Komentarz tygodniowy 18-25.11.2016 DANE MAKROEKONOMICZNE Z Z POLSKI Stopa bezrobocia - GUS Według danych GUS, stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec października br. ukształtowała się na poziomie 8,2 % (tj. o 1,4 pp. mniej niż na koniec października 2015 r.). Jest to najniższe bezrobocie rejestrowane o tej porze roku od 1991 r. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec października br. wyniosła 1 308,0 tys. osób (tj. zmniejszyła się o 16,1 tys. m/m). Dobra sytuacja na rynku pracy powinna wspierać wzrost konsumpcji, który w najbliższych kwartałach pozostanie głównym filarem wzrostu PKB. Na wzrost spożycia w Polsce wskazują także opublikowane przez GUS wyrównane sezonowo dane o obrotach w handlu detalicznym (wzrost w październiku br. o 8,0 % r/r, wobec 8,8 % r/r wzrostu we wrześniu 2016 r. po korekcie). Spadkowi bezrobocia w ostatnich latach sprzyja utrzymywanie dodatniej dynamiki zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw (od 0,2 % r/r w lutym 2014 r. do wzrostu o 3,1 % r/r w październiku 2016 r.). Na poprawę sytuacji na rynku pracy w ostatnim roku wskazują także prowadzone przez GUS badania BAEL, które m.in. uwzględniają w statystykach pracujących także osoby, które są zatrudnione na czarno. Według tych danych, liczba pracujących na koniec III kwartału 2016 r. (dane publikowane są co kwartał) była wyższa niż przed rokiem o 0,2 %. Biorąc pod uwagę wieloletnie tendencje (sezonowy wzrost bezrobocia w okresie zimowym wykres obok), można oczekiwać, iż na koniec roku stopa bezrobocia nieznacznie wzrośnie, pozostając jednak blisko historycznie niskich poziomów. Koniunktura konsumencka - GUS Według danych opublikowanych przez GUS, w listopadzie br. nastroje konsumenckie dotyczące obecnej i przyszłej koniunktury były lepsze niż w październiku. Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK) ukształtował się na poziomie minus 2,4 pkt (wzrost o 1,3 pp. m/m ), zaś wskaźnik wyprzedzający, opisujący oczekiwane w najbliższych miesiącach tendencje konsumpcji wyniósł minus 5,4 pkt (wzrost o 4,9 pp. m/m). Lepsze nastroje konsumentów (zarówno w porównaniu z sytuacją przed miesiącem, jak i przed rokiem) zwiększają szanse na to, iż konsumpcja pozostanie głównym filarem wzrostu gospodarczego w Polsce w najbliższych kwartałach. Do podobnych wniosków skłaniają także dane GUS z rynku pracy. 1
WYDARZENIA W serwisie NBP opublikowano opis dyskusji na listopadowym posiedzeniu decyzyjnym RPP. W dokumencie potwierdzono, iż w ocenie większości przedstawicieli Rady za utrzymaniem stóp NBP bez zmian przemawia zarówno stopniowy wzrost dynamiki cen, jak i utrzymująca się niepewność dotycząca krajowych i zewnętrznych uwarunkowań polityki pieniężnej. Równocześnie, władze monetarne powtórzyły w komunikacie, że stabilizacja stóp procentowych w Polsce sprzyja utrzymaniu gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu oraz pozwala zachować równowagę makroekonomiczną. Przywiązanie Rady do obecnego poziomu stóp NBP (pomimo słabszych danych o PKB - spowolnienie w III kwartale 2016 r.) wydaje się niezachwiane, stąd najbardziej prawdopodobny jest brak zmian w tym zakresie do końca 2017 r. GUS opublikował dane dotyczące koniunktury w przemyśle, budownictwie i handlu. Z cyklicznego, ankietowego badania podmiotów gospodarczych wynika, iż w listopadzie br. ogólny klimat koniunktury oceniany był przez badane firmy nieco gorzej niż w październiku. W wynikach badania prezentuje się m.in. tzw. procent netto, który jest różnicą między odsetkiem odpowiedzi pokazujących przeciwne kierunki (np. poprawa lub pogorszenie koniunktury), co pozwala pokazać ogólną tendencję w danym sektorze. Oceny koniunktury różnią się znacznie w zależności od branży, w jakiej działają ankietowane podmioty. Wśród podmiotów zajmujących się przetwórstwem przemysłowym najbardziej optymistyczne oceny formułują przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją wyrobów farmaceutycznych (procent netto 20,5 %) i mebli (14,4 %), zaś najbardziej pesymistyczne oceny formułują podmioty zajmujące się produkcją odzieży (minus 10,7 %). Instytut badawczy Ifo opublikował wyniki najnowszego badania nastrojów podmiotów gospodarczych w Niemczech. W cyklicznym badaniu bierze udział ok. 7 000 niemieckich firm z różnych branż (przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, handel hurtowy i detaliczny). Wartość indeksu Ifo w listopadzie wyniosła 110,4 pkt (0,0 pkt m/m), co jest drugim najlepszym wynikiem od maja 2014 r. Opublikowane dane należy ocenić pozytywnie, gdyż sugerują, że obawy odnośnie silnie negatywnego wpływu Brexitu na koniunkturę w Niemczech nie były trwałe. Do podobnych wniosków skłaniają opublikowane także w minionym tygodniu wstępne