PROTOKÓŁ DYPLOMATYCZNY I DOBRE OBYCZAJE Autor: Cezary Ikanowicz, Jan W. Piekarski, Wstęp Przekazujemy Czytelnikom kolejne, siódme wydanie naszego podręcznika, który spotkał się z szerokim zainteresowaniem zarówno studentów, jak i osób ubiegających się o pracę w instytucjach europejskich. Został on także dobrze przyjęty przez biznesmenów, poszerzających swoje kontakty handlowe w nowych warunkach międzynarodowych, po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Praca niniejsza, pierwotnie pomyślana jako podręcznik akademicki z problematyki Protokołu Dyplomatycznego, okazała się także interesująca dla pracowników urzędów państwowych, służby cywilnej oraz biznesmenów i osób zajmujących się w swoich firmach i instytucjach sprawami zagranicznymi, przyjmowaniem gości, organizacją spotkań, konferencji, seminariów, wystaw, przyjęć itd. Rozwój kontaktów międzynarodowych oraz współpracy regionalnej i transgranicznej, współpracy miast bliźniaczych, spowodowały, że kontakty dyplomatyczne stały się także udziałem władz lokalnych i samorządowych. Współpraca regionów i miast w Unii Europejskiej jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się form działalności samorządowej. Poznanie zasad regulujących współpracę międzynarodową powinno stać się przedmiotem zainteresowania każdego jej uczestnika, a w szczególności
osób zajmujących się w urzędach i instytucjach kontaktami z przedstawicielstwami dyplomatycznymi obcych państw. Autorzy polecają książkę wszystkim osobom zainteresowanym protokołem, regułami zachowania się w świecie dyplomacji i podstawowymi zasadami dobrego wychowania, umiejętności bycia, czyli tym, co popularnie nazywane jest savoir-vivrem. Przy opracowywaniu podręcznika autorzy korzystali w dużym stopniu z bogatej literatury krajowej i zagranicznej, własnego doświadczenia, nabytego w wieloletniej służbie dyplomatycznej, a także z najnowszych opracowań dotyczących protokołu dyplomatycznego i ceremoniałów, wydawanych na użytek służbowy przez ministerstwa spraw zagranicznych innych krajów. Omawiając korespondencję dyplomatyczną wykorzystano przykłady bieżącej korespondencji MSZ i przedstawicielstw dyplomatycznych oraz stosowanych druków zaproszeń, programów itp. Tematykę tę poszerzono o zasady obowiązujące w korespondencji urzędowej. W podręczniku przedstawiono zarys aktualnej struktury i funkcji MSZ oraz resortów zajmujących się stosunkami międzynarodowymi. Omówiono funkcje ambasad i konsulatów RP, co powinno Czytelnikom ułatwić przyszłe kontakty z tymi instytucjami. Rozdział omawiający protokół w instytucjach europejskich i NATO, po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, może okazać się przydatny dla osób interesujących się i zajmujących problematyką europejską, a także przygotowujących się do pracy w strukturach tych organizacji. Omawiane w podręczniku informacje dotyczące przywilejów i immunitetów
przysługujących dyplomatom zawarte są w Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 18 kwietnia 1961 roku, której pełny tekst Czytelnik znajdzie w aneksie. Ostatnie rozdziały dotyczą przyjęć dyplomatycznych i spotkań towarzyskich, które stanowią istotny element kontaktów zawodowych. Przedstawiono także zwyczaje i formy zachowań, charakterystyczne dla różnych krajów i kultur, w celu ułatwienia kontaktów z ich przedstawicielami. Autorzy, przygotowując nowe wydanie podręcznika, starali się przekazać uniwersalne przesłanie norm protokolarnych i dobrych obyczajów, uwzględniając równocześnie naturalną ewolucję zachodzącą w stosunkach międzyludzkich - zarówno oficjalnych jak i prywatnych - na skutek rozwoju technologii komunikowania się, powszechności przemieszczania i zmian w sposobie ubierania. Wyrażają nadzieję, że kolejne, siódme wydanie podręcznika, podobnie jak wydania poprzednie, spotka się z życzliwym zainteresowaniem Czytelników. Spis treści Uwagi wprowadzające do siódmego wydania I. Protokół dyplomatyczny dawniej i współcześnie Protokół w starożytnej Grecji, Rzymie i Bizancjum. Protokół w średniowieczu. Dyplomacja i protokół w Polsce. Kongres Wiedeński 1815 roku. Znaczenie protokołu w obecnej dobie. II. Dyplomacja i jej funkcje
Dyplomacja jako narzędzie polityki zagranicznej państwa. Wymagania stawiane pracownikom służby zagranicznej. Rola kierownika urzędu. Prowadzenie rozmów. Przywileje i immunitety wynikające z Konwencji Wiedeńskiej 1961 roku. III. Służba zagraniczna RP Kompetencje międzynarodowe prezydenta RP, premiera, ministra spraw zagranicznych. Funkcje i struktura MSZ. Stopnie i rangi dyplomatyczne. Korpus dyplomatyczny (CD). Funkcje ambasady i konsulatu. IV. Mianowanie i akredytacja ambasadora Nawiązanie stosunków dyplomatycznych. Uzyskanie agrément. Ceremoniał i formy akredytacji ambasadora. Zadania i funkcje ambasadora i chargé d'affaires. V. Korespondencja w kontaktach międzynarodowych Korespondencja dyplomatyczna: stosowane zasady, język, forma. Noty dyplomatyczne i ich rodzaje. Korespondencja urzędowa. Bilety wizytowe, poczta elektroniczna, telefon. VI. Wizyta oficjalna delegacji zagranicznej Przygotowanie i protokolarna oprawa wizyty. Ustalenie programu, rozmowy oficjalne. Podpisywanie umów, reguła alternatu. Przyjęcie oficjalne, toasty, upominki.
VII. Protokół na konferencji międzynarodowej Przygotowanie wyjazdu delegacji, rola szefa i jej członków. Zasada precedencji na konferencji międzynarodowej, wybór przewodniczącego. Kontakty z cudzoziemcami. VIII. Protokół w instytucjach europejskich i NATO Unia Europejska - rys historyczny. Akredytacja przedstawicieli, precedencja w UE. Parlament Europejski. Symbole UE. Protokół podczas wizyt oficjalnych. Struktura władz i protokół w NATO. IX. Przyjęcia dyplomatyczne, służbowe i towarzyskie Rodzaje przyjęć i ich charakterystyka. Zaproszenia: forma, treść, stosowane skróty. Rozsadzanie gości. Protokół przy stole, obowiązki gospodarza przyjęcia i gości. Układanie menu i dobór napojów. X. Dobre obyczaje w kontaktach towarzyskich Zachowanie w różnych sytuacjach. Powitanie. Elegancja ubioru. Kontakty towarzyskie, spotkania klubowe. Kobieta menedżer, sekretarka. Uwagi końcowe Indeks haseł podstawowych Bibliografia
Wzory pism i not dyplomatycznych Wzory kart zaproszeniowych Przykłady menu Aneks: Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku