Podział układu nerwowego
|
|
- Nina Pawlik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Podział układu nerwowego Farmakologia autonomicznego układu nerwowego 1 2 Autonomiczny układ nerwowy AUN jest prawie całkowicie niezależny od naszej woli. Główne regulowane przez niego procesy to: skurcz i rozkurcz mięśni gładkich całe wydzielanie zewnętrzne i część wydzielania wewnętrznego akcja serca niektóre etapy metabolizmu pośredniego. Rola układu współczulnego/przywspółczulnego 3 4 CZĘŚĆ WSPÓŁCZULNA AUN CZĘŚĆ PRZYWSPÓŁCZULNA AUN A. Zwój szyjny górny B. Zwój szyjny środkowy C. Zwój szyjny dolny D. Zwój trzewny E. Zwój krezkowy górny F. Zwój krezkowy dolny 5 6 1
2 Receptory układu przywspółczulnego (cholinergiczne) i współczulnego (adrenergiczne). 7 8 Receptory autonomicznego układu nerwowego Wyodrębniono dwa typy receptorów cholinergicznych: - muskarynowe M (M1 M5) - nikotynowe N (Nn i Nm). Wyodrębniono również dwa typy receptorów adrenergicznych: - α (α1 i α2) - β(β1, β2 i β3). Układ przywspółczulny Synonimy :parasympatyczny, cholinergiczny Podukład autonomicznego układu nerwowego Dominuje w spoczynku, odnowie, umożliwiając regenerację i gromadzenie energii Działa antagonistycznie do układu współczulnego Schemat przenoszenia pobudzenia w układzie przywspółczulnym 11 Efekty pobudzenia cholinergicznego Serce Mięśnie Ukł. Krążenia Zwolnienie rytmu (bradykardia) Hamowanie przewodnictwa przedsionkowo- komorowego Zmniejszenie siły skurczu Wzmożenie napięcia mięśni prążkowanych Rozszerzenie naczyń krwionośnych,szczególnie jamy brzusznej, Zmniejszenie oporu obwodowego, Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi? Ukł. Oddechowy Skurcz oskrzeli Wzmożenie wydzielania w gruczołach śluzowych Ukł. Pokarmowy Wzmożenie wydzielania soków trawiennych Przyspieszenie perystaltyki Ukł. Moczowy Oko Skóra Skurcz mięśni ściany pęcherza moczowego Zwiotczenie zwieracza pęcherza Zwężenie źrenicy(trudności widzenia na odległość) Poszerzenie zatoki żylnej twardówki Zmniejszenie Wzmożenie wydzielania ciśnienia płynu rzadkiego śródgałkowego potu 12 2
3 Typy receptorów cholinergicznych (1) Objawy pobudzenia układu przywspółczulnego Istnieją 2 typy receptorów cholinergicznych : muskarynowe (M). nikotynowe (N) Receptory AUN - muskarynowe M1 -zlokalizowane głównie w OUN (kora mózgu, hipokamp) - neurony na obwodzie - komórki okładzinowe żołądka M2 - mięsień sercowy - zakończenia presynaptyczne neuronów w OUN - neurony na obwodzie Receptory AUN - muskarynowe M3 - gruczoły wydzielnicze (ślinowe, potowe, oskrzelowe) - mięśnie gładkie narządów wewnętrznych - naczynia krwionośne M4- w niektórych strukturach OUN, czynnościowo odpowiada receptorowi M2 M5 - czynnościowo odpowiada receptorowi M3 (OUN) Receptory AUN - nikotynowe N n - neurony pozazwojowe - niektóre presynaptyczne zakończenia neuronów cholinergicznych - rdzeń nadnerczy - OUN N m - w połączeniach nerwowo - mięśniowych. Podstawowe neuroprzekaźniki: - acetylocholina - nikotyna
4 Acetylocholina (2) Organiczny związek chemiczny, ester kwasu octowego i choliny Prekursorem acetylocholiny jest cholina, która przenika z przestrzeni międzykomórkowej do wnętrza neuronów. Przekazywanie impulsów z zakończeń nerwu cholinergicznego na receptor Pod wpływem impulsu z zakończeń cholinergicznych wydzielana jest Ach, która wiąże się z receptorem ( w zakończeniach postsynaptycznych) i przekazuje informacje do komórki danego narządu Ach jest bardzo szybko rozkładana przez enzym acetylocholinesterazę(ache). Praktycznie nie ma zastosowania klinicznego,gdyżjej działanie trwa ok s Nikotyna (2) Nikotyna jest agonistą receptorów N w zwojach układu autonomicznego i na płytce mięśniowo-nerwowej Wystepowanie: tytoń Właściwości fizyczne: oleista ciecz, silnie alkaliczna, bezbarwna, rozpuszczalna w wodzie i tłuszczach, dobrze wchłanialna z błon śluzowych i skóry Farmakokinetyka: 90% wchłaniane w płucach, słabo wiąże się z białkami, łatwo przechodzi przez błony kom., przenika do tkanki tłuszczowej, osiąga wysokie stężenie już po 7-10 s od wypalenia papierosa, przenika przez łożysko i do mleka matki. Metabolizowana w wątrobie do nieaktywnego metabolitu 21 kotyniny i wydalana przez nerki. Nikotyna Duże dawki : - początkowo powodują pobudzenie a później blokowanie receptora cholinergicznego nikotynowego: zmiany percepcji, zmiany postrzegania otoczenia, światłowstręt, zmęczenie, brak energii, ślinotok, wymioty, biegunka W przypadku poważniejszych zatruć dochodzi do zmniejszenia pola widzenia i pojawiają się halucynacje zazwyczaj czarno-białe, "wizjonerskie" obrazy. 22 Układ współczulny Synonim: sympatyczny Funkcja: pobudzenie, aktywacja, walka Transmitery w układzie współczulnym naturalne aminy katecholowe: - epinefryna (adrenalina), - norepinefryna (noradrenalina), - dopamina
