Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek - najlepsza inwestycja Materiały szkoleniowe I Seminarium w Projekcie Komercjalizacja Nauk Innowacyjnych Termin: 17 września 2010 r. Miejsce: ul. Flory 2, Rezydencja Belweder - Klonowa Kancelarii Prezydenta RP Warszawa KOMERCJALIZACJA NAUK INNOWACYJNYCH Biuro projektu: Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn Tel/fax (89) 541 29 15 email: biuro@komercjalizacja-nauki.pl www.komercjalizacja-nauki.pl
Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek - najlepsza inwestycja Seminarium zorganizowane w ramach projektu Komercjalizacja Nauk Innowacyjnych realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka, Działanie 4.2 Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauki w rozwoju gospodarczym. Projekt Komercjalizacja Nauk Innowacyjnych realizowany jest na podstawie umowy UDA-POKL.04.02.00-00-015/10 podpisanej pomiędzy Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego a Fundacją na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego Na Wiedzy Nowe Media. Udział w seminarium jest bezpłatny. Materiały szkoleniowe dystrybuowane są bezpłatnie. Niniejsze materiały powstały dzięki współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. KOMERCJALIZACJA NAUK INNOWACYJNYCH Biuro projektu: Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn Tel/fax (89) 541 29 15 email: biuro@komercjalizacja-nauki.pl www.komercjalizacja-nauki.pl
Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek - najlepsza inwestycja Specjalistyczne 10 dniowe szkolenia w projekcie Komercjalizacja Nauk Innowacyjnych W związku z realizacją projektu Komercjalizacja Nauk Innowacyjnych ogłaszamy nabór uczestników chcących podnieść swoje kwalifikacje w zakresie zarządzania badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi oraz komercjalizacją rezultatów prac badawczych. Szkolenia adresowane są do pracowników jednostek naukowych oraz pracowników podmiotów działających na rzecz nauki z wyłączeniem przedsiębiorstw, aktywnych zawodowo i zatrudnionych. Dzięki wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego udział w projekcie jest całkowicie bezpłatny, uczestnicy nie ponoszą żadnych kosztów z nim związanych. W ramach projektu zapewniamy profesjonalną kadrę szkoleniową, noclegi, pełne wyżywienie, materiały szkoleniowe oraz zwrot kosztów dojazdu. Projekt przewiduje realizację programu szkoleniowego dla uczestników z obszaru całej Polski. Na realizację programu szkoleniowego składać się będą cyklicznie odbywające się zjazdy, które odbędą się w 4 edycjach po 40 uczestników. Każda grupa odbędzie 2 zjazdy. Przez 5 kolejnych dni w ramach jednego zjazdu, grupa doświadczonych i znanych na całym świecie ekspertów zewnętrznych przeprowadzi liczne warsztaty o tematyce związanej z komercjalizacją badań naukowych, m.in. zasady i techniki komercjalizacji prac badawczych, transfer technologii do biznesu, poznanie podstawowych technik PR i marketing-mix, zapoznanie z koncepcją Business Angels, Rynkiem New Connect, funduszami Venture Capitals i Private Equity oraz wiele innych (łącznie 74 godziny szkoleniowe na osobę). Każdy uczestnik, który ukończy szkolenie i pozytywnie przejdzie test wiedzy otrzyma stosowne zaświadczenie (na druku MEN) o uzyskaniu nowej lub uzupełnieniu wiedzy i umiejętności w zakresie zarządzania badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi. Wierzymy, iż nasze doświadczenie w tworzeniu pomostów pomiędzy nauką i biznesem i wiedza którą przekażemy pozwoli Państwu na komercjalizację własnych wynalazków i wyników prac badawczych i zaistnienie naukowców w obszarze biznesu z korzyściami dla obu stron. Ilość miejsc jest ściśle ograniczona! Osoby chętne prosimy o pilny kontakt ze specjalistą do spraw promocji projektu: Maciejem Kubisty, poprzez stronę internetową www.komercjalizacja-nauki.pl, telefon (89) 541 29 15 lub 693 839 242 oraz adres email: biuro@komercjalizacja-nauki.pl KOMERCJALIZACJA NAUK INNOWACYJNYCH Biuro projektu: Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn Tel/fax (89) 541 29 15 email: biuro@komercjalizacja-nauki.pl www.komercjalizacja-nauki.pl
II Seminarium Informacyjne w projekcie Komercjalizacja Nauk Innowacyjnych 3 grudnia 2010 r. Miejsce seminarium: Hotel Wileński, ul. Knosały 5, 10-015 Olsztyn Godziny Zakres tematyczny Trener/osoby odpowiedzialne 10:00-10:15 Przywitanie uczestników Personel projektu 10:15-11:15 Praktyczne aspekty procesu inwestycyjnego Tomasz Grzybowski 11:15-11:20 Przerwa kawowa 11:20-12:20 Zapoznanie z koncepcją Business Angels oraz Inkubatorów Innowacyjności. Narzędzia pozwalające na zwiększenie jakości współpracy sektora B+R z przedsiębiorstwami Jacek Błoński 12:20-12:30 Przerwa kawowa 12:30-13:30 Marketing Due Diligence, czyli analiza potencjału i zagrożeń rynkowych w odniesieniu do projektów naukowych Maciej Strzębicki 13:30-14:15 Obiad w formie ciepłego bufetu 14:15-15:15 Prawne aspekty przedsiębiorczości akademickiej oraz formy jej wpierania na przykładzie Lubelskiego Parku Naukowo- Technologicznego Marcin Żuraw 15:15-16:15 Dyskusja Panelowa 16:15-17:00 Rozmowy w kuluarach, bufet kawowy
INFORMACJE O PRELEGENTACH TOMASZ GRZYBOWSKI Dyrektor ds. Rynków Kapitałowych i Relacji Inwestorskich Science2Business. Absolwent Wydziału Turystyki AWF w Poznaniu, Francuskiego Instytutu Zarządzania w Warszawie oraz Duke University - Fuqua School of Business w USA. Kompetencje i doświadczenia z zakresu inwestycji kapitałowych zbierał organizując kursy dla maklerów papierów wartościowych oraz uczestnicząc w licznych szkoleniach i seminariach poświęconych rynkowi fuzji i przejęd. Aktywnym uczestnikiem rynku kapitałowego stał się w 2004 r. W kolejnych latach rozpoczął własne inwestycje koncentrując się na sektorze ICT technologie teleinformatyczne i mobilne. Posiada również bogate doświadczenie w branży marketingowej, w której działa od 1994 r. Jest członkiem kilku rad nadzorczych oraz Lewiatan Business Angels. Współzarządza prywatną spółką inwestycyjną. JACEK BŁOOSKI Wiceprezydent European Business Angels Network (EBAN). Prezes Lewiatan Business Angels, jako pierwszy Polak i przedstawiciel Europy Środkowo-Wschodniej został wybrany wiceprezydentem Zarządu European Business Angels Network (EBAN) europejskiej organizacji Aniołów Biznesu. Do zadao Jacka Błooskiego należy wdrażanie strategii EBAN, która w głównej mierze koncentruje się na rozprzestrzenieniu idei Aniołów Biznesu i pozyskiwaniu nowych partnerów, szczególnie w Europie Środkowej i Wschodniej. Jest on także odpowiedzialny za pozyskiwanie funduszy Venture Capitals i Early Stage Fund. O EBAN The European Business Angel Network (EBAN) powstała w 1999 roku we współpracy z Komisją Europejską. Jest to organizacja non-profit typu think tank, która pracuje na rzecz odpowiedniego kształtu polityki Komisji Europejskiej wobec interesów sieci aniołów biznesu. Prowadzi także badania kierunków rozwoju i trendów na rynku.
