Unijnepłatności.pl UROSŁA NAM BRUKSELKA ARiMR podała, że z 17,4 mld euro budżetu PROW 2007 2013 zakontraktowano 87 proc. alokacji a wypłacono 48 mld zł, tj. ok. 65 proc. Najwięcej środków wykorzystano na płatności ONW, renty strukturalne, modernizację gospodarstw i programy rolno środowiskowe. Do rozdysponowania, w nowych naborach wniosków, jest jeszcze około 10 mld zł. Skala zrealizowanych płatności stawia nas na pozycji lidera UE. W Niemczech, które są na drugim miejscu, wypłacono (w przeliczeniu na złotówki) o 2,8 mld zł mniej, a we Francji wypłaty były niższe o 4 mld zł. Budżet unijny na Wspólną Politykę Rolną w Polsce na lata 2014 2020 wyniesie 32,1 mld euro, z tego ok. 21 mld euro trafi na dopłaty bezpośrednie, a 11 mld euro na rozwój obszarów wiejskich. W nowej perspektywie finansowej UE uzyskamy o ok. 12 proc. więcej środków na rolnictwo niż w latach 2007 2013. Jesteśmy obecnie największym w Europie beneficjentem środków na II filar WPR, a także na politykę spójności, natomiast w zakresie środków na płatności bezpośrednie zajmujemy 6. miejsce. Nowa koperta PROW jest już ostatnią tak dużą, m.in. dlatego że 6 7 województw w nowej perspektywie finansowej UE przekroczy próg 75 proc. średniego poziomu PKB na mieszkańca i utraci tym samym status regionu niedorozwoju ekonomicznego. ZALICZKI NA DOPŁATY Komisja Europejska uruchomiła wypłatę 50-proc. zaliczek dopłat bezpośrednich (od 16 października br.). Jak podała KE procent przyspieszonych dopłat może wzrosnąć nawet do 80 proc. w przypadku dopłat do wołowiny i cielęciny. KE chce w ten sposób wspomóc gospodarstwa, które poniosły dotkliwe straty klęskowe w uprawach. Na ten rok w kasie unijnej na dopłaty bezpośrednie w całej UE znajduje się 41 mld euro. W Polsce o dopłaty ubiega się 1 mln 350 tys. rolników. W poprzednich latach nasi rolnicy nie korzystali z takich zaliczek, a większość pieniędzy trafiała do nich w pierwszych dwóch miesiącach, tj. w grudniu i w styczniu. MRiRW podkreśla, że po 2013 r. dotacje dla polskich rolników będą rosły, podczas gdy są kraje jak Holandia, Niemcy, Belgia czy Grecja, w których subwencje ulegną ograniczeniu. W Polsce stawka na hektar wzrośnie o 40 proc., a np. w Niemczech zmaleje o 20 proc. W 2020 r. dopłaty bezpośrednie z budżetu UE (tzw. I filar WPR) dzięki przesunięciu na nie do 25 proc. środków z PROW, mogą wzrosnąć do 240 245 euro, co stanowiłoby około 94 proc. średniej unijnej. 10/2013 45
ARiMR: POWODY DO SATYSFAKCJI ARiMR jest największą unijną agencją płatniczą, od początku realizacji PROW 2007 2013 przyjęła ok. 6 mln wniosków, a od 2004 r. przekazała na rozwój wsi i obszarów wiejskich 188,2 mld zł. W 2013 r. rolnicy, przedsiębiorcy i inni beneficjenci, np. lokalne grupy działania, złożyli 428 tys. aplikacji o udzielenie wsparcia. Ponadto ARiMR przyjęła 700 tys. wniosków ONW i 100 tys. o dopłaty rolno-środowiskowe. Agencja obsługuje w całości 16 tzw. działań PROW 2007 2013 i uzyskała na ten cel 13,7 mld euro, natomiast rozdzieleniem pozostałej części środków (3,5 mld euro), z ośmiu zadań delegowanych, zajmują się samorządy wojewódzkie, Agencja Rynku Rolnego oraz Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa. Dotychczas ARiMR zrealizowała wsparcie z budżetu krajowego w kwocie 5,35 mld zł. Główną część tej kwoty stanowiły dopłaty do kredytów inwestycyjnych (4 mld zł) oraz do kredytów klęskowych (0,8 mld zł). W 2012 r. agencja uruchomiła pomoc o charakterze de minimis dla producentów dotkniętych anomaliami pogodowymi, wypłacając z tego tytułu 122 mln zł. NOŻYCE DOCHODÓW Z danych MRiRW wynika, że od 2005 r. uwzględniając środki krajowe i unijne w rolnictwie nastąpił wzrost wsparcia publicznego z poziomu 30,3 mld zł do 52,5 mld zł, a więc o ponad 22 mld zł w ciągu 9 lat. Produkcja żywności