, sądy administracyjne, NajwyŜszą Izbę Kontroli, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Krajowe Biuro Wyborcze, Instytut Pamięci Narodowej - Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Ww. podmioty będą zobowiązane do stosowania przepisów ustawy, w szczególności do kontaktowania się z obywatelem za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Projekt zakłada połączenie ze sobą czterech instrukcji kancelaryjnych w celu ustalenia jednolitych podstaw prawnych dla zarządzania dokumentem elektronicznym (i danymi) w róŝnych rodzajach spraw. Ponadto wprowadza podstawy prawne dla działania Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej oraz ustawową podstawę dla stworzenia centralnego repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych. Przyjęty przez Sejm projekt rozstrzyga kontrowersje związane z róŝnymi sposobami identyfikacji działań uŝytkownika systemów teleinformatycznych e-administracji. Wprowadza rozwiązanie zupełnie nowe, polegające na ustaleniu, Ŝe podstawową formą identyfikacji uŝytkownika systemów teleinformatycznych udostępnianych przez podmioty publiczne jest kwalifikowany certyfikat lub profil zaufany epuap. Profil zaufany epuap to darmowe narzędzie umoŝliwiające obywatelom wnoszenie podań, odwołań i skarg oraz korzystanie z usług udostępnianych przez administrację publiczną na drodze elektronicznej bez konieczności posiadania kwalifikowanego certyfikatu - wystarczy login i hasło systemu epuap. Zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego polegają w szczególności na: a) a.nałoŝeniu na organ obowiązku zastosowania do doręczeń środków komunikacji elektronicznej, jeŝeli strona się o to zwróciła lub wyraziła zgodę, b) b.rozszerzeniu kręgu adresatów pism doręczanych środkami komunikacji elektronicznej na innych uczestników postępowania niŝ strona, c) c.rezygnacji z warunku opatrzenia podania bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą waŝnego kwalifikowanego certyfikatu, d) d.stworzenia podstaw prawnych do zapewnienia online dostępu strony do pism w formie dokumentu elektronicznego. Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 2

2. ADMINISTRACYJNA REWOLUCJA 1 Docelowo polska e-administracja ma działać tak: o zaświadczenia, zezwolenia i inne dokumenty będzie się martwił urzędnik, bo wszystkie e-urzędy będą połączone z centralna bazą danych, z której ściągnie sobie przez Internet potrzebne mu informacje. A my takŝe nie będziemy musieli iść do urzędu, bo wszystkie sprawy załatwimy z domu. Wystarczy szybkie łącze. To jednak na razie tylko załoŝenie, bo nie wszystkie elementy systemu e-administracji powstają w jednym czasie. Wędrówki po urzędach, by otrzymać odpisy aktów urodzenia, zakończą się najprawdopodobniej dopiero w 2013 r., kiedy zacznie działać system CRASC, czyli Centralny Rejestr Aktów Stanu Cywilnego. Ale pierwsze kroki zostały juŝ na drodze do e-polski juŝ zrobione. 2.1. E-podatki E-Polska działa juŝ w podatkach. Po niemal dziesięciu latach zapewnia się nas, Ŝe juŝ za rok wreszcie moŝna złoŝyć zeznanie podatkowe przez Internet. Co waŝne od 2009 r. moŝemy to zrobić bez posiadania kosztownego e-podpisu. Efekt? W 2007 r. (kiedy podpis był jeszcze wymagany) przez sieć rozliczyło się 310 osób, ale w 2009 r. juŝ 86 tys. Byłoby ich pewnie więcej, ale obowiązek e-podpisu zniesiono dopiero 9 kwietnia i moŝna było w ten sposób wysyłać tylko formularz PIT-37 (składaja go osoby zatrudnione na etacie, emeryci i renciści). W tym roku przez sieć moŝna było wysyłać bez e-podpisu większość formularzy i załączników. Polacy powoli docenili moŝliwości, jakie przyniosła e-rewolicja w tym roku przez Internet wysłaliśmy fiskusowi niemal 320 tys. PIT-ów rocznych. 2.2. E-sądy E-sąd ruszył na początku roku w Lublinie. MoŜna za jego pośrednictwem rozpatrywać najprostsze sprawy obywateli z całej Polski. Głównie o zaległą opłatę za wodę, gaz, prąd czy telefon. Cała procedura ma formę elektroniczną. Osoba wnosząca pozew musi się zalogować na stronie www.e-sad.gov.pl i elektronicznie wnieść opłatę sądową. Potem wypełnia formularz pozwu. Jeśli pozwany składa protest, sprawę moŝna przenieść do tradycyjnego sądu. 2.3. E-urzędy Przełom w polskiej e-administracji przyniesie jednak dopiero portal społecznościowy. Podobny do NK czy Facebooka, tyle Ŝe słuŝący do kontaktów z urzędami. To Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej, czyli Epuap. ZałoŜymy na niej konto zwane profilem zaufanym. Jak to będzie działać? Po zalogowaniu się (i potwierdzeniu naszego konta raz w Ŝyciu w realnym urzędzie) kaŝdą sprawę będziemy mogli załatwiać juŝ zdalnie. Pozwolenie na psa agresywnej rasy czy na ścięcie drzewa, wniosek o egzamin na taksówkarza czy o wydanie odpisu z urzędu stanu cywilnego to wszystko bez ruszania się z domu i co najwaŝniejsze, bez potrzeby posiadania drogiego podpisu elektronicznego. Na początek skorzystamy z ponad 65 usług, które SA juŝ dostępne na platformie. To m.in. zgłoszenie działalności gospodarczej, wpis do ewidencji hoteli, zgoda na wycinkę drzew czy uzgodnienie na czasu przemarszu pielgrzymki. KaŜdy, kto kupuje uŝywany samochód będzie mógł sprawdzić, czyj nie jest on kradziony, a dokumenty sfałszowane. W sieci będzie moŝna potwierdzić m.in. numery dowodu rejestracyjnego czy numer silnika. 2.4. E-dowód Najprawdopodobniej w przyszłym roku zaczniemy odbierać nowe dowody osobiste. Nie będzie na nich rysopisu czy adresu zameldowania. Przybędzie za to mikroprocesor z e- 1 Przemysław Poznański, My, e-polacy, Internet przyszłości, Gazeta Wyborcza, 18 września 2010 r. Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 3