5 Objawy pobudzenia układu współczulnego (sympatycznego, adrenergicznego) Schemat przenoszenia pobudzenia w układzie współczulnym 25 Bladość, ochłodzenie i wzmożona potliwość skóry Rozszerzenie oskrzeli Przyspieszenie rytmu serca, kołatanie i uczucie nierównego bicia serca, dodatkowe pobudzenia nad- i komorowe, czasami ustąpienie wcześniejszych zaburzeń przewodzenia Wzrost ciśnienia tętnicze 26 Objawy pobudzenia układu współczulnego (sympatycznego, adrenergicznego) Czasami spastyczne zaparcia, kolkowe bóle przewodu pokarmowego Bóle wieńcowe Pobudzenie ośrodkowe Tokoliza Odpowiedź na pobudzenie układu współczulnego Receptory adrenergiczne Receptory AUN α-adrenergiczne Receptory α1 Receptory α- adrenergiczne Receptory α2 Receptory adrenergiczne Receptory β-adrenergiczne Receptory β1 Receptory β2 Receptory β3 29 α 1 - naczynia krwionośne (skurcz) - oskrzela (skurcz mięśnie okrężne, hamowanie wydzielania śluzu) - serce (wzrost pobudliwości) - nerki (hamowanie wydzielania reniny) - jelita (skurcz zwieraczy) - oko (rozszerzenie źrenicy) - gruczoły ślinowe (wzrost wydzielania) 30 5
6 Receptory AUN α-adrenergiczne Receptory AUN α-adrenergiczne α 1 - OUN (procesy aktywacji) - macica (nasilenie skurczów macicy ciężarnej) - nasieniowody (skurcz, wytrysk) - glikogenoliza (pobudzenie). α 2 - naczynia krwionośne (rozkurcz naczyń tętniczych, skurcz w obrębie naczyń żylnych) 31 α 2 - płytki krwi (nasilenie agregacji) - trzustka (hamowanie wydzielania insuliny) - OUN (efekt hipotensyjny, sedatywny) - zakończenia neuronów (hamowanie uwalniania neuroprzekaźników). 32 Receptory AUN β-adrenergiczne Receptory AUN β-adrenergiczne β1 - serce (wzrost kurczliwości, przewodnictwa, automatyzmu, pobudliwości) -naczynia krwionośne (rozkurcz np. wieńcowe) - jelita (rozkurcz) - przysadka (wzrost wydzielania ADH) β2 - naczynia krwionośne (rozkurcz mięśnie 33 szkieletowe, wątroba, naczynia obwodowe) β2 - mięśnie gładkie (rozkurcz oskrzela, jelita, macica i inne) -mięśnie szkieletowe (wzrost kurczliwości) - glikogenoliza (nasilenie) - lipoliza (nasilenie) - insulina (wzrost wydzielania) - glukagon (wzrost wydzielania) 34 Receptory AUN β-adrenergiczne Zestawienie podstawowych objawów pobudzenia układu autonomicznego β3 - glikogenoliza (nasilenie) - lipoliza (nasilenie) - glukagon (wzrost wydzielania)
7 LEKI UKŁADU PRZYWSPÓŁCZULNEGO Leki działające na receptory 1) Cholinergiczne (agoniści receptora Ach= parasympatykomimetyki) 2) Adrenergiczne (agoniści receptorów α i β sympatykomimetyki) Leki parasympatykomimetyczne - definicja Agoniści cholinergiczni Leki, które bezpośrednio pobudzają receptory postsynaptyczne (agoniści receptorów muskarynowych) lub powodują zwiększenie ilości przekaźnika w wyniku hamowania aktywności acetylocholinesterazy (inhibitory EACh). Mogą być stosowane jako leki, a niektórych z nich, ze względu na silne działanie toksyczne, używa się jako środków owadobójczych (insektcydy, pestycydy) lub trucizn bojowych, 39 Działający bezpośrednio Acetylcholina Bethanechol Carbachol Pilokarpina Działający Pośrednio (odwracalnie) Reaktywatory AChE Edrophonium Neostigmina Pyridostigmina Pralidoksym Działający Pośrednio (nieodwracalnie) Echothiophate Isoflurophate 40 Leki pobudzające bezpośrednio receptory muskarynowe Maja budowę chemiczną zbliżoną do acetylocholiny, co umożliwia im bezpośrednie wiązanie z receptorami i ich pobudzanie Acetylocholina: działa na rec. nikotynowe i muskarynowe, jest bardzo szybko rozkładana przez acetylocholinesterazę Betanechol: działa wybiórczo na rec. muskarynowe, nie rozkłada go AChE, nie przenika przez barierę krew-mózg Karbachol: działa na rec. nikotynowe i muskarynowe, wzmaga uwalnianie Ach z części presynaptycznej, nie rozkłada go AChE, nie wchłania się z przewodu pokarmowego, nie przenika do mózgu. Metacholina: działa na rec. muskarynowe, słabo na nikotynowe, AChE rozkłada ją powoli. Pilokarpina: działa na rec. nikotynowe i muskarynowe, wchłania się z przewodu pokarmowego i wnika do mózgu Muskaryna: ma znaczenie toksykologiczne, występuje w muchomorze plamistym
8 Leki hamujące aktywność acetylocholinesterazy Wiążą się z ugrupowaniami estrowymi lub anionowymi AChE, hamując jej aktywność, co powoduje zwiększenie stężenia Ach w szczelinie synaptycznej Ze względu na sposób wiązania z enzymem i czas działania substancje te podzielono na odwracalne i nieodwracalne inhibitory AChE Leki hamujące odwracalnie aktywność acetylocholinesterazy Fizostygmina:naturalny alkaloid występujący w bobie kalabryjskim, wchłania się z przewodu pokarmowego, przenika do OUN Neostygmina:syntetyczny ester kwasu karbaminowego, słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, nie przenika do OUN Pirydostygmina:syntetyczna substancja, ma podobne właściwości do neostygminy, działa jednak słabiej, łagodniej i dłużej niż neostygmina Erdofonium:działanie podobne do neostygminy, po podaniu dożylnym działa w ciągu 30s i trwa ok. 5 minut Leki hamujące nieodwracalnie aktywność acetylocholinesterazy Organiczne estry kwasu ortofosforowego, dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego, błon śluzowych i przez skórę, mogą przenikać do OUN Fluostygmina: właściwości podobne do