Leki układu przywspółczulnego Leki układu przywspółczulnego Leki wpływające na układ PS Bezpośrednio działające Pośrednio działające Agoniści receptorów muskarynowych Antagoniści receptorów muskarynowych ACh-esterazy inhibitory (+) Estry choliny i naturalne alkaloidy o działaniu cholinomimetycznym Acetylocholina Metacholina Karbachol Betanechol Naturalne alkaloidy Pilokarpina Muskaryna Arekolina Opracowała dr Anna Wiktorowska-Owczarek 1
Zastosowanie terapeutyczne Schorzenia przewodu pokarmowego Schorzenia pęcherza moczowego Zastosowanie okulistyczne Suchość w jamie ustnej Zastosowanie terapeutyczne Suchość w jamie ustnej kserostomia wywołana napromienianiem głowy i szyi lub związanej z zespołem Sjögrena. Pilokarpina 5-10mg (czas działania 3h) Roztwór 0,1% zaleca się stosować 0,5-1ml 3xdz.; max 3ml dziennie, płukać jamę ustną. Pacjent dawkuje 15-20 kropli na szkl. wody i płucze. Dawka dobowa max. 40 mg Dawka jednorazowa max 20 mg Opracowała dr Anna Wiktorowska-Owczarek 2
Zastosowanie terapeutyczne Cewimelina [Evoxac 30 mg] (czas działania 5h) Dawkowanie 30-60 mg 3xdz. Nie należy przekraczać dawki n180 mg na dobę Środki ostrożności, toksyczność i przeciwwskazania TOKSYKOLOGIA Inhibitorzy AChE Inhibitorzy AChE Odwracalni Nieodwracalni Fizostygmina Edrofonium Neostygmina Pirydostygmina Donepezyl Riwastygmina Gazy bojowe: Tabun Soman Sarin Insektycydy: Paration Malation Chlorpyrifos Ekotiopat Opracowała dr Anna Wiktorowska-Owczarek 3
Leczenie zatrucia inhibitorami AChE Reaktywatory cholinoesterazy Pralidoksym Obidoksym Atropina Benzodiazepiny Naturalne alkaloidy Atropina Skopolamina Antagoniści receptora muskarynowego Półsyntetyczne związki Butylobromek skopolaminy Syntetyczne związki Ipratropium Tiotropium Homatropina Tropikamid Zastosowanie leków cholinolitycznych Okulistyka: homatropina, tropikamid Spazmolityki: skopolamina, atropina, butylobromek skopolaminy Przeciwwymiotnie, w chorobie lokomocyjnej: skopolamina Leczenie nadreaktywnego pęcherza: oksybutynina, tolterodyna, solifenacyna Opracowała dr Anna Wiktorowska-Owczarek 4
Zastosowanie leków cholinolitycznych W premedykacji Atropina W astmie oskrzelowej, POCHP Ipratropium Tiotropium Zastosowanie leków cholinolitycznych W bradykardii, omdleniach Atropina W leczeniu parkinsonizmu Benzatropina Biperiden Procyklidyna Triheksyfenidil W zatruciach środkami antycholinesterazowymi Atropina Effects of atropine in relation to dose (Goodman & Gilman s) Dawki (mg) działanie 0,5 (therapeutic dose) 1 Niewielkie zwolnienie pracy serca, niewielka suchość w ustach; zahamowanie pocenia się Wyraźna suchość w jamie ustnej; pragnienie, przyspieszenie pracy serca, czasem poprzedzone przez zwolnienie, umiarkowane rozszerzenie źrenic 2 5 10 i więcej Szybka akcja serca; kołatanie serca; wyraźna suchość w ustach; rozszerzenie źrenic, niewielkie zamazanie widzenia do bliży Wszystkie powyższe objawy wyraźne; trudności z mówieniem i połykaniem; niepokój I zmęczenie; bóle głowy, sucha gorąca skóra; trudności w oddawaniu moczu; osłabienie perystaltyki jelit Wszystkie powyższe objawy wyraźne; szybkie I słabe tętno; tęczówka praktycznie niewidoczna; bardzo niewyraźne widzenie; skóra zarumieniona, gorąca, sucha I jasnoczerwona; ataksja, niepokój I pobudzenie; halucynacje I majaczenie; śpiączka Opracowała dr Anna Wiktorowska-Owczarek 5
Leki zmniejszajace wydzielanie śliny Atropina 0,5-1 mg siarczan atropiny s.c. lub i.m. Roztwór do dawkowania kroplami 0,1%; 3 x dziennie po 10 kropli Bellergot (alkaloidy pokrzyku wilczej jagody, ergotamina, fenobarbital), Bellapan (zespół alkaloidów tropanowych siarczan atropiny 0,25mg) Płyn Burowa Roztwór taniny Atropina (Atropini sulfas) Atropina 0,5-1 mg siarczan atropiny s.c. lub i.m.; dawka max jednorazowa 1 mg, a dobowa 2 mg. Przy podaniu doustnym max dawka jednorazowa 2 mg, a dobowa 3 mg. Atropina Atropa belladonna, pokrzyk wilcza jagoda Leczenie zatrucia: Fizostygmina i.v. (przy prawidłowym zapisie EKG) Benzodiazepiny przy pobudzeniu i drgawkach Opracowała dr Anna Wiktorowska-Owczarek 6