CEMENT magazyn dla klientów Lafarge Cement nr 1 (8) / 2009 TM CEMENTUJEMY WIĘZI Na lepsze i trudniejsze czasy Rozmowa z Piotrem Świątkiem BEZPIECZNIE Z LAFARGE Kosztowne oszczędności ZRÓB TO Z LAFARGE Układanie kostki brukowej
SPIS TREŚCI Szanowni Państwo! Miło nam poinformować, że Lafarge Cement otrzymał nagrodę Budowlana firma roku w kategorii Producent materiałów i technologii. To wyróżnienie przyznawane jest przez miesięcznik Builder przedsiębiorstwom za dynamiczny rozwój i osiągnięcia na rynku oraz menedżerom tych fi rm za skuteczne zarządzanie i wyróżniające się sukcesy rynkowe. Na uroczystej gali Buildera prezes zarządu Lafarge Cement SA Luc Callebat odebrał również imienne wyróżnienie specjalne za skuteczne zarządzanie fi rmą. To nie koniec naszych sukcesów. Dwa produkty Lafarge Cement zdobyły nagrodę w konkursie TopBuilder organizowanym również przez miesięcznik Builder. Kapituła konkursu oceniła m.in. produkty budowlane wprowadzone na rynek w 2008 roku. W kategorii Materiały i technologie nagrodziła Cement Standard 120 dni oraz Cement HSR. Statuetka TopBuilder została wręczona podczas styczniowych targów BUDMA. Pierwszy z tych dwóch produktów workowany Cement Standard 120 dni to uniwersalne spoiwo o przedłużonej do czterech miesięcy gwarancji. Wierzymy, że mieli już Państwo okazję przekonać się o jego podwyższonej urabialności i plastyczności, które przyspieszają tempo prac budowlanych. Z kolei Cement HSR (CEM I 42,5 N-HSR/NA) gwarantuje trwałość specjalistycznych konstrukcji inżynierskich dzięki wyjątkowym parametrom technicznym oraz zwiększonej odporności na agresję chemiczną. Oprócz tego z przyjemnością zawiadamiamy, że w bieżącym roku wprowadzimy nowy cement do prefabrykacji o nazwie Dynamik (CEM II/A-M S-LL 52,5 N). Już pierwsze opinie klientów na jego temat okazują się bardzo obiecujące. Mamy powody, by wierzyć, że doświadczający spowolnienia rynek budowlany ma jeszcze duży potencjał. Zresztą nie tylko my, o czym można się przekonać na podstawie rozmów z naszymi kontrahentami. O tym, że nie boimy się też trudniejszych tematów, niech przekona Państwa wywiad z Piotrem Świątkiem, dyrektorem Działu Sprzedaży Lafarge Cement. W bieżącym wydaniu zgodnie z tradycją nie zabrakło również inspirujących porad i najświeższych doniesień z rynku. Zapraszamy do lektury! Redakcja [redakcja.lafarge@lafarge.com] 2 Cementujemy więzi Na lepsze i trudniejsze czasy rozmowa z Piotrem Świątkiem, dyrektorem Działu Sprzedaży Lafarge Cement 4 Zrób to z Lafarge Układanie kostki brukowej 6 Świat Lafarge Rumunia 7 Zielona strona Lafarge Oszczędnie z energią 8 Rozmowy przy pracy Z szacunkiem do klientów i dostawców rozmowa z Mirosławem Wallem, współwłaścicielem firmy Centrobud 9 Powody do satysfakcji rozmowa z Ryszardem Iwańczykiem, prezesem firmy ZPUE SA Włoszczowa 10 Bezpiecznie z Lafarge Kosztowne oszczędności 11 Fundamenty nie tylko prawne Certyfikaty energetyczne 12 Na naszym podwórku Z roku na rok lepiej? 13 Kącik architektoniczny Polska perła architektury sportowej Balice łączą ze światem 14 Ruchomości Hybrydowa rewolucja Władca mórz Kieszonkowi twardziele 15 Różności z branży Nowoczesny pomiar Upiększanie ogrodu 15 Krzyżówka Wydawca: Lafarge Cement SA, ul. Warszawska 110, 28-366 Małogoszcz, tel. (041) 248 70 00, faks (041) 248 70 01, e-mail: redakcja.lafarge@lafarge.com Redakcja, projekt i skład DTP: Grupa Reklamowa Niedzielski, e-mail: redakcja@niedzielski.com.pl Redakcja: W nadziei, że nasi Czytelnicy nie są jeszcze znużeni tym tematem, zacznijmy od sytuacji na rynku. Nie jest Pan zszokowany tempem zmiany do niedawna było świetnie, a teraz... no, właśnie, jak jest? Piotr Świątek: Na obecny stan wszyscy patrzymy przez pryzmat dwóch minionych dobrych lat w sektorze budowlanym. Szczególne nadzieje rozbudził rok 2007, kiedy rynek nabrał tak dużego rozpędu, że popyt przewyższał podaż i brakowało bardzo wielu materiałów budowlanych. Po słabszych latach przedstawiciele całego sektora uznali wówczas, że nadszedł ten długo