Załącznik do uchwały Nr 000-7/2/2016 Senatu UTH Radom z dnia 22.09.2016 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PIELĘGNIARSTWO Studia pierwszego stopnia profil praktyczny Nazwa wydziału: Wydział Nauk o Zdrowiu i Kultury Fizycznej Nazwa kierunku studiów: pielęgniarstwo Obszar kształcenia w zakresie nauk medycznych, nauk o zdrowiu i nauk o kulturze fizycznej Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: praktyczny Symbol SEK Szczegółowe efekty kształcenia NAUKI PODSTAWOWE (anatomia, fizjologia, patologia, genetyka, biochemia i biofizyka, mikrobiologia i parazytologia, farmakologia, radiologia) A.W1 A.W2 posługuje się mianownictwem anatomicznym; WIEDZA omawia budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna); A.W3 rozumie neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych oraz procesów elektrofizjologicznych; A.W4 charakteryzuje specyfikację i znaczenie gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej w utrzymaniu homeostazy ustroju; A.W5 A.W6 A.W7 A.W8 A.W9 A.W10 określa podstawowe reakcje związków nieorganicznych i organicznych w roztworach wodnych oraz prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, a także czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi; wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i elektromagnetyczne); określa fizyczne podstawy nieinwazyjnych i inwazyjnych metod obrazowania; posiada wiedzę z zakresu diagnostyki radiologicznej; różnicuje budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych i ich pochodnych, wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynach ustrojowych, różnicuje witaminy; omawia funkcje genomu, transkryptomu i proteomu człowieka oraz podstawowe koncepcje regulacji ekspresji genów, w tym regulacji epigenetycznej; A.W11 opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy; zna profile metaboliczne podstawowych narządów; 3
A.W12 wymienia zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej; A.W13 wylicza enzymy biorące udział w trawieniu, objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń; A.W14 definiuje podstawowe pojęcia z zakresu mikrobiologii i parazytologii; A.W15 różnicuje epidemiologię zakażeń wirusami, bakteriami oraz zakażeń grzybami i pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania; A.W16 A.W17 A.W18 charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych, główne mechanizmy działania, przemiany w ustroju i działania uboczne; omawia podstawowe zasady farmakoterapii; charakteryzuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze oraz zasady leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi; A.W19 definiuje podstawowe pojęcia z zakresu patologii ogólnej, w tym zaburzeń w krążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych, zapaleń i nowotworów; A.W20 omawia wybrane zagadnienia z zakresu patologii narządowej układu krążenia, układu oddechowego, trawiennego, moczowo-płciowego i nerwowego; A.W21 wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne; A.W22 zna wpływ procesów chorobowych na metabolizm i eliminację leków; A.W23 A.W24 zna ważniejsze działania niepożądane leków, w tym wynikające z ich interakcji, oraz zna procedurę zgłaszania działań niepożądanych leków; zna zasady wystawiania recept w ramach realizacji zleceń lekarskich; A.W25 zna grupy leków, substancje czynne zawarte w lekach oraz postacie i drogi podawania leków. A.U1 A.U2 A.U3 UMIEJĘTNOŚCI posługuje się w praktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego; wykazuje różnice w budowie i charakteryzuje funkcje życiowe człowieka dorosłego i dziecka; prognozuje kierunek procesów biochemicznych w poszczególnych stanach klinicznych; A.U4 konstruuje wzór wykorzystania podstaw wiedzy anatomicznej w badaniu przedmiotowym; A.U5 A.U6 rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy i cykli życiowych oraz objawów chorobowych; szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby w oparciu o zasady dziedziczenia i wpływ czynników środowiskowych 4
A.U7 A.U8 A.U9 A.U10 A.U11 wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, w szczególności do wyjaśnienia wpływu na organizm ludzki czynników zewnętrznych, takich jak: temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące; ocenia wpływ leczenia farmakologicznego na fizjologiczne i biochemiczne procesy zachodzące w poszczególnych narządach; różnicuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze; zna problematykę leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi; opisuje zmiany w funkcjonowaniu organizmu jako całości w sytuacji zaburzenia jego homeostazy; A.U12 A.U13 A.U14 A.U15 A.U16 A.U17 A.U18 powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami badań diagnostycznych; wykorzystuje wiedzę na temat chorób uwarunkowanych genetycznie w profilaktyce