STRATEGIA ROZWOJU PORTU MORSKIEGO DARŁOWO Miasta morskie z racji ich specyficznej sytuacji gospodarczej i społecznej są nierozerwalnie powiązane ze stanem i dynamiką rozwoju gospodarki morskiej. Eugeniusz Kwiatkowski Darłowo 2007
SPIS TREŚCI I. Wstęp 3 II. Przesłanki strategii 11 III. Metodologia prac nad strategią 12 IV. Analiza SWOT 13 V. Określenie misji Portu Darłowo 15 VI. Cele strategiczne i priorytety strategii 17 VII. Katalog zadań inwestycyjnych 30 VIII. Zarządzanie realizacją Strategii Rozwoju Portu Morskiego Darłowo 31 2
I. Wstęp I.1. Informacja ogólna o Porcie Morskim Darłowo Port Morski Darłowo jest portem handlowo rybackim, leżącym w ujściu rzeki Wieprzy (54 0 26 30 N, 16 0 22 54 E). Jest portem obejmującym prawie trzykilometrowy odcinek Wieprzy, wpadającej tutaj do morza. Leży w odległości około 25 Mm na zachód od portu Ustka i w odległości 33 Mm na wschód od portu Kołobrzeg. Jest portem otwartym Morza Bałtyckiego. Do Portu Morskiego Darłowo mogą zawijać jednostki do 75 metrów o zanurzeniu maksymalnym do 4 metrów. Za zezwoleniem Kapitana Portu w Darłowie istnieje możliwość zawinięcia większych jednostek. Jednostki powyżej 40 metrów długości są zobowiązane korzystać z usług pilotażowych. Port Morski Darłowo jest wpisany jako morskie przejście graniczne o nieograniczonym ruchu osobowo - towarowym. W ograniczonym zakresie pełni wszystkie typowe funkcje gospodarcze polegające na: - przeładunkach towarów w obrocie krajowym i zagranicznym; - skupie, składowaniu, przetwórstwie i sprzedaży ryb morskich; - dokonywanie remontów, konserwacji kadłubów i silników okrętowych; - świadczenie usług dla postoju jednostek z pełną obsługą serwisową w postojach między rejsowych; - przyjmowanie i świadczenie usług dla jednostek sportowo rekreacyjnych. Składa się on z dwóch części: 1) pierwsza część zlokalizowana jest w bezpośredniej bliskości morza, z falochronami, wejściem do portu, Awanportem, Basenem Rybackim oraz mostem; 2) druga część portu położona jest w odległości około 2,3 km od wejścia portowego w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Darłowo z Obrotnicą portową, Basenem Przemysłowym, oraz korytem rzeki Wieprza. Obie części portu łączy 2,5 km kanał portowy o żeglownej głębokości 5,5 m. Infrastruktura W porcie Darłowo brak jest nabrzeży o typowej konstrukcji płytowej, stosowanych w portach o większych głębokościach dna. Łączna długość wszystkich nabrzeży w porcie wraz z falochronami wynosi 6021,80 mb. 3
W granicach portu znajduje się następująca infrastruktura techniczna: - reda portu o promieniu 1,5 Mm, miejsce na postój i oczekiwanie statków na wejście do portu; - tor podejściowy z morza do głowic falochronów, o kierunku 116 0, długości 926 m, szerokości w dnie 60 m i głębokości 8 m; - wejście do portu o szerokości 38 m i głębokości 7 m, utworzone przez dwa falochrony: wschodni o długości 436 mb, i zachodni o długości 484 mb; - awanport, akwen wodny o obszarze 4,7 ha i głębokości 6 m z możliwością obrotu statku o długości 120 m; - tor wodny (od ujścia rzeki Wieprza do obrotnicy), łączna długość 2420 m, szerokość 23 m w osi toru wodnego i głębokość 5,5 m; - obrotnica statkowa (rozgałęzienie kanału i wejścia do Basenu Przemysłowego), o średnicy obrotu statków 110 m, z głębokościami 5,5 m; - kierownica statków o długości 143,5 m, dla nawigacyjnej poprawy wejścia statków do kanału portowego, oraz częściowego wytłumienia falowania w porcie; - stałe znaki nawigacyjne wraz z systemem zasilania energetycznego; - urządzenia lampowo oświetleniowe wszystkich obiektów hydrotechnicznych w porcie; - nabrzeża portowe o następującej konstrukcji oraz długościach: Nabrzeże Pilotowe o długości 189 m i konstrukcji oczepowej stanowiącej obudowę prawego brzegu rzeki Wieprza, Nabrzeże Usteckie o długości 211 m o konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Wopowskie o długości 83 m o konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Dorszowe I o długości 240 m i konstrukcji typu płytowej, Nabrzeże Wyposażeniowe o długości 147 m i konstrukcji oczepowej stanowiącej obudowę Basenu Rybackiego, Nabrzeże Postojowe I o długości 100 m i konstrukcji oczepowej stanowiące obudowę Basenu Rybackiego, Nabrzeże Zachodnie I o długości 79 m i konstrukcji oczepowej stanowiące obudowę Basenu Rybackiego, Nabrzeże Dorszowe II o długości 297 m i konstrukcji płytowej, Nabrzeże Skarpowe o długości 297 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Władysławowskie o długości 265 m i konstrukcji oczepowej, 4