MACIEJ STRZĘBICKI Współzałożyciel firmy Tomorrow, ekspert inkubatora Science2Business i Lewiatan Business Angels. Posiada bogate doświadczenie z zakresu marketingu, brandingu i wsparcia biznesu, które zdobywał m.in. w dziale strategii w jednej z największych międzynarodowych agencji marketingowych. Planował działania marketingowe dla największych międzynarodowych podmiotów z sektora FMCG, finansów, oraz IT. W roku 2005 założył firmę doradczą specjalizującą się w brand consultingu i marketingu strategicznym. W zakresie brandingu doradzał takim firmom jak Aviva/Commercial Union, Grant Thornton czy Uniwersytet Warszawski. Od 2008 r. współpracuje z Lewiatan Buisness Angels, a od 2009 r. z Inkubatorem Przedsiębiorczości Science2Buisness. W obu tych projektach zajmuje się weryfikacją potencjału rynkowego i strategii marketingowych projektów inwestycyjnych. Prowadzi również szkolenia dla pomysłodawców z zakresu tworzenia i zarządzania marką oraz budowania strategii marketingowych. MARCIN ŻURAW Radca prawny, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 2007 roku właściciel Kancelarii Radcy Prawnego w Lublinie specjalizującej się w kompleksowej obsłudze podmiotów gospodarczych. Doradza między innymi Lubelskiemu Parkowi Naukowo-Technologicznemu S.A. w Lublinie oraz Centrum Innowacji i Transferu Technologii Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego Sp. z o.o. w Lublinie. W ramach licznych projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej poza obsługą prawną prowadzi również wykłady uwzględniające w szczególności tematykę prawnych aspektów powstawania nowych przedsiębiorców, wykonywania działalności gospodarczej oraz zagadnienia własności intelektualnej. Od lat zaangażowany także w doradztwo prawne dla mediów, w tym przede wszystkim w zakresie problematyki prawa prasowego.
NOTATKI
NOTATKI
NOTATKI
NOTATKI
NOTATKI
Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek najlepsza inwestycja Zapoznanie z koncepcją Business Angels oraz Inkubatorów Innowacyjności. Narzędzia pozwalające na zwiększenie jakości współpracy sektora B+R z przedsiębiorstwami. Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeostwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn Anioły Biznesu kluczowy element w procesie komercjalizacji projektów Jacek Błooski, Warszawa 17.09.2010 1
Potrzeby kapitałowe Wysokie ryzyko Venture Capital Private Equity IPO Znajomi, przyjaciele, rodzina, Business Angels LUKA KAPITAŁOWA Niskie ryzyko Seed Start-up Wczesny wzrost Ekspansja Czas KIM SĄ ANIOŁY BIZNESU? Business Angel (anioł biznesu) to osoba prywatna wspierająca firmy będące na wczesnych etapach rozwoju poprzez inwestowanie własnych środków oraz angażująca swój czas, doświadczenie oraz kontakty. PROFIL: Typowy portfel inwestycyjny : 100 tys. 5 mln zł (3 10% majątku), Gotowość do podejmowania ryzyka związanego z inwestycjami w małe, startujące spółki, Oczekiwanie wysokich zysków z zaangażowanego kapitału, Doświadczenie zdobyte jako przedsiębiorca lub manager, Wspieranie rozwoju dofinansowanej spółki. 2
FINANSOWANIE FIRM O WYSOKIM POTENCJALE WZROSTU (USA) Seed/Startup Typowy Rok <100 IPOs (VC funded) < 3000 VC Investments 40-50,000 Angel Investments 0 <200 ~25,000 500-700,000 New Companies 0 200,000 400,000 600,000 800,000 Porównanie Inwestycyjne Angels VCs Dollars ~$25 billion ~$25 billion # of Investments 50,000 3,000 # Start-up Deals 25,000 200 # of Investors 250,000 1,000 Per round $300,000 $7-8 million Each investor $25,000 up $2 million up Typical investment early stage later stage www.billpayne.com 3
Źródło: European Business Angels Network ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCJI BUSINESS ANGELS Średnia wartość IRR: 27,6% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ilość inwestycji w portfolio 1 do 2 3 do 5 6 do 9 10+ 4