nowotworów oraz diagnostyce prenatalnej; klasyfikuje drobnoustroje, z uwzględnieniem mikroorganizmów chorobotwórczych i obecnych we florze fizjologicznej; wykorzystuje wiedzę na temat funkcjonowania układu pasożyt żywiciel dla prawidłowej terapii chorób wywołanych przez pasożyty; szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne w określonych grupach wiekowych oraz w różnych stanach klinicznych; ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego i stosuje się do zasad ochrony radiologicznej; posługuje się informatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych; A.U19 A.U20 posiada umiejętności umożliwiające wystawianie recept na leki niezbędne do kontynuacji leczenia, w ramach realizacji zleceń lekarskich; posiada umiejętność przygotowania zapisu form recepturowych substancji leczniczych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego zleconych przez lekarza. NAUKI SPOŁECZNE (psychologia, socjologia, pedagogika, prawo, zdrowie publiczne, filozofia i etyka zawodu pielęgniarki) B.W1 B.W2 B.W3 B.W4 B.W5 B.W6 WIEDZA zna podstawy psychologii w zakresie zachowania i rozwoju człowieka, uwarunkowań jego prawidłowego i zaburzonego funkcjonowania; zna problematykę relacji człowiek środowisko społeczne; omawia mechanizmy funkcjonowania człowieka w sytuacjach trudnych; wymienia etapy i prawidłowości rozwoju psychicznego człowieka; różnicuje pojęcie emocji i motywacji oraz zna pojęcie osobowości i jej zaburzeń; charakteryzuje istotę i strukturę zjawisk zachodzących w procesie przekazywania i wymiany informacji; 5
B.W7 B.W8 B.W9 B.W10 B.W11 B.W12 B.W13 definiuje modele i style komunikacji interpersonalnej; zna techniki redukowania lęku i sposoby relaksacji oraz mechanizmy powstawania, działania i zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego; omawia mające zastosowanie w pielęgniarstwie wybrane teorie i metody modelowania rzeczywistości z perspektywy socjologii; omawia wybrane obszary odrębności kulturowych i religijnych; charakteryzuje zakres interakcji społecznej i procesu socjalizacji oraz działanie lokalnych społeczności i ekosystemu; definiuje pojęcia grupy, organizacji, instytucji, populacji, społeczności i ekosystemu oraz zna zasady ich funkcjonowania; różnicuje pojęcia dewiacji i zaburzenia ze szczególnym uwzględnieniem patologii dziecięcej; B.W14 rozumie procesy poznawcze i różnicuje zachowania prawidłowe, zaburzone i patologiczne; B.W15 definiuje i interpretuje zjawisko nierówności klasowej, etnicznej i płci oraz dyskryminacji; B.W16 B.W17 B.W18 objaśnia podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu pedagogiki jako nauki stosowanej i procesu wychowania w aspekcie zjawiska społecznego (chorowania, zdrowienia, hospitalizacji, umierania); wykazuje znajomość procesu kształcenia w ujęciu edukacji zdrowotnej; zna problematykę metodyki edukacji zdrowotnej w odniesieniu do dzieci, młodzieży i dorosłych; B.W19 B.W20 zna podstawowe pojęcia z zakresu prawa i jego miejsce w życiu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem praw człowieka i prawa pracy; zna na poziomie podstawowym problematykę ubezpieczeń zdrowotnych i ich systemu w Polsce i w Unii Europejskiej, charakteryzuje ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne oraz wybrane kierunki polityki ochrony zdrowia w Polsce i w państwach członkowskich Unii Europejskiej; B.W21 zna podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych: prawa i obowiązki pielęgniarki, strukturę organizacyjną i zasady funkcjonowania samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, zadania samorządu w zakresie przyznawania prawa wykonywania zawodu i wydawania pozwolenia na wykonywanie indywidualnej lub grupowej praktyki pielęgniarskiej; B.W22 B.W23 B.W24 B.W25 B.W26 B.W27 różnicuje odpowiedzialność karną, cywilną i pracowniczą związaną z wykonywaniem zawodu pielęgniarki; zna Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka i Kartę Praw Dziecka; przedstawia genezę, założenia i zadania zdrowia publicznego w ramach systemowej koncepcji ochrony zdrowia; wskazuje kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego; zna podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby; klasyfikuje czynniki warunkujące zdrowie w ujęciu jednostkowym i globalnym; 6
B.W28 B.W29 B.W30 B.W31 B.W32 B.W33 omawia zasady racjonalnego żywienia w świetle najnowszych badań naukowych; charakteryzuje istotę profilaktyki i prewencji chorób; omawia podstawy organizacji Narodowego Systemu Zdrowia w Polsce; wyjaśnia założenia modeli edukacji zdrowotnej, w tym model medycyny rodzinnej, rolę i zadania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej; wymienia zasady funkcjonowania rynku usług medycznych w Polsce oraz w wybranych krajach Unii Europejskiej; określa swoiste zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy; B.W34 omawia strukturę i funkcje jednostek opieki zdrowotnej; B.W35 omawia pojęcia: stanowisko pracy, odpowiedzialność, obowiązki i uprawnienia, czas pracy, praca zmianowa, rozkład czasu pracy, standard opieki, procedura, algorytm; B.W36 B.W37 B.W38 B.W39 B.W40 B.W41 B.W42 B.W43 B.W44 B.W45 B.W46 B.U1 charakteryzuje podstawowe metody organizacji opieki pielęgniarskiej i rodzaje dokumentacji obowiązującej na pielęgniarskich stanowiskach pracy; definiuje pojęcia: obciążenie pracą, choroba zawodowa i wypadek przy pracy; wskazuje typowe etapy procesu poszukiwania pracy; opisuje etapy planowania pracy własnej i ich znaczenie w rozwoju zawodowym; definiuje pojęcie jakości w opiece zdrowotnej i pielęgnowaniu, różnicuje kryteria opieki zdrowotnej oraz pielęgniarskiej; różnicuje przedmiot etyki ogólnej i zawodowej; posiada wiedzę z zakresu koncepcji filozoficzno-etycznych przydatnych w pielęgniarstwie (psychologiczno-personalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna, kosmiczno-ewolucyjna, etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego); charakteryzuje istotę podejmowania decyzji etycznych i rozwiązywania dylematów moralnych w pracy pielęgniarki; zna problematykę etyki normatywnej, w tym aksjologii wartości, powinności i sprawności moralnych istotnych w pracy pielęgniarki; rozumie treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki; zna język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. UMIEJĘTNOŚCI opracowuje zestawienia podstawowych determinantów zdrowia; B.U2 B.U3 ocenia wpływ choroby, hospitalizacji i innych sytuacji trudnych na stan fizyczny, psychiczny i funkcjonowanie społeczne człowieka; projektuje i realizuje w warunkach symulowanych elementarne formy pomocy psychologicznej; 7
B.U4 B.U5 prognozuje wpływ choroby i hospitalizacji na stan psychiczny człowieka oraz zależności somatopsychiczne; analizuje postawy ludzkie, proces ich kształtowania i zmiany; B.U6 ocenia funkcjonowanie człowieka w sytuacjach trudnych (stres, konflikt, frustracja); B.U7 zna psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka w różnych okresach rozwojowych; B.U8 zna psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego; B.U9 kontroluje błędy i bariery w procesie komunikowania się; B.U10 wykazuje umiejętność aktywnego słuchania; B.U11 wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej i parawerbalnej w opiece zdrowotnej; B.U12 B.U13 tworzy warunki do prawidłowej komunikacji pielęgniarka pacjent oraz pielęgniarka personel medyczny; dokonuje wyboru właściwych technik redukowania lęku i metod relaksacyjnych; B.U14 stosuje techniki zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego; B.U15 analizuje i krytycznie ocenia zjawisko dyskryminacji i rasizmu; B.U16 kontroluje i koordynuje działania zapobiegające dewiacjom i patologiom wśród dzieci i młodzieży; B.U17 B.U18 zna przepisy prawne dotyczące wykonywania zawodu pielęgniarki i udzielania świadczeń zdrowotnych; zna możliwości stosowania odpowiedzialności zawodowej, karnej i cywilnej w zakresie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia i udzielania świadczeń zdrowotnych; B.U19 B.U20 B.U21 B.U22 opracowuje projekty pielęgniarskich działań prozdrowotnych w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy; ocenia globalne trendy dotyczące ochrony zdrowia w aspekcie najnowszych danych epidemiologicznych i demograficznych; interpretuje działania w zakresie polityki zdrowotnej i społecznej prowadzonej przez państwo na rzecz zdrowia publicznego; dokonuje analizy i oceny funkcjonowania różnych systemów opieki medycznej oraz identyfikowania źródeł ich finansowania; 8
B.U23 B.U24 B.U25 B.U26 projektuje metody i formy profilaktyki i prewencji chorób oraz kształtowania prawidłowych zachowań zdrowotnych wobec różnych grup społecznych; kontroluje czynniki obciążające w pracy pielęgniarki oraz sprzyjające występowaniu chorób zawodowych i wypadków przy pracy; rozwija umiejętności aktywnego poszukiwania pracy (metody poszukiwania, curriculum vitae, list motywacyjny, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja); przeprowadza ocenę jakości opieki pielęgniarskiej dla potrzeb doskonalenia pielęgnowania; B.U27 różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych i powinności moralnych w zindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki; B.U28 szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego rodziną; B.U29 wie, jak rozwiązywać dylematy moralne w praktyce zawodowej; B.U30 dba o rozwój moralny i kształtowanie sumienia; B.U32 analizuje piśmiennictwo w języku angielskim; B.U33 porozumiewa się w języku angielskim w sposób odpowiadający poziomowi biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ (podstawy pielęgniarstwa, promocja