neostygminy, podanie dospojówkowe w leczeniu jaskry Ekotiopat: działa przez okres 1-4 tygodni Zastosowanie również jako środki ochrony roślin i gazy bojowe Ich właściwości dają silne działanie toksyczne 45 Zastosowanie leków parasympatykomimetycznych Atonia przewodu pokarmowego: po operacjach jamy brzusznej i w przebiegu chronicznych zaparć: betanechol, karbachol, neostygmina, pirydostygmina Refluks żołądkowo-przełykowy: zwiększenie napięcia zwieracza przełyku: betanechol Atonia pęcherza moczowego: zaleganie moczu: betanechol, karbachol, pirydostygmina, neostygmina Nużliwość mięśni: neostygmina i pirydostygmina, do diagnostyki: erdofonium 46 Jaskra: dospojówkowo: karbachol i neostygmina, rzadziej pilokarpina i acetylocholina Zaburzenia rytmu serca: leczenie zaburzeń rytmu z częstoskurczem: metacholina Zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa: miejscowo karbachol lub neostygmina Zatrucia: lekami cholinolitycznymi, trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, przeciwhistaminowymi: fizostygmina i pirydostygmina 47 Przeciwwskazania Nadwrażliwość na inhibitory acetylocholinesterazy, ponieważ istnieje niebezpieczeństwo zatrucia. Dychawica oskrzelowa, ponieważ powodują skurcz oskrzeli i zwiększone wydzielanie śluzu. Nadczynność gruczołu tarczowego, ponieważ mogą wywoływać zaburzenia rytmu serca. Niewydolność krążenia nie wyrównana, ponieważ działają inotropowo ujemnie. 48 8
9 Działania niepożądane Choroba wrzodowa, ponieważ pobudzają wydzielanie żołądkowe Choroba Parkinsona, bo zwiększają przewodnictwo cholinergiczne w mózgu Stany zapalne lub uszkodzenie gałki ocznej są przeciwwskazaniem do podawania miejscowego do worka spojówkowego 49 Leki o działaniu na receptory muskarynowe: zwężenie źrenic zaburzenia akomodacji łzawienie poty wymioty biegunka skurcze jelit bradykardia zaburzenia rytmu serca duszność 50 Leki o działaniu na receptory nikotynowe: Wpływ na serce i układ krążenia drżenia mięśniowe skurcze mięśniowe osłabienie mięśniowe może wystąpić bradykardia i tachykardia ciśnienie tętnicze zwykle wzrasta rozszerzają się naczynia krwionośne skóry Objawy zatruć Ślinienie Łzawienie Zwężenie źrenic Duszność Bóle kurczowe brzucha Biegunka Rzadkoskurcz Drgawki i śpiączka Leki parasympatykolityczne (cholinolityki)
10 Leki parasympatykolityczne Hamujące układ przywspółczulny 1.Alkaloidy tropanu i ich półsyntetyczne analogi Atropina i hioscyna (skopolamina) 2.Leki cholinolityczne o innej strukturze Parasympatykolityki (cholinolityki) Podział z przykładami leków: 1. Naturalne (alkaloidy tropanowe) atropina i jej preparaty hioscyna (skopolamina) i jej preparaty 2. Leki syntetyczne pirenzepina (Gastrozepin, Pirengast) oksyfenonium (Spasmophen) ipratropium(atrovent, Itrop) Atropina Alkaloid z rośliny Atropa belladonna Racemicznamieszanina Atropina Wchłania się z przewodu pokarmowego Łatwo przenika barierę krew-mózg Powoduje silne pobudzenie OUN d- i l-hioscyjaminy estru kw. tropowego tropina Pochodna - ipratropium Skopolamina Działanie atropiny: Alkaloid podobny do atropiny Występuje w Hyoscyamus niger Eter kwasu tropowego z skopiną W praktyce lekarskiej używane pochodne bromowodorek hioscyny i butylobromek hioscyny a) Konkuruje odwracalnie z acetylocholiną o dostęp do receptora muskarynowego b) Bardzo duże dawki blokują działanie acetylocholiny na synapsy zwojowe i na synapsy nerwowo-mięśniowe c) Przeciwdziała acetylocholinie w OUN d) W dawkach leczniczych nie działa depresyjnie na OUN
11 Działanie skopolaminy: Blokuje receptory muskarynowe W dawkach leczniczych działa krócej niż atropina, na OUN działa depresyjnie Przeciwwymiotne silniejsze od atropiny Słabiej na serce Słabsze działanie spazmolityczne Ipratropium Silne działanie w drzewie oskrzelowym - wskazania w astma oskrzelowa - stosowany wziewnie - działa po minutach Wskazania do stosowania atropiny: Do leczenia bradykardii zatokowej lub znacznego stopnia bloku P-K Wskazania do stosowania parasympatykolityków W okulistyce w celu rozszerzenia źrenicy i porażenia akomodacji Do premedykacji aby zmniejszyć wydzielanie w górnych i dolnych drogach oddechowych Profilaktyka choroby lokomocyjnej 63 Do leczenia kolki nerkowej lub żółciowej 64 Wskazania do stosowania atropiny cd: W zatruciu inhibitorami esterazy acetylocholinowej i w zatruciu grzybami wywołującymi zespół muskarynowy stosowana w dużych dawkach Wskazania do stosowania - ipratropium Stany skurczowe dróg oddechowych działanie bronchospazmolityczne - ipratropium (m. in. stosowany w postaci inhalacji w astmie oskrzelowej, nie hamuje skurczu pohistaminowego, słabo wpływa na zagęszczanie śluzu oskrzelowego, nie przerywa ataku tej choroby)