EUROPEJSKIE TRENDY Sieci Aniołów Biznesu 2008 Europa 2009-2012 334 Dla zysku 31% Szacunkowa liczba aniołów i inwestorów prywatnych Inwestycje w 1 rundzie Całkowita suma inwestycji rocznie 75k 207k 3 do 5 mld Jak prezentowad biznes plan inwestorom - kluczowe kryteria oceny Kryteria oceny Inwestorzy oceniają przedsięwzięcie w wielu perspektywach. Kryteria Oceny Konkurencyjnośd i innowacyjnośd projektu Szanse na sukces Ryzyko niepowodzenia Efektywnośd kosztów/przychodów Potencjalne zyski z przedsięwzięcia Doświadczenie lidera zespołu tworzącego firmę Czy projekt jest innowacyjny i oryginalny? Czy na rynku istnieje podobny produkt? Czym różni się produkt od konkurencji? Jakie są szanse na rozwój produktu? Jaka jest szansa, że produkt będzie zaakceptowany przez rynek? Jakie jest prawdopodobieostwo sukcesu? Jakie ryzyka są związane z rozwojem projektu? Jakie jest prawdopodobieostwo wystąpienia zidentyfikowanych ryzyk? Jak uniknąd wystąpienia ryzyka? Czy projekt jest innowacyjny i oryginalny? Czy na rynku istnieje podobny produkt? Czym różni się produkt od konkurencji? Ile wynosi NPV, IRR i ROI przedsięwzięcia? Jak jest prawdopodobieostwo uzyskania zamierzonego zysku? Kim jest lider zespołu? Czy lider ma potencjał, aby rozwinąd biznes? 5
MEETING E X I T 2010-11-22 Jak prezentowad biznes plan inwestorom - kluczowe kryteria oceny Wagi poszczególnych kryteriów Najważniejszym kryterium oceny jest zespół zarządzający. Dopiero drugie miejsce zajmują szanse powodzenia przedsięwzięcia. 1 Zespół zarządzający 0 30 % 2 Perspektywy rynku 0 25 % 3 Produkt i technologia 0-15% 4 Kanały sprzedaży 0-10 % 5 Przewagi konkurencyjne 0 10% 6 Finansowanie 0 10% Źródło: Bill Payne Submissions (100% Plans Per Month) Screening Team Review (25-30% Plans Per Month) General Meeting Presentations (1 3 Plans Per Month) Diligence & Term Sheet Negotiations Manage Investment Pre-screen emailed submissions Screening team votes on which companies to invite to general meeting. Champion identified, diligence team volunteers (or is recruited) and begin term sheet negotiations. Deal lead presents company to group and helps entrepreneur close the transaction. Board member representative helps grow company and seeks attractive exit. Source: J. Geshwiler, CommonAngels, Boston 6
KORZYŚCI ZE WSPÓŁPRACY Z ANIOŁEM BIZNESU Finansowanie odpowiednie do potrzeb Kontakty biznesowe i relacje w danym sektorze Doświadczenie i tzw. know-how Dobra sieć ustala potrzeby przedsiębiorcy, a następnie proponuje właściwego Anioła Biznesu 7
www.polidea.pl Solutions for the brave, new, mobile world 8
Fakty Główna siedziba w Warszawie Ponad 30 osób: developerzy i dział administracyjny. Labolatorium testów oprogramowania. Współpraca z regionalnymi organizacjami branżowymi. Bezpośredni udział w sieci MobileMonday I współorganizacja polskiego MM. Badania Obszary zainteresowania Badania w Polidea to przede wszystkim: 1) Ścisła współpraca z instytucjami akademickimi 2) Aktywne uczestnictwo w organizacjach takich jak Mobile Monday dające nam mozliwość monitorowania najnowszych trendów rynku mobilnego. Oprogramowanie na potrzeby klienta Polidea tworzy mobilne oprogramowanie na wszystkie istniejące platformy mobilne. Przez tworzenie oprogramowania rozumiemy zarówno techniczną implementacje jak i przygotowanie konceptu interfejsu użytkownika jak i koncepcji graficznej. Oprogramowanie tworzymy bądź wedle dokładnej specyfikacji klienta bądź generlanego briefu. Strategie mobilne Dla każdej z firm, które chcą wejśc na rynek mobiony Polidea tworzy strategie, którą następnie wciela w życie. Niezależnie czy jest to serwis online, portal czy też społeczność, która potrzebuje rozwiązań mobilnych, Polidea stworzy koncepcje, zaproponuję możliwości monetyzacji, stworzy technologie I wdroży ja na rynku. Produkty i usługi mobilne Polidea reaguje na potrzeby rynku koncentrując się na praktycznych innowacjach.przygotowujemy rozwiązania mobilnych usług I produktów, które stają się rozwiązaniami white-label, bądź są gotowymi finalnymi produktami rynkowymi. 9