Nabrzeże Puckie o długości 92 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Gdańskie o długości 190 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Południowe o długości 45 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Gdyńskie o długości 194 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Szczecińskie o długości 179 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Słupskie I i II o długości łącznej 128 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Koszalińskie o długości 55 m i konstrukcji oczepowej, Pomost rybacki o długości 51 m o konstrukcji nośnej typu palowego, Nabrzeże Rybackie o długości 141 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Warsztatowe o długości 135 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Łebskie o długości 129 m i konstrukcji oczepowej, Nabrzeże Kołobrzeskie o długości 207 m i konstrukcji oczepowej. Łączna długość nabrzeży wraz z falochronami wynosi 6021,80 metrów, z czego Zarząd Portu Morskiego Darłowo Sp. z o.o. administruje 21 nabrzeżami o łącznej długości 3596,30 metrów co stanowi 59,72 % długości wszystkich nabrzeży w Porcie Morskim Darłowo. Łączna powierzchnia terenów znajdujących się w granicach administracyjnych Portu Morskiego Darłowo wynosi 113,6565 ha. Zarząd Portu Morskiego Darłowo Sp. z o.o. administruje na powierzchni 27,4808 ha co stanowi 24,18% całkowitej powierzchni Portu Morskiego Darłowo. Spółka jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości o łącznej powierzchni 12,1808 ha oraz właścicielem nieruchomości o łącznej powierzchni 0,1571 ha. Pozostałe 15,1429 ha Spółka dzierżawi od Gminy Miasto Darłowo. Na terenie Portu Morskiego Darłowo prowadzi swoją działalność przedsiębiorstwo PZZ Stoisław, które posiada magazyny zbożowe o łącznej powierzchni 28.800,00 ton. Na cały obiekt składają się takie elementy jak: - zbiorniki metalowe w ilości 72 sztuk o pojemności 100 150 ton łącznie; - budynek jedenasto kondygnacyjny o pojemności 10 000 ton o komunikacji klatką schodową bądź windą towarową; - budynek siedmio kondygnacyjny o pojemności 3 600 ton; - dwa magazyny płaskie o pojemności 3 500 ton; - magazyn płaski o pojemności 1 000 ton; - dwa budynki stacji trafo i rozdzielni elektrycznej; - dwa budynki suszarni zbożowych DSP 32 z piecowniami; - budynek stacji paliw z dwoma zbiornikami po 50 000 litrów na olej opałowy; 5
- cztery punkty przyjęciowe samochodów; - dwie wagi samochodowe z budynkami; - przybudówka biurowo garażowa do magazynu. Ponadto istnieje bocznica kolejowa prowadząca do stałej stacji towarowo - osobowej na trasie Darłowo - Sławno. Niestety bocznica wymaga remontu, aby doprowadzić ją do eksploatacji. Przy biurowcu firmy przeładunkowej KTL i stacji pilotów znajduje się plac o łącznej powierzchni składowej 15 000,00 m 2. Port Morski Darłowo posiada również Terminal Odpraw Pasażerskich, wybudowany zgodnie z normami unijnymi. Większe przedsiębiorstwa działające w porcie Wśród większych przedsiębiorstw, jakie prowadzą działalność na terenie Portu Morskiego Darłowo należy wymienić: 1. M&W Stocznia zajmuje się remontem oraz renowacją jednostek pływających (statki, kutry rybackie). 2. Baltic Net Ltd. zajmuje się naprawą oraz produkcją sieci rybackich. 3. Barkas zajmuje się remontem oraz renowacją kutrów rybackich. 4. Sortownia ryb A. Owczarek Sp. jawna i Z. Owczarek Sp. jawna zajmuje się skupem ryb 5. SOLO-MAR zajmuje się wytwarzaniem lodu. 6. PIRS zajmuje się przetwórstwem ryb. 7. PZZ Stoisław zajmuje się magazynowaniem nasion roślinnych. 8. Furel zajmuje się składowaniem i eksportem pelletów. 9. Saled, przeładunki węgla. Przeładunki L.p. Przywóz Wywóz Ładunek Ilość [t] Ładunek Ilość [t] 2000 1. Żyto 12.318,003 - - 2. - - Peluszka 1.781,400 3. Kruszywo 1.020,000 - - 4. Pszenica 1.180,000 - - 5. Dolomity luzem 1.410,000 - - 6
6. - - Rzepak 4.875.000 7. - - Gryka 3.579,950 8. - - Owies łuskany 1.000,000 Razem przywóz 16.723,603 Razem wywóz 10.336,350 2001 1. - - Gryka 3.130,000 2. Nawozy fosforowe 3.227,060 - - 3. Saletra amonowa 1.152,415 - - 4. - - Rzepak 10.443,000 5. Wapno 3.976,560 - - Razem przywóz 8.356.035 Razem wywóz 12.423.000 2002 1. Wapno 12.406,507 - - 2. - - Rzepak 1.084.000 Razem przywóz 12.406.507 Razem wywóz 1.084.000 2003 1. Wapno 1.342.020 - - 2. - - Owies 2.279,030 3. - - Pszenica 5.761,300 4. - - Rzepak 992,000 Razem przywóz 1.342.020 Razem wywóz 9.032,330 2004 1. - - Pelety 1.777,000 Razem przywóz 0.000 Razem wywóz 1.777.000 2005 1. - - Pelety 10.854,791 2. - - Owies 4.185,930 3. - - Żyto 11.940,900 4. - - Brykiety 973,720 5. - - Papierówka bukowa 1.118,000 Razem przywóz 0.000 Razem wywóz 29.073,341 2006 1. - - Pelety 22.657,160 7
2. - - Gryka 1.072.000 3. - - Owies 1.100.000 4. - - Tarcica bukowa 3.908,500 5. Pszenica 9.179,460 - - 6. Węgiel 15.203,410 - - 7. - - Pszenica 3.520,000 Razem przywóz 24.382.870 Razem wywóz 32.257.660 Ilość jednostek handlowych zawijających do Portu Morskiego Darłowo: - 2000 rok: 27 jednostek; - 2001 rok: 19 jednostek; - 2002 rok: 11 jednostek; - 2003 rok: 10 jednostek; - 2004 rok: 2 jednostki; - 2005 rok: 27 jednostek; - 2006 rok: 45 jednostek. Port rybacki oraz wędkarstwo morskie W Porcie Morskim Darłowo stacjonuje 47 jednostek rybackich oraz 10 jednostek turystyczno - wędkarskich, w tym: - do 9 m - 12 jednostek - od 9 m do 12 m - 11 jednostek - od 12 m do 17 m - 9 jednostek - od 17 m do 21 m - 16 jednostek - powyżej 21-9 jednostek Turystyka Od 2002 roku w okresie sezonu letniego prowadzona jest linia Darłowo - Nexo - Darłowo, obsługiwana przez Żeglugę Gdańską Sp. z o.o., z której rocznie korzysta ponad 4000 osób. 8
Zarząd Portu Morskiego Darłowo już w roku 2002 rozpoczął staranie się o stworzenie sanitarnego zaplecza dla żeglarzy oraz o utworzenie warunków powstania minimariny w Porcie Morskim Darłowo. W tym celu w 2002 r. został posadowiony kontener socjalno - sanitarny dla żeglarzy. W roku 2007 dla żeglarzy udostępniono drugi kontener sanitarny wyposażony w dwa prysznice, dwie toalety i dwie umywalki oraz pralkę. Utworzono także stanowisko komputerowe z dostępu do internetu oraz do bezprzewodowej sieci internetowej. Rocznie do portu zawija 200 jednostek sportowo - rekreacyjnych. I.2. Przedmiot opracowania. Przedmiotem niniejszego opracowania jest wskazanie kierunków rozwoju portu oraz wyznaczenie misji portu Darłowo przedstawiającej przyszły wizerunek portu. Jako składnik lokalnego potencjału rozwojowego port Darłowo jest przedmiotem polityki lokalnej kształtowanej na szczeblu gminy. Jako składnik lokalnego potencjału rozwojowego port Darłowo jest przedmiotem polityki lokalnej kształtowanej na szczeblu gminy. Z drugiej strony jako składnik potencjału rozwojowego kraju każdy port jest elementem polityki morskiej kraju oraz regionu. Rola gospodarki morskiej w funkcjonowaniu kraju została określona w programie opracowanym przez Rząd RP pn. Solidarne Państwo. W programie zawarte zostały podstawowe zasady wyznaczające kierunki strategii w obszarach funkcjonowania gospodarki morskiej. Wyznaczone cele to: - wzmocnienie roli portów morskich dzięki modernizacji i rozbudowie infrastruktury oraz wdrożenie unijnych standardów w zakresie eksploatacji i zarządzania, co pozwoli na dalszą integrację systemu transportowego kraju i powiązanie go z globalnym systemem transportowym, - poprawa infrastruktury portów morskich i dostępu do nich od strony morza, - rozwój autostrad morskich i żeglugi bliskiego zasięgu, - pozyskiwanie większej masy ładunkowej, zarówno polskiego handlu zagranicznego, jak i masy tranzytowej, w tym także przywrócenie utraconej masy ładunkowej, - poprawa jakości usług portowych, - wspieranie małych portów jako regionalnych ośrodków przedsiębiorczości, - powrót pod polską banderę polskich statków, które z powodu obowiązujących w Polsce przepisów uciekły do rejestrów statków innych państw, - uporządkowanie spraw własności i finansowania rozwoju infrastruktury portowej i zapewniającej dostęp do portów. Aż sześć z wyżej wymienionych celów dotyczy portów morskich o strategicznym znaczeniu dla gospodarki morskiej. W jednym z nich w szczególny sposób podkreśla się znaczenie małych portów jako regionalnych ośrodków przedsiębiorczości. Podobnie samorządy wojewódzkie zauważyły rolę gospodarki morskiej, wyznaczając tej gałęzi cele i priorytety w swoich strategiach rozwoju. Wytoczone cele i priorytety znalazły z kolei swoje odzwierciedlenie w krajowych i regionalnych programach operacyjnych. Głównym założeniem przyjętym przy opracowywaniu tej strategii jest powiązanie celów i priorytetów wyznaczonych przez strategie wyższego rzędu (regionalne i krajowe) z pożądanymi kierunkami rozwoju portu Darłowo, określonymi przez samorząd lokalny gminy 9
Miasto Darłowo i użytkowników portu w okresie do 2015 roku oraz wytyczenie celów i priorytetów umożliwiających rozwój portu Darłowo. 10
II. PRZESŁANKI STRATEGII Ustawa o portach i przystaniach morskich wskazuje podmiot zarządzający portem jako jednostkę odpowiedzialną za programowanie i planowanie rozwoju portu. Dlatego Zarząd Portu Morskiego Darłowo sp. Z o.o., jako podmiot zarządzający portem Darłowo, przystąpił do opracowania niniejszej strategii. Port Morski Darłowo został ujęty w dokumentach strategicznych wyższego rzędu, tj. w przyjętej w 2007 r. przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej Strategii rozwoju portów morskich do roku 2015 oraz w Strategii rozwoju gospodarki morskiej Województwa Zachodniopomorskiego. Zawarte w tych dokumentach zapisy dotyczące Portu Darłowo wymagają uszczegółowienia. Strategia jest niezbędnym warunkiem ubiegania się o środki z krajowych i regionalnych programów operacyjnych, w tym w szczególności z Regionalnego Programu Operacyjnego, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz z Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2015. Strategia rozwoju Portu Morskiego Darłowo ma także pełnić rolę informacyjną i promocyjną dla użytkowników portu i inwestorów. 11
III. METODOLOGIA PRAC NAD STRATEGIĄ Podmiotem koordynującym pracę nad strategią jest Zarząd Portu Morskiego Darłowo Sp. z o.o. Przygotowany przez zarząd projekt strategii został poddany konsultacjom społecznym przez wyłonione przez Radę Użytkowników Portu Morskiego Darłowo zespoły eksperckie: - rybołówstwo, - port handlowy, - turystyka morska, - usługi portowe. Przyjęta metodologia prac nad strategią pozwoliła połączyć wiedzę i doświadczenie zespołów eksperckich oraz zapewniła wpływ na jej ostateczny kształt użytkownikom portu. Na podstawie uwag zespołów eksperckich sporządzona została ostateczna wersja strategii rozwoju Portu Morskiego Darłowo. W toku dyskusji i na wniosek zespołów eksperckich opracowanie strategii rozszerzono o zagadnienie ochrony środowiska w porcie. Uzgodniony z Radą Użytkowników Portu Morskiego Darłowo dokument został zatwierdzony przez organa statutowe Zarządu Portu Morskiego Darłowo Sp. z o.o. 12