wyczekiwany moment i odtąd utrzyma się dobra koniunktura. W naszym kraju intensywnie wykorzystywano środki unij ne, budowano obiekty infrastrukturalne, w tym związane z Euro 2012, rozwinęła się też branża deweloperska i budownictwo mieszkaniowe. W drugiej połowie roku 2008 usłyszeliśmy o recesji na rynku Stanów Zjednoczonych i kilku państw europejskich, które w ostatnich latach silnie się rozwij ały, choć motorem tego wzrostu, szczególnie w USA, były niebezpieczne spekulacje w sektorze mieszkaniowym i fi - nansowym. Teraz temat nie schodzi z pierwszych stron gazet i podejmowany jest w każdym wydaniu telewizyjnych programów informacyjnych. Niewątpliwie na Zachodzie zapanował głęboki kryzys fi nansowy i gospodarczy. Nie pozostaje to bez wpływu na realną gospodarkę naszego kraju, ale w tym wypadku mówiłbym raczej o recesji. R.: Dlaczego? P. Ś.: Można na swój sposób powiedzieć, że mamy rzeczywiście do czynienia z kryzysem, choć ja bardzo tego słowa nie lubię, bo kojarzy się z czasami, kiedy na polskim rynku brakowało wszystkiego i większość towarów była reglamentowana. Poza tym zawsze następują po sobie lata dobre i gorsze, a termin recesja lepiej chyba oddaje przejściowy charakter sytuacji, bo określa spowolnienie, które wcale nie oznacza załamania rynku. Nie da się ukryć, że w reakcji na to, co stało się na rynkach fi nansowych innych państw, doszło do pewnego zahamowania w polskim sektorze budowlanym. Wynika to z faktu, że budownictwo opiera się przede wszystkim na pieniądzach pozyskiwanych z kredytów, a wiele banków postrzega teraz naszą branżę jako szczególnie obciążoną ryzykiem. Zresztą nie tylko banki, ale i wielu inwestorów zagranicznych, którzy chcieli budować obiekty na potrzeby Euro 2012, powstrzymuje się od działania w oczekiwaniu na poprawę sytuacji. Do takiej stabilizacji na pewno dojdzie, ponieważ Polska ma ogromne potrzeby infrastrukturalne i wciąż więcej inwestycji przed nami, niż za nami. Aby nabrać optymizmu, wystarczy pomyśleć, że nadal brakuje u nas około 1,5 mln nowych mieszkań, a wielkie blokowiska wymagają remontów i ocieplenia. Wystarczy zdać sobie sprawę z faktu, że przed nami realizacja programu rządowego oraz EURO 2012, a więc budowa stadionów i dróg. Zgodnie z planami tylko w 2009 roku na program budowy dróg i autostrad przeznaczono 32 mld zł. Infrastruktura powinna być teraz głównym czynnikiem wzrostu na rynku budowlanym. Być może banki będą bardziej rygorystycznie podchodziły do 2 CEM&TY
CEMENTUJEMY WIĘZI Na lepsze i trudniejsze czasy Rozmowa z Piotrem Świątkiem, dyrektorem Działu Sprzedaży Lafarge Cement udzielania kredytów, być może będą wymagały większego wkładu własnego lub zabezpieczenia, ale w końcu zaczną pożyczać inwestorom pieniądze, bo właśnie z fi nansowania i kredytowania żyją. R.: Jako dyrektor Działu Sprzedaży często odwiedza Pan klientów. Jakie nastroje wśród nich panują? P. Ś.: Nasi kontrahenci na widmo recesji reagują bardzo różnie niektórzy optymistycznie, spora część, niestety, raczej pesymistycznie. Ta grupa obawia się wręcz, że w kraju nie będzie się już nic więcej budowało. Cóż, zła atmosfera może się udzielać, a doniesienia mediów dają nam wszystkim do myślenia. Ja jednak apelowałbym, aby nie ulegać presji i patrzeć na sytuację z większym dystansem, ponieważ w Polsce mamy naprawdę wiele do zrobienia. Na pewno czekają nas lata chudsze niż dwa ubiegłe, ale sama budowa dróg, stadionów oraz infrastruktury hotelowo-gastronomicznej pobudzi konsumpcję materiałów budowlanych i stworzy zapotrzebowanie na usługi. Do naszego kraju przez cały czas płyną fundusze unij ne przeznaczone na inwestycje infrastrukturalne, w których wykorzystywane są materiały budowlane, a przede wszystkim cement. Skoro istnieją źródła fi nansowania tych inwestycji, nie ma powodów do załamania na rynku budowlanym. Myślę, że projekty infrastrukturalne cechuje potencjał, który na pewno będzie minimalizował skutki recesji i przeciwdziałał skutkom kryzysu w budownictwie. R.: A jaką Państwo mają