Zasięg 3G przekroczy 60% w 2012 w Zachodniej Europie Przychody z data services przekroczą 6bn do 2012 Zmniejszające się koszty uczynia 3G atrakcyjnym dla szerokiego odbiorcy Przychody z data services w DE 2002-2012 (in billion Euros w Zachodniej Europie) Penetracja 3G w Zachodniej Europie ( % uzytkowników mobilnych) M-entertainment wzrost przychodów do ~750m Euros do 2012! M-entertainment przychody w EU w milionach Euros (właćzając muzykę, gry, video, przychody reklamowe) 740 619 483 360 194 259 10
DLACZEGO LEWIATAN BUSINESS ANGELS? Największa sieć aniołów biznesu w Polsce Doświadczony zespół Deal flow selekcja pomysłów Przygotowanie stron do transakcji Organizacja i zarządzanie grupą inwestorów (syndykaty) Profesjonalne szkolenia prowadzone przez światowych ekspertów Możliwość współpracy z innymi Aniołami Biznesu - Networking Wymiana doświadczeń i poznanie światowych wzorców funkcjonujących w obszarze Business Angels Dostęp do narzędzi wzory umów, doradztwo w procesie due diligence, wycena start-upów, etc. PROJEKT: Aktywizacja i podnoszenie kompetencji podmiotów rynku aniołów biznesu w Polsce Źródło finansowania projektu: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Oś priorytetowa: Kapitał dla innowacji Działanie 3.3: Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP Okres realizacji projektu: Do 31 grudnia 2013 roku Wysokość dofinansowania ze środków unijnych: Kwota: 14 642 246 zł 100% wartości projektu 11
CEL PROJEKTU Głównym celem projektu jest aktywizacja i podnoszenie kompetencji podmiotów rynku aniołów biznesu w Polsce poprzez: Aktywizację rynku Business Angels Przygotowanie przedsiębiorców i inwestorów do transakcji kapitałowych o charakterze udziałowym Wymianę doświadczeń inwestorów oraz implementacja na rynku polskim światowych wzorców w zakresie funkcjonowania sieci Business Angels LEWIATAN BUSINESS ANGELS PARTNEREM READY FOR EQUITY2 PKPP LEWIATAN (LEWIATAN BUSINESS ANGELS) jest partnerem pan-europejskiego programu Ready for Equity 2 prowadzonego przez konsorcjum składające się z 9 partnerów z krajów członkowskich Unii Europejskiej (finansowanie z Leonardo da Vinci) Celem projektu jest profesjonalizacja rynku business angels poprzez przygotowanie i przeprowadzania szkoleń skierowanych zarówno do aniołów biznesu, jak i pomysłodawców oraz przygotowanie ich do transakcji kapitałowych. 12
EBAN Facts and figures about the European angel market EBAN European Trade Association for Business Angels, Seed Funds and other Early Stage Investors 13
About EBAN EBAN 13 Federations 250 angel networks + associated members Membership X4 in 5 years Now open to seed funds 30.000 angels 40.000 entrepreneurs 80.000 website viewers 8.000 publication readers 32 countries Over 100 members European Angel Market Characteristics Very varied level of development UK has the most mature market in the EU France, Germany, Sweden, Belgium, Finland, Netherlands Smaller players, e.g. Italy, Spain, Norway Very small markets, Slovenia, Greece, Portugal Different types of founders Varied level of Government support National trade associations sometimes represent the market Rapid growth 14
European Angel Market Characteristics Number of Business Angel Networks European Angel Market Trends Increasing size of deals but decreasing size of investment by individual investors (Mason 2006) More small investments Investing increasingly in syndicates BANs offereing more packaged deals and value added services Organisation of the market (vs sophistication?) 15