IV. ANALIZA SWOT MOCNE STRONY - obecność różnorodnych funkcji portu, - przedsiębiorczość i fachowość użytkowników portu, - aktywność organizacji skupiających podmioty związane z rybołówstwem, - turystyczny charakter miasta, - średnia szkoła morska, - zaangażowanie samorządu miejskiego w sprawy portu i skuteczne pozyskiwanie środków finansowych na rozwój portu przez samorząd, - lokalizacja portu między dwoma zespołami portów o strategicznym znaczeniu dla gospodarki morskiej, - przewidywane powstanie Lokalnego centrum Pierwsze Sprzedaży Ryb, - rezerwy terenów na rozwój portu handlowego w granicach portu, - aktualny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Darłowo, uwzględniający rozwój portu, - istnienie morskiego przejścia granicznego, - magazyny i powierzchnie składowe elewatora zbożowego PZZ Stoisław, mogące pomieścić ponad 30 000 ton materiałów sypkich, - Bliskość dużych ośrodków miejskich jak Słupsk i Koszalin SŁABE STRONY - słabe skomunikowanie portu z zapleczem, - słabość gospodarcza zaplecza portu, - rozdrobnienie własnościowe terenów portowych i nabrzeży, - degradacja infrastruktury portowej, - brak mariny, - niedookreślone miejsce Portu Darłowo w systemie transportowym kraju oraz w krajowych i regionalnych dokumentach strategicznych, - wahania koniunktury politycznej na szczeblu centralnym wpływające na możliwość pozyskania środków na rozwój portu, - małe w stosunku do potrzeb przychody Zarządu Portu Morskiego Darłowo, - Brak nowoczesnych nabrzeży przeładunkowych, - Brak odpowiedniego sprzętu służącego do prowadzenia przeładunków w porcie, - Ograniczone możliwości nawigacyjne dla większych statków handlowych, SZANSE - rozwój turystyki morskiej, - rosnące zainteresowanie przeładunkami w porcie, - możliwość skorzystania z wsparcia finansowego na rozwój portu ze środków UE, - budowa obwodnicy, dróg dojazdowych do portu i mostu na Wieprzy, - ujęcie Darłowa w programie Zachodniopomorski Szlak Żeglarski, ZAGROŻENIA - marginalizacja portu w wyniku decyzji władz centralnych, - brak stabilnej polityki w obszarze rybołówstwa morskiego, - brak należnej dbałości prywatnych właścicieli o stan nabrzeży, - pozbawienie miasta i portu możliwości pozyskiwania środków na rozwój portu w wyniku politycznych decyzji władz centralnych, 13
- możliwość pozyskania gruntów Skarbu Państwa w granicach portu, będących obecnie w dyspozycji Agencji Nieruchomości Rolnych, - dynamicznie rozwijające się wędkarstwo morskie, - możliwość połączenia części handlowej portu z linią kolejową Darłowo - Sławno poprzez remont istniejącej infrastruktury, - pogarszający się stan techniczny nabrzeży, które obecnie wykorzystywane są do przeładunków towarów 14
V. MISJA PORTU MORSKIEGO DARŁOWO Polityka rozwoju regionalnego Unii Europejskiej ma na celu wzmocnienie spójności ekonomicznej i społecznej Wspólnoty. Wspiera ją skoordynowana ściśle polityka strukturalna oraz strategia zrównoważonego rozwoju transportu. W strategii tej małe porty mogą spełniać rolę aktywizacji gospodarki regionów nadmorskich. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego w strefie nadmorskiej intensywnego selektywnego rozwoju przewidziano jako jedną z pierwszych funkcji gospodarkę morską. W wyznaczonym obszarze funkcjonalnym określonym symbolem ID Podstrefa Darłowski Pas Nadmorski przyjęto założenie, że obszar ten będzie podstrefą intensywnego rozwoju funkcji turystycznej oraz rolnictwa i przetwórstwa. Rolę Darłowa w tym obszarze definiuje się jako strefę wielofunkcyjnego rozwoju miasta z dominującą funkcją gospodarki morskiej i turystyki oraz ponadregionalnego ośrodka obsługi dużych ośrodków gospodarczych, tj. Koszalina i Słupska. Takie położenie predysponuje port Darłowo do przejęcia roli wiodącego centrum obsługi ruchu towarowego jako wielofunkcyjnego portu morskiego. Uwarunkowania społeczno gospodarcze nakreślone w planach zagospodarowania przestrzennego terenów portowych analiza SWOT pozwoliły sformułować następującą misję portu Darłowo: Port Darłowo nowoczesny, wielofunkcyjny port morski stanowiący ponadregionalny ośrodek obsługi ruchu towarowego i pasażerskiego na środkowym wybrzeżu Bałtyku. Z uwagi na określoną misję portu Darłowo wyznaczone priorytety oraz cele strategiczne jego rozwoju powinny: - stać się ważnym czynnikiem rozwoju lokalnego, regionalnego i ponadregionalnego w stosunku do bezpośredniego i dalszego otoczenia, - zwiększyć dostępność portu od strony morza i od strony lądu, - ukształtować określone planem zagospodarowania przestrzennego gminy pożądane kierunki