receptę na recesję? P. Ś.: W tej sytuacji skupiamy się na rozwoju naszych produktów i usług, bo zamierzamy trwać w gotowości do wspierania naszych odbiorców, aby wspólnie przejść przez ten trudny czas. Mamy już zresztą takie doświadczenia, pamiętam bowiem, że w 2002 roku konsumpcja cementu wynosiła w Polsce 11,2 mln ton, a przecież w roku 2008 sięgała 17,1 mln ton. Obserwujemy zmieniający się rynek, usprawniamy swoje procesy i szukamy oszczędności, ale, oczywiście, nie kosztem pracowników ani klientów. W dalszym ciągu priorytetem pozostaje dla nas niezmiennie wysoki poziom produktów. Dlatego w tym roku zwrócimy szczególną uwagę na jakość dodatków do cementu. Na rynku pojawiają się coraz niższej klasy popioły lotne, których zastosowanie wpływa niekorzystnie na cement i beton. Nie jesteśmy zainteresowani takimi surowcami, dlatego, jak już informowaliśmy, razem z Grupą Ciech podjęliśmy inicjatywę, która ma na celu produkowanie popiołów lotnych o najwyższych parametrach, co ma istotny wpływ na nasze osiągnięcia i na wytwarzanie produktów ekologicznych. Dokładamy też starań, aby nasze serwisy doradztwo techniczne, opracowywanie receptur, Centrum Badania Betonów i obsługa klienta mogły sprostać każdego rodzaju oczekiwaniom ze strony odbiorców. Nie ustajemy w poszukiwaniu innowacji, które sprawiają, że jeszcze trafniej odpowiadamy na potrzeby rynku. Świadczy o tym między innymi wprowadzenie na rynek nowego cementu do prefabrykacji. Będziemy dalej umacniać nasze relacje z klientami i wspólnie przygotowywać się zarówno na te lepsze, jak i trudniejsze chwile. R.: Co w związku z tym zmienia się w Dziale Sprzedaży? P. Ś.: W ubiegłym roku dokonaliśmy analizy pracy naszych służb handlowych. Postanowiliśmy podzielić rynek tak, aby nasi agenci byli jak najbliżej klienta, czyli mniej czasu spędzali w drodze do niego, a więcej na spotkaniach z nim. Obecnie działamy w obrębie Regionu Północnego i Południowego z nowym podziałem terytorialnym i dwoma kierownikami zarządzającymi zespołami handlowców. Oprócz tego dużymi projektami infrastrukturalnymi i drogowymi opiekuje się kierownik do spraw kluczowych inwestycji. Muszę przyznać, że zmiany przyniosły oczekiwane efekty. Już pod koniec 2008 roku zaobserwowaliśmy, że nasi handlowcy przejeżdżają mniej kilometrów i częściej spotykają się z klientami, a to przekłada się na lepszy serwis, dostęp do informacji i szybszą reakcję na potrzeby rynku. Nasze służby handlowe to zgrany zespół młodych ludzi nastawionych na osiąganie założonych rezultatów. Ich rozwój oraz sukcesy bardzo mnie mobilizują i cieszą. W obsłudze klienta skutecznie wspiera nas Dział Doradztwa Technicznego i Laboratoria Betonów w Zakładach Kujawy i Małogoszcz. R.: Czy mógłby nam Pan opowiedzieć o swoich doświadczeniach w branży? P. Ś.: W rozmowach ze znajomymi często mówię żartem, że jestem z tych ludzi, których na powitanie nie należy poklepywać po ramieniu. Dlaczego? Otóż pracuję w cementowni tak długo, że może się trochę kurzyć (śmiech). Pochodzę z cementowej rodziny, mój ojciec w tej branży przepracował 27 lat, a ja już ponad 14. Od samego początku byłem związany z Działem Sprzedaży zaczynałem na stanowisku przedstawiciela handlowego, by po kilku latach zostać dyrektorem regionalnym. Później miałem roczną przygodę z logistyką objąłem funkcję dyrektora tego działu i fi rmy przewozowej Lafarge Transport. Najbardziej odpowiada mi jednak bezpośredni kontakt z klientami, bo w Dziale Sprzedaży nieustannie dzieje się coś nowego i pojawiają się ciekawe wyzwania. Nie lubię monotonii, szybko odnajduję się w nowych warunkach, jestem kontaktowy, a poza tym nastawiam się na wynik. To wszystko sprawia, że moja praca daje mi poczucie spełnienia i satysfakcję. R.: A jak realizuje się Pan prywatnie? P. Ś.: W życiu prywatnym jestem szczęśliwym mężem i ojcem dwóch synów, sześcio- i trzynastolatka. Trzy lata temu zakończyłem prywatną inwestycję wybudowałem dom, posadziłem drzewo, a w najbliższym czasie chciałbym jeszcze postawić w