podpisem. Dzięki temu kaŝdy obywatel będzie mógł kontaktować się z urzędem zdalnie, podpisując elektronicznie wszelkie wnioski i podania. Nawet nie mając profilu zaufanego. Docelowo e-dowody zastąpią wszystkie inne dokumenty: legitymacje ubezpieczeniową, legitymacje szkolna czy studencką, dokumenty uprawniające np. do ulgowych przejazdów koleją. Nie oznacza to jednak, Ŝe konduktor w tramwaju odczyta z naszego dowodu dane o składce ubezpieczeniowej. Jego czytnik pozwoli mu tylko sprawdzić, czy mamy uprawnienia do ulgowego przejazdu tramwajem. 2.5. E-zdrowie Elektroniczny dowód osobisty będzie jednym z najwaŝniejszych elementów zmian, jakie do 2013 r. ma przejść polska słuŝba zdrowia. System ma działać tak: pacjent przychodzi do lekarza z dowodem posiadającym e-podpis. Lekarz otwiera w nim w komputerze e-kartę pacjenta, tam zapisuje diagnozę i informację, jakie leki przepisał. A aptekarz teŝ - elektronicznie - odczytuje e-receptę i wydaje lekarstwa. Dzięki systemowi e-zdrowia moŝna będzie na róŝne sposoby i skuteczniej wspierać zarządzanie czasem pracy lekarzy, ułatwiając pacjentom dostęp do nich. Lekarz rodzinny będzie mógł na odległość uzyskać konsultacje specjalistyczną, co często uchroni pacjenta od koniecznej obecnie dodatkowej wizyty lekarskiej. Lekarz połączy się bezpiecznym łączem z gabinetem specjalistycznym, nawet w innym mieście. Będzie mógł przekazać za pomocą Internetu np. obraz wnętrza ucha filmowany za pomocą specjalnej kamery. 2.6. Podsumowanie Czy Polacy będą korzystać z e-administarcji? Jest kilka przeszkód. Jak wynika z danych Komisji Europejskiej, dostęp do szerokopasmowego stacjonarnego Internetu ma u nas zaledwie 13,5 % obywateli.. Gorzej jest tylko (ale zaledwie o 0,5%) w Rumunii i Bułgarii. Polakom brakuje teŝ wiedzy, co e-administracja oferuje. Tylko 52% osób korzytsjacych na co dzień z serwisów administracji publicznej wiedziało, jak złoŝyć PIT przez Internet. 2.7. Estonia jako przykład informatyzacji administracji 2 W Estonii przez internet moŝna załatwić praktycznie wszystko - wyrobić paszport, wypełnić PIT, zagłosować w wyborach. Od 2011 r. głosować będzie moŝna teŝ za pomocą telefonu komórkowego Polskie władze mogłyby się sporo nauczyć od Estończyków. U nas w wielkich bólach wchodzą w Ŝycie ustawy stwarzające przedsiębiorcom moŝliwość załatwiania spraw w tzw. jednym okienku. Zakładanie firmy przez internet to ciągle odległa przyszłość - według rządowego planu będzie to moŝliwe dopiero w 2011 r. W Estonii mają to juŝ od dawna. - Estońskie władze postawiły na rozwój informatyki juŝ w połowie lat 90. Stworzyły profesjonalną, apolityczną administrację, która jest w stanie przygotowywać i wdraŝać rozwiązania informatyczne przynoszące widoczny poŝytek obywatelom i przedsiębiorstwom - tłumaczy "Gazecie" Jacek Pękacik, radca ekonomiczny w polskiej ambasadzie w Tallinie. To, Ŝe w Estonii jest łatwo prowadzić biznes, potwierdzają rankingi. W "Doing Business" Banku Światowego Estonia jest na 22. miejscu, Polska na... 76. - Wykorzystując dowód osobisty, moŝna przez internet załoŝyć standardową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w ciągu zaledwie dwóch godzin - mówi "Gazecie" Ranno Tingas, partner w dziale podatków w Ernst & Young w Tallinie. 2 http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,6093233,e_stonia_internetem_stoi.html Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 4

Jeśli chodzi o wykorzystanie internetu w załatwianiu codziennych spraw -Estonia bije wszystkich na głowę. W 2001 r. estońskie władze wprowadziły system zwany X-Road. Polega on na zintegrowaniu wszystkich państwowych baz danych i udostępnieniu ich obywatelom. - Obecnie łączy on 110 róŝnych organizacji, przez 10 miesięcy tego roku z baz X-Road skorzystano 53 mln razy - mówi "Gazecie" Katrin Pärgmäe z Estońskiego Centrum Informatycznego, które zajmuje się wdraŝaniem e-nowinek. A warto pamiętać, Ŝe Estończyków jest tylko niewiele ponad 1,3 mln. Estończycy nie muszą więc na co dzień biegać po urzędach, by załatwić swoje sprawy. System jest tak skonstruowany, by jak najbardziej uprościć wszystkim Ŝycie. Przez internet moŝna wyrobić np. paszport czy wypełnić PIT. - Jeśli wypełniasz formularz przez internet i nie ma problemów, to zwrot podatku otrzymujesz w ciągu pięciu dni - tłumaczy Tingas. W 2007 r. aŝ 86 proc. ludzi złoŝyło w Estonii deklaracje podatkowe przez internet! JuŜ od kilku lat mogą teŝ tak głosować. W 2005 r. w wyborach do władz lokalnych z tej opcji skorzystało 9,3 tys. osób, w wyborach parlamentarnych w 2007 r. w ten sposób oddało swój głos juŝ ponad 30 tys. osób. - Do głosowania przez internet potrzebny jest dowód osobisty z waŝnym cyfrowym certyfikatem, komputer z czytnikiem dowodu oraz odpowiednie oprogramowanie - tłumaczy "Gazecie" Liia Hänni, koordynatorka programu e-demokracy w estońskiej Akademii E-Governance. Estończycy mogą na co dzień płacić telefonem komórkowym za zakupy czy parkowanie. Kilka dni temu estoński parlament poszedł dalej - przyjął ustawę, która umoŝliwi w 2011 r. głosowanie za pomocą telefonu komórkowego. - JuŜ nie będzie potrzebny specjalny sprzęt do czytania dowodu osobistego, a tylko zwykły komputer z internetem oraz specjalna karta SIM do telefonu, która umoŝliwi identyfikację wyborcy - mówi Hänni. Władze w Tallinie mocno stawiają na rozwój dostępności technologii informatycznych, uczą teŝ, jak się nimi posługiwać. Specjalne kursy obsługi komputera przechodzą emeryci. W Estonii jest grubo ponad tysiąc publicznych dostępnych dla wszystkich miejsc z bezprzewodowym dostępem do sieci. Czy Ŝycie w państwowej sieci jest bezpieczne? W 2007 r. po przeniesieniu pomnika Ŝołnierzy Armii Czerwonej z centrum Tallina na cmentarz wojskowy Estonia przeŝyła zmasowane ataki hakerów na serwery państwowych urzędów. Większość cyberataków prowadzono z Rosji. - Oczywiście większa zaleŝność od internetu i dostępność usług online w nowoczesnych krajach oznacza, Ŝe są one bardziej wraŝliwe na takie ataki. Ale to nie dotyczy tylko Estonii - przekonuje Katrin Pärgmäe. - Skuteczna odpowiedź na takie ataki wymaga szybkich działań oraz odpowiednich porozumień pomiędzy krajami. Trzeba na przykład znaleźć wspólną definicję cyberwojny - uwaŝa. Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 5