zagospodarowania terenów portowych, - zapewnić wyposażenie portu we wszystkie składniki infrastruktury technicznej, - umożliwić aktywną współpracę z innymi ośrodkami w obszarze Bałtyku i Europy Północnej, - sprostać warunkom międzynarodowej konkurencji, - przyczynić się do wzrostu gospodarczego poprzez rozwój funkcjonujących na obszarze portu przedsiębiorstw, jak również przedsiębiorstw związanych z portem w sposób pośredni. Wyboru priorytetów dla portu Darłowo dokonano na podstawie istniejących czterech funkcji portowych określając dla każdej z tych funkcji cele strategiczne niezbędne do zrealizowania przyjętej misji rozwoju portu. W porcie Darłowo występują następujące funkcje: transportowa, związana z obrotem towarowym i wykonywaniem przeładunków oraz magazynowaniem i składowaniem towarów, 15
turystyczno-rekreacyjna, wiążąca się z obsługą pasażerskiego ruchu międzynarodowego oraz statków pasażerskich, jednostek pasażerskich żeglugi przybrzeżnej, jachtingu, jak również różnych form uprawiania sportów wodnych i rekreacji (wędkarstwo, nurkowanie itp.), obsługa rybołówstwa bałtyckiego, obejmująca usługi przeładunku, magazynowania i przetwórstwa rybnego oraz obsługę kutrów i łodzi rybackich korzystających z portu, przemysłowa, wiążąca się z wykonywaniem na terenach portowych działalności przemysłowej (remonty i budowa małych jednostek pływających oraz remonty sprzętu połowowego oraz jego wyrób). 16
VI. CELE STRATEGICZNE I PRIORYTETY STRATEGII Wdrażanie zarysowanej misji portu planuje się realizować w ramach czterech priorytetów ściśle związanych z występującymi w porcie strukturami gospodarczo-przemysłowymi. W określonych dla każdej funkcji priorytetach wyznaczono cele strategiczne jakie zamierza się osiągnąć w do 2015 roku. Zgodnie z przyjętym podziałem rozwój każdej z czterech funkcji portowych przypisany został odpowiednim działom: 1. Port handlowy - opisuje rozwój funkcji transportowej, 2. Turystyka - przedstawia zadania związane z funkcją turystyczno-rekreacyjną, 3. Rybołówstwo - dotyczy rozwoju obsługi rybołówstwa bałtyckiego, 4. Usługi portowe dotyczą rozwoju funkcji przemysłowej portu. Dodatkowo po konsultacjach społecznych umieszczono działy: 5. Ochrona środowiska w porcie Darłowo, 6. Budowa wizerunku portu Darłowo określający zadania związane z wizerunkiem i podniesieniem rangi portu w regionie oraz basenie Morza Bałtyckiego. 17
VI.1. PORT HANDLOWY Wykorzystanie potencjału portu handlowego zostanie osiągnięte poprzez opracowanie planu racjonalnego wykorzystania rezerw przestrzennych portu. Dla wzrostu wykorzystania rezerw portu handlowego niebagatelna jest dostępność komunikacyjna od strony lądu, jak również wewnątrz portu. Zewnętrzny system transportowy wymaga istotnej poprawy w celu dostosowania się do potrzeb i standardów Unii Europejskiej. Dla tej funkcji portu wyznaczono jeden priorytet oraz trzy cele strategiczne. PRIORYTET 1. Stworzenie zrównoważonego dostępnego i zintegrowanego systemu transportowego portu. CEL STRATEGICZNY 1.1. Poprawa zewnętrznego i wewnętrznego systemu komunikacyjnego. CELE KIERUNKOWE 1.1.1. Budowa, przebudowa i modernizacja zewnętrznego systemu komunikacyjnego portu od strony lądu (droga krajowa nr 37, torowiska). 1.1.2. Poprawa wewnętrznego systemu komunikacyjnego od strony lądu. 1.1.3. Przebudowa i modernizacja systemu komunikacyjnego od strony wody. CEL STRATEGICZNY 1.2. Aktywizacja funkcji transportowej i handlowej portu. CELE KIERUNKOWE 1.2.1 Rozbudowa portu handlowego. 1.2.2 Budowa zaplecza magazynowo składowego portu handlowego. 1.2.3 Modernizacja i przebudowa istniejącej infrastruktury portu handlowego wraz z zapleczem magazynowo-składowym. CEL STRATEGICZNY 1.3. Poprawa stopnia wykorzystania potencjału portu handlowego. CELE KIERUNKOWE 1.3.1 Aktywizacja istniejących funkcji gospodarczych portu handlowego. 18
1.3.2 Rozszerzenie zakresu świadczonych usług. Zgodność PRIORYTETU 1 Stworzenie zrównoważonego dostępnego i zintegrowanego systemu transportowego portu z celami strategicznymi i priorytetami strategii wyższego rzędu. 1. Narodowe strategiczne Ramy Odniesienia 2007 2013 Cel 3 NSRO. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski. 2. Strategia rozwoju portów morskich do 2015 roku. Cel główny. Poprawa konkurencyjności polskich portów morskich oraz wzrost ich udziału w rozwoju społeczno gospodarczym kraju i podniesienie rangi portów w międzynarodowej sieci transportowej. Priorytet 1. Poprawa stanu infrastruktury portowej i dostępu do portu. 3. Strategia rozwoju gospodarki morskiej Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015. Cel strategiczny 4. Zdynamizowanie rozwoju małych portów morskich zachodniopomorskiego wybrzeża. 19