zdrowia, podstawowa opieka, dietetyka, badania fizykalne, badania naukowe w pielęgniarstwie, zajęcia fakultatywne do wyboru: zakażenia szpitalne, język migowy, promocja zdrowia psychicznego) C.W1 C.W2 C.W3 WIEDZA wskazuje uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa z perspektywy czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość) na tle transformacji opieki; omawia istotę współczesnego pielęgniarstwa w wymiarze teoretycznym i praktycznym oraz proces jego profesjonalizacji; definiuje pielęgnowanie oraz określa w nim miejsce wspierania, pomagania i towarzyszenia; C.W4 C.W5 C.W6 charakteryzuje rolę i funkcje zawodowe pielęgniarki oraz rolę pacjenta w procesie realizacji opieki zdrowotnej; opisuje proces pielęgnowania (istota, etapy, zasady stosowania) i primarynursing (istota, odrębności) oraz wpływ pielęgnowania tradycyjnego na funkcjonowanie praktyki pielęgniarskiej; zna i stosuje klasyfikacje diagnoz pielęgniarskich; C.W7 określa istotę opieki pielęgniarskiej opartej o założenia teoretyczne F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy i B. Neuman oraz innych teorii klasycznych pielęgniarstwa; 9
C.W8 C.W9 C.W10 C.W11 różnicuje udział pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym w procesie promowania zdrowia, profilaktyki, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji; wyjaśnia zakres działań pielęgniarki w zależności od stanu pacjenta, w tym: długotrwale unieruchomionego, z bólem, gorączką, zaburzeniami snu; różnicuje zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem zdrowym, zagrożonym chorobą, chorym i o niepomyślnym rokowaniu; charakteryzuje warunki pracy i zakres zadań zawodowych pielęgniarki; C.W12 C.W13 opisuje istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady i strukturę wykonywania podstawowych czynności pielęgniarskich; definiuje zdrowie, promocję zdrowia, profilaktykę, zachowania zdrowotne, styl życia oraz wskazuje ich podstawy teoretyczne; C.W14 wyjaśnia paradygmaty zdrowia i ich wpływ na promocję zdrowia i profilaktykę zdrowotną; C.W15 C.W16 określa zakres i charakter zadań pielęgniarki w promocji zdrowia, zna zasady konstruowania programów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej; zna strategie promocji zdrowia o zasięgu lokalnym, narodowym i ponadnarodowym; C.W17 C.W18 charakteryzuje podstawową opiekę zdrowotną w Polsce i na świecie z uwzględnieniem zadań pielęgniarki i innych pracowników ochrony zdrowia; zna system zarządzania informacją w podstawowej opiece zdrowotnej; C.W19 wskazuje determinanty i mierniki jakości podstawowej opieki zdrowotnej; C.W20 C.W21 omawia modele opieki środowiskowo-rodzinnej i formy świadczenia opieki pielęgniarskiej w ramach podstawowej opieki zdrowotnej; formułuje odrębności w opiece środowiskowo-rodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania, ze względu na środowisko zamieszkania, nauki i pracy; C.W22 C.W23 C.W24 C.W25 C.W26 formułuje odrębności w opiece środowiskowo-rodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania, ze względu na odbiorcę indywidualnego i jego stan, charakterystykę rodziny i społeczności lokalnej; realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, w tym świadczenia gwarantowane i zapewnianie opieki nad pacjentem chorym; ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży; przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta; stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w podstawowej opiece zdrowotnej; 10
C.W27 C.W28 C.W29 definiuje zapotrzebowanie (ilościowe i jakościowe) organizmu na składniki pokarmowe niezbędne do utrzymania życia w warunkach zdrowia i choroby; wymienia zasady żywienia osób zdrowych w różnym wieku i charakteryzuje istotę żywienia dojelitowego i pozajelitowego; zna zasady profilaktyki i leczenia dietetycznego oraz powikłania dietoterapii; C.W30 omawia badanie podmiotowe ogólne i szczegółowe, zasady jego prowadzenia i dokumentowania; C.W31 C.W32 C.W33 charakteryzuje techniki badania fizykalnego i kompleksowego badania fizykalnego pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej; określa znaczenie wyników badania podmiotowego i przedmiotowego w formułowaniu oceny stanu zdrowia pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej; definiuje przedmiot, cel, obszar badań oraz paradygmaty pielęgniarstwa; C.W34 charakteryzuje etapy postępowania badawczego; C.W35 opisuje metody i techniki badań; C.W36 określa zasady interpretowania danych empirycznych i wnioskowania; C.W37 zna podstawowe przepisy z zakresu prawa autorskiego i ochrony własności intelektualnej; C.W38 określa znaczenie etyki w badaniach naukowych; C.W39 definiuje zakażenia szpitalne, z uwzględnieniem źródeł i rezerwuaru drobnoustrojów w środowisku szpitalnym, dróg szerzenia, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych; C.W40 C.W41 wyjaśnia sposoby kontroli szerzenia się, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, w tym mikroflory środowiska szpitalnego; wyjaśnia mechanizm i sposoby postępowania w zakażeniu krwi, zakażeniu ogólnoustrojowym, szpitalnym zapaleniu płuc, zakażeniu dróg moczowych i zakażeniu grzybiczym; C.W42 C.W43 C.W44 analizuje zagrożenia epidemiologiczne w skupiskach ludzi, takich jak szkoły, przedszkola, uczelnie, szpitale, koncerty, koszary wojskowe; wyjaśnia przyczyny zaburzeń słuchu i mowy w kontekście porozumiewania się i rozumie znaczenie wczesnego ich wykrywania; rozróżnia sposoby i środki komunikowania się osób z uszkodzeniem słuchu; 11