z 63 mld zł zwiększyła się w tym czasie do 104 mld zł (o 65 proc.), wzrosły również dochody sektora rolnego z 18,3 mld zł do 33,3 mld zł. Analizy wskazują, że poprawiają się relacje zarobków rolników w stosunku do innych grup konsumentów: w 2005 r. nożyce dochodów wynosiły 37 proc. obecnie jest to 15 proc. Wyniki spisu rolnego potwierdzają wzrost (o 34 proc.) liczby gospodarstw największych powyżej 50 ha. Średnia powierzchnia użytków rolnych to 9,8 ha (niecałe 6 ha w 2002 r.). Badania IERiGŻ wskazują, że nasze rolnictwo posiada niespełna 5 proc. kapitału będącego w dyspozycji farmerów UE-25, a 69 proc. gospodarstw rolnych znajduje się w grupie najsłabszych podmiotów o tzw. granicznej wielkości ekonomicznej 2 ESU (2400 euro standardowej nadwyżki bezpośredniej). SAMO NIE UROŚNIE ARiMR rozpoczęła wypłatę dopłat z tytułu gospodarowania w trudnych warunkach (tzw. ONW). Takie wsparcie w 2012 r. dostało ok. 730 tys. gospodarstw rolnych w łącznej kwocie 1,37 mld zł. W Polsce około połowy gruntów użytkowanych rolniczo jest położonych w tzw. obszarach ONW. 46 Nowoczesny Bank Spółdzielczy
BGK: UNIJNY PŁATNIK Bank Gospodarstwa Krajowego od 4 stycznia 2010 r. prowadzi obsługę większości płatności ze środków europejskich. Do beneficjentów trafiło już 150 mld zł ze środków europejskich, w ciągu ostatnich 12 miesięcy aż 50 mld zł. Bank uruchomił portal komunikacyjny, umożliwiający wprowadzanie zleceń e-płatności. Z portalu, na którym zarejestrowano 4,6 tys. użytkowników, korzysta już 400 upoważnionych instytucji. Płatności na rzecz beneficjentów są dokonywane od czterech do pięciu razy w ciągu miesiąca, według terminarza Ministerstwa Finansów. Obsługiwany przez BGK system nie powoduje dodatkowych obowiązków po stronie beneficjenta, nie musi on np. otwierać nowego rachunku bankowego, dostarczać dokumentów ani ponosić z tego tytułu kosztów. PREMIA NA START Bruksela postanowiła, że dopłaty obszarowe wyższe o 25 proc. (przez pierwsze 5 lat) uzyskają młodzi rolnicy poniżej 40. roku życia, którzy gospodarują nie dłużej niż 5 lat. W Polsce jest ich ok. 100 tys., tj. 7 proc. wszystkich otrzymujących płatności. Ten rodzaj premiowania trafi do 2 proc. koperty krajowej. Państwo członkowskie ustali limit hektarów w gospodarstwie, do jakiego będzie przysługiwało to wsparcie (od 25 ha do 90 ha). MAŁY GRANT A CIESZY! MRiRW uruchomi pilotażowy program pomocy dla małych gospodarstw w województwach południowowschodnich. Komisja Europejska rekomenduje dobrowolny system uproszczonych płatności bezpośrednich dla drobnych producentów żywności. Rolnik, wybierając ten system, dostawałby ryczałtowo od 500 do 1250 euro. W Polsce wpisanych do rejestrów i podbierających dopłaty bezpośrednie jest około 1,4 mln rolników, ponad 80 proc. gospodarstw nie przekracza 15 ha. Bruksela ustanowiła też górny pułap wysokości dopłat, zmniejszenie ich dla gospodarstw, które otrzymują więcej niż 150 tys. euro. Farmerzy inkasujący ponad 300 tys. euro straciliby prawo do wsparcia, co de facto w Polsce nie ma zastosowania, bo tak wysoką premię pobierało tylko 20 gospodarstw. 10/2013 47
UPRAWA ŚRODOWISKA Komisja Europejska postanowiła, że gospodarstwa posiadające do 15 ha będą wyłączone z wymogu utrzymywania upraw proekologicznych, których odsetek w areale ma w 2015 r. wynosić 5 proc. (i następnie może być podwyższony do 7 proc.). Rolnicy, którzy nie spełnią norm zazielenienia przez pierwsze dwa lata nie uzyskają 30 proc. dopłaty, a następnie 120 i 125 proc. tej kwoty. 