VI.2. TURYSTYKA Należy stworzyć podstawy dla rozwoju funkcji turystyczno rekreacyjnej portu poprzez stworzenie możliwości dla promocji tejże funkcji. Konieczne jest pozyskanie terenów na potrzeby turystyki i rekreacji oraz przeprowadzenie przedsięwzięć rewitalizacji infrastruktury portowej. Rozwój bazy turystyczno rekreacyjnej w porcie zostanie osiągnięty poprzez udostępnienie terenów portowych w zakresie zagospodarowania terenów pod ten cel przeznaczonych. Zadania w tym zakresie określa wyznaczony priorytet oraz trzy cele strategiczne. PRIORYTET 2 Aktywizacja funkcji turystyczno rekreacyjnej portu. CEL STRATEGICZNY 2.1. Stworzenie warunków dla rozwoju pasażerskiej żeglugi krajowej i międzynarodowej. CELE KIERUNKOWE. 2.1.1. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury portu na potrzeby obsługi ruchu pasażerskiego. 2.1.2. Rozbudowa i modernizacja międzynarodowego dworca pasażerskiego. 2.1.3. Stworzenie warunków do powstania nowych połączeń pasażerskich z innymi portami Morza Bałtyckiego. 2.1.4. Stworzenie warunków dla powstania zaplecza obsługującego ruch turystyczno pasażerski w porcie. CEL STRATEGICZNY 2.2. Kreowanie rozwoju morskiej turystyki wypoczynkowej. CELE KIERUNKOWE 2.2.1. Stworzenie warunków dla postoju i obsługi jednostek turystycznych. 2.2.2. Budowa zaplecza obsługującego wędkarzy i płetwonurków. 2.2.3. Stworzenie warunków dla powstania innych form turystyki morskiej. CEL STRATEGICZNY 2.3. Budowa infrastruktury i zaplecza obsługującego jachty żaglowe i motorowe. CELE KIERUNKOWE 20
2.3.1. Rozbudowa i modernizacja przystani żeglarskiej. 2.3.2. Budowa mariny. 2.3.3. Budowa zaplecza obsługującego przystań żeglarską i marinę. Zgodność PRIORYTETU 2 Aktywizacja funkcji turystyczno rekreacyjnej portu z celami strategicznymi i priorytetami strategii wyższego rzędu. 1. Strategia rozwoju portów morskich do 2015 roku. PRIORYTET 2. Rozwój oferty usługowej w portach. 2. Strategia rozwoju gospodarki morskiej Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015. Cel strategiczny 2. Zdynamizowanie rozwoju małych portów morskich zachodniego wybrzeża. Cel strategiczny 14. Dostosowanie infrastruktury turystycznej oraz oferty do rosnących wymagań turystów. 21
VI.3. RYBOŁÓWSTWO Należy stworzyć warunki dla rozwoju rybołówstwa morskiego i przetwórstwa rybnego, szczególnie poprzez rozwiązania systemowe w zakresie infrastruktury portowej. Ważnym elementem jest stworzenie L.C.P.S.R., jak również sprawne przekazanie jej organizacji producenckiej. Port musi dostosować się do wymogów UE w zakresie polityki rybackiej. Stworzenie L.C.P.S.R. stanowi czynnik konkurencyjności portu rybackiego na środkowym wybrzeżu. Dodatkowo należy zmodernizować infrastrukturę portu rybackiego wraz z budową nabrzeża remontowego pod potrzeby łodzi rybackich. Rozwój funkcji rybołówstwa w porcie Darłowo zostanie osiągnięty poprzez udostępnienie terenów portowych dla możliwych inwestorów oraz uzasadnioną politykę władz portowych w zakresie zagospodarowania terenów pod ten cel przeznaczonych. PRIORYTET 3 Podniesienie standardów obsługi rybołówstwa morskiego i przetwórstwa rybnego. CEL STRATEGICZNY 3.1. 3.1. Dostosowanie portu Darłowo do wymogów UE w zakresie polityki rybackiej. CELE KIERUNKOWE 3.1.1. Przekazanie L.C.P.S.R. organizacji producenckiej. 3.1.2. Stworzenie warunków umożliwiających działalności i rozwój organizacjom producentów ryb. 3.1.3. Podniesienie standardów technicznych i sanitarnych w zakładach przetwórstwa producentów 3.1.4. Budowa, rozbudowa, przebudowa lub remont obiektów hurtowej sprzedaży ryb oraz ich infrastruktury technicznej. CEL STRATEGICZNY 3.2. 3.2. Modernizacja, budowa i przebudowa infrastruktury zaplecza portu rybackiego. CELE KIERUNKOWE 3.2.1. Budowa obiektów bezpośredniej sprzedaży ryb wraz z zapleczem. 3.2.2. Budowa obiektów magazynowych na potrzeby jednostek rybackich. 3.2.3. Modernizacja, budowa i przebudowa nabrzeży portu rybackiego. 3.2.4. Budowa, modernizacja i przebudowa infrastruktury komunikacyjnej portu rybackiego. 3.2.5. Budowa, modernizacja i przebudowa infrastruktury obsługującej port rybacki. Zgodność PRIORYTETU 3 Podniesienie standardów obsługi rybołówstwa morskiego i przetwórstwa rybnego z celami strategicznymi i priorytetami strategii wyższego rzędu. 22
1. Strategia rozwoju rybołówstwa w latach 2007 2013. Oś priorytetowa III środki służące wspólnemu interesowi. Cel 1. Podniesienie standardów polskich portów i przystani rybackich. 2. Strategia rozwoju gospodarki morskiej Województwa Zachodniopomorskiego. Cel strategiczny 4. Zdynamizowanie rozwoju małych portów morskich zachodniego wybrzeża. Cel strategiczny 16. Poprawa efektywności sektora rybołówstwa oraz podniesienie konkurencyjności polskiego przetwórstwa rybnego. 23