C.W45 C.W46 rozpoznaje znaki daktylograficzne: statyczne, dynamiczne, liczbowe i idiograficzne w zakresie gromadzenia informacji o sytuacji zdrowotnej pacjenta; zna zasady komunikacji z pacjentem niesłyszącym; C.W47 charakteryzuje teorie rozwojowe zdrowia psychicznego i definiuje zdrowie psychiczne; C.W48 rozpoznaje zagrożenia i pozytywne czynniki w kształtowaniu zdrowia psychicznego; C.W49 omawia stres jako determinant równowagi biopsychospołecznej organizmu w aspekcie zdrowia psychicznego; C.W50 C.W51 wskazuje rolę pielęgniarki w profilaktyce wypalenia zawodowego, agresji, przemocy i mobbingu w różnych okresach życia człowieka; zna środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego. C.U1 UMIEJĘTNOŚCI proponuje model pielęgnowania i stosuje w praktyce wybrane teorie pielęgniarstwa; C.U2 gromadzi informacje metodą wywiadu, obserwacji, pomiarów bezpośrednich i pośrednich (skale), analizy dokumentacji (w tym analizy badań diagnostycznych), badania fizykalnego w celu rozpoznawania stanu zdrowia pacjenta i sformułowania diagnozy pielęgniarskiej; C.U3 C.U4 wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu oraz cholesterolu we krwi, a także inne testy paskowe; oznacza glikemię za pomocą gleukometru; C.U5 ustala cele i plan opieki nad człowiekiem chorym lub niepełnosprawnym; C.U6 planuje i realizuje opiekę pielęgniarską wspólnie z chorym lub niepełnosprawnym i jego rodziną; C.U7 C.U8 monitoruje stan zdrowia pacjenta na wszystkich etapach jego pobytu w szpitalu lub innych placówkach opieki zdrowotnej, między innymi przez ocenę podstawowych parametrów życiowych: temperatury, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu i świadomości, masy ciała i wzrostu; dokonuje bieżącej i końcowej oceny stanu zdrowia pacjenta i skuteczności działań pielęgniarskich; C.U9 przechowuje leki zgodnie z obowiązującymi standardami; 12
C.U10 C.U11 podaje choremu leki różnymi drogami, zgodnie z pisemnym zleceniem lekarza oraz oblicza dawki leków; pomaga choremu w jedzeniu, wydalaniu, poruszaniu się i dbaniu o higienę osobistą; C.U12 C.U13 pielęgnuje skórę i jej wytwory oraz błony śluzowe z zastosowaniem środków farmakologicznych i materiałów medycznych, w tym stosuje kąpiele lecznicze; dobiera technikę i sposoby zakładania opatrunków na rany, w tym wykorzystuje bandażowanie; C.U14 wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta; C.U15 wykonuje zabiegi doodbytnicze lewatywę, wlewkę, kroplówkę, suchą rurkę do odbytu; C.U16 C.U17 zakłada cewnik do pęcherza moczowego, monitoruje diurezę, usuwa cewnik, wykonuje płukanie pęcherza moczowego; układa chorego w łóżku w pozycjach terapeutycznych i zmienia te pozycje; C.U18 C.U19 wykonuje gimnastykę oddechową i drenaż złożeniowy, inhalację i odśluzowywanie dróg oddechowych; wykonuje nacieranie, oklepywanie i inne techniki masażu klasycznego, ćwiczenia czynne i bierne; C.U20 zapewnia choremu bezpieczne otoczenie; C.U21 stwarza choremu warunki do snu i wypoczynku; C.U22 wykonuje płukanie oka i ucha; C.U23 podłącza i obsługuje zestawy do kroplowych wlewów dożylnych; C.U24 zakłada zgłębnik do żołądka i odbarcza treści; C.U25 stosuje zabiegi przeciwzapalne i bańki lekarskie; C.U26 zakłada i usuwa cewnik z żył obwodowych; 13
C.U27 monitoruje, ocenia i pielęgnuje miejsce wkłucia centralnego, obwodowego i portu naczyniowego; C.U28 wykonuje pulsoksymetrię i kapnometrię; C.U29 C.U30 asystuje lekarzowi przy badaniach diagnostycznych: nakłuciu jamy brzusznej, opłucnej, pobieraniu szpiku i punkcji lędźwiowej; pobiera materiał do badań laboratoryjnych i bakteriologicznych; C.U31 wykonuje kąpiel noworodka i niemowlęcia oraz monitoruje jego rozwój; C.U32 przygotowuje siebie i sprzęt do instrumentowania i zmiany opatrunku na ranie; C.U33 C.U34 prowadzi dokumentację opieki pielęgniarskiej, w tym historię pielęgnowania, kartę obserwacji, kartę gorączkową, książkę raportów, kartę profilaktyki i leczenia odleżyn; odnotowuje wykonanie zleceń w karcie zleceń lekarskich; C.U35 C.U36 C.U37 C.U38 C.U39 C.U40 C.U41 pomaga pacjentowi w adaptacji do warunków panujących