12 Przeciwwskazania do stosowania: Przeciwwskazania do stosowania parasympatykolityków Jaskra Choroba niedokrwienna serca Zaburzenia rytmu z częstoskurczem Przerost gruczołu krokowego Zaparcia, zwężenia przewodu pokarmowego i dróg moczowych Choroby gorączkowe Objawy niepożądane: Objawy niepożądane leków parasympatykolitycznych a. Szybkie tętno b. Rozszerzenie źrenicy prowadzące do światłowstrętu c. Zaburzenia akomodacji d. Suchość w jamie ustnej, błon śluzowych e. Wzdęcia f. Zaparcia Objawy niepożądane: g. Przyśpieszenie rytmu serca h. Zaczerwienienie skóry i. Wzrost temperatury ciała, zwłaszcza u dzieci j. Niepokój, splatanie, dezorientacja, halucynacje,omamy,śpiączka szczególnie atropina i hioscyna Zatrucia parasympatykolitykami Leczenie zatruć substancjami cholinomimetycznymi, a zwłaszcza inhibitorami acetylocholinesterazy Jako antidotum stosuje się fizostygminę
13 Parasympatykolityki (cholinolityki) Zatrucie atropiną - dawka śmiertelna - u dzieci ok. 10 mg - u dorosłych ok. 100 mg - w zatruciu występują objawy zahamowania układu przywspółczulnego. Parasympatykolityki (cholinolityki) Wygląd dziecka zatrutego atropiną: - rozpalone jak piec, - ślepe jak nietoperz, - czerwone jak burak, - niespokojne jak tygrys w klatce (cyt. z Farmakologii pod red. A. Danysza, Z. Kleinroka) LEKI UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO Agoniści = sympatykomimetyki Agoniści receptorów α- adrenergicznych Leki te pobudzają współczulne receptory α. Stosowane są do uzyskania systemowego lub miejscowego efektu zwężenia naczyń. Obecnie stosowane terapeutycznie substancje pobudzają zarówno receptory α 1 (leczenie wstrząsu, podciśnienia, napadowego odruchowego częstoskurczu przedsionków), jak i α 2 (leczenie nadciśnienia i chorób naczyń obwodowych). Wyróżniamy agonistów: 1. Do leczenia ogólnego 2. Do stosowania miejscowego Agoniści receptorów α- adrenergicznych 1. Xylometazolina Działa pobudzająco zarówno na receptory α-1 jak i α-2: stosowana miejscowo w obrzęku śluzówek w przypadku niespecyficznego i alergicznego zapalenia spojówek, zatok oraz nosa i gardła (krople do nosa Oxymetazolina, Leki pobudzające zarówno receptory αi β Efedryna Kurczy naczynia- tabletki na katar z pseudoefedryną (Acatar, Modafen) W preparacie dożylnym działa silnie, ale krótko hipertensyjnie (Efedryna 25mg/ml) Działa stymulująco na OUN! 77 Wskazania: - stany spadków RR - dychawica oskrzelowa 78 13
14 Agoniści receptorów β- adrenergicznych o przeważającym działaniu na receptory β1. Względnie selektywnym agonistą tego receptora jest dobutamina. dobutamina Działanie: dodatnio inotropowo, chronotropowo, batmotropowo Zastosowanie: Niewydolność mięśnia sercowego, Obrzęk płuc z niskim RR Selektywni agoniści receptora Β2= Β2-mimetyki Stosowane w chorobach przebiegających ze skurczem oskrzeli- astma, POChP Przedwczesne skurcze macicy szybko i krótkodziałającysalbutamol, nebulizacja2,5-5mg Długodziałające Salmeterol, Formeterol dopamina Działa za pośrednictwem pobudzenia receptorów D (dopaminergicznych) Efekt zależy od dawki 1-2µg/kg/min=> pobudzenie rec D1=> rozkurcz naczyń nerkowych, wieńcowych 2-5µg/kg/min=> pobudzenie rec β1=> działanie inotropowe, dromo, batmotropowe dodatnie >10µg/kg/min=> pobudzenie rec α1=> skurcz naczyń, wzrost RR Zastosowanie lecznicze agonistów adrenoreceptorów (sympatykomimetyki) Zastosowanie lecznicze agonistów adrenoreceptorów (sympatykomimetyki) Adrenalina (epinefryna) działanie: - różnorodne, ponieważ pobudza wszystkie receptory - serce wszystkie tropizmy są dodatnie - kurczy naczynia brzuszne - rozkurcza naczynia głowy - zmniejsza wydzielanie gruczołów przewodu pokarmowego 83 Adrenalina - podawana jest wyłącznie pozajelitowo dożylnie, podskórnie, domięśniowo, dotchawiczo (przy intubacji chorego) oraz miejscowo celem zatrzymania krwawienia (do około 30 min) - dodawana jest do środków znieczulających miejscowo (kurczy miejscowo naczynie krwionośne, przedłuża czas jego działania) 84 14
15 Adrenalina najsilniejszy α i β mimetyk Wskazania: - Zatrzymanie akcji serca - Zespół małego rzutu - Wstrząs anafilaktyczny - Stan astmatyczny Noradrenalina pobudza zarówno αi β receptory, ale zwłaszcza α Wskazania: - Znaczne obniżenie RR - Wstrząs Leki hamujące ukł.współczulny sympatykolityki α- sympatykolityki 1) Agoniści rec. α 2=> pobudzenie tych receptorów na zakończeniach nerwów powoduje hamowanie wydzielania neurotransmiterów Rezerpina, Klonidyna, Metyldopa (podstawowy lek u ciężarnych z nadciśnieniem) Działanie: spadek RR, spadek HR ) Antagoniści receptora α 1 - Prazosyna, doksazosyna, tamsulozyna Działanie: - rozszerzenie naczyń => spadek RR - rozluźnienie zwieraczy dróg moczowychwskazania przy przeroście prostaty 89 Antagoniści receptora β = βblokery Zwalniają czynność serca Skurcz oskrzeli Wskazania: Nadciśnienie tętnicze Zawał m.sercowego/choroba wieńcowa Tachyarytmie Leczenie objawów abstynencji 90 15