VI.4. USŁUGI PORTOWE Należy stworzyć warunki dla sprawniejszego rozwoju usług poprzez wsparcie i racjonalne wykorzystanie istniejącego potencjału przedsiębiorstw. PIORYTET 4 Wzmocnienie pozycji funkcji przemysłowej portu. CEL STRATEGICZNY 4.1. 4.1. Wykorzystanie istniejącego potencjału przedsiębiorstw. CELE KIERUNKOWE 4.1.1. Aktywizacja istniejących funkcji gospodarczych. 4.1.2. Podniesienie standardów świadczonych usług. CEL STRATEGICZNY 4.2. 4.2. Stworzenie warunków dla dalszego rozwoju usług stoczniowych. CELE KIERUNKOWE 4.2.1. Budowa, przebudowa i modernizacja infrastruktury. 4.2.2. Rozszerzenie zakresu świadczonych usług stoczniowych. 4.2.3. Budowa i rozbudowa zakładów stoczniowych. 4.2.4. Poprawa zewnętrznego i wewnętrznego systemu komunikacyjnego. 4.3 Stworzenie warunków dla rozwoju usług portowych. CELE KIERUNKOWE 4.3.1. Powstanie przedsiębiorstw zapewniających kompleksową obsługę jednostek wpływających do portu Darłowo. 4.3.2. Stworzenie warunków do powstania stanowiska tankowania jednostek pływających. 24
Zgodność PRIORYTETU 4 Wzmocnienie pozycji funkcji przemysłowej portu z celami strategicznymi i priorytetami strategii wyższego rzędu. 1. Narodowe strategiczne Ramy Odniesienia 2007 2013. Cel 4 NSRO. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług. 2. Strategia rozwoju portów morskich do 2015 roku. PRIORYTET 2. Rozwój oferty usługowej w portach. 3. Strategia rozwoju gospodarki morskiej Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015. Cel strategiczny 4. Zdynamizowanie rozwoju małych portów morskich zachodniopomorskiego wybrzeża. 25
VI.5. OCHRONA ŚRODOWISKA W PORCIE DARŁOWO Integracja ze strukturami Unii Europejskiej oraz zwiększone wymogi związane z ochroną środowiska Morza Bałtyckiego wymagają przeprowadzenie szerokiego zakresu prac dostosowujących port Darłowo do przepisów obowiązujących w tym zakresie. Z uwagi na wagę tych zagadnień Zarząd Portu Morskiego Darłowo planuje przeprowadzenie tych prac, w taki sposób, aby przyjęte rozwiązania stanowiły wzorcowy przykład stosowania przepisów ochrony środowiska w porcie komunalnym Morza Bałtyckiego. PRIORYTET 5. Dostosowanie portu Darłowo do wymogów przepisów ochrony środowiska. CEL STRATEGICZNY 5.1. 5.1. Kompleksowe wyposażenie portu w urządzenia do odbioru odpadów stałych z jednostek pływających. CELE KIERUNKOWE 5.1.1. Stworzenie warunków do powstania punktów odbioru odpadów stałych. 5.1.2. Budowa i wyposażenie punktów odbioru odpadów stałych. 5.1.3. Wprowadzenie systemu wstępnej segregacji odpadów stałych. 5.1.4. Wprowadzenie nowoczesnego systemu monitorowania i ewidencjonowania odpadów stałych. CEL STRATEGICZNY 5.2. 5.2.Kompleksowe wyposażenie portu w urządzenia do odbioru odpadów płynnych z jednostek pływających. CELE KIERUNKOWE 5.2.1. Stworzenie warunków do powstania stacji odbioru wód zaolejonych i punktów odbioru ścieków komunalnych. 5.2.2. Budowa i wyposażenie stacji odbioru wód zaolejonych. 5.2.3. Budowa i wyposażenie punktów odbioru ścieków komunalnych. 5.2.4. Wprowadzenie nowoczesnego systemu monitorowania i ewidencjonowania odpadów płynnych. CEL STRATEGICZNY 5.3. 5.3.Wprowadzenie kompleksowego systemu ochrony wód portowych. 5.3.1. Wyposażenie portu w urządzenia zapobiegające rozlewom. 5.3.2. Wyposażenie portu w urządzenia ograniczające rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń. 5.3.3. Wyposażenie portu w urządzenia usuwające zanieczyszczenia wód portowych. 26
Zgodność PRIORYTETU 5 Ochrona środowiska w porcie Darłowo z celami strategicznymi i priorytetami strategii wyższego rzędu. 1. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013. W ramach działania Zapewnienie i rozwój infrastruktury ochrony środowiska przewiduje się: Aby wywiązać się z nałożonych zobowiązań, jak również zapewnić stały i zrównoważony wzrost gospodarczy działania z obszaru sektora środowiska powinny koncentrować się m.in. na wsparciu przedsięwzięć zmierzających do zapewnienia skutecznych i efektywnych systemów gromadzenia i oczyszczania ścieków. 2. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015. Cel główny Podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. 3. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2011-2014. Priorytet 2 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody. 4. Strategia ochrony obszarów wodno-błotnych w Polsce wraz z planem działań ( na lata 2006-2013). Cel nadrzędny Powszechna ochrona środowisk wodno-błotnych w kraju. Działanie Aktywna ochrona wybrzeża Morza Bałtyckiego poprzez budowę i instalowanie oraz prawidłową eksploatację urządzeń oczyszczających w dorzeczach i na statkach. 5. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na Lata 2007-2013. Oś priorytetowa 4. Infrastruktura i ochrona środowiska. Cele: - ograniczenie ilości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza, wód i gleby, - usprawnienie systemu gospodarki odpadami. 27