dane Markit (indeks PMI) dla sektora przemysłowego w strefie euro, który w listopadzie br. wyniósł 53,7 pkt, wobec 53,5 pkt w październiku. Wartość indeksu utrzymała się czterdziesty pierwszy miesiąc z rzędu powyżej poziomu 50 pkt, co oznacza poprawę koniunktury w strefie euro. Dodatkowo, warto podkreślić, iż wskaźnik koniunktury w strefie euro ukształtował się na najwyższym poziomie od lutego 2014 r. W raporcie zwraca się uwagę, że do poprawy koniunktury przyczynił się m.in. najszybszy od 33 miesięcy wzrost liczby nowych zamówień. Ze względu na fakt, iż państwa strefy pozostają głównym partnerem handlowym Polski (według danych GUS 56,6 % udział w polskim eksporcie w okresie dziewięciu miesięcy 2016 r.), bardzo dobre dane z tego obszaru gospodarczego dają podstawy, by oczekiwać, że odnotowane spowolnienie gospodarcze w naszym kraju jest jedynie przejściowe. KROEKONOCZNE Z POLSKI 2
RYNEK STÓP PROCENTOWYCH RYNKI FINANSOWE Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu pozostały stabilne (wykres obok). W opublikowanym 24.11.2016 r. opisie dyskusji na listopadowym posiedzeniu decyzyjnym RPP potwierdzono przywiązanie Rady do obecnego poziomu stóp NBP (pomimo słabszych danych o PKB - spowolnienie w III kwartale 2016 r.). W tych warunkach nadal najbardziej prawdopodobny jest brak zmian w tym zakresie do końca 2017 r., co znajduje odzwierciedlenie w stabilizacji rynkowych stawek. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 21 25.11.2016 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,37% 0,59% -0,79% 0,26% 3M 1,73% -0,31% 0,93% -0,75% 0,40% 6M 1,81% -0,22% 1,28% -0,67% 0,56% 1Y 1,85% -0,08% 1,63% -0,50% 0,80% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 18.11.2016 25.11.2016 Zmiana USD/PLN 4,1968 4,1628-0,8% EUR/PLN 4,4484 4,4106-0,8% CHF/PLN 4,1578 4,1073-1,2% Złoty odrobił część strat wobec głównych walut (tabela obok). Zakres korekty należy ocenić jednak jako umiarkowany, wobec czego kursy (szczególnie w relacji wobec dolara i franka szwajcarskiego) utrzymują się nadal na podwyższonym poziomie. Ubiegłotygodniowa korekta pozwala jednak oczekiwać, iż główny impuls osłabienia złotego ze względu na czynniki zewnętrzne (prawdopodobna podwyżka stóp w USA, wynik wyborów prezydenckich w tym kraju) powoli się wyczerpuje. Na kierunek zmian w tym tygodniu istotny wpływ powinny mieć wydarzenia na rynku krajowym, w szczególności publikacja wstępnych danych o inflacji za listopad, szczegółowe dane dotyczące struktury wzrostu PKB w III kwartale (obie publikacje w środę), a także piątkowy przegląd ratingu Polski przez agencję S&P. 3
RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 18.11 46,86 1208,31 16,58 21.11 48,90 1213,66 16,59 22.11 49,12 1211,86 16,63 23.11 48,95 1187,65 16,35 24.11 49,00 1183,20 16,25 25.11 47,24 1182,88 16,50 Na zamknięciu w miniony piątek cena ropy (Brent) ukształtowała się na nieco wyższym (o 0,8 %) poziomie niż przed tygodniem (18 listopada). Na to, iż w ujęciu tygodniowym odnotowano jedynie niewielki wzrost cen ropy wpływ miały m.in. rynkowe spekulacje odnośnie tego, czy na posiedzeniu OPEC w dniu 30 listopada uda się wypracować szczegóły porozumienia ograniczającego wydobycie surowca. Gwałtowny spadek cen ropy na sesji w piątek wydaje się wskazywać, iż przekonanie niektórych uczestników rynku o możliwości porozumienia do końca listopada słabnie. Ewentualny brak porozumienia pomiędzy głównymi producentami ropy podczas spotkania w najbliższą środę będzie sprzyjał temu, by cena ropy powróciła poniżej 45 dolarów za baryłkę (Brent). RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 zyskał 4,3 %. Wzrosty indeksu grupującego największe spółki na GPW były m.in. konsekwencją bardzo silnej zwyżki kursu KGHM (o 9,3 % w ujęciu tygodniowym). Korektę wzrostową na polskim rynku akcji wspierały także dobre nastroje na rynku w USA, gdzie DowJones zyskał w ujęciu tygodniowym 1,5 %. Pozytywne tendencje na rynku akcji po wyborach w USA są m.in. konsekwencją oczekiwań, iż nowa administracja zwiększy wydatki publiczne na infrastrukturę w USA, na czym skorzystają spółki surowcowe. Pomimo wzrostu, na polskiej giełdzie warto pamiętać, iż nadal obserwujemy wielomiesięczny trend boczny, który pozwala oczekiwać, iż ubiegłotygodniowy wzrost indeksu prawdopodobnie nie okaże się trwały. 4
KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (28.11-02.12.2016 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 30 listopada Polska PKB, zmiana r/r III kwartał 3,1 %* 30 listopada Polska Inflacja konsumentów (wstępne dane), r/r XI -0,2 % * według wstępnych danych opublikowanych przez GUS 15.11.2016 r., PKB w III kwartale 2016 r. wzrósł o 2,5 % r/r DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5