16 Bezwzględne: Bradykardia przeciwwskazania Bloki przewodzenia Dychawica oskrzelowa Zdekompensowana niewydolność krążenia podział β 1-selektywne: metoprolol, karwewdilol, bisoprolol, nebiwolol Nieselektywne(blokują zarówno β 1, β2, a nawet posiadają komponentę α1lityczną). reszta: propranolol, celiprolol, acebutolol, betaksolol, pindolol Zastosowanie kliniczne antagonistów receptorów β (beta-adrenolityki) Układ krążenia: nadciśnienie niewydolność wieńcowa (dusznica bolesna) po wystąpieniu zawału serca (ochrona przed zaburzeniami rytmu i kolejnymi zawałami), szczególnie karwedilol posiadający właściwości naczyniorozszerzające i antyoksydacyjne Zastosowanie kliniczne antagonistów receptorów β (beta-adrenolityki) Inne zastosowania: jaskra np. timolol w postaci kropli do oczu, wywołuje znacznie mniej objawów ubocznych niż inhibitory esterazy cholinowej i agoniści muskarynowi tyreotoksykoza zwykle przedoperacyjnie (np. propranolol) zaburzenia rytmu serca Zastosowanie kliniczne antagonistów receptorów β (beta-adrenolityki) Działania niepożądane antagonistów receptorów β (beta-adrenolityki) stany niepokoju w celu kontroli objawów somatycznych związanych z nadczynnością układu sympatycznego, jak kołatanie serca i drżenia profilaktyka migreny łagodne drżenia mięśni (schorzenia dziedziczne) z leków najczęściej stosowanych to np. propranolol, metoprolol czy atenolol 95 ryzyko stosowania i główne objawy uboczne: - skurcz oskrzeli szczególnie niebezpieczny u chorych na astmę oskrzelową - zaostrzenie niewydolności krążenia - bradykardia (zwolnienie akcji serca) - hipoglikemia - uczucie zmęczenia - zimne kończyny - złe sny
17 Uwaga Beta-adrenolityki Preparaty kardioselektywne mogą być stosowane u ludzi chorych na astmę oskrzelową, choroby układu oddechowego z komponentem spastycznym, ponieważ w dawka terapeutycznych nie działają na receptor β. Beta-adrenolityki Kardionieselektywne leki są przeciwwskazane u powyższych pacjentów. Selektywne β-blokery stosowane w coraz większych dawkach (duże dawki) tracą swoją selektywność Receptor Główny mechanizm działania Agonista Antagonista α 1 w naczyniach- skurcz naczyń, wzrost RR Adrenalina Noradrenalina Fenylefryna Oksymetazolina Prazosyna Terazosyna Doksazosyna Tamsulosyna Alfuzosyna Indoramina Urapidil α 2 Adrenalina Noradrenalina Idazoksan Johimbina Rauwolscyna Bromokryptyna Chloropromazyna β 1 W sercu- wzrost HR Adrenalina Noradrenalina Dobutamina Izoprenalina Propranolol Atenolol Karwedilol Metoprolol Nadolol Praktolol β 2 W oskrzelach- rozurcz oskrzeli W macicy- rozluźnienie W sercu- wzrost HR Adrenalina Noradrenalina Izoprenalina Salmeterol Fenoterol Propranolol Nadolol Karwedilol Timolol β 3 aktywacja cyklazy adenylanowej, wzrost stężenia camp Adrenalina Noradrenalina Bunolol Bupranolol Karwedilol Propranolol 99 17
Leki układu przywspółczulnego
Leki układu przywspółczulnego Leki układu przywspółczulnego Leki wpływające na układ PS Bezpośrednio działające Pośrednio działające Agoniści receptorów muskarynowych Antagoniści receptorów muskarynowych
Bardziej szczegółowoLeki układu przywspółczulnego
Leki układu przywspółczulnego Leki układu przywspółczulnego Leki wpływające na układ PS Bezpośrednio działające Pośrednio działające Agoniści receptorów muskarynowych Antagoniści receptorów muskarynowych
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoPodział AUN
AUN jest prawie całkowicie niezależny od naszej woli. Główne regulowane przez niego procesy to: skurcz i rozkurcz mięśni gładkich całe wydzielanie zewnętrzne i część wydzielania wewnętrznego akcja serca
Bardziej szczegółowoLeki układu współczulnego
Leki układu współczulnego Podział leków układu współczulnego LEKI SYMPATYKOMIMETYCZNE (SYMPATYKOMIMETYKI) -Leki pobudzające w różny sposób czynność układu współczulnego: Uwalnianie endogennych amin katecholowych
Bardziej szczegółowoLeki autonomicznego układu nerwowego- współczulnego
Leki autonomicznego układu nerwowego- współczulnego 1 α Typy, podtypy, rozmieszczenie receptorów adrenergicznych α 1 - głównie mięśnie gładkie pobudzenie- skurcz mięśni gładkich α 2 - receptor presynaptyczny
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 tabletka zawiera zespół alkaloidów tropanowych w przeliczeniu na atropiny siarczan 0,25 mg.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO BELLAPAN, 0,25 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera zespół alkaloidów tropanowych w przeliczeniu na atropiny
Bardziej szczegółowoFARMAKOLOGIA LEKÓW ZNIECZULAJĄCYCH JERZY JANKOWSKI
FARMAKOLOGIA LEKÓW ZNIECZULAJĄCYCH JERZY JANKOWSKI LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO Hamują odwracalnie pewne funkcje o.u.n.: Odczuwanie bólu Świadomość Odruchy obronne Napięcie mięśniowe FAZY ZNIECZULENIA
Bardziej szczegółowoLeki spazmolityczne Leki hamujące czynność skurczową mięśni gładkich
Leki spazmolityczne Leki hamujące czynność skurczową mięśni gładkich nazywamy lekami spazmolitycznymi (spasmolityca)- powodują one zwiotczenie mięśni gładkich: Wyróżniamy wśród nich dwie duże grupy: leki
Bardziej szczegółowoLeki autonomicznego układu nerwowego- przywspółczulnego
Leki autonomicznego układu nerwowego- przywspółczulnego 1 Obwodowy układ nerwowy 1) Neurony aferentne (czuciowe) 2) Neurony eferentne (ruchowe): somatyczny (zależny od woli)- unerwia mięśnie szkieletowe
Bardziej szczegółowoVENTOLIN. Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika.