Best Practice: Adding Value Angel Networks can increase supply & demand for Angel Investment in other ways: Investment Readiness programmes get entrepreneurs ready for investment e.g. Business Planning advice, Presentation Training etc. Can be a structured programme or provided just before the investment pitch to enhance performance Investor Readiness programmes educate investors in the basics of Angel investment e.g. Legal Issues advice, meet with existing Angels, learn about tax break schemes Best Practice: Adding Value Angel Networks can increase supply & demand for Angel Investment in other ways: Syndication can be encouraged/facilitated by networks (Syndication = many Angels investing together) Increases amount of money available Increases Angels bargaining power Enables coordination of legals, investment terms Enables greater cooperation during Due Diligence and subsequent monitoring of investment 16
Best Practice: Adding Value Angel Networks can increase supply & demand for Angel Investment in other ways: Co-investment funds can operate alongside the network (Co-investment fund = fund that can only invest alongside Angels on the same or better terms) Increases amount of money available Helps coordinate deals on Angels behalf Exploits Angels expertise: only invests where Angels invest Exploits Angels monitoring of the company How to encourage angel activity? NATIONAL LEVEL Fiscal environment - Capital gain or loss exemption from tax - Equity guarantees Non-financial incentives Syndication opportunities Business Angel Academies Investment readiness Promoting codes of conduct for BANs and BAs Integration of BAN activities in the regional entrepreneurship strategy 17
Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek najlepsza inwestycja www.komercjalizacja-nauki.pl Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeostwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn 18
Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek najlepsza inwestycja Marketing Due Diligence, czyli analiza potencjału i zagrożeń rynkowych w odniesieniu do projektów naukowych. Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn Marketing Due Diligence, czyli analiza potencjału i zagrożeń rynkowych w odniesieniu do projektów naukowych. Olsztyn 3 grudnia 2010 1
Agenda Wstęp Co to jest Due Diligence? Due Diligence startup ów Proces Marketing Due Diligence Obszary badania Rynek/Branża Segmentacja Klienci Konkurencja 3 Agenda Metodologia stosowana przez prof. Malcolma McDonalda Najczęstsze błędy popełniane przy tworzeniu biznesplanu 4 2
Wstęp Co to jest due diligence? Due Diligence (Należyta Staranność) - jest to badanie mające na celu zgromadzenie jak największej ilości informacji dotyczącej potencjalnej inwestycji Zazwyczaj proces ten dzieli się na kilka obszarów: prawny, finansowy, techniczny, organizacyjny itp. 6 3
Dlaczego przeprowadzane jest badanie due diligence? Ponieważ najczęściej transakcje tego typu są niesymetryczne. Jeden podmiot inwestuje w drugi podmiot. Potrzeba due diligence po stronie inwestora spowodowana jest też istotnymi różnicami między pomysłodawcą a inwestorem. 7 Różnice między pomysłodawcą a inwestorem Pomysłodawca Jest skoncentrowany na swojej technologii. Wie bardzo dużo o swoim produkcie, ale niewiele o oczekiwaniach inwestora Często zmierza do rozwijania idealnego produktu, technologia jest celem samym w sobie 8 4
Różnice między pomysłodawcą a inwestorem Inwestor: Patrzy na idee biznesową pomysłodawcy jak na kolejny projekt biznesowy Nie interesuje go produkt/technologia, chce dobrze zainwestować pieniądze Chce osiągnąć zwrot z inwestycji 30 IRR oraz wyjście z inwestycji przy mnożniku 10x 9 Due diligence w przypadku startup'ów ma dwa poziomy. uzyskanie pełnej (kompletnej) wiedzy o rozwiązaniu (pomyśle), w oparciu o który jest budowana koncepcja na wspólny biznes uzyskanie jak największej wiedzy na temat rynku na którym ma funkcjonować produkt 10 5