3. INTERNET W POLSCE 3 Internet skończy w tym roku oficjalnie 40 lat, ale naprawdę zaczął rozkwitać 20 lat temu, gdy wymyślono WWW, czyli Globalną Pajęczynę. Polacy, nieco spóźnieni przybysze w sieci, intensywnie nadrabiają zaległości. Ze świeŝo opublikowanych danych wynika, Ŝe korzysta z niej juŝ ponad połowa mieszkańców naszego kraju. Konsekwencje nie dadzą na siebie czekać. Pytania, z jakimi internauci zwracają się do Google a, odzwierciedlają ducha czasów, czyli najgorętsze tematy, którymi Ŝyje sieć. Czym więc Ŝyła sieć w 2008 r.? Sarą Palin i Barackiem Obamą, co nie dziwi w roku wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, Pekinem, co zrozumiałe w roku olimpijskim, oraz Heathem Ledgerem, tragiczną gwiazdą Hollywood. TuŜ jednak za Obamą, który zajął szóste miejsce w globalnym rankingu Google Zeitgeist, uplasowała się polska Nasza Klasa. Polacy pytali o nią w 2008 r. częściej niŝ o seks, a aktywność ta dała się dostrzec takŝe poza krajowym podwórkiem. Prosty pomysł studentów z Uniwersytetu Wrocławskiego zamienił się w gigantyczny sukces: z serwisu nasza-klasa.pl korzysta ponad 8 mln Polaków ze wszystkich grup wiekowych. Powstała gigantyczna sieć społeczna umoŝliwiająca odbudowanie szkolnych więzi, wymianę informacji i komunikację. Analitycy naszego rynku nie wahają się twierdzić, Ŝe nasza-klasa.pl uczyniła więcej dla upowszechnienia Internetu w Polsce niŝ wszystkie programy rządowe. Wywołała bowiem potrzebę korzystania z sieci. A to waŝniejsze, niŝ gdybyśmy rozdali wszystkim za darmo laptopy, uwaŝa dr Krzysztof Krejtz, psycholog z warszawskiej SWPS. Z opublikowanych w marcu br. wspólnych badań CBOS i Gazety.pl wynika, Ŝe 53 proc. dorosłych męŝczyzn i 45 proc. kobiet korzysta w Polsce przynajmniej raz w tygodniu z Internetu. DuŜo, ale oznacza to teŝ, Ŝe prawie połowa dorosłych Polaków z niego nie korzysta. Nasze społeczeństwo jest przecięte na pół cyfrową przepaścią. Jeśli za główne kryterium nowoczesności przyjąć korzystanie z nowych technik komunikacyjnych, dzielimy się mniej więcej równo na nowoczesnych i nienowoczesnych. To, Ŝe najstarsi Polacy w najmniejszym stopniu korzystają z Internetu, nie zaskakuje. Ich zainteresowanie tym medium jednak rośnie, i to właśnie w dwóch najstarszych grupach wiekowych widać największą dynamikę wzrostu liczby uŝytkowników. Odsetek internautów w grupach 55 64 i 65+ niemal się podwoił w porównaniu do badań GUS z 2007 r. 3.1. Nowocześni Połowa nowoczesna wyróŝnia się nie tylko umiejętnością korzystania z nowych technologii. Nowocześni takŝe są zamoŝniejsi, młodsi, lepiej wykształceni, lepiej radzą sobie na rynku pracy, mieszkają przewaŝnie w ośrodkach miejskich. To niezbyt odkrywcze spostrzeŝenie nabiera nowego znaczenia, gdy nowocześni zaczynają dominować w Ŝyciu społecznym. Wówczas ci, co znaleźli się po drugiej stronie cyfrowej przepaści, są spychani na margines, znaczą coraz mniej dla polityków i dla rynku. W Polsce ciągle 24 proc. ludzi deklaruje, Ŝe nie korzysta z telefonii komórkowej. To potencjalnie rynek większy od całej Słowacji! Potencjalnie, bo o wiele lepiej opłaca się namawiać nowoczesnych, by komórki, z których od dawna juŝ korzystają, zamienili na iphone y, Blackberry lub podobne cacka i poznali urok mobilnego Internetu. Usługi te mają juŝ 1,6 mln abonentów i tylko w ubiegłym roku ich liczba wzrosła aŝ o 80 proc. Nowocześni stają się jeszcze nowocześniejsi, zacofani tkwią w stanie cyfrowego wykluczenia, ponosząc z czasem coraz większe koszty z tego tytułu. 3 Edwin Bendyk Raport: Internet w Polsce AD 2009, Większa połowa http://www.polityka.pl/rynek/gospodarka/285853,1,raport-internet-w-polsce-ad-2009.read Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 6

RóŜnice między nowoczesnymi (internautami) a nienowoczesnymi (nieuŝywającymi Internetu) widać w wielu dziedzinach. Nowocześni są większymi optymistami, lepiej oceniają sytuację bieŝącą i gospodarczą, ich poglądy polityczne lokują się po stronie liberalnej. 3.2. Rewolucji nie widać Na tej statystycznej mapie polskiego Internetu nie widać póki co miejsca na polityczną rewolucję, jaka dokonała się w 2002 r. w Korei Południowej czy w ub.r. w Stanach Zjednoczonych (zwycięstwo na korzyść Obamy). Niedawne prasowe spekulacje o pokoleniu GoldenLine (sieć społeczna łącząca profesjonalistów), które miałoby być zaczynem buntu przeciwko złej jakości polskiej polityki, nie znajdują potwierdzenia nie tylko w statystykach. Internet ma tę szczególną cechę, Ŝe umoŝliwia bardzo precyzyjne śledzenie, co robią internauci. Albert Hupa z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego pisze doktorat na temat dyskursu politycznego na polskich stronach WWW. W tym celu bada wyrafinowanymi metodami zarówno, co mówią internauci, jak i z kim rozmawiają. Wnioski są zaskakujące. Polityka u nas jest ciągle na etapie Sieci 1.0 zdecydowana większość stron organizacji i partii nie umoŝliwia internautom współtworzenia ich treści, prawie Ŝadna partia nie ma swojego oficjalnego i niecenzurowanego forum. Z moich rozmów z blogerami wynika, Ŝe jedyne miejsce interaktywnej dyskusji o polityce to wojny blogerów, czyli komentarze na wpisach, głównie w Salon24 mówi Hupa. Zdumiewa internetowa słabość lewicy, zaskakuje sprawność prawicy, choć tak czy inaczej internetowa debata polityczna jest raczej odzwierciedleniem debaty trwającej w realu niŝ przejawem nowej jakości. Nic dziwnego, skoro głównym punktem odniesienia dla komentarzy i dyskusji w sieci są informacje pozyskiwane z internetowych witryn mediów tradycyjnych: telewizji i prasy. Bez mediów tradycyjnych debata polityczna w sieci byłaby zupełnie jałowa. 3.3. Portrety internautów Za wcześnie jednak na uspokajający wniosek, Ŝe Internet niczego nie zmienia, Ŝe jest tylko kolejnym medium, które musi dostosować się do dominujących w społeczeństwie praktyk kulturowych i społecznych. Gorące jeszcze badania Diagnoza Internetu 2008, przeprowadzone wspólnie przez Agorę i pracownię Społecznej Psychologii Internetu i Komunikacji z warszawskiej SWPS pod kierownictwem dr. Krzysztofa Krejtza, pokazują, Ŝe portret polskiego internauty jest o wiele bardziej dynamiczny. Analiza motywacji i profili psychologicznych pozwoliła badaczom wyróŝnić trzy kategorie uŝytkowników Internetu. Obserwatorzy to osoby o najkrótszym staŝu, które zaczęły korzystać z sieci, bo odkryły, Ŝe na naszej-klasie.pl znajdą przyjaciół ze szkoły lub Ŝe za pomocą telefonii internetowej Skype będą mogły za darmo utrzymywać kontakt z rodziną za granicą. Generalnie jednak przenoszą one do sieci bagaŝ doświadczeń z realu, samą sieć traktując jeszcze dosyć nieufnie. Inaczej niŝ konsumenci, aktywni uŝytkownicy traktujący Internet uŝytkowo jako źródło potrzebnej do Ŝycia informacji i usług. Internet stał się dla nich głównym medium organizującym codzienne Ŝycie, tam znajdują zarówno bieŝące informacje polityczne i gospodarcze, jak i potrzebne do pracy lub szkoły, Internet teŝ jest głównym instrumentem podtrzymywania relacji. Twórcy to swoista elita Internetu, która wykorzystuje sieć nie tylko jako zasobnik uŝytecznych informacji i usług, lecz równieŝ jako przestrzeń autoekspresji: aktywnie uczestniczą w forach dyskusyjnych, piszą własne blogi, publikują filmy i fotografie, charakteryzują się przy tym największym poziomem zaufania do Internetu i znajdujących się tam informacji. Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 7

