EkoTechProdukt Newsletter Wydanie 15, grudzień 2012 r. Szanowni Czytelnicy, w tym wydaniu: Aplikacja nawozów i substratów organicznych Pakiet Badawczy PB 6 Dorobek naukowy i popularno-naukowy uczestników Projektu EkoTechProdukt w latach 2009-2012 popularyzacja Projektu Zespół redakcyjny Aplikacja nawozów i substratów organicznych Fot. 1 Rozsiewacz rzędowy sadowy Produkcja owoców metodami ekologicznymi wiąże się z potrzebą rozwiązania wielu złożonych problemów technologicznych i technicznych. Dotyczy to zwłaszcza stosowania nowych rodzajów nawozów i środków ochrony roślin o bardzo zróżnicowanych formach użytkowych, jak również miejscach ich aplikacji. Odejście od syntetycznych nawozów mineralnych na rzecz substratów nawozowych pochodzenia organicznego oraz potrzeba użycia preparatów mikoryzowych stymulujących aktywność rozwoju roślin i żywych organizmów wymaga opracowania wielu nowych środków technicznych specjalnie przeznaczonych do realizacji tych zadań. Wprowadzanie naturalnych biopreparatów wymaga zastosowania nowych, odpowiednio przystosowanych dotąd maszyn, gdyż tylko dla niewielkiej liczby bionawozów możliwa jest adaptacja już istniejących konstrukcji pod kątem nowych potrzeb. Takie podejście wynika ze zróżnicowanych właściwości bionawozów, w tym zwłaszcza ich formy użytkowej. W zależności od postaci fizycznej stosowanego nawozu (forma pylista, granulat, roztwór wodny, zawiesina wodna) oraz miejsca aplikacji (na powierzchnię gleby, wgłębnie, dolistnie) użyty sprzęt musi spełniać wymagania Fot. 2 Rozsiewacz rzędowy przystosowany do truskawek agrotechniczne zapewniające skuteczność działania zastosowanych preparatów. Standardowe rolnicze rozsiewacze nawozów mineralnych mogą być użyte do podawania preparatów granulowanych i pylistych. W przypadku aplikacji tych preparatów w rzędy roślin, konieczne jest użycie adapterów montowanych na aparatach wysiewających rozsiewaczy umożliwiających odpowiednie kierowanie strumienia nawozów (Fot. 1 i 2). Należy jednak mieć na uwadze, że poprawny wysiew nawozów pylistych gwarantują tylko rozsiewacze ze zbiornikami nawozowymi wyposażonymi w podajniki taśmowe lub ślimakowe kierujące nawozy na tarcze rozsiewające. Nawozami płynnymi można pokrywać glebę, stosując opryskiwacze polowe z belkami o konstrukcji zbliżonej do belek herbicydowych stosowanych w sadach (Fot. 3). Niekiedy zaleca się, aby tak rozprowadzone nawozy wymieszać lub przykryć glebą, np. za pomocą glebogryzarki. Do tego celu można wykorzystać boczne glebogryzarki sadownicze przeznaczone do mechanicznego zwalczania chwastów w rzędach drzew. Dolistne podawanie roztworów lub zawiesin nawozowych może być także wykonywane standardowymi
2 opryskiwaczami wentylatorowymi wykorzystywanymi w ochronie sadów, plantacji krzewów i truskawek. Należy jedynie zwrócić uwagę na właściwy dobór rozpylaczy oraz na staranną kalibrację opryskiwacza gwarantującą utrzymanie zalecanej dawki preparatu. EkoTechProdukt Newsletter wydanie 15 grudzień 2012 projektu EkoTechProdukt zbudowano stanowisko badawcze do wyznaczania wpływu dynamiki zmian ciśnienia cieczy użytkowej oraz konfiguracji układu cieczowego opryskiwacza na przeżywalność mikroorganizmów (Fot. 4). Fot. 3. Stosowanie bionawozów płynnych w sadach Wiele problemów sprawiają preparaty mikoryzowe, które wymagają aplikacji wgłębnej w strefę systemu korzeniowego. Dla preparatów w formie roztworów lub zawiesin wodnych opracowano dozownik ciągnikowy. W fazie opracowania są dozowniki preparatów o konsystencji stałej lub w postaci