Proces Marketing Due Diligence Założenia do Marketing Due Diligence MDD wykonuje się wykorzystując tylko dane zewnętrzne. Przy badaniu nie korzysta się z materiałów przygotowanych przez pomysłodawcę 12 6
Jakie są podstawowe obszary Marketing Due Diligence? Rynek/branża Segmentacja Grupa docelowa Konkurencja Cena Dystrybucja Promocja i reklama 13 Rynek/branża Jaka jest aktualna sytuacja branży? Jakie są prognozy rozwoju rynku? (czy rynek dla produktu/usługi istnieje, czy dopiero się tworzy) Jak rozwija się branża? Jaką rolę odgrywają innowację i postęp technologiczny w tej branży? Jakie czynniki mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia sukcesu w tej branży? Jaki jest cykl życia rynku? wprowadzenie wzrost dojrzałość spadek Czy jest sezonowość sprzedaży? 14 7
Segmentacja Na jakie segmenty można podzielić rynek? Jakie są prognozy rozwoju poszczególnych segmentów rynku? (Co wpływa na rozwój poszczególnych segmentów rynku?) Jaka jest rentowność w poszczególnych segmentach rynku? 15 Klienci / grupa docelowa Klienci indywidualni. Kto może być odbiorcą produktu usługi? Demografia (wiek, płeć, miejsce zamieszkania) Zachowania zakupowe (wrażliwość na cenę, kupuje pod wpływem emocji, kupuje rzadko ale dużo, itp.) Psychografia (dla konsumentów np. spędzający aktywnie czas, poszukujący informacji w internecie, lubiący polskie produkty) 16 8
Klienci / grupa docelowa Klienci instytucjonalni Kim mogą być odbiorcy produktu/usługi? Demografia (np. wielkość firmy, lokalizacja, rok powstania) Zachowania zakupowe (przetargi publiczne, konkursy ofert, stałe umowy, itp) Kim są osoby decyzyjne? Jaki jest cykl podejmowania decyzji przez klienta? W jakim stopniu jesteśmy uzależnieni od dużych klientów? Czy są to firmy czy klienci indywidualni? 17 Konkurencja Kim są główni konkurenci oferujący podobne produkty/usługi? Jaki jest ich udział w rynku? Jakie są ich plany/strategia? Jak dochodowe są konkurencyjne firmy? Jakie strategie marketingowe wykorzystują? Jakie kanały dystrybucji? Kim są docelowi klienci konkurencji? Jakie są ich potrzeby? Ich charakterystyka? 18 9
Konkurencja Jakie są bariery wejścia i w jaki sposób można je pokonać? Jakich nowych posunięć można się spodziewać po konkurencji? Jakich nowych rozwiązań/produktów? Czy i jak długo uda nam się utrzymać przewagę nad konkurencją? Jak zareagują konkurenci na wejście na rynek nowego gracza? Jaka może być planowana reakcja? Jaka jest przewaga nowego przedsięwzięcia nad konkurencją? 19 Ocena ryzyka rynkowego wg Malcoma McDonalda Na podstawie badań przeprowadzonych w wyniku których zdefiniował 5 komponentów które należy ocenić w celu określenia wartości ryzyka rynkowego. Ryzyko kategorii produktu Ryzyko może być większe im bardziej innowacyjna jest kategoria produktu, jeśli kategoria jest dobrze zaadoptowana ryzyko jest mniejsze. Ryzyko egzystencjalne rynku Ryzyko, że segment rynku może być mniejszy niżeli planowano. Jest większe, jeżeli jest to nowy segment i mniejsze w przypadku jeż istniejącego. 20 10
Ocena ryzyka rynkowego wg Malcoma McDonalda Ryzyko wielkości sprzedaży ryzyko, że sprzedaż będzie mniejsza niżeli planowano. Ryzyko jest duże, jeśli sprzedaż jest wspierana dowodami zgadywanymi a niskie, kiedy sprzedaż wspierana jest dowodami takimi jak szczegółowe badania rynkowe. Ryzyko prognozy jest to ryzyko, że rynek będzie rósł nie tak szybko jak planowano. Ryzyko jest wtedy mniejsze, kiedy prognozy są poniżej historycznego trendu i wyższe, kiedy są powyżej. Ryzyko ceny ryzyko, że ceny na rynku będą niższe aniżeli planowano. Ryzyko jest większe, kiedy planowano ceny optymistycznie, a niższe, kiedy planowano je konserwatywnie. 21 Najczęściej pojawiające się błędy w biznesplanach Zbyt optymistyczne szacunki, co do wprowadzenia nowego produktu; Zbyt optymistyczne określenia istnienia segmentu dla nowo wprowadzanego produktu; Zbyt optymistyczne szacowania wzrostu rynku, kiedy rynek był już prawie dojrzały; Zbyt optymistyczne szacowania cen w dojrzałych rynkach. 22 11