NiezaleŜnie od tego podziału najwaŝniejsza konkluzja Diagnozy Internetu 2008 mówi: najbardziej popularnymi celami korzystania z Internetu są uzyskiwanie informacji oraz podtrzymywanie kontaktów społecznych. Internet stał się dojrzałym, powaŝnym medium, towarzyszącym internautom w najwaŝniejszych sprawach codziennego Ŝycia twierdzi dr Krejtz. Zbieranie informacji w Internecie przestało być wyłącznie poszukiwaniem ciekawostek, ale stało się powaŝnym wsparciem codziennego funkcjonowania poza Internetem. 3.4. Nowe formy konsumpcji Co jednak oznacza np. oglądanie filmów w Internecie? Zastąpienie telewizora podłączonym do sieci komputerem? Z najnowszych badań, przeprowadzonych przez kulturoznawców z warszawskiej SWPS wspólnie z Gazetą.pl, wynika, Ŝe 43 proc. młodych internautów ogląda interesujące ich seriale, zwłaszcza najnowsze produkcje amerykańskie, ściągając je (najczęściej nielegalnie) z Internetu. Widzowie ci przedkładają internetowe oglądanie telewizji, bo zapewnia im pełną kontrolę nad czasem i miejscem odbioru wyjaśnia dr Mirosław Filiciak z SWPS. Nie chcą teŝ czekać długich miesięcy, aŝ treści dostępne w USA trafią do oferty rodzimych nadawców. Po prostu po nie sięgają. To fundamentalna zmiana w podejściu do telewizji, medium najbardziej popularnego, ale teŝ tradycyjnie kojarzonego z kanapowymi leniami. Wydaje się choć badań, które mogłyby potwierdzać tę intuicję, wciąŝ nie jest wiele Ŝe wyrasta grupa nowych, aktywnych odbiorców, i Ŝe w przyszłości taki aktywny i twórczy odbiór moŝe stać się jednym z dominujących modeli korzystania z mediów tłumaczy dr Filiciak. Na zarzut, Ŝe to, co robią, często polega na łamaniu prawa, w większości odpowiadają: pieniądze nie są problemem, moŝemy zapłacić, tylko dlaczego producenci nie oferują nam swoich towarów, tkwiąc przy starych modelach dystrybucji? Nie naleŝy więc tkwić w złudzeniu, Ŝe Internet niczego nie zmienił, bo ciągle głównym dostawcą informacji do debaty politycznej są media tradycyjne, a najlepszą rozrywkę nieustannie zapewniają profesjonalne produkcje filmowe. Zmienia się bowiem radykalnie sposób, w jaki konsumenci do tych treści docierają. Zmiana ta, jak uczy doświadczenie przemysłu muzycznego, który nie potrafił dostosować się do oczekiwań nowych odbiorców, moŝe być zabójcza. Z drugiej jednak strony, nie naleŝy łudzić się, uprzedza dr Krejtz, Ŝe Internet okaŝe się bronią masowego tworzenia, gdzie wszyscy będą nie tylko konsumentami, lecz i producentami treści. Twórcza aktywność zawsze będzie domeną mniejszości, co dobrze ilustrują badania dr. Jana Zająca z Uniwersytetu Warszawskiego nad polską blogosferą, zrealizowane przez Polskie Badania Internetu i Gazetę.pl. Wynika z nich, Ŝe ok. 3 mln Polaków czyta blogi, juŝ jednak tylko 900 tys. uczestniczy w komentowaniu, a pisaniem zajmuje się 580 tys. Marek Soból z portalu Onet.pl uwaŝa jednak, Ŝe nie moŝna mówić o gaśnięciu w Polsce ducha blogowania: Blogują najaktywniejsi, mający coś do powiedzenia i widać to po coraz wyŝszej jakości tekstów. Natomiast osoby, które kiedyś decydowały się na załoŝenie bloga, by za jego pomocą stworzyć w Internecie własną przestrzeń społeczną, przenoszą się dziś do serwisów społecznościowych. 3.5. Polak potrafi Polska sieć i Ŝycie w sieci mają swoje osobliwości. W ubiegłym roku ebay, światowy serwis oferujący aukcje internetowe, zdecydował o zamknięciu biura w naszym kraju. Zbyt mały rynek? Przeciwnie, wielce apetyczny, okazało się jednak, Ŝe nie sposób wygryźć z niego Allegro.pl, rodzimej marki, która szturmem zdobyła serca polskich nowoczesnych. Allegro.pl stał się wirtualnym jarmarkiem, łączącym miliony sprzedających i kupujących. Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 8