bardzo gęstych mieszanin. Wprawdzie opracowano już urządzenia do aplikacji takich mieszanin punktowo w strefę korzeni drzew, ale możliwość ich zastosowania w produkcji towarowej jest ograniczona, ze względu na zbyt niską wydajność roboczą (12 drzew/godz.). Obornik lub inne substraty pochodzenia organicznego mogą być rozrzucane standardowymi rozrzutnikami obornika. W przypadku stosowania rzędowego konieczne są specjalistyczne rozrzutniki wyposażone w dodatkowe organy robocze kierujące rozprowadzany nawóz w rzędy drzew lub krzewów owocowych. Aplikacja żywych organizmów stanowisko badawcze Preparaty, których formulacja oparta jest na bazie pożytecznych mikroorganizmów, mogą być alternatywą dla tradycyjnych środków ochrony roślin bądź też cennym uzupełnieniem dotychczasowych metod ochrony upraw sadowniczych. Możliwość stosowania biopreparatów wymusza adaptację tradycyjnych technik ochrony sadów lub też opracowanie nowych rozwiązań. Mikroorganizmy, na przykład bakterie Pseudomonas fluorescens, posiadają zdolność adaptacji środowiskowej i mogą przetrwać ciśnienia hydrostatyczne sięgające nawet do 300 MPa. Jednak ciśnienie cieczy użytkowej w układzie hydraulicznym opryskiwacza sadowniczego nie jest statyczne, co wpływa niekorzystnie na przeżywalność mikroorganizmów w biopreparatach. Z powodu braku dostępnych badań z tego zakresu, w ramach Fot. 4. Stanowisko do badania przeżywalności mikroorganizmów widok ogólny Dzięki bardzo szerokim możliwościom doboru parametrów roboczych stanowisko pozwala na symulowanie rzeczywistych warunków pracy standardowego opryskiwacza sadowniczego ciśnieniowego. Pompy i wentylator są napędzane przez silniki elektryczne, a ciśnieniowy system rozpylania składa się z 16 rozpylaczy wirowych Lechler TR80-02, zainstalowanych na korpusach obrotowych z zaworami przeciwkroplowymi. Rozpylacze są zasilane przez układ cieczowy, składający się z filtra ssącego, pompy membranowej, filtra ciśnieniowego i zaworu sterującego. Obok ciśnieniowego układu rozpylania cieczy stanowisko wyposażono również w układ pneumatyczny. Można bowiem oczekiwać, że niższe ciśnienia robocze w takich układach będą mniej destrukcyjne dla żywych organizmów niż w tradycyjnych układach ciśnieniowych. W skład pneumatycznego systemu rozpylania wchodzą dwa rozpylacze pneumatyczne Hardi z zaworami przeciwkroplowymi i wentylator promieniowy. Są one zasilane przez układ cieczowy, składający się z filtra ssącego, pompy wirowej, filtra ciśnieniowego i niskociśnieniowego zaworu regulacyjnego. Parametry robocze są monitorowane przez układ mikroprocesorowy. W tym celu opracowano program EkoTechSpray (Fot. 5) przeznaczony specjalnie do obsługi tego stanowiska. Umożliwia on obserwację i rejestrację wszystkich parametrów roboczych w czasie rzeczywistym. W sąsiedztwie pompy, filtra ciśnieniowego i zaworu sterującego obydwu układów cieczowych zainstalowano przetworniki ciśnienia pozwalające na rejestrowanie zmian ciśnienia i temperatury w układzie cieczowym stanowiska