ogrodzie drewniany domek rekreacyjny. Wszystkie prace w gospodarstwie domowym sprawiają mi niesamowitą frajdę, szczególnie, kiedy sam coś majsterkuję. Martwi mnie trochę to, że za mało czasu poświęcam rodzinie, więc staram się każdą wolną chwilę spędzać z synami, aby nie umknęły mi te najlepsze chwile ich dorastania. Bardzo lubię sport, dużo gram w piłkę nożną i siatkówkę. Moim największym hobby jest jednak myślistwo i strzelectwo. Nie fascynuje mnie samo polowanie, lecz raczej kontakt z naturą, który daje mi nieporównywalny z niczym innym relaks. Czytam również książki historyczne i kolekcjonuję białą broń. magazyn dla klientów Lafarge Cement 3
ZRÓB TO Z LAFARGE Układanie kostki brukowej Początkowo wykonywany z kamienia polnego lub ciosów kamiennych, bruk został w ostatnim dwudziestoleciu wyparty przez betonową kostkę brukową. Na jej ciągle rosnącą popularność mają wpływ przede wszystkim walory użytkowe i dekoracyjne, dostępność oraz komfort eksploatowania. Poniżej przypominamy jak prosto, szybko oraz profesjonalnie ułożyć kostkę brukową. Dobór materiałów i technologii Rodzaj materiałów do wykonywania nawierzchni zależy od przewidywanych (projektowych) warunków ich eksploatacji. Im mniejsze obciążenie, tym delikatniejszą możemy wykonać konstrukcję. Produkowane są cztery typy kostki brukowej: > grubość kostki 4 cm przystosowana do nawierzchni przeznaczonych do ruchu pieszych, a także samochodów o wadze do 2 ton, > grubość kostki 6 cm ruch pieszy oraz samochody o wadze do 3,5 tony, > grubość kostki 8 cm ruch samochodów ciężarowych, > grubość kostki 10 cm intensywny ruch ciężkich pojazdów mechanicznych. Drugą, równie istotną kwestią jest wybór koloru oraz materiału, z którego wykonano kostkę. Oferta rynkowa jest w tym wypadku olbrzymia i tylko nasza fantazja oraz zasobność portfela mogą stanowić ograniczenie. Prace ziemne Po wyborze interesującej nas kostki można przystąpić do prac ziemnych. Ich głębokość uzależniona jest od przewidywanego obciążenia ruchem. Wgłębienie od 15 do 20 cm stosuje się dla nawierzchni chodnikowych, natomiast przy silnie obciążonych ciągach komunikacyjnych musi ono wynosić co najmniej 50 cm. Do prac ziemnych przy małych powierzchniach typu chodnik bądź placyk w ogrodzie można użyć łopaty. W przypadku wielkich powierzchni wykorzystuje się np. spycharko-ładowarki. Dno wykopu musi być ukształtowane w sposób odpowiadający powierzchni wraz ze spadkami, które są niezbędne do odprowadzania wody. Na dużych obszarach, gdzie nie można odpowiednio wyprofi lować spadków, stosuje się elementy odwodnienia liniowego w postaci korytek betonowych wmontowanych w nawierzchnię i połączonych z rurą odpływową. Krawężniki Podczas prowadzenia prac ziemnych należy pamiętać o odpowiednio wyprofilowanych spadkach. W przypadku wyboru krawężników również zwraca się uwagę na późniejsze przeznaczenie wybrukowanej powierzchni. Jeśli brukujemy ścieżkę, wystarczą krawężniki chodnikowe lub palisada, natomiast jeśli po powierzchni będą poruszały się pojazdy, należy zamontować krawężniki drogowe. Przy ich montażu musimy pamiętać o tym, że to one określać będą płaszczyznę nawierzchni, więc prace powinny być wykonane wyjątkowo starannie. Poziom nawierzchni, o ile to możliwe, powinien być wyniesiony ponad otaczający grunt. Dzięki temu podczas późniejszej eksploatacji uniknie się zanieczyszczania powierzchni ziemią, która będzie nanoszona wraz ze spływającą wodą. Podbudowa Podczas układania kostki nie można naruszać warstwy podkładowej. Mocna podbudowa jest niezbędna przede wszystkim w przypadku nawierzchni, które będą narażone na duże obciążenia. Po usunięciu humusu i rozdrobnieniu gruntu za pomocą 4 CEM&TY