Podobnym fenomenem jest Gadu-Gadu, czyli komunikator internetowy, który całkowicie zdominował polski rynek, skutecznie blokując go przed wejściem tak uznanych na świecie marek jak MSN. Powoli wkracza do polski moda na mikroblogowanie, czyli pisanie krótkich komunikatów podobnych do esemesów, których jednak nie wysyła się na inną komórkę, lecz do serwisu internetowego. Międzynarodowym synonimem dla mikroblogów jest Twitter, twittowanie jest w dobrym tonie na najlepszych salonach. W Polsce wolimy blipować, czyli uŝywać rodzimego serwisu Blip (naleŝy do grupy Gadu-Gadu). Widać więc, Ŝe Polak potrafi. Czasem jednak musi ustąpić pola globalnym potęgom. Musieliśmy więc ustąpić Google witryna tej wyszukiwarki stała się najwaŝniejszym miejscem w polskim Internecie. Podobnie niemal całkowicie zdominował rynek naleŝący do Google serwis filmowy YouTube. Wraz z rozwojem internetowej społeczności jej wewnętrzna struktura będzie się wysubtelniać, a coraz bardziej zróŝnicowane potrzeby będą otwierać szanse dla nowych pomysłów. Dr Alek Tarkowski, socjolog pracujący w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania UW, zwraca uwagę, Ŝe w Polsce jest miejsce zarówno dla naszej-klasy.pl, serwisu w istocie bardzo prostego, i dla Facebooka, wyrafinowanego globalnego serwisu społecznościowego, oferującego wiele moŝliwości komunikacyjnych, często zbyt wiele jak na poziom kompetencji początkujących internautów. Podobnie Polacy umieszczają swoje fotografie w globalnym serwisie Flickr, lecz nie stronią od bardzo popularnej rodzimej Fotki.pl i Garnka.pl. 3.6. Potęga innowacji Internet to wielka, otwarta platforma innowacyjna. Otwiera ona szanse przed ambitnymi przedsiębiorcami próbującymi odkryć, co by się jeszcze polskim nowoczesnym przydało. Marcin Jagodziński, twórca Blipa, autor blogu brutto.pl i uwaŝny obserwator Internetu, zwraca uwagę na niezwykły wysyp start-upów, czyli nowych firm oferujących nowe usługi, z których większość pewno nigdy nie spotka się z uznaniem konsumentów. Na rynku panuje wręcz nadpodaŝ nowych pomysłów, którą inny przedsiębiorca internetowy, Tomasz Skalczyński (m.in. właściciel sklepu esentia.pl), określa krótko: Kolejna bańka internetowa. Musi pęknąć jak w 2001 r. JuŜ pęka, zostaną tylko pomysły najbardziej realne. Realne, czyli takie, za którymi pójdą pieniądze internautów. Sytuacja jest paradoksalna, bo internauci wcale nie chcą płacić za to, z czego najchętniej korzystają. Finansową czarną dziurą, nie tylko w Polsce, są serwisy społecznościowe. Gdzie są więc pieniądze? Po pierwsze, reklama uwaŝa Marek Soból z Onet.pl. Zarówno firmy internetowe, jak i reklamodawcy uczą się, w jaki sposób łączyć zainteresowania uŝytkowników sieci z potrzebami reklamodawców. Rzeczywiście, Internet jest pod tym względem doskonałym medium, bo umoŝliwia niezwykle precyzyjną analizę zachowań uŝytkowników i tworzenie ich profili. Marketing staje się powoli częścią nauk ścisłych twierdzi socjolog dr Dominik Batorski, specjalista w dziedzinie analizy sieciowej z ICM UW. Podobne analizy, jak zastosowana w odniesieniu do blogosfery politycznej, stosowane są coraz częściej do badania sieci komercyjnych. Uzyskana w ten sposób wiedza umoŝliwia nie tylko osiągnięcie większej skuteczności działań reklamowych, lecz takŝe lepsze projektowanie kampanii marketingowych i wprowadzanie nowych usług. Dynamicznie rozwijającym się obszarem marketingu cyfrowego jest sztuka optymalizacji wyników wyszukiwania w wyszukiwarkach, zauwaŝa Tomasz Bonek, redaktor naczelny serwisu Money.pl. Wszyscy wiedzą, Ŝe juŝ nie tylko powodzenie w sieci, lecz i w przestrzeni rzeczywistej, zaleŝy od tego, na którym miejscu w wynikach wyszukiwania Google lub Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 9

innego serwisu znajdzie się link prowadzący do konkretnego sklepu lub usługi. Liczą się tylko pierwsze miejsca, poniŝej piątego szansa na odwiedziny ze strony internauty radykalnie maleje. Pozycję na liście moŝna jednak poprawić, stosując nie zawsze czyste metody Search Engine Optimization. Internetowy marketing staje się coraz bardziej wyrafinowany i skuteczny, nic więc dziwnego, Ŝe Internet stał się w Polsce pod względem przychodów drugim, po telewizji, medium reklamowym. Pozycja ta nadal będzie rosnąć ku utrapieniu tradycyjnych mediów. Bo pieniądze, wpływające coraz szerszym strumieniem do sieci, nie wyrównują odpływu pieniędzy z gazet. Bez nich zaś nie da się utrzymać wysokiej jakości produkcji treści, tak przecieŝ ciągle potrzebnej, by blogerzy mieli co komentować. Próby wprowadzenia odpłatności za treści kończą się zazwyczaj niepowodzeniem, wobec konkurencji olbrzymiej podaŝy treści darmowych. O ile nikt nie ma w tej chwili dobrych pomysłów na rozwiązanie problemów mediów tradycyjnych, wywołanych przez konkurencję Internetu, to równieŝ nikt nie ma wątpliwości, Ŝe czarnym koniem jest rozwój Internetu mobilnego. To tylko kwestia krótkiego czasu, kiedy urządzenia mobilne staną się głównym narzędziem dostępu do sieci. A to oznacza rewolucję i pojawienie się zupełnie nowych modeli biznesowych, twierdzi Tomasz Kulisiewicz, współautor opublikowanego niedawno przez Audytel raportu Rewolucja mobilnego Internetu w Polsce. W przeciwieństwie bowiem do Internetu tradycyjnego, mobilny wymaga korzystania z pośrednictwa operatorów telefonii komórkowej. Ci zaś od początku przyzwyczajali swych abonentów, Ŝe za wszystko się płaci. Tak więc zarówno nowe źródła przychodów reklamowych, wynikających z rozwoju cyfrowych technik marketingowych, jak i ewolucja Internetu w kierunku mobilności, spowodują, Ŝe dzisiejszy paradoks darmochy zostanie rozwiązany. Nie zmieni się natomiast na pewno zasada rządząca Internetem, która mówi, Ŝe w cyberprzestrzeni wszyscy konkurują ze wszystkimi. Tytuły prasowe walczą nie tylko ze sobą, lecz takŝe z ofertą portali, stacji telewizyjnych i blogerami-amatorami. Walczą o to samo, najcenniejsze dobro uwagę i bezcenny czas odbiorców. Główną bronią w tej walce są innowacje: biznesowe, organizacyjne, technologiczne. 3.7. Próba prognozy Jak więc wygląda świat polskiego Internetu w 2009 r.? Niewątpliwie to rok przełomowy. Wiele zmian zacznie przyspieszać, im bowiem więcej ludzi korzysta z Internetu, tym większy sens korzystania z usług sieciowych serwisów społecznościowych, telefonii internetowej, serwisów wideo. Przyspieszenie to będzie miało charakter wykładniczy, a katalizować je będą kolejne przełomy technologiczne. Nie dość, Ŝe upowszechniać się będzie Internet mobilny, to 2009 r. oznaczać będzie takŝe początek epoki telewizji mobilnej. W marcu został rozstrzygnięty przetarg, który wyłonił operatora odpowiedzialnego za emisję sygnału telewizyjnego (standard DVB-H) do telefonów komórkowych. Nikt jeszcze nie wie, jakie będą konsekwencje doświadczenia ze świata są niejednoznaczne. Poza tym spodziewać się naleŝy dalszego rozwoju serwisów społecznościowych, przy czym jak zauwaŝa Marcin Jagodziński będą one zmierzać w kierunku coraz większej integracji funkcji i współpracy serwisów oferowanych przez róŝnych operatorów. W rezultacie internauta, wchodząc do ulubionego serwisu społecznościowego, zyska dostęp do wszystkich uŝywanych przez niego usług, z mikroblogiem, komunikatorem, kalendarzem i skrzynką adresową włącznie. Pytanie tylko, czy polskie serwisy będą nadąŝać technologicznie za konkurencją zagraniczną. Jeśli nie, grozi im marginalizacja. Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 10