VENTOLIN areozol VENTOLIN Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika. Ventolin w postaci aerozolu zaleca
Bardziej szczegółowoBELLAPAN 0,25 mg, tabletki. Alkaloidy tropanowe
BELLAPAN 0,25 mg, tabletki Alkaloidy tropanowe Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY i ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Driptane; 5 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY i ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 1 tabletka zawiera 5 mg oksybutyniny chlorowodorku
Bardziej szczegółowoFarmakologia autonomicznego układu nerwowego część II
Farmakologia autonomicznego układu nerwowego część II Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Układ nerwowy Cecha Somatyczny
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 0,5 mg lub 1 mg atropiny siarczanu (Atropini sulfas).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO ATROPINUM SULFURICUM WZF, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań ATROPINUM SULFURICUM WZF, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia
SPIS TREŚCI Wstęp 13 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia 15 1.1. Wiadomości ogólne 17 1.1.1. Krew 18 1.1.2. Transport gazów 19 1.1.3. Charakterystyka schorzeń układu krążenia 21 1.2. Rola
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 ml aerozolu do nosa zawiera 0,5 mg ksylometazoliny chlorowodorku (Xylometazolini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Nasorin, 0,5 mg/ml, aerozol do nosa, roztwór Nasorin, 1 mg/ml, aerozol do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Nasorin, 0,5 mg/ml,
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta ATROPINUM SULFURICUM WZF 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań ATROPINUM SULFURICUM WZF 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań Atropini sulfas Należy uważnie
Bardziej szczegółowoCo leczy akupunktura?
Co leczy akupunktura? Akupunktura posiada bardzo szeroki zakres wskazań ukierunkowanych na przyniesienie ulgi choremu - często też okazuje się nie tylko tańsza, ale również bardziej skuteczna od stosowania
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO ATROPINUM SULFURICUM WZF 1%, 10 mg/ml, krople do oczu, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 10 mg Atropini sulfas
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoFARMAKOLOGIA Z FARMAKODYNAMIKĄ - ROK IV
FARMAKOLOGIA Z FARMAKODYNAMIKĄ - ROK IV 1. Jednostka uczelniana odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: Zakład Farmakodynamiki 2. Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. Włodzimierz Buczko 3. Osoba odpowiedzialna
Bardziej szczegółowoAlle Rechte vorbehalten 2. Auflage 2014 Elsevier GmbH, München Der Urban & Fischer Verlag ist ein Imprint der Elsevier GmbH.
Claudia Dellas Tytuł oryginału: Last Minute Pharmakologie Autor: Claudia Dellas Alle Rechte vorbehalten 2. Auflage 2014 Elsevier GmbH, München Der Urban & Fischer Verlag ist ein Imprint der Elsevier GmbH.
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta. Opakowania Butelka polietylenowa zawierająca 10 ml roztworu, w tekturowym pudełku.
Ulotka dla pacjenta Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten dostępny jest bez recepty, aby można było leczyć niektóre schorzenia bez pomocy lekarza.
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO XYLOMETAZOLIN WZF, 0,05%, 0,5 mg/ml, krople do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 0,5 mg ksylometazoliny
Bardziej szczegółowoVENTODISK. salbutamol
salbutamol VENTODISK zawiera mieszaninę mikrocząsteczek SALBUTAMOLU (w postaci siarczanu) które podczas inhalacji przenikają głęboko do drzewa oskrzelowego i większych cząsteczek laktozy, pozostających
Bardziej szczegółowoŚrodki stosowane do znieczulenia ogólnego
Środki stosowane do znieczulenia ogólnego Znieczulenie ogólne - elementy Anestezia głęboki sen (Hypnosis-sen) Analgesio-zniesienie bólu Areflexio-zniesienie odruchów Atonia - Relaxatio musculorumzwiotczenie
Bardziej szczegółowoLeki autonomicznego układu nerwowego cz. 2 (leki wpływające na przekaźnictwo adrenergiczne)
Tekst pochodzi z książki: "Farmakologia" Autor podręcznika: Ryszard Korbut Pigułkę przygotował: Wojciech Szczepański Dlaczego powstała ta pigułka? Leki autonomicznego układu nerwowego i mechanizmy ich
Bardziej szczegółowoOpracowała: Układ nerwowy somatyczny - reaguje na bodźce dochodzące ze środowiska zewnętrznego, reakcja zwykle jest skierowana na zewnątrz.