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 15 grudzień 2012 3 Fot. 5. Stanowisko do badania przeżywalności mikroorganizmów program EcoTechSpray. badawczego. Ponadto stanowisko wyposażono w zestaw przepływomierzy i tachometrów do monitorowania parametrów pracy w poszczególnych elementach układów cieczowych. Podczas badań stanowiskowych nad przeżywalnością mikroorganizmów w układzie cieczowym opryskiwacza ze zbiornika głównego oraz z punktów pomiarowych zlokalizowanych bezpośrednio za pompą, filtrem ciśnieniowym, zaworem sterującym i rozpylaczami są pobierane próbki cieczy. Prof. dr hab. Ryszard Hołownicki Instytut Ogrodnictwa Dorobek naukowy i popularno-naukowy uczestników Projektu EkoTechProdukt w latach 2009-2012 Typ publikacji Pakiety badawcze PB 1 PB 2 PB 3 PB 4 PB 5 PB 6 PB 7 PB 8 PB 9 PB 10 Suma Oryginalne prace twórcze 3 3 1 1 8 Publikacje naukowe 1 7 4 6 18 Oryginalne prace twórcze opublikowane w recenzowanych materiałach ze zjazdów i konferencji (krajowych i międzynarodowych) 8 4 3 1 1 7 24 Prezentacje i referaty 23 10 2 1 3 7 7 1 54 Publikacje popularnonaukowe i prace upowszechnieniowe 11 2 1 1 15 Postery 29 11 3 4 1 6 4 4 62 Książki, monografie i rozdziały książek 5 1 6 Patenty 3 3 Inne 1 1 1 20 23 Suma 75 33 19 5 9 15 16 21 213
4 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 15 grudzień 2012 Z Życia Projektu W czwartym kwartale 2012 roku projekt badawczo-rozwojowy EkoTechProdukt pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych uczestniczył w szeregu międzynarodowych i krajowych imprezach na których prezentowano i popularyzowano założenia projektu jak również przeprowadzono szkolenia z projektu EkoTechProdukt. VII Jesienna Giełda Ogrodnicza II Krajowe Święto Gruszy Szkolenia z projektu EkoTechProdukt Boguchwała, 6 7 października 2012 r. I Międzynarodowy Kongres Bioekonomii (I International Congress of Bioeconomy) Łodz, 19 listopada 2012 r. Warsztaty Ekologiczna produkcja owoców wybrane osiągnięcia projektu EkoTechProdukt Szkolenia z projektu EkoTechProdukt Łódź, 13 października 2012 r. Jest to jedna z kluczowych inicjatyw gospodarczych Województwa Łódzkiego, skupiająca się na zrównoważonym rozwoju, propagowaniu stosowania zielonych technologii i ekologicznych rozwiązań w ramach prowadzonej produkcji. Kierownik Projektu EkoTechProdukt dr hab. Lidia Sas Paszt, prof. IO przedstawiła na I Sesji Panelowej Zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i adaptacja do zmian klimatu referat Gleba jako zasób nieodnawialny i zaprezentowała Projekt EkoTechProdukt. XVII Ogólnopolskie Spotkanie Sadowników pt. RYNEK OWOCÓW I JEGO UWARUNKOWANIA Szkolenia z projektu EkoTechProdukt Grójec, 17 listopada 2012 r. IX Rolniczy Festiwal Nauki Brwinów, 19 października 2012 r.
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 15 grudzień 2012 5 Kalendarium najbliższych wydarzeń IX Międzynarodowe Targi Agrotechniki Sadowniczej Warszawa, 11-12 stycznia 2013 r. 56 Ogólnopolska Konferencja Ochrony Roślin Sadowniczych Ossa, 14 15 lutego 2013 r. Targi Sadownictwa i Warzywnictwa 2013 Warszawa, 19-20 lutego 2013 r. XIX Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH Kielce, 8-10 marca 2013 r.
6 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 13 czerwiec 2012 Kontakt Kierownik projektu: dr hab. Lidia Sas Paszt, prof. IO, tel.: 46 834 5235, e-mail: lidia.sas@inhort.pl Koordynator projektu: dr Eligio Malusa, e-mail: malusa@inrete.it Biuro projektu: mgr Agnieszka Pełka, tel. 46 834 53 06, e-mail: agnieszka.pelka@inhort.pl mgr Barbara Klimczyk, tel. 46 834 53 06, e-mail: barbara.klimczyk@inhort.pl Dział promocji i upowszechniania projektu: dr Barbara Michalczuk, tel.: 46 8345377, e-mail: barbara.michalczuk@inhort.pl Opracowanie redakcyjne, webmaster www.inhort.pl/ekotechprodukt.html mgr Jadwiga Łyś, tel. 46 8345452, e-mail: jadwiga.lys@inhort.pl Egzemplarz bezpłatny współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Działania 1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Poddziałanie 1.3.1. www.inhort.pl/ekotechprodukt.html