ZRÓB TO Z LAFARGE Schemat konstrukcji nawierzchni z kostki brukowej Kostka brukowa w szczelinach suchy piasek o frakcji 1 2 mm Podsypka o grubości 3 5 cm z piasku o frakcji ziaren do 2 mm albo grysu lub żwirku o uziarnieniu 1 4 mm Podbudowa o grubości 14 45 cm* i frakcji ziaren 30 60 mm Warstwa odsączająca (opcjonalnie) grubość do 10 cm Grunt rodzimy * Grubość warstwy podbudowy i jej rodzaj zależy od typu podłoża oraz przewidywanego obciążenia. Po wykonaniu tych prac powierzchnię można zabezpieczyć impregnatem. Dzięki temu zabiegowi zmniejsza się jej chłonność, ogranicza dostęp kurzu i uwydatnia kolor kostki. Wykwity Wapienne przebarwienia, popularnie zwane wykwitami, pojawiają się na nowo ułożonej kostce pod wpływem opadów atmosferycznych. Wykwity są nie do uniknięcia i nie podlegają reklamacji. Nie mają oczywiście wpływu na wartość użytkową kostki. Fotografi e z archiwum fi rmy Bruk-Bet kultywatora bądź glebogryzarki mieszamy go z cementem oraz zwilżamy wodą. Spoiwo, które doskonale nadaje się do takich zadań, to Standard z oferty Lafarge Cement. Przed rozpoczęciem wiązania powierzchnię należy zagęścić walcem. Szerzej o stabilizacji oraz podbudowie pisaliśmy w 4. numerze gazety Cem&Ty. Warstwa podkładowa W skład warstwy podkładowej wchodzi piasek oraz cement w ilości jednego worka na 5 m 2. Po przygotowaniu składników miesza się je, a powierzchnię wyrównuje. Przy pracach nad warstwą podkładową trzeba uwzględnić zmiany poziomów, które nastąpią po zagęszczeniu podkładu. Z tego względu należy pamiętać o tym, by jej poziom był wyższy o 1 2 cm. Jeśli decydujemy się na odwodnienie liniowe, na warstwie podkładowej montujemy korytka betonowe. Układanie kostki brukowej Po wykonaniu tych wszystkich prac można przystąpić do układania kostki. Kolejne elementy układa się tak, by ciasno do siebie przylegały. Fachowcy doradzają, żeby podczas układania kostki korzystać jednocześnie z trzech palet. Dzięki temu można uniknąć zróżnicowania kolorystycznego na dużych powierzchniach. Podczas układania należy pamiętać także o tym, by stawać na już ułożonej powierzchni, dzięki czemu nie naruszymy warstwy podkładowej. Przy docinaniu elementów skrajnych stosujemy szlifi erkę z diamentową tarczą do betonu lub specjalną gilotynę. Po ułożeniu nawierzchni całość należy docisnąć do podłoża. Urządzeniem przydatnym do tej operacji jest wibrator powierzchniowy zaopatrzony w specjalną gumową nakładkę. Jego zastosowanie pozwala wyeliminować nierówności, które pojawiają się podczas układania kostki. Po tych czynnościach przystępuje się do końcowego etapu prac. Całą powierzchnię przykrywamy drobną warstwą suchego piasku, który dostaje się między szczeliny i dodatkowo klinuje kostki. Następnie powierzchnię należy oczyścić ze zbędnego piasku. Cement Standard Cement Standard to produkt powszechnego zastosowania, idealny do różnorodnych prac budowlanych i remontowych. Cechuje się dobrą przyczepnością do powierzchni, urabialnością i plastycznością. Szczególnie polecany jest do wznoszenia ścian konstrukcyjnych, działowych oraz fundamentów. Prócz tego można go używać także do wytwarzania betonów zwykłych klas C8/10 C25/30 wbudowywanych w miejscach, gdzie nie ma zagrożenia ze strony agresywnego środowiska chemicznego oraz przypadków rozmrażania, zamrażania i ścierania. W okresie letnim można go też stosować do produkcji prefabrykatów drobnowymiarowych. Standard nadaje się również do produkcji chudego betonu na podbudowy konstrukcji nośnych, do stabilizacji gruntów nienawodnionych oraz wytwarzania zapraw tynkarskich wewnętrznych i zewnętrznych. magazyn dla klientów Lafarge Cement 5
ŚWIAT LAFARGE Rumunia Na turystycznej mapie Europy Rumunia pozostaje krajem z różnych przyczyn nieodkrytym. Można ją polecić podróżnikom, którzy mają już dość obleganych przez tłumy zabytków, zatłoczonych szlaków lub plaż, a jednocześnie chcieliby odpocząć w komfortowych warunkach. Choć standard życia wzrasta tu wraz z dużym tempem rozwoju gospodarczego, bogata ludowa tradycja kwitnie niezależnie od aparatów fotografi cznych cudzoziemców. Składa się na nią mozaika obyczajów różnych zamieszkujących ten kraj ludów rdzennych Rumunów, Sasów, Rusinów, Węgrów i Szeklerów. Ich cechą wspólną jest legendarna gościnność, o której można się przekonać, wędrując po bezdrożach z plecakiem i niekoniecznie