Integracji serwisów usługowych towarzyszyć ma, zdaniem Tomasza Bonka, specjalizacja serwisów oferujących treści. Monopol wielkich portali zostanie nadweręŝony przez ofertę wortali, czyli serwisów tematycznych. Z kolei Alek Tarkowski zwraca uwagę, Ŝe Internet jest otwartą platformą innowacyjną nie tylko dla przedsiębiorców. Z jej potencjału mogą korzystać sami uŝytkownicy. I korzystają, uŝywają sieci do coraz skuteczniejszego rozwiązywania swoich problemów. Sieć coraz częściej słuŝy do organizacji konsumenckiego gniewu, jak w przypadku akcji klientów mbanku, protestujących przeciwko złym praktykom kredytowym. I do wyraŝania gniewu obywatelskiego, jak w przypadku protestu rodziców przeciwko niedorobionemu rządowemu projektowi wysyłania sześciolatków do szkół. W końcu słuŝy do tworzenia grup samopomocowych, ułatwiających rozwiązywanie banalnych, lecz uciąŝliwych problemów, jak sprzedaŝ starego wózka lub porada w przypadku kłopotów ze zdrowiem małego dziecka. Polska sieć, stając się głównym medium dla większości Polaków, wypełniać się będzie coraz intensywniejszym Ŝyciem, we wszystkich jego wymiarach: komercyjnym, informacyjnym, obywatelskim. Co to znaczy? Zrozumieli to doskonale Brytyjczycy, którzy w opublikowanym niedawno rządowym raporcie Power of Information Taskforce Report zauwaŝają: kilkanaście matek spotykających się na placu zabaw to krąg towarzyski. Kilkadziesiąt tysięcy matek tworzących w Internecie sieć samopomocy to juŝ siła polityczna. 3.8. ZagroŜenia w sieci 4 Nie zmieniamy haseł, ściągamy pliki z podejrzanych stron i otwieramy e-maile od nieznajomych - dwie trzecie polskich internautów bagatelizuje zagroŝenia w sieci Takie wnioski przynosi badanie TNS OBOP przeprowadzone w ramach duŝej akcji uświadamiającej o zagroŝeniach w sieci (częścią tej akcji jest uruchomiony wczoraj portal BezpieczniejwSieci.org). Z badania wynika, Ŝe 67 proc. osób spośród 14,7 mln polskich internautów odwiedza potencjalnie niebezpieczne strony, 64 proc. ściąga niechronione pliki, 62 proc. otwiera pocztę od osób, których nie zna, a 36 proc. otwiera w takich e-mailach załączniki. - Poza tym mniej niŝ połowa z nas korzysta z zapory sieciowej (firewall), czyli podstawowego zabezpieczenia przed włamaniem do komputera - dodaje Ewelina Biczyńska z TNS OBOP. Do popularnych błędów naleŝy wymyślanie zbyt prostych haseł (np. nasze imię) lub uŝywanie tego samego hasła do wszystkich portali. - ZagroŜenie nie wolno bagatelizować. Z kradzieŝy naszych danych i wykorzystywania ich do przestępczych celów Ŝyją nieraz całe miasteczka w uboŝszych krajach świata. Bo cyberprzestępczość nie zna granic - ostrzega podkomisarz Michał Zalewski z Komendy Głównej Policji. Jego zdaniem największe zagroŝenia, jakie czyhają na nas w sieci, to właśnie kradzieŝ danych oraz tzw. phishing, czyli fałszywe strony np. banków, na których nieświadomie wpisujemy nasze hasła do internetowych kont. O tym, jak groźni są cyberwłamywacze, w zeszłą niedziele przekonał się na własnej skórze Kaspersky, jeden z czołowych producentów antywirusów. Internautom, którzy odwiedzali stronę tej rosyjskiej firmy, pokazywało się okienko udające skaner antywirusowy. Okienko zachęcało jednocześnie do ściągnięcia programu antywirusowego. Nie był to jednak program Kaspersky'ego, a spreparowana przez cyberprzestępców aplikacja do wyciągania danych od uŝytkowników. Zanim Kaspersky się zorientował, przekierowanie było aktywne przez ok. trzy i pół godziny. 4 Przemysław Poznański, Polak zagroŝony w sieci. Głównie z własnej winy - http://wyborcza.biz/biznes/1,100896,8556551,polak_zagrozony_w_sieci Glownie_z_wlasnej_winy.html Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 11

Polacy, choć często ignorują zagroŝenie, to jednak o nim wiedzą. Najczęstszym źródłem informacji są znajomi, portale internetowe oraz tradycyjne media. 62 proc. badanych przyznało, Ŝe chce wiedzieć więcej o bezpieczeństwie. - Nigdzie nie było jednak pełnej wiedzy o zagroŝeniach i o sposobach ich unikania - przekonuje Przemysław Pluta, dyrektor zarządzający firmy PayPal, która jest głównym sponsorem projektu BezpieczniejwSieci.org. Ta strona działająca pod patronatem UKE, Ministerstwa Gospodarki i Europejskiego Centrum Konsumenckiego właśnie takim źródłem wiedzy ma być. Informuje m.in. o tym, jak zabezpieczać komputery i smartfony przed wirusami i złośliwym oprogramowaniem, jak bezpiecznie logować się w portalach społecznościowych i jak robić zakupy w sieci i korzystać z internetowego konta w banku. Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 12

4.1. Wynagrodzenia w 2009 roku 5 4. PŁACE W BRANśY IT Jak wynika z najnowszego raportu firmy Sedlak & Sedlak, przeciętny programista zarabiał w 2009 r. 5000 zł. Najbardziej cenieni byli jednak znający język Perl, VisualBasic, Java/J2EE, C/C++ i Python.. Opublikowany właśnie raport "Wynagrodzenia na stanowiskach IT w 2009 roku" jako pierwszy raport dotyczący pensji informatyków bierze pod uwagę kryterium posiadanych umiejętności. Wynika z niego, Ŝe w 2009 r. najlepiej wynagradzani byli dyrektorzy ds. IT (15 000 zł). Typowy kierownik projektu IT zarabiał 8000 zł. Niewiele mniej otrzymywali architekci systemów (7500 zł) oraz konsultanci ds. IT (7200 zł). Przeciętny programista zarabiał 5000 zł. NajniŜej wynagradzani byli serwisanci sprzętu komputerowego oraz graficy komputerowi (w obu przypadkach: 2500 zł). Jednym z najwaŝniejszych czynników mających wpływ na wysokość wynagrodzeń programistów było wykorzystywanie przez nich w pracy określonych języków programowania. NajwyŜej cenione były osoby znające i wykorzystujące na co dzień w pracy język Perl - zarabiały one 6000 zł. PowyŜej przeciętnej byli teŝ wynagradzani programiści korzystający z języków VisualBasic, Java/J2EE, C/C++ czy Python. Natomiast najniŝej wyceniana przez rynek była znajomość języków słuŝących do tworzenia stron internetowych: HTML i PHP (4500 zł, 4200 zł). Badając wynagrodzenie administratorów baz danych wzięto pod uwagę uŝywane przez nich narzędzia "bazodanowe". Najpopularniejsze, bo wykorzystywane przez ponad połowę badanych, były dwa systemy zarządzania bazami danych: Oracle i Microsoft SQL Server. Najwięcej, 6700 zł, zarabiały osoby korzystające z pierwszego systemu. Najmniej, 4700 zł, osoby stosujące MySQL. Z kolei na wynagrodzenia grafików komputerowych wpływ miały uŝywane przez nich narzędzia graficzne. Na podobnym poziomie kształtowały się zarobki osób posługujące się programami Photoshop (2550 zł) i Corel Draw (2500 zł). Najbardziej cenieni byli graficy posługujący się programem Flash (2750 zł). Raport uwzględnił teŝ standardowe parametry wpływajace na wysokość wynagrodzenia specjalistów IT tj. branŝa, region. Z badania wynika, Ŝe najlepiej wynagradzani byli programiści w bankowości (6500 zł) i w telekomunikacji (6050 zł). DuŜy wpływ na wysokość wynagrodzeń w tej grupie miał region. Przeciętny programista w województwie mazowieckim zarabiał 6500 zł. PowyŜej mediany dla kraju (5000 zł) zarabiano jeszcze w Pomorskim, Małopolskim i Dolnośląskim. Natomiast najmniej, poniŝej 4000 zł, otrzymywali programiści w województwach wschodnich oraz w Świętokrzyskim, Kujawsko-pomorskim i Lubuskim. 4.2. Wynagrodzenia w 2010 roku 6 Średnia miesięczna płaca w branŝy IT przekracza 9800 zł, choć są eksperci, którzy zarabiają nawet 30 tys. zł miesięcznie. Ku zaskoczeniu, najwięcej zarabia się w sektorze publicznym (średnio 11,7 tys. zł) oraz telekomunikacyjnym (średnio 10,7 tys. zł), a najmniej w farmaceutycznym (8,2 tys. zł). Podane przez firmę ITKontrakt zarobki dotyczą freelancerów, a nie etatowych pracowników. 5 http://www.computerworld.pl/news/358160/sprawdz.ile.zarabiaja.informatycy.w.polsce.html 6 http://www.computerworld.pl/news/358379/place.w.branzy.it.w.roku.2010.html Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 13

