FOOTBALL BUSINESS GROUP Przy współpracy z SPORT & BUSINESS FOUNDATION Listopad 2007 Piłkarskie fundusze inwestycyjne
Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Fundusze inwestycyjne w futbolu... 4 2.1 Football Players Funds Management Ltd... 5 2.2 Hero Investments... 5 2.3 Sports Asset Capital... 5 2.4 Inne podmioty inwestujące w futbol... 6 3. Przykłady transakcji... 7 3.1 Case Cristiano Ronaldo... 7 3.2 Case Football Players Fund Porto:... 7 3.3 Case Carlosa Teveza... 8 2
1. Wstęp W 1960 roku transfer Denisa Lawa do Manchesteru City, o wartości 55 tyś., wzbudził falę krytyki i obawy o przyszłość futbolu. Komercjalizacja piłki nożnej z biegiem lat poszła znacznie dalej i dzisiaj, prawie pół wieku później, kwoty płacone przez kluby sięgające kilkudziesięciu milionów euro nikogo już nie dziwią. Futbol stał się biznesem, który przyciąga kolejne fale przedsiębiorców i inwestorów. Jedną z takich nowych fal, stały się w ostatnim czasie fundusze inwestycyjne, które w poszukiwaniu zysków zaczęły inwestować w piłkarzy tak jak do tej pory robiły to ze spółkami akcyjnymi czy dziełami sztuki. Według przepisów FIFA karta piłkarza (player s registration) może należeć do klubu lub do samego piłkarza, a nie do prywatnego inwestora. Inwestor może jednak zakupić udziały w prawach transferowych danego piłkarza na takiej samej zasadzie jak firmy kupują prawa do wizerunku sportowców. Zainteresowanie funduszy rynkiem futbolowym zostało dodatkowo wzmożone przez aktywność Romana Abramowicza, dzięki któremu wartości transferów dokonywanych na Wyspach osiągnęły rekordowe poziomy (330 mln w 2006 roku). 3
2. Fundusze inwestycyjne w futbolu W praktyce działanie funduszu inwestycyjnego wobec piłkarzy i klubów wygląda następująco: Fundusz wyszukuje potencjalnych piłkarzy: głównie młodych, utalentowanych, rokujących nadzieje na udany transfer do większego klubu. Kiedy piłkarz taki zostaje znaleziony, fundusz składa klubowi ofertę zakupu części praw do transferu (z reguły 25-75% udziału w prawach na 3-5 lat, za nie więcej niż 1 mln $). Kluby zazwyczaj zgadzają się, gdyż po pierwsze otrzymują pieniądze, po drugie niwelują ryzyko straty w przypadku, gdy piłkarz nie okaże się na tyle dobry, aby go zyskownie sprzedać. Jeśli piłkarz gra dobrze, wzbudza zainteresowanie bogatszych klubów, zostaje sprzedany, wtedy klub macierzysty dzieli się pieniędzmi z transferu z funduszem. Nowo powstałe fundusze koncentrujące się na zakupie udziałów w prawach transferowych piłkarzy (Hero Investments, Sports Asset Capital), stawiają sobie za cel osiągnięcie średnio 20% zysku rocznie. Jednak jest to założenie bardzo trudne do zrealizowania, czego przykładem jest pionier na rynku, portugalski fundusz Football Players Funds Management, którego średnia roczna stopa zwrotu wynosi 15%. Dodatkowo działalność funduszy narażona jest na bardzo duże ryzyko z kilku powodów: ryzyko kontuzji piłkarza; 75% piłkarzy będących w wieku 16 lat, przestaje uprawiać sport przed osiągnięciem 21 roku życia; kwestie kontraktowe np. w momencie, gdy piłkarzowi kończy się kontrakt zysk dla funduszu jest zerowy. 4