zasobnym portfelem. Tych, którzy lubią zwiedzać, na pewno urzeknie Bukowina, w której pośród łagodnych wzgórz wyrastają bogato zdobione monastyry i zabytki architektury ludowej. Znajdziemy tu także słynne polskie wioski, od XVIII wieku zamieszkane przez potomków naszych rodaków. Przemieszczając się na zachód, trafi my do Marmaroszu, karpackiej ostoi folkloru, gdzie stroje ludowe nosi się na co dzień, a tradycyjne obrzędy kultywuje nie tylko od święta. Dla miłośników mrożących krew w żyłach opowieści o Drakuli obowiązkowym celem będzie Siedmiogród, zwany inaczej Transylwanią. Ta otoczona ze wszystkich stron masywami górskimi wielonarodowa kraina nosi dobrze zachowane ślady burzliwej przeszłości. Oprócz urokliwych wsi trafimy tu na unikalny zamek chłopski w Râşnov nieopodal Braszowa, a także na secesyjne arcydzieła miejskiej zabudowy: Kluż, Oradeę oraz Arad. Jeśli ponad pamiątki dawnych czasów przedkładamy walory krajobrazu, przez większość roku otworem stoją przed nami przełęcze magicznych Karpat. Mówi się, że to ostatni zakątek w Europie, gdzie można się poczuć naprawdę sam na sam z przyrodą, gdzie obóz wolno rozbić w jakimkolwiek miejscu, o ile tylko nie boimy się licznych dzikich zwierząt. Oczywiście, także tutaj niektóre obszary doskonale zagospodarowano na potrzeby mniej żądnych wrażeń piechurów, a infrastruktura przeznaczona dla narciarzy i snowboardzistów nie ustępują alpejskiej, choć sezon trwa tyle, co w Polsce. Jeśli kondycja Castelul Corvineştilor, średniowieczny zamek w Hunedoarze w Siedmiogrodzie i torba pełna obiektywów nie pozwalają nam wyruszyć w góry, warto wybrać się w przepiękną deltę Dunaju, którą oglądamy na ogół zza burt statku. Liczne odnogi rzeki, kanały, jeziora i bagna tworzą rozległy rezerwat, uznawany za przyrodniczy unikat na skalę światową. W Rumunii można także nieco poleniuchować. Wybrzeże ciepłego Morza Czarnego kusi szerokimi, piaszczystymi plażami, zadbanymi promenadami oraz nowoczesnymi hotelami. W przerwach od plażowania wskazane jest zwiedzenie Dobrudży z pełnym antycznych i tureckich zabytków portem Konstancą, ruinami Histrii oraz meczetami rozsławionego przez Andrzeja Stasiuka Babadag. Warto też zadbać o zdrowie w jednym z około 70 luksusowych uzdrowisk, gdzie kuracjusze leczą się na schorzenia reumatyczne, gastryczne, dermatologiczne, układu krążenia i nerwowego. Co ciekawe, na północ od Dunaju leży ponoć jedna trzecia wszystkich europejskich źródeł termalnych i mineralnych. Oprócz napojów krzepiących ciało Rumunia słynie również z tych, które pobudzają ducha. Tutejsze wino w wielu znakomitych odmianach sprowadzano do Polski już w średniowieczu. Dziś pod względem produkcji winiarskiej kraj zajmuje piąte miejsce w Europie, a obszar winnic przekracza 300 tys. ha. Z mocniejszych trunków warto spróbować niskoprocentowej śliwowicy ţuica oraz pălinki wytwarzanej z różnych owoców. Wódkę często podaje się tu jako aperitif przed mięsnymi, głównie wieprzowymi, potrawami przyrządzanymi na grillu. Daniem narodowym jest podobne do polskiego gołąbka sarmale, czasami zawij ane w liść winorośli. Inny specjał to turecka z pochodzenia zupa ciorba, w której aż gęsto od kawałków mięsa i ryby. Popularnością cieszy się też mamałyga, rodzaj placka z rozgotowanej kukurydzy z dodatkiem sera i masła. Co do ekonomii, po długoletnim zastoju Rumunia odnotowywała ostatnio godną pozazdroszczenia dynamikę wzrostu. Centrum gospodarczym od lat pozostaje dwumilionowa stolica Bukareszt, która choć niepozbawiona walorów turystycznych raczej odstrasza monumentalizmem i socjalistycznymi blokowiskami. Największe znaczenie ma przemysł wydobywczy i przetwórczy, gdyż kraj obdarzony jest obfitymi złożami różnorodnych surowców naturalnych. Ruiny fortecy Enisala, w głębi jezioro Razim 6 CEM&TY