Opracowała: a: lek.med.. Agnieszka Adamczak-Ratajczak Układ nerwowy somatyczny - reaguje na bodźce dochodzące ze środowiska zewnętrznego, reakcja zwykle jest skierowana na zewnątrz. 2 1 Autonomiczny układ
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Driptane 5 mg, tabletki Oxybutynini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Driptane 5 mg, tabletki Oxybutynini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoDostęp dożylny/doszpikowy. Przygotowane przez: lek. med. Andrzej Jakubowski
Dostęp dożylny/doszpikowy Dostęp dożylny Szybszy, łatwy technicznie nie wymaga przerwania zabiegów resuscytacyjnych mniejsze ryzyko powikłań Dostęp doszpikowy zakładanie trwa nieco dłużej, trudniejszy
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Buscolysin 20 mg/ml roztwór do wstrzykiwań, (Hyoscini butylbromidum)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Buscolysin 20 mg/ml roztwór do wstrzykiwań, (Hyoscini butylbromidum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę,
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Cinnarizinum Aflofarm, 25 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera 25 mg cynaryzyny (Cinnarizinum). Substancja
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Acatar Acti Form 12,2 mg, kapsułki, twarde Phenylephrini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Acatar Acti Form 12,2 mg, kapsułki, twarde Phenylephrini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. HYDROXYZINUM TEVA (Hydroxyzini hydrochloridum) 50 mg/ml roztwór do wstrzykiwań
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA HYDROXYZINUM TEVA (Hydroxyzini hydrochloridum) 50 mg/ml roztwór do wstrzykiwań Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 ml roztworu zawiera 0,25 mg oksymetazoliny chlorowodorku (Oxymetazolini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO OXALIN 0,025%; 0,25 mg/ml, krople do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 0,25 mg oksymetazoliny chlorowodorku
Bardziej szczegółowoCLEMASTINUM HASCO (Clemastinum) 1 mg, tabletki
Ulotka dla pacjenta Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Ubretid, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań (Distigmini bromidum)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Ubretid, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań (Distigmini bromidum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę,
Bardziej szczegółowoLeki i motoryka przewodu pokarmowego. Leki przeciwwymiotne 2015-12-29. Odruch wymiotny
Leki i motoryka przewodu pokarmowego Leki przeciwwymiotne Wymioty występują w przebiegu wielu stanów patologicznych jak np.: choroby przewodu pokarmowego choroba lokomocyjna zaburzenia OUN migrena po niektórych
Bardziej szczegółowo1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO XYLOGEL 0,1%; 1 mg/g, żel do nosa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g żelu do nosa zawiera 1 mg ksylometazoliny chlorowodorku (Xylometazolini
Bardziej szczegółowoBuscolysin 20 mg/ml roztwór do wstrzykiwań, (Hyoscini butylbromidum)
Ulotka dołączona do opakowania: Informacja dla pacjenta Buscolysin 20 mg/ml roztwór do wstrzykiwań, (Hyoscini butylbromidum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoFarmakologia autonomicznego układu nerwowego część II
Farmakologia autonomicznego układu nerwowego część II Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Układ nerwowy Cecha Somatyczny
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta. PENTAZOCINUM WZF (Pentazocinum) 30 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań
Ulotka dla pacjenta Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Acatar Acti-Tabs, 60 mg + 2,5 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 1 tabletka zawiera: Pseudoephedrini
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Każdy ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 0,5 mg lub 1 mg atropiny siarczanu (Atropini sulfas).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO ATROPINUM SULFURICUM WZF, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań ATROPINUM SULFURICUM WZF, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta ATROPINUM SULFURICUM WZF, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań ATROPINUM SULFURICUM WZF, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań Atropini sulfas Należy uważnie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. EFRINOL 1%, 10 mg/g, krople do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO EFRINOL 1%, 10 mg/g, krople do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g roztworu zawiera 10 mg efedryny chlorowodorku (Ephedrini
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Deespa, 40 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka zawiera 40 mg drotaweryny chlorowodorku (Drotaverini hydrochloridum).
Bardziej szczegółowoĆwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy
Ćwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy Organizacja układu autonomicznego Niezależny od naszej woli Sympatyczny i parasympatyczny - układ limbiczny - wyjście poprzez podwzgórze - komponenta w wyrażaniu
Bardziej szczegółowoSkrócona informacja o leku Spiolto Respimat
Produkt leczniczy Spiolto Respimat jest dodatkowo monitorowany. W celu uzyskania dodatkowych informacji proszę zapoznać się z Charakterystyką Produktu Leczniczego. Skrócona informacja o leku Spiolto Respimat
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Nivalin 2,5 mg/ml roztwór do wstrzykiwań Nivalin 5 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Ampułka 1 ml zawiera
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O LEKU 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Donepex, 10 mg, tabletki powlekane
INFORMACJA O LEKU 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Donepex, 5 mg, tabletki powlekane Donepex, 10 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Donepezili hydrochloridum Każda tabletka powlekana 5
Bardziej szczegółowo- Prądy "PS", "S" pobudzające lub hamujące układ wegetatywny parasympatyczny i sympatyczny (prądy "S" są szczególnie pomocne w przypadku astmy),
W "Arkadii" oferujemy następujące rodzaje elektroterapii: - Prądy "PS", "S" pobudzające lub hamujące układ wegetatywny parasympatyczny i sympatyczny (prądy "S" są szczególnie pomocne w przypadku astmy),
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GlaxoSmithKline
Lek zawiera paracetamol ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA GlaxoSmithKline PANADOL FEMINA 500 mg + 10 mg, tabletki powlekane (Paracetamolum + Hyoscini butylbromidum) Należy przeczytać uważnie
Bardziej szczegółowo1. Model lipidowy - W roku 1895 Overton opierając się na fakcie, że substancje rozpuszczalne w tłuszczach wnikały do komórki bardziej efektywnie niż
1. Model lipidowy - W roku 1895 Overton opierając się na fakcie, że substancje rozpuszczalne w tłuszczach wnikały do komórki bardziej efektywnie niż nierozpuszczalne - wydedukował, że lipidy muszą stanowić
Bardziej szczegółowoNitraty -nitrogliceryna
Nitraty -nitrogliceryna Poniżej wpis dotyczący nitrogliceryny. - jest trójazotanem glicerolu. Nitrogliceryna podawana w dożylnym wlewie: - zaczyna działać po 1-2 minutach od rozpoczęcia jej podawania,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PHENAZOLINUM, 50 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy ml roztworu zawiera 50 mg antazoliny mezylanu (Antazolini
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Cinnarizinum Aflofarm, 25 mg tabletki Cinnarizinum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Cinnarizinum Aflofarm, 25 mg tabletki Cinnarizinum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Envil katar, (1,5 mg + 2,5 mg)/ml, aerozol do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml aerozolu do nosa zawiera 1,5 mg mepiraminy
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. POLSTIGMINUM (Neostigmini methylsulfas) 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta POLSTIGMINUM (Neostigmini methylsulfas) 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO SULFARINOL, (50 mg + 1 mg)/ ml, krople do nosa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml kropli do nosa zawiera 50 mg sulfatiazolu (Sulfathiazolum)