w szpitalu i w innych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego; ocenia stan zdrowia jednostki i rodziny potencjał zdrowotny człowieka z wykorzystaniem swoistej metodyki (skale, siatki, pomiary przyrządowe); rozpoznaje uwarunkowania zachowań zdrowotnych jednostki i czynniki ryzyka chorób wynikających ze stylu życia; uczy odbiorcę usług pielęgniarskich samokontroli stanu zdrowia i motywuje do zachowań prozdrowotnych; inicjuje i wspiera jednostkę i rodzinę w utrzymaniu zdrowia przez tworzenie środowiskowej koalicji na rzecz zdrowia ; realizuje programy promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej dostosowane do rozpoznanych potrzeb zdrowotnych; opracowuje i wdraża indywidualne programy promocji zdrowia jednostek i rodzin; C.U42 C.U43 realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, w tym świadczenia gwarantowane i zapewnianie opieki nad pacjentem chorym; ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży; 14
C.U44 C.U45 przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta; stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w podstawowej opiece medycznej; C.U46 C.U47 ocenia stan odżywienia organizmu z wykorzystaniem metod antropometrycznych, biochemicznych i badania podmiotowego; prowadzi poradnictwo w zakresie żywienia dorosłych oraz dzieci zdrowych; C.U48 C.U49 C.U50 C.U51 stosuje wybrane diety terapeutyczne w otyłości, niedożywieniu, cukrzycy, hyperlipidemii, nadciśnieniu tętniczym, chorobach serca i naczyń krwionośnych, trzustki i wątroby; przeprowadza badanie podmiotowe pacjenta, analizuje i interpretuje wyniki dla potrzeb diagnozy pielęgniarskiej i jej dokumentowania; rozpoznaje i interpretuje podstawowe odrębności w badaniu noworodka, niemowlęcia, osoby dorosłej i w wieku geriatrycznym; wykorzystuje techniki badania fizykalnego do oceny fizjologicznych funkcji skóry, zmysłów, głowy, klatki piersiowej, w tym układu sercowo-naczyniowego, układu oddechowego, gruczołów piersiowych, jamy brzusznej, narządów płciowych, obwodowego układu krążenia, układu mięśniowo-szkieletowego i układu nerwowego; C.U52 C.U53 C.U54 dokumentuje wyniki badania fizykalnego i ich wykorzystywanie w zakresie oceny stanu zdrowia pacjenta; wykonuje badanie fizykalne umożliwiające wczesne wykrywanie chorób sutka i uczy pacjentów samobadania piersi; uczestniczy w realizacji projektu badawczego; C.U55 krytycznie analizuje publikowane wyniki badań naukowych; C.U56 wykorzystuje wyniki badań naukowych w zapewnianiu wysokiej jakości opieki nad pacjentem; C.U57 uczestniczy w kształceniu zawodowym studentów; C.U58 opracowuje i realizuje własny projekt badawczy w ramach badań o charakterze jakościowym; C.U59 analizuje i opracowuje raporty z badań naukowych (np. artykuły naukowe); 15
C.U60 postępuje zgodnie z zasadami etyki badań naukowych i ochrony własności intelektualnej; C.U61 C.U62 wdraża standardy postępowania zapobiegającego zakażeniom szpitalnym i zakażeniom w innych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego; prowadzi ocenę i izoluje chorych potencjalnie zakażonych lub chorych zakaźnie; C.U63 bezpiecznie stosuje środki dezynfekcyjne i segreguje odpady medyczne; C.U64 nawiązuje kontakt z osobą słabo słyszącą i niesłyszącą; C.U65 posługuje się znakami języka migowego w opiece nad pacjentem głuchoniemym w celu przygotowania do świadomego uczestnictwa w procedurach medyczno-opiekuńczych; C.U65 C.U66 posługuje się językiem migowym w zakresie terminologii sytuacyjnej: udzielanie pierwszej pomocy, przekazywanie informacji rodzinie; podejmuje działania promujące zdrowie psychiczne i rozpoznaje sieci wsparcia społecznego; C.U67 podejmuje działania zapobiegające oraz diagnostyczne dotyczące występowania przemocy, agresji, mobbingu i wypalenia zawodowego; C.U69 posiada umiejętność doboru środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i umiejętności umożliwiające wystawianie recept na środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego niezbędne do kontynuacji leczenia, w ramach realizacji zleceń lekarskich, oraz potrafi udzielać informacji o ich stosowaniu. NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne, pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne, chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne, położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne, psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne, anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia, rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych, neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne, geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne, opieka paliatywna, podstawy ratownictwa medycznego) D.W1 WIEDZA wymienia objawy zagrożenia życia u pacjentów w różnym wieku; D.W2 D.W3 harakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń zdrowotnych pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia; wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żołądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego (nerek i pęcherza moczowego), układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi; 16