ZIELONA STRONA LAFARGE Grupa Lafarge w Rumunii Oszczędnie z energią Grupa Lafarge działa w Rumunii od 1997 roku w ramach trzech dywizji: Lafarge Cement Romcim, Lafarge Beton i Kruszywa oraz Lafarge Arcom Gips. Produkcja cementu odbywa się w stale unowocześnianych zakładach w Medgidia, Hoghiz i Targu Jiu. Zgodnie z polityką koncernu rumuńskie filie silnie angażują się w działania proekologiczne do 2007 roku zainwestowały w tym celu 50 mln euro, a drugie tyle mają zamiar przeznaczyć na zrównoważony rozwój do roku 2012. Wraz z organizacją WWF (World Wildlife Fund) realizują obecnie dwa projekty, które zapewnią ochronę ekosystemowi Dunaju i lasom w Karpatach. Coraz więcej mówi się o niestabilności rynku energetycznego. W obliczu tej sytuacji wyjątkowo pożądane może być uniezależnienie się od jego wahań przez zminimalizowanie energochłonności budynku. Obecnie na atrakcyjność nieruchomości wpływa nie tylko jej usytuowanie i poziom wykończenia, lecz także jakość energetyczna. Należy przez nią rozumieć aktualne lub wyliczone zapotrzebowanie na energię przy standardowym użytkowaniu budynku. Ustala się je, przypisując nieruchomości klasę energetyczną od A do G, przy czym A oznacza największą energooszczędność, D zaś zgodną z aktualnymi standardami. Energochłonność obiektu zależy m.in. od charakterystyki instalacji, stanu izolacji cieplnej, poziomu przepuszczalności promieni słonecznych przez elementy przezroczyste, lokalnych warunków klimatycznych, ukształtowania terenu, możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii, funkcji, jaką budynek spełnia i liczby jego użytkowników. Parametry energetyczne powinny być brane pod uwagę już na etapie sporządzania projektu. Planując usytuowanie budynku, pamiętajmy, że ściana północna ze względu na słabe nasłonecznienie powinna sąsiadować z pomieszczeniami używanymi doraźnie, tj. spiżarnią, kotłownią, suszarnią czy garażem. Zbędne straty ciepła zminimalizujemy, ograniczając w tej części budynku liczbę okien bądź też całkowicie je eliminując. Południowa strona, o wysokim stopniu nasłonecznienia, jest dobrym punktem do usytuowania np. jadalni czy pokojów dziennych. Umieszczone tu okna dodatkowo nagrzeją powietrze w domu. Pamiętajmy, iż w pomieszczeniu przeznaczonym do pobytu ludzi stosunek powierzchni okien do metrażu podłogi powinien wynosić co najmniej 1 do 8, a pokojach pełniących inną rolę 1 do 12. Jeśli planujemy dużą ilość przeszkleń, zainwestujmy w okna trójszybowe o obniżonym współczynniku przenikania ciepła. Istotny jest też kształt budynku. Im bardziej zwarta budowla, tym mniejsza powierzchnia przegród i związana z nimi utrata ciepła. Do dużych strat ciepła dochodzi przez dach, stąd mniej energooszczędne są budynki parterowe (posiadające wysoki stosunek powierzchni dachu do powierzchni mieszkalnej) niż domy piętrowe lub z poddaszem użytkowym. Znaczącym źródłem ubytku energii są też tzw. mostki termiczne. Wymagają one wydajnego ocieplenia, zgodnego z wytycznymi umieszczonymi w projekcie. Choć nakłady pieniężne na ograniczenie energochłonności zwracają się najszybciej, gdy zostaną poniesione na etapie realizacji projektu, również w przypadku nieruchomości już istniejących warto zainwestować w termomodernizację. Zmniejszenie ilości zużytej energii osiągnąć można poprzez modyfi kację instalacji CO, izolację ścian, dachu, fundamentów, montaż okien energooszczędnych itp. Istnieje też możliwość odzyskiwania ciepła z zewnątrz za sprawą wyregulowania wentylacji i odpływu ścieków oraz zainstalowania gruntowego wymiennika ciepła lub rekuperatora. Energochłonność obiektu zależy m.in. od: > charakterystyki instalacji, > stanu obudowy, > poziomu przepuszczalności promieni słonecznych przez elementy przezroczyste, > ukształtowania terenu i lokalnych warunków klimatycznych, > możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii, > funkcji, jaką budynek spełnia, > liczby jego użytkowników. Betoniarnia Lafarge w Bukareszcie Na osoby, których nie przekonuje aspekt ekologiczny podnoszenia jakości energetycznej obiektów, wpłynąć powinien argument ekonomiczny. Zgodnie z unijną dyrektywą EPD 2002/91/WE z 2002 r. każdy nowo wybudowany, a także istniejący budynek musi posiadać świadectwo energetyczne (więcej informacji w artykule na stronie 11). Wprowadza ono pełną jawność parametrów energetycznych nieruchomości. Kupujący z reguły są gotowi zapłacić więcej za obiekt o wysokiej klasie energetycznej, licząc na oszczędności na etapie eksploatacji. Niska energochłonność świadczy więc na korzyść sprzedającego nieruchomość. magazyn dla klientów Lafarge Cement 7