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta GlaxoSmithKline
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta GlaxoSmithKline PANADOL FEMINA 500 mg + 10 mg, tabletki powlekane Paracetamolum + Hyoscini butylbromidum Lek zawiera paracetamol Należy uważnie zapoznać
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Nivalin 2,5 mg/ml roztwór do wstrzykiwań Nivalin 5 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Ampułka 1 ml zawiera
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Glypressin, 1 mg, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna ampułka z 8,5 mililitrami roztworu zawiera 1 mg terlipresyny
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. /Systema nervosum/
Układ nerwowy /Systema nervosum/ Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy = = wegetatywny -jest częścią UN kontrolującą i wpływającą na czynności narządów wewnętrznych, w tym mięśni gładkich,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Buscolysin 20 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna ampułka 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 20
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Buscolysin 20 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna ampułka 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 20
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoLeki przeciwalergiczne
Leki przeciwalergiczne Histamina rola w organizmie Mediator natychmiastowych reakcji alergicznych i reakcji zapalnych Regulacja wydzielania soku żołądkowego Chemotaksja leukocytów Neurotransmiter / neuromodulator
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Pridinol Alvogen, 5mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera 5 mg prydynolu chlorowodorku (Pridinoli hydrochloridum)
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Buventol Easyhaler 100 mikrogramów/dawkę inhalacyjną proszek do inhalacji
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Buventol Easyhaler 100 mikrogramów/dawkę inhalacyjną proszek do inhalacji 2 SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna dawka odmierzona zawiera
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Tribux Forte, 200 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka zawiera 200 mg trimebutyny maleinianu (Trimebutini maleas).
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Starazolin, 0,5 mg/ml, krople do oczu 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml kropli zawiera 0,5 mg chlorowodorku tetryzoliny (Tetryzolini
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Każdy ml roztworu zawiera 0,25 mg oksymetazoliny chlorowodorku (Oxymetazolini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO OXALIN 0,025%; 0,25 mg/ml, krople do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy ml roztworu zawiera 0,25 mg oksymetazoliny chlorowodorku
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Glypressin, 1 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Glypressin, 1 mg, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna fiolka zawiera
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Gutron, 2,5 mg, tabletki Midodrini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gutron, 2,5 mg, tabletki Midodrini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO XYLOMETAZOLIN WZF 0,05%, 0,5 mg/ml, krople do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy ml roztworu zawiera 0,5 mg ksylometazoliny
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. ADRENALINA WZF 0,1%, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań Adrenalinum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta ADRENALINA WZF 0,1%, 1 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań Adrenalinum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Ubretid, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań (Distigmini bromidum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Ubretid, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań (Distigmini bromidum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. SALBUTAMOL WZF 2 mg tabletki SALBUTAMOL WZF 4 mg tabletki Salbutamolum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta SALBUTAMOL WZF 2 mg tabletki SALBUTAMOL WZF 4 mg tabletki Salbutamolum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Ksylometazoliny chlorowodorek Basic Pharma 1 mg/ml, krople do nosa, roztwór Xylomethazolini hydrochloridum Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ
Bardziej szczegółowoV REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek
Bardziej szczegółowoFarmakologia w ratownictwie
Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Farmakologia w ratownictwie Czy chciałbyś wiedzieć w jakich sytuacjach podaje się choremu adrenalinę, dopaminę, morfinę, czy ketanol? Przeczytasz o tym w tym artykule.
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 ml roztworu zawiera 0,25 mg oksymetazoliny chlorowodorku (Oxymetazolini hydrochloridum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Nasivin 0,025% 0,25 mg/ml, krople do nosa, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 0,25 mg oksymetazoliny chlorowodorku
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO AKINETON, 5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ampułka o pojemności 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Ubretid, 5 mg, tabletki (Distigmini bromidum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Ubretid, 5 mg, tabletki (Distigmini bromidum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku ponieważ zawiera ona informacje ważne
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Ubretid, 0,5 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY 1 ampułka 1 ml zawiera 0,5 mg distygminy bromku (Distigmini bromidum).
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta. ADRENALINA WZF (Adrenalinum) 300 mikrogramów/0,3 ml, roztwór do wstrzykiwań w ampułko-strzykawkach
Ulotka dla pacjenta Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GLIMBAX 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 0,74 mg Diclofenacum
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. Bocheńska Lecznicza Sól Jodowo-Bromowa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Bocheńska Lecznicza Sól Jodowo-Bromowa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Produkt leczniczy zawiera sól jodowo-bromową, w tym jodki nie mniej
Bardziej szczegółowoKamiren (Doxazosinum) 1 mg, 2 mg, 4 mg tabletki
Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, gdy potrzebna
Bardziej szczegółowoREGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW
REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW Regulacja nerwowa wpływ układu wegetatywnego na czynność endokrynną gruczołów wydzielania dokrewnego wytwarzanie i uwalnianie hormonów z zakończeń neuronów np.wazopresyny
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO TROPICAMIDUM WZF 1%, 10 mg/ml, krople do oczu, roztwór 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 10 mg tropikamidu (Tropicamidum).
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. XYLOGEL 0,1%, 1 mg/g, żel do nosa Xylometazolini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta XYLOGEL 0,1%, 1 mg/g, żel do nosa Xylometazolini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. OXALIN 0,025% 0,25 mg/g, żel do nosa Oxymetazolini hydrochloridum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta OXALIN 0,025% 0,25 mg/g, żel do nosa Oxymetazolini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoOddział Chorób Wewnętrznych - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju
Nazwa świadczenia A26 zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym A31 choroby nerwów obwodowych A32 choroby mięśni A33 zaburzenia równowagi A34c guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni A34d guzy
Bardziej szczegółowo