2.1 Football Players Funds Management Ltd Portugalski Football Players Funds Management Ltd jest pionierem na rynku funduszy inwestujących w prawa transferowe piłkarzy. Szefem tego funduszy, przynależącego do Orey Group jest Nuno Goncalves. Od początku swojego istnienia do lipca 2006 roku fundusz zainwestował 7,5 mln w 15 piłkarzy, rocznie notując średnio 15% stopę zwrotu. Swoje inwestycje skupia głównie na lidze portugalskiej. Dotychczas największym sukcesem funduszu była sprzedaż Cristiano Ronaldo do Manchesteru United (patrz rozdział 3.1). W ramach funduszu działają: Football Players Fund Boavista, od 2002 roku; do 2006 6% spadek Football Players Fund Porto, od 2004 roku; do 2006 33% wzrost (patrz rozdział 3.2) Football Players Fund Sporting, od 2002 roku; spadek o 25% w 2005 roku 2.2 Hero Investments Hero Investments działa od lipca 2006 roku jako close-end fund, co oznacza że akcje funduszu kupić można na giełdzie. Jego założycielami są Nick Hely-Hutchinson i Damian Robert. Kapitał funduszu, którego siedziba znajduje się w Jersey, wynosi 100 mln. Najważniejszymi współpracownikami Hero Investments są: jeden z najbardziej wpływowych agentów piłkarskich, Pinhas Zahavi, oraz były sędzia Premier League, David Elleray. 2.3 Sports Asset Capital Założycielem funduszu działającego w ramach grupy Sports Asset Capital jest Ray Ranson. Ranson to były piłkarz Manchesteru City, obecnie właściciel firmy ProZone, która stworzyła najlepszy system umożliwiający 5
dokładną analizę meczu, z którego korzystają najlepsi trenerzy świata. Ponadto uważa się go za twórcę metody sale and leaseback polegającej na tym, że klub kupuje piłkarza, po czym od razu wypożycza go do byłego klubu. Kapitał tego zarejestrowanego na Kajmanach brytyjskiego funduszu wynosi 50 mln ; 2.4 Inne podmioty inwestujące w futbol W ostatnich 10 latach na rynkach pojawiały się także inne podmioty, które swoich zysków upatrywały w inwestowaniu w futbol. Jednym z nich był Singer & Friedlander Football Fund, założony w 1997 roku przez bank Singer & Friedlander. Formalnie był to pierwszy w historii piłkarski fundusz inwestycyjny. Jego działalność polegała na inwestowaniu w akcje giełdowe brytyjskich klubów piłkarskich. Przez 5 lat istnienia fundusz zanotował 25 % stratę: zainwestowane w 1997 roku 1 000, w ostatnim roku działalności funduszu przyniosło w 2002 roku zaledwie 756. Przykładem istnienia dobrze prosperującego funduszu był Boca Juniors Fund, pierwszy w historii podmiot bazujący na zyskach z transferów piłkarzy. Fundusz powstał w 1997 roku przy argentyńskim klubie o tej samej nazwie. Przez 4 lata istnienia zanotował 32 % stopę zwrotu z zainwestowanych środków. Idea funduszu polegała na inwestowaniu pieniędzy w rozwój młodych piłkarzy oraz klubowych centrów treningowych. W momencie sprzedaży piłkarza do większego klubu, Boca Juniors przekazywało część zysku z transferu funduszowi. 6
3. Przykłady transakcji W tej części raportu przedstawiamy przykłady transakcji pomiędzy funduszami inwestycyjnymi, a klubami z ostatnich lat. Jako osobny przykład należy rozważać case Carlosa Teveza, który przedstawiamy jako inny rodzaj inwestycji w prawa transferowe piłkarza, w którym roli nie odgrywa fundusz, ale agencja sportowa. 3.1 Case Cristiano Ronaldo Przykład Cristano Ronaldo obrazuje jak skuteczna i zyskowna może być działalność funduszy inwestycyjnych na rynku piłkarskim. Football Players Management Funds zakupił w 2001 roku od Sportingu Lizbona 35 % udziałów w prawach transferowych Portugalczyka za 450 tyś.. Po dwóch latach piłkarz został sprzedany do Manchesteru United za 12,2 mln, z czego 4,27 mln trafiło do funduszu inwestycyjnego, który w ten sposób zarobił 3,82 mln (stopa zwrotu 850 %). 3.2 Case Football Players Fund Porto: Football Players Fund został założony 21 maja 2004 przez portugalski Football Players Management Funds. Miał on na celu nawiązanie trwałej współpracy z klubem FC Porto, dzięki której fundusz cyklicznie nabywałby część praw transferowych do wybranych piłkarzy klubu. Po sukcesach Porto w Lidze Mistrzów, do września 2004 na skutek dużego zainteresowania akcje funduszu wzrosły o 37,82%. Wtedy też utworzono pierwszą grupę piłkarzy, których część praw do transferu stało się udziałem funduszu. Klub otrzymał w ramach umowy 2,5 mln euro. 7