ROZMOWY PRZY PRACY Z szacunkiem dla klientów i dostawców Rozmowa z Mirosławem Wallem, współwłaścicielem firmy Centrobud Sp.j. Redakcja: Czy mógłby Pan przedstawić Czytelnikom historię Państwa firmy? Mirosław Wall: Centrobud funkcjonuje już od 1992 roku. Pierwotnie oferowaliśmy tarcicę pod marką Tarcica s.c., jednak po wprowadzeniu wysokiego podatku VAT na ten materiał wstrzymaliśmy jego sprzedaż, podobnie jak wiele dużych fi rm. W roku 1994 rozszerzyliśmy asortyment i zmieniliśmy nazwę na Centrobud s.c., a następnie na Centrobud Sp.j. R.: Co, Pana zdaniem, przyczyniło się do tak długotrwałej obecności Centrobudu na rynku? M. W.: Tworząc fi rmę, zakładaliśmy, że ma ona być więcej niż jednopokoleniowa. Ponieważ wedle znanego porzekadła ludowego stół na trzech nogach nigdy się nie kiwa, pracujemy niezmiennie w trzyosobowym składzie. Mój wspólnik, profesor Władysław Gosiewski, stworzył pewnego rodzaju dekalog firmy, który jest konsekwentnie przestrzegany. Mowa w nim o strategii, o wiarygodności płatniczej, doborze partnerów handlowych i wielu innych sprawach ważnych dla właściwego funkcjonowania Centrobudu. Głównym założeniem respektowanym od początku działania fi rmy jest poszanowanie zarówno naszych klientów, jak i dostawców. Każdą umowę z dostawcą traktujemy jak swoiste małżeństwo. Oczywiście, może się zdarzyć separacja lub nawet rozwód, ale najpierw staramy się porozmawiać i poszukać innych rozwiązań. Wiążemy się z liderami na rynku, bo sami mamy ambicje, aby przewodzić na naszym terenie. R.: Jak ocenia Pan zeszły rok z perspektywy Państwa firmy? M. W.: To był dla nas kolejny bardzo dobry rok. Niestety, światowy kryzys zawitał również do naszego kraju. Zaobserwowaliśmy duży spadek zainteresowania materiałami ściennymi; spodziewamy się spadku popytu na tzw. wykończeniówkę. Rynek deweloperski, zależny od kredytów i dysponujący dużą liczbą niesprzedanych lokali, wyhamował prawie do zera. Obecnie kończone są wyłącznie wcześniej rozpoczęte inwestycje, zresztą w znacznie wolniejszym tempie. Prawdopodobnie stan taki utrzyma się jeszcze przez jakiś czas. R.: W numerze wspominamy o obowiązującym od początku roku certyfikacie energetycznym. Czy zaobserwował Pan wzrost zainteresowania materiałami gwarantującymi większą energooszczędność nieruchomości? M. W.: Myślę, że podobnie jak w przypadku wielu wdrażanych nowości mamy do czynienia z pewną bezwładnością i na efekty w sprzedaży trzeba będzie nieco poczekać. Ze względu na kryzys w tym roku brakuje zainteresowania jakimikolwiek materiałami. Klienci raczej wyczekują, obserwując rynek kredytowy. Należy podkreślić, że prawie wszystkie ostatnio wykonywane inwestycje cechowała duża energooszczędność. Problem certyfi katów będzie więc w przyszłości dotyczył głównie obiektów budowanych kilkanaście lat temu. R.: Jak długo współpracują Państwo z firmą Lafarge? Jak Pan ocenia tę współpracę? M. W.: Z firmą Lafarge współpracujemy od samego początku jej działalności w Polsce, czyli od roku 1995. Jeżeli chodzi o ocenę współpracy, to tak jak w życiu bywały lepsze i gorsze dni. Jesteśmy jednak razem, bo wzajemnie spełniamy swoje oczekiwania, a to jest najważniejsze. CENTROBUD Sp.j. to sieć 7 placówek handlowych sprzedających wszystkie materiały budowlane do stanu surowego zamkniętego, a także materiały wykończeniowe. Firma zaopatruje klientów indywidualnych i wykonawców, jak również deweloperów i dużych inwestorów. Od kilku lat jest też udziałowcem Grupy Zakupowej PHMB. Dodatkowo prowadzi Ośrodek Wypoczynkowy Krecik nad jeziorem Narie w Kretowinach na Mazurach Zachodnich. Plac oraz magazyn należący do firmy Centrobud 8 CEM&TY