W duŝych miastach - wśród których przoduje Warszawa - zarabia się najwięcej, ale to akurat nie zaskakuje - twierdzą przedstawiciele ITKontrakt, firmy wynajmującej do pracy informatyków. JeŜeli myślimy o dobrej płacy w branŝy IT, naleŝy zostać kierownikiem projektu (średnia 12,8 tys. zł), administratorem (średnia 11,7 tys. zł), albo projektantem (średnia 11,6 tys. zł). Najmniej zarabiają testerzy, 6,5 tys. zł miesięcznie, czyli dwukrotnie więcej niŝ wynosi średnia krajowa. "Oczywiście, zarobki uzaleŝnione są od doświadczenia, zajmowanego stanowiska oraz miejsca pracy" - mówi Marceli Smela, dyrektor generalny IT Kontrakt. "Nie tylko informatyk, ale kaŝdy specjalista więcej zarobi w większej firmie, w duŝym mieście. To, co wyróŝnia jednak informatyków na rynku, to ich wysoka mobilność. Specyfika ich pracy nie nosi bowiem cech pracy stałej" - dodaje. "Większość prac w branŝy IT ma charakter projektów. Po ukończeniu zadania zespół zostaje rozwiązany, a na stałe potrzebni są jedynie informatycy do bieŝącej obsługi i administracji. Aktywność od projektu do projektu to normalny cykl pracy informatyków, dlatego wielu z nich decyduje się na freelancing. Jako wolni strzelcy mają większe szanse na pracę przy najciekawszych projektach, a takŝe wyŝsze zarobki" - przekonują przedstawiciele ITKontrakt. "Skąd się biorą zlecenia? Bardzo często dostarczają ich firmy outsourcingowe, których partnerami są największe instytucje, takie jak banki, korporacje czy firmy telekomunikacyjne. Informatyk trafiając do bazy takiej firmy, otrzymuje nie tylko propozycje zleceń, ale takŝe pomoc przy załatwieniu wszelkich formalności, negocjowaniu stawki płacy, a takŝe szkolenia podnoszące jego kwalifikacje" - dodaje. Analiza danych pokazuje, Ŝe na wynagrodzenie specjalistów IT znaczący wpływ ma kilka czynników, m.in: sektor, stanowisko czy miasto. Zarobki nie zaskakują, jeśli spojrzeć na nie pod kątem miejsca pracy. Przodują oczywiście duŝe miasta, wśród których liderem jest Warszawa (średnia 11,5 tys. zł). Więcej takŝe zarabia się w firmach zlokalizowanych we Wrocławiu i w Poznaniu (po ok. 8,5 tys. zł), a takŝe Krakowie (8,3 tys. zł). Kolejnym czynnikiem decydującym o płacy jest zajmowane stanowisko. Tu róŝnice są znaczne: kierownik projektu średnio w godzinę zarabia tyle, co tester oprogramowania w dwie. Zdarzają się co prawda przypadki jednostkowe, gdzie kierownicy projektu zarabiają nawet 4 lub 5 razy więcej w godzinę. Zarobki najpopularniejszej w branŝy IT profesji - programisty - kształtują się średnio na poziomie 46 zł za godzinę. Kierownik projektu zarabia średnio 12,8 tys. zł (76,33 zł za godzinę), administrator 11,7 tys. zł (69,8 zł), projektant 11,6 tys. zł (69,37 zł), analityk 10,9 tys. zł (65,12 zł), inŝynier 9,5 tys. zł (56,36 zł), project manager 8,6 tys. zł (50,98 zł), programista 7,9 tys. zł (46,82 zł), a tester 6,6 tys. zł (39,2 zł). "Prezentowane dane nie pozostawiają wątpliwości, Ŝe informatycy są i będą jedną z najlepiej opłacanych grup zawodowych w Polsce. Co więcej, przyszłość kształtuje się jeszcze bardziej optymistycznie: Pierwsze miesiące tego roku pozwalają nam szacować, Ŝe wzrost zapotrzebowania na kadrę IT moŝe wzrosnąć nawet 50%, a co za tym idzie wzrosną równieŝ płace" - podkreśla Marceli Smela. Widać to takŝe po tym, Ŝe coraz więcej młodych ludzi wybiera studia inŝynierskie, w tym IT. Dodatkowe informacje: http://www.webexperts.pl/blog/praca/raport-o-wynagrodzeniach-informatykow/ http://www.webexperts.pl/blog/praca/ile-zarabiaja-informatycy/ Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 14