D.W4 D.W5 D.W6 zna zasady oceny stanu chorego w zależności od wieku; zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie internistycznym, geriatrycznym, chirurgicznym, pediatrycznym, neurologicznym, psychiatrycznym, anestezjologicznym, położniczoginekologicznym i opiece paliatywnej; zna zasady planowania opieki nad chorymi w zależności od wieku i stanu zdrowia; D.W7 zna zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia; D.W8 charakteryzuje grupy leków i ich działanie na układy i narządy chorego w różnych schorzeniach, w zależności od wieku i stanu zdrowia, z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania; D.W9 D.W10 charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym w zależności od jego wieku i stanu zdrowia; zna zasady przygotowania chorego do samoopieki w zależności od jego wieku i stanu zdrowia; D.W11 różnicuje reakcje chorego na chorobę i hospitalizację w zależności od jego wieku i stanu zdrowia; D.W12 D.W13 zna rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego do przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta; charakteryzuje proces starzenia się w aspekcie bio-psycho-społeczno-ekonomicznym; D.W14 zna swoiste zasady organizacji opieki specjalistycznej (geriatrycznej, intensywnej opieki medycznej, neurologicznej, psychiatrycznej, pediatrycznej, internistycznej, chirurgicznej, paliatywnej oraz systemu ratownictwa medycznego w Polsce); D.W15 różnicuje etiopatogenezę schorzeń wieku podeszłego: cukrzycy, chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zespołów otępiennych, zespołu Parkinsona i depresji; D.W16 charakteryzuje narzędzia i skale oceny wsparcia osób starszych i ich rodzin; D.W17 zna zasady aktywizacji chorego niepełnosprawnego i objętego opieką geriatryczną; D.W18 wyjaśnia patofizjologię i objawy kliniczne chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, układu krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób alergicznych oraz chorób krwi; D.W19 omawia patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia noworodka i wcześniaka; 17
D.W20 charakteryzuje podstawy opieki nad wcześniakiem i noworodkiem; D.W21 wyjaśnia cel i zasady opieki przedkoncepcyjnej; D.W22 charakteryzuje mechanizm i okresy porodu fizjologicznego; D.W23 zna zasady planowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i połogu; D.W24 identyfikuje etiopatogenezę schorzeń ginekologicznych; D.W25 zna następstwa długotrwałego unieruchomienia; D.W26 zna metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości i przytomności; D.W27 zna etiopatogenezę i objawy kliniczne podstawowych zaburzeń psychicznych; D.W28 zna zasady obowiązujące przy zastosowaniu przymusu bezpośredniego; D.W29 zna możliwości stosowania psychoterapii u chorych z zaburzeniami układu nerwowego; D.W30 D.W31 zna zasady żywienia chorych, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, wskazań przedi pooperacyjnych; charakteryzuje czynniki zwiększające ryzyko okołooperacyjne; D.W32 D.W33 D.W34 D.W35 D.W36 D.W37 D.W38 zna zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym i planowym oraz w chirurgii jednego dnia; zna kierunki obserwacji pacjenta po zabiegu operacyjnym, w celu zapobiegania wczesnym i późnym powikłaniom; wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych leczonych chirurgicznie; wyjaśnia działania zintegrowanego systemu opieki stomijnej i innych stowarzyszeń na rzecz zdrowia; wyjaśnia patofizjologię zaburzeń występujących w przebiegu chorób, urazów układu nerwowego i grożących powikłań; zna podstawowe kierunki rehabilitacji leczniczej (ergoterapia, psychoterapia, kinezyterapia, fizjoterapia); charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania rehabilitacyjnego w jednostkach chorobowych; 18