1 stycznia 2015 r. wejdzie w życie unijna dyrektywa tzw. zazielenienia polityki rolnej, która uzależnia 30 proc. dopłat dla rolników od spełniania przez nich określonych wymogów ekologicznych (dywersyfikacja upraw, pozostawienie ugorów). PRIORYTET: MODERNIZACJA Od 1994 r. banki udzieliły 450 tys. kredytów na inwestycje rolnicze, których wartość łącznie z udziałem własnym gospodarstw wyniosła 60 mld zł. W PROW modernizacja gospodarstw 58 685 beneficjentów uzyskało wsparcie na kwotę 8,2 mld zł. W działaniu tym przeprowadzono do tej pory pięć konkursów, rolnicy złożyli 96 tys. wniosków, zawarto 58 tys. umów. Dodatkowe 0,5 mld zł zostanie rozdzielone na koperty we wszystkich województwach, skorzysta na tym ok. 3 tys. gospodarstw. Maksymalne dofinansowanie to 300 tys. zł na jednego beneficjenta. ARiMR dopłaca od 40 do 60 proc. tzw. kosztów kwalifikowalnych inwestycji. ALTERNATYWA W LEASINGU Europejski Fundusz Inwestycyjny oferuje gwarancje leasingowe dla sektora MŚP, z tytułu preferencyjnych poręczeń do małych firm trafi 675 mln zł. EFI dysponuje kapitałem podwyższonego ryzyka oraz instrumentami gwarancyjnymi z programu konkurencyjności i innowacji (CIP) na lata 2010 13. Dofinansowanie projektów jest prowadzone m.in. przez firmę Europejski Fundusz Leasingowy S.A. francuskiej grupy Crédit Agricole. EFL prowadzi finansowanie środków trwałych (samochody, wyposażenie), w tym maszyn dla rolnictwa. Oferta skierowana jest m.in. do firm z niewielkim stażem, o historii kredytowej krótszej niż 6 miesięcy. EFL obniżył marżę za ryzyko, dlatego że w razie niepowodzenia inwestycji połowa strat jest pokrywana z programu CIP. Minimalny okres umowy wynosi 18 miesięcy w leasingu kapitałowym i 24 miesiące w leasingu operacyjnym. Kwota dofinansowania zależy od rodzaju przedmiotu leasingowanego (od 80 tys. zł dla sprzętu komputerowego do 350 tys. zł dla pojazdów osobowych), nawet przy zerowym wkładzie własnym. 48 Nowoczesny Bank Spółdzielczy
BEZ SMARU NIE POJEDZIE Firma doradcza Martin&Jacob podała, że w ciągu 8 miesięcy br. rolnicy nabyli 10 689 ciągników, tj. o 23 proc. mniej niż rok wcześniej. Powodem dekoniunktury na rynku jest mniejszy strumień unijnych dotacji i spadek cen skupu. Wciąż najlepiej sprzedaje się marka New Holland, rolnicy nabyli 1967 takich maszyn (o 33 proc. mniej niż rok temu). LEWE UPRAWNIENIA W 2012 r. dokonano w Polsce 1812 wyłudzeń nienależnych dotacji z Unii Europejskiej wynika z raportu Prokuratury Generalnej, do którego dotarła Rzeczpospolita. Rolnicy wyłudzają unijne dopłaty, zawyżając liczbę posiadanych hektarów bądź fałszując dokumenty, dzięki którym mogą liczyć na wyższe dopłaty bezpośrednie. Aż 80 proc. wszystkich wykrytych przez śledczych w 2012 r. prób wyłudzeń dotacji dotyczyło dopłat do gruntów rolnych. W UE najwięcej takich przestępstw odnotowano we Włoszech, Rumunii i Bułgarii. KALEMBA: LUDZKA NATURA JEST UŁOMNA Na blogu Kancelarii Premiera i Rady Ministrów (www.premier.gov.pl) ukazał się wpis ministra rolnictwa i rozwoju wsi Stanisława Kalemby. Minister bloguje na temat wyłudzeń dotacji z UE: Nic tak dobrze Rodakowi nie robi, jak rzucenie współplemieńcowi kłody pod nogi. Krzywdzące i niesprawiedliwe jest zamieszczone ostatnio w jednym z dzienników stwierdzenie, że unijne pieniądze wyłudzają u nas głównie rolnicy. I choć dziennikarz podaje szereg okoliczności łagodzących, to jednak posługuje się terminem jednoznacznym, a następnie stwierdza, że to pracownicy firm doradczych fałszują dokumenty i nienależnie pobierają pieniądze. Rozdwojenie jaźni, czy przemyślane działanie? Ludzka natura jest ułomna. W każdej społeczności są czarne owce. Czy jednak nieprawidłowości, w tym w działaniach firm doradczych, w liczbie 1812 przypadków uprawniają do takich stwierdzeń? Przecież chodzi o ponad 1,358 mln beneficjentów! Czyli mówimy o niecałym 0,9 proc! A może więcej szacunku dla ludzi ciężko pracujących na roli? Wszak większość z nas stamtąd wyszła, choć niektórzy zapominają już o tym dnia następnego. Fot. www.premier.gov.pl Zdjęcia: www.fotolia.com 10/2013 49