4.3. 10 firm z branŝy IT najlepiej płacących inŝynierom 7 Zawód inŝyniera to w obecnych czasach jedna z najlepiej opłacanych profesji na świecie. Nie tylko w Polsce poziom dochodów osób zajmujących się nowoczesnymi technologiami przewyŝsza zarobki w większości pozostałych zawodów. Ile zatem płacą giganci na rynku IT na świecie? Jak udało się dowiedzieć firmie GIGAOM Network, zdecydowanym liderem pod względem oferowanej wysokości zarobków jest potentat na rynku reklamy i wyszukiwania firma Google. InŜynierowie zatrudnieni u giganta z Mountain View mogą w ciągu roku liczyć przeciętnie na 149 425 USD. Kolejni w zestawieniu, inŝynierowie w firmie Synopsis, mają łączną płacę niŝszą o 10%. Na 5 miejscu listy znalazł się jeden z pionierów w światowym internecie firma Yahoo. Ci, którzy zdecydowali się realizować w niej swoją karierę zawodową, otrzymują przeciętnie 126 721 USD rocznie. Z wiodących dostawców oprogramowania w zestawieniu znalazł się - przejęty niedawno przez Oracle Sun Microsystems, który płaci swoim inŝynierom średnio 125 714 USD. Listę zamyka - znana przede wszystkim z produkcji podzespołów graficznych firma NVIDIA (120 386 USD). Przytoczone dane pokazują jeszcze jedną ciekawą zaleŝność. InŜynierowie zatrudnieni u lidera rankingu, firmy Google, wcale nie otrzymują najwyŝszej płacy podstawowej. Blisko 40% ich całkowitego wynagrodzenia stanowią bowiem premie i bonusy, co jest absolutnym rekordem wśród prezentowanych podmiotów. NajwyŜszą średnią podstawę wynagrodzenia mają zatrudnieni w Synopsys (118 908 USD), a najniŝszą pracownicy Vmware (100 817 USD). 7 http://www.praca.egospodarka.pl/48743,10-firm-z-branzy-it-najlepiej-placacych-inzynierom,1,55,1.html Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 15

5. NAJPOTĘśNIEJSZY W HISTORII WIRUS KOMPUTEROWY 8 NajpotęŜniejszy w historii wirus komputerowy zaatakował irańską elektrownię atomową w Buszerze. A jedynym tropem wiodącym do napastników jest tajemnicze słowo ze Starego Testamentu Irańska elektrownia atomowa w Buszer Tropem wiodącym do napastników jest tajemnicze słowo ze Starego Testamentu To brzmi jak nowa ksiąŝka Dana Browna. Wirus o imieniu Stuxnet wdarł się do komputerów w Iranie w ostatnich tygodniach. Najpierw dostrzegli go w sieci specjaliści od bezpieczeństwa komputerowego z Białorusi. Miesiąc później Kaspersky Lab z Rosji, jedna z najlepszych na świecie firm w tej dziedzinie, ogłosiła: "Stuxnet to pierwsza prawdziwa cyberbroń". "Oto zaczyna się nowy wyścig zbrojeń. Iran jest pierwszą w historii ofiarą prawdziwego cyberataku" - twierdzą eksperci Kaspersky Lab. Stuxnet jest bowiem tak skomplikowany i inteligentny, Ŝe mogli go napisać tylko komputerowcy pracujący dla kogoś, kto nie ma ograniczeń finansowych. Czyli dla państwa. Stuxnet wychynął na Białorusi pewnie dlatego, Ŝe napastnicy wprowadzili go do Iranu przez Rosję. Teheran przyznał, Ŝe do elektrowni w Buszerze wirus dotarł przez laptopy pracujących tam rosyjskich inŝynierów. Jest prawdziwym dziełem sztuki komputerowej. Cel ma konkretny - atakuje oprogramowanie firmy Siemens słuŝące do kontrolowania maszyn wielkoprzemysłowych. Oparte na systemie Windows oprogramowanie WinCC stosują m.in. elektrownie i fabryki. WinCC kontroluje jednocześnie tysiące danych, np. o temperaturze czy ciśnieniu, i dopasowuje etapy produkcji do zmieniających się warunków. Stuxnet to pierwszy wirus, który - nie ujawniając swego istnienia - lekko zmienia dane, kreując błędy, które utrudniają lub uniemoŝliwiają produkcję. Jednocześnie wysyła do sieci raporty o przebiegu ataku. Nie wywołuje totalnej katastrofy, więc inŝynierowie mogą strawić miesiące czy lata na szukaniu przyczyn awarii. Nie wiemy, jakich zniszczeń dokonał Stuxnet w Buszerze. Nie wiemy nawet, czy Irańczycy uŝywają oprogramowania Siemensa w tej elektrowni, bo pokój kontrolny w Buszerze jest jedynym, do którego nie mają wstępu inspektorzy Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Ale wiemy, Ŝe Izrael juŝ kilka razy ostrzegał Siemensa, Ŝe Irańczycy usiłują nabyć jego oprogramowanie przez podstawionych kupców z Chin i krajów arabskich. 8 http://wyborcza.pl/1,75477,8455622,stuxneli_iran.html#ixzz141hzfrtc Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 16

Według obliczeń firm europejskich Stuxnet zaatakował 60 tys. systemów komputerowych w Iranie, a siłą odprysku - kilkadziesiąt tysięcy systemów w innych krajach, głównie w Indonezji i krajach azjatyckich. Teheran zwołał w poniedziałek naradę swych najlepszych komputerowców, by znaleźć sposób na wirusa. Ale dwa dni temu poinformował, Ŝe oficjalne rozpoczęcie pracy w Buszerze opóźni się o co najmniej trzy miesiące. Amerykańscy eksperci, nie wiedząc jeszcze o istnieniu Stuxnetu, od kilku miesięcy donosili o niepowodzeniach Iranu w budowie kolejnych wirówek do wzbogacania uranu. A bez nich Teheran nie zbuduje bomby atomowej. Kto zaatakował Buszer? - głowią się eksperci komputerowi na całym świecie. Znaleźli jeden ślad - w środku wirusa tkwi plik o nazwie Myrtus. Chodzi o mirt - gęsty zielony krzew z białymi kwiatkami, pospolity na Bliskim Wschodzie. Jako pierwszy wykrył to słowo w wirusie - i połączył z biblijną opowieścią - niemiecki ekspert. A Carol Newsom, badaczka Starego Testamentu z Uniwersytetu Emory w Atlancie, w rozmowie z "New York Timesem" potwierdziła to odkrycie. OtóŜ po hebrajsku słowo określające mirt brzmi niemal identycznie jak Hadassa. A Hadassa to hebrajskie imię biblijnej Estery, Ŝydowskiej Ŝony perskiego króla Achaszwerosza. Estera udaremniła dworską intrygę mającą na celu wybicie w pień Ŝyjących w Persji śydów i za zgodą króla poprowadziła atak prewencyjny, w którym to śydzi zabili 75 tys. wrogów. Słowo "myrtus" - jako aluzja do pogromczyni Persów (dzisiejszych Irańczyków) - budzi w ekspertach podejrzenie, Ŝe za cyberatakiem na Buszer stoją Izraelczycy. Jerozolima od lat Ŝąda zatrzymania irańskiego programu nuklearnego i grozi zniszczeniem go na własną rękę. Izrael zaprzecza, Ŝe ma coś wspólnego ze Stuxnetem. Owszem, wytrawni cyberwojownicy pracują dla wielu rządów w USA, Rosji, Chinach. Ale to Izrael ma supertajną Jednostkę 8200 - grupę programistów uwaŝanych za najlepszych obok Chińczyków specjalistów od cyberbroni. "W dyskusji o tym, jak powstrzymać irański program nuklearny, media mówią o nalotach bombowych, dyplomatycznych rozgrywkach itp. - napisał wczoraj w blogu amerykański ekspert nuklearny Philip Maxon. - Być moŝe historia Stuxnetu pozwoli nam zajrzeć w całkiem nowy świat cyberwojny". Data ostatniej aktualizacji: poniedziałek, 1 listopada 2010 17