Dziękuje za uwagę Maciej.strzebicki@tomorrow.pl +48 600 800 356 Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek najlepsza inwestycja www.komercjalizacja-nauki.pl Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn 12
Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek najlepsza inwestycja Prawne aspekty przedsiębiorczości akademickiej oraz formy jej wpierania na przykładzie Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego Marcin Żuraw Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media Ul. Sosnkowskiego 47, 10-693 Olsztyn Przedsiębiorczość akademicka Zjawisko przedsiębiorczości akademickiej Uwarunkowania prawne dotyczące podmiotów zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej w Polsce i ich oddziaływanie na sferę przedsiębiorczości akademickiej Formy prowadzenia działalności gospodarczej ze wskazaniem form ułatwiających nawiązanie relacji POMYSŁODAWCA INWESTOR Transfer technologii Zagadnienia własności intelektualnej Formy wspierania przedsiębiorczości akademickiej Lubelski Park Naukowo Technologiczny Definicje i zestawienie wybranych aktów prawnych 1
Przedsiębiorczość akademicka Przedsiębiorczość akademicka jest narzędziem przekształcania badań i potencjału placówek naukowych w towary i usługi, co bezpośrednio lub pośrednio zwiększa korzyści konsumentów i zwiększa perspektywę szybszego wzrostu gospodarki w przyszłości. W następstwie nowa wiedza jest transferowana do prywatnych przedsiębiorstw, co zwiększa ich produktywność, a w rezultacie powstawania nowych firm, zwiększa inwestycje i zatrudnienie, często w dziedzinach wysokich technologii. red. Krzysztof B. Matusiak: Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, PARP, Warszawa 2005, Wyd. I, s. 132 Wybrane podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej w sferze przedsiębiorczości akademickiej Akty prawne dotyczące w szczególny sposób podmiotów funkcjonujących w ramach przedsiębiorczości akademickiej. Podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (prawo gospodarcze, prawo handlowe). System podatkowy, ubezpieczenia społeczne, inne zagadnienia prawne. 2
Ograniczenia swobody działalności gospodarczej ze szczególnym wskazaniem obszarów wrażliwych dla sfery przedsiębiorczości akademickiej Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. (art. 22 Konstytucji RP) Koncesje Regulowana działalność gospodarcza Zezwolenia, licencje albo zgody Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: (art. 46 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) 1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych; 2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; 3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; 4) ochrony osób i mienia; 5) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych; 6) przewozów lotniczych. 7) prowadzenia kasyna gry. 3
Działalność regulowana (przykłady): działalność telekomunikacyjna (na podstawie ustawy z 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne, Dz. U. Nr 171, poz. 1800); działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania lub magazynowania biokomponentów (na podstawie ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, Dz. U. Nr 169, poz. 1199) Zezwolenia (przykłady): ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2007 r. Nr 36, poz. 233); ustawa z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289 oraz z 2006 r. Nr 171, poz. 1225 i Nr 220, poz. 1600) Formy prowadzenia działalności gospodarczej ze wskazaniem form ułatwiających nawiązanie relacji POMYSŁODAWCA INWESTOR - indywidualna działalność gospodarcza - spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna) - spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna) - inne formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej (np. fundacje) 4