Piłkarz Wiek Narodowość Pozycja Udział funduszu Diego 19 Brazylia Pomocnik 8,50 % Carlos Alberto 20 Brazylia Napastnik 2,50 % Ricardo Quaresma 24 Portugalia Pomocnik 9,00 % Pepe 21 Brazylia Obrońca 10,00 % Seitaridis 23 Grecja Obrońca 8,00 % Ricardo Costa 23 Portugalia Obrońca 13,33 % Benny McCarthy 27 RPA Napastnik 13,33 % Bruno Moraes 20 Brazylia Napastnik 10,00 % Hugo Almeida 18 Portugalia Napastnik 16,67 % Paulo Machado 19 Portugalia Pomocnik 16,67 % Ivanildo 19 Portugalia Napastnik 16,67 % Vieirinha 19 Portugalia Pomocnik 16,67 % Tabela za komunikatem First Portuguese Group z 5 października 2004. 3.3 Case Carlosa Teveza W 2004 roku Carlos Tevez został sprzedany z Boca Juniors Buenos Aires do Corinthians Sao Paulo. Transfer argentyńskiej gwiazdy możliwy był dzięki inwestycji dokonanej przez firmę MSI (Media Sport Investments) kierowanej przez Kii Joorabchaina, która spłaciła dług klubu wynoszący 15 mln $ i wyłożyła pieniądze na piłkarza. W sierpniu 2006 roku po licznych spekulacjach transferowych, w których wymieniano najsilniejsze kluby Europy, Tevez trafił do West Ham United. Wokół transferu pojawiły się jednak komplikacje. Karta piłkarska Argentyńczyka należała do MSI, co w myśl przepisów Football Association zabraniało sprowadzenia zawodnika do londyńskiego klubu. Klub został ukarany grzywną 5,5 mln, jednak Tevez pozostał jego piłkarzem. Po roku gry w Premiership, po raz kolejny po Teveza zgłosiły się bogate kluby z Anglii, Włoch i Hiszpanii. Ostatecznie Tevez pojechał na 8
testy do Manchesteru United. Do głosu doszła jednak MSI, która nadal rościła sobie prawa do udziału w transferze, pomimo tego że West Ham ogłosił rok wcześniej, iż wszelkie kontakty z firmą zostały zerwane. W rozwiązaniu sporu próbowały pomóc FA oraz FIFA, jednak żadna ze stron konfliktu nie była usatysfakcjonowana proponowanymi rozwiązaniami. Warunkiem ewentualnego transferu wg FA było zawarcie umowy pomiędzy klubami, a nie jak to miało miejsce wcześniej pomiędzy klubem a agentem piłkarza. Po miesiącu rozmów strony doszły do porozumienia. West Ham otrzymał 2 mln za zrzeczenie się praw do karty piłkarza na rzecz MSI. Dzięki temu, firma Kii Joorabchaina odzyskała kontrolę nad transferem Teveza. Ostatecznie w sierpniu 2007 Argentyńczyk trafił do Manchesteru United na zasadzie wypożyczenia na 2 lata, które ma kosztować Czerwone Diabły 10 mln. Dodatkowo Manchester otrzymał prawo pierwokupu piłkarza. 9
Źródła: www. thesportseconomist.com www.channel4.com/money/feature.jsp?pageparam=1&id=506 www.business.timesonline.co.uk/tol/business/article688242.ece www.footballeconomy.com/rep_jul_09.htm www.oreyfinancial.com/ www.orey.com/ www.wiadomosci24.pl/artykul/tevez_gate_czyli_diabelska_saga_transfero wa_43742.html 10
Autor: Tomasz Frątczak Współpraca: Sebastian Miroński Redakcja: Football Business Group Sebastian Miroński mobile: + 48 508 362 414 e-mail: s.mironski@sbf.pl www.footballbusiness.pl Football Business Group 2007. Wszelkie Prawa Zastrzeżone. 11