D.W39 zna formy rehabilitacji zawodowej; D.W40 zna standardy i procedury postępowania w stanach nagłych i zabiegach ratujących życie; D.W41 zna zasady przygotowania sali operacyjnej do zabiegu w znieczuleniu ogólnym i regionalnym; D.W42 D.W43 charakteryzuje kierunki obserwacji pacjenta w trakcie zabiegu operacyjnego, obejmujące monitorowanie w zakresie podstawowym i rozszerzonym; zna przebieg procesu znieczulania oraz zasady i metody opieki nad pacjentem po znieczuleniu; D.W44 D.W45 D.W46 D.W47 charakteryzuje metody znieczulenia regionalnego i zadania pielęgniarki anestezjologicznej w trakcie i po znieczuleniu regionalnym; rozpoznaje stany zagrożenia życia i opisuje monitorowanie pacjentów metodami przyrządowymi i bezprzyrządowymi; objaśnia algorytmy postępowania resuscytacyjnego w zakresie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych (BLS basic life support) i zaawansowanego podtrzymywania życia (ALS advanced life support); zna zasady profilaktyki zakażeń w oddziałach intensywnej terapii i na bloku operacyjnym; D.W48 opisuje procedury zabezpieczenia medycznego w zdarzeniach masowych i katastrofach oraz w sytuacjach szczególnych, takich jak skażenia chemiczne, radiacyjne i biologiczne; D.W49 zna zasady pierwszej pomocy przedmedycznej; D.W50 zna patofizjologię, objawy kliniczne i powikłania chorób nowotworowych; D.W51 zna procedurę postępowania z ciałem pacjenta zmarłego; D.W52 zna rodzaje badań diagnostycznych i posiada wiedzę w zakresie ich zlecania. D.U1 D.U2 D.U3 D.U4 UMIEJĘTNOŚCI gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki; rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w różnym wieku i stanie zdrowia; prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia, dotyczące wad rozwojowych, chorób i uzależnień; motywuje chorego i jego opiekunów do wejścia do grup wsparcia społecznego; 19
D.U5 prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób; D.U6 organizuje izolację chorych zakaźnie w miejscach publicznych i w warunkach domowych; D.U7 D.U8 ocenia rozwój psychofizyczny dziecka, wykonuje testy przesiewowe, wykrywa zaburzenia w rozwoju; diagnozuje stopień ryzyka rozwoju odleżyn i dokonuje ich klasyfikacji; D.U9 pobiera materiał do badań diagnostycznych; D.U10 D.U11 ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań po specjalistycznych badaniach diagnostycznych i powikłań pooperacyjnych; doraźnie podaje tlen, modyfikuje dawkę stałą insuliny szybko i krótko działającej; D.U12 przygotowuje chorego do badań diagnostycznych pod względem fizycznym i psychicznym; D.U13 dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta, jej dynamikę zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską; D.U14 D.U15 doraźnie unieruchamia złamania kości, zwichnięcia i skręcenia oraz przygotowuje pacjenta do transportu; prowadzi edukację w zakresie udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia; D.U16 rozpoznaje stany nagłego zagrożenia zdrowia; D.U17 wykonuje defibrylację automatyczną (AED) i bezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych; D.U18 D.U19 D.U20 D.U21 instruuje pacjenta i jego opiekuna w zakresie użytkowania sprzętu pielęgnacyjno-rehabilitacyjnego oraz środków pomocniczych; prowadzi żywienie enteralne i parenteralne dorosłych i dzieci z wykorzystaniem różnych technik, w tym pompy obrotowo-perystaltycznej; rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilitacyjnego i leczniczopielęgnacyjnego; pielęgnuje pacjenta z przetoką, rurką intubacyjną i tracheotomijną; D.U22 prowadzi rozmowę terapeutyczną; 20
D.U23 doraźnie tamuje krwawienia i krwotoki; D.U24 D.U25 prowadzi rehabilitację przyłóżkową i usprawnianie ruchowe pacjenta oraz aktywizację z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej; prowadzi, dokumentuje i ocenia bilans płynów pacjenta; D.U26 przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego; D.U27 asystuje lekarzowi w trakcie badań diagnostycznych i leczniczych; D.U28 D.U29 D.U30 prowadzi dokumentację opieki nad chorym: kartę obserwacji, zabiegów pielęgniarskich i raportów, kartę rejestru zakażeń szpitalnych, profilaktyki i leczenia odleżyn oraz kartę informacyjną z zaleceniami w zakresie samoopieki; ocenia poziom bólu, reakcję chorego na ból i nasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe; tworzy pacjentowi warunki do godnego umierania; D.U31 przewiduje skutki postępowania pacjenta z określonymi zaburzeniami psychicznymi; D.U32 dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych; D.U33 przygotowuje i podaje leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza. D.U34 D.U35 D.K1 potrafi rozpoznawać wskazania do wykonania określonych badań diagnostycznych i posiada umiejętności umożliwiające wystawianie skierowań na określone badania diagnostyczne; potrafi przygotowywać zapisy form recepturowych substancji leczniczych w porozumieniu z lekarzem lub na na jego zlecenie. KOMPETENCJE SPOŁECZNE szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece; D.K2 systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu; D.K3 przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece; D.K4 wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych; 21
D.K5 przestrzega praw pacjenta; D.K6 rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe; D.K7 przestrzega tajemnicy zawodowej; D.K8 D.K9 współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej; jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta; D.K10 przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. 22