VI.6. BUDOWA WIZERUNKU PORTU DARŁOWO Integracja ze strukturami Unii Europejskiej wymaga poprawy spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej portu z programami rozwoju kraju, regionu i euroregionów w basenie Morza Bałtyckiego. Konieczne jest bieżące monitorowanie i dostosowywanie portu do wymogów przepisów międzynarodowych oraz Unii Europejskiej. PRIORYTET 6. Wzmocnienie wizerunku portu Darłowo w regionie, kraju i basenie Morza Bałtyckiego. CEL STRATEGICZNY 6.1. 6.1. Budowa wizerunku portu Darłowo jako regionalnego centrum rozwoju. CELE KIERUNKOWE 6.1.1. Promowanie w skali kraju regionalnego znaczenia portu Darłowo. 6.1.2. Bieżące korelowanie strategii rozwoju portu Darłowo ze strategiami wyższego rzędu. CEL STRATEGICZNY 6.2. 6.2. Dostosowanie portu Darłowo do wymogów konwencji międzynarodowych, dyrektyw i zarządzeń UE. CELE KIERUNKOWE 6.2.1. Dostosowanie portu Darłowo w zakresie bezpieczeństwa i systemów zarządzania. 6.2.2. Dostosowanie portu Darłowo w zakresie przepisów ochrony środowiska. CEL STRATEGICZNY 6.3. 6.3. Integracja portu Darłowo ze strukturami UE. CELE KIERUNKOWE 6.3.1. Uczestnictwo w programach UE w ramach euroregionów i basenu Morza Bałtyckiego. 6.3.2. Promowanie w UE regionalnego znaczenia portu Darłowo. 28
Zgodność PRIORYTETU 6 Wzmocnienie wizerunku portu Darłowo w regionie, kraju i basenie Morza Bałtyckiego z celami strategicznymi i priorytetami strategii wyższego rzędu. 1. Strategia rozwoju portów morskich do 2015 roku. PRIORYTET 4. Budowa wizerunku portów jako ważnych biegunów zrównoważonego rozwoju regionów i gmin nadmorskich. 29
VII. KATALOG ZADAŃ INWESTYCYJNYCH ZADANIE 1. Budowa i modernizacja dróg dojazdowych do portu. 2. Budowa nowych nabrzeży przeładunkowych. INWESTOR Gmina Miasto Darłowo Gmina Miasto Darłowo 3. Modernizacja istniejących nabrzeży. Gmina Miasto Darłowo, Zarząd Portu Morskiego Darłowo 4. Budowa placów składowych i Gmina Miasto Darłowo magazynowych. 5. Zakup urządzeń przeładunkowych. 6. Przebudowa obrotnicy dostosowanie do jednostek o dł. 100 m. Gmina Miasto Darłowo, Zarząd Portu Morskiego Darłowo Urząd Morski w Słupsku 7. Pogłębienie toru wodnego. Urząd Morski w Słupsku 8. Budowa portu jachtowego Gmina Miasto Darłowo, Zarząd Portu Morskiego Darłowo 9. Budowa zaplecza magazynowo Gmina Miasto Darłowo, Zarząd Portu socjalnego dla rybaków. Morskiego Darłowo 10. Budowa punktów sprzedaży hurtowej i detalicznej dla rybaków. Gmina Miasto Darłowo, Zarząd Portu Morskiego Darłowo 11. Rozbudowa stoczni budowa doku. Stocznia M & W Darłowo 12. Rozbudowa terminala odpraw pasażerskich. 13. Budowa punktu odbioru wód zaolejonych i nieczystości płynnych z jednostek pływających. Urząd Wojewódzki w Szczecinie Zarząd Portu Morskiego Darłowo 30
VIII. ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII ROZWOJU PORTU MORSKIEGO DARŁOWO Opracowanie rozwoju Portu Morskiego Darłowo obejmuje przygotowanie i uchwalenie dokumentu Strategii Rozwoju Portu Morskiego Darłowo. Strategia Rozwoju Portu Morskiego Darłowo uchwalona zastanie przez Walne Zgromadzenie po zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą i Radę Interesantów Portu. Realizacja uchwalonej Strategii obejmuje następujące etapy: - wdrożenia, - monitorowanie realizacji, - aktualizowania. VIII.1. Wdrażanie strategii Postępowanie wprowadzające w życie Strategii oparte jest na zasadach: jawności życia publicznego, odpowiedzialności personalnej za wykonanie zadań oraz wieloletniego planowania. Strategia będzie wdrażana przez wyznaczone podmioty, zaś samo jej powodzenie będzie zależało od dwóch czynników, a mianowicie od terminów i wielkości środków z funduszy strukturalnych przeznaczonych przez Unię Europejską. VIII.2. Podmioty zarządzające realizacją Strategii W gospodarowaniu wykonaniem Strategii Rozwoju Portu Morskiego Darłowo współuczestniczą: - Dyrektor Zarządu Portu Morskiego Darłowo, - Zespół Sterujący Strategią wyłoniony przez Radę Użytkowników Portu. Dyrektor Zarządu Portu Morskiego Darłowo odpowiedzialny jest za zarządzanie i bieżącą aktualizację Strategii. Walne Zgromadzenie Wspólników na wniosek Dyrektora ZPM Darłowo podejmuje uchwały w sprawach przyjęcia Strategii i dokonywania w niej zmian. Uwagi użytkowników portu będą w trakcie realizacji Strategii uwzględnione i po zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą i Zespół Sterujący Strategią i będą brane pod uwagę przy nowelizacji Strategii. 31
VIII.3. Monitorowanie Na poziomie priorytetów i celów strategicznych będzie miał miejsce monitoring realizacji Strategii prowadzony przez podmioty zarządzające strategią. VIII.4. Aktualizowanie strategii Wnioski, które wynikną podczas monitoringu realizacji Strategii, posłużą do aktualizacji poszczególnych zapisów strategii. VIII.5. Finansowanie realizacji Strategii Ze względu na wagę postawionych do realizację celów i związanych z nimi zadań inwestycyjnych nieodzowne jest włączenie się do realizacji zadań właściciela Zarządu Portu Morskiego Darłowo Sp. z o.o., tj. Gminy Miasta Darłowo. W ramach posiadanych środków zadania wynikające ze Strategii będą realizowane przez ZPM Darłowo. Strategia obejmuje także zadania, które będą realizowane przez przedsiębiorców użytkowników portu. Bezpośrednie wspieranie podmiotów gospodarczych, mogących podjąć się realizacji części Strategii przez Zarząd Poru Morskiego Darłowo jest ograniczone. Niemniej jednak, ZPM Darłowo będzie stwarzał sprzyjające warunki do rozwoju gospodarczego, przyciągania inwestorów, zdobywania środków pomocowych z Unii Europejskiej, jak również będzie inspirować przedsiębiorczość użytkowników portu. 32