Raport na temat sytuacji w rolnictwie na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn Opracował: Sebastian Ludwiczak Wydział Gospodarki Komunalnej, Ochrony Środowiska i Rolnictwa
Spis treści 1. Koniunktura w rolnictwie... 3 2. Informacja dotycząca liczby ubezpieczonych rolników w gminie Krotoszyn... 9 3. Informacja przesłana przez WODR w Krotoszynie... 10 4. Informacja dotycząca kredytowania rolnictwa.... 13 5. Informacja przekazana przez firmę NUTRICIA... 14 6. Informacja dotycząca działalności Powiatowego Lekarza Weterynarii... 15 7. Informacja dotycząca działalności ARiMR... 34 Strona 2 z 50
1. Koniunktura w rolnictwie (opracowano na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego, Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.) Powierzchnia administracyjna miasta i gminy wynosi 25.552 ha, w tym: użytki rolne w przybliżeniu zajmują powierzchnię - 15.710 ha (61,5%) lasy i grunty leśne 7.341 ha (28,7%), pozostałe grunty tj., pod zabudowaniami, drogami, wodami i innymi 2.501 ha (9,8%). W użytkach rolnych grunty orne zajmują powierzchnię 14.287 ha (90,9%), trwałe użytki zielone 1.330 ha (8,5%), sady 93 ha (0,6%). Udział sektora indywidualnego w ogólnej powierzchni użytków rolnych wynosi 14.852 ha, tj. 94,5%. Jest ok 1450 gospodarstw, średnia wielkość gospodarstwa wynosiła około 14 ha. Szacuje się, że w ostatnich latach nie nastąpiły większe zmiany w strukturze i ilości gospodarstw. Faktycznie rolnicy gospodarują na większej, od wykazanych powierzchni, gdyż posiadają znaczną ilość gruntów poza granicami gminy. Rolnicy gospodarowali na powierzchni 16.507 ha użytków rolnych. W strukturze zasiewów największą powierzchnię zajmuje uprawa zbóż 14.850 ha, tj. 74,3%, ponadto: kukurydza 1600 ha tj. 10,8%, buraki cukrowe ok. 900 ha tj. 6%. W ostatnich kilkunastu latach nastąpiły duże zmiany w strukturze zasiewów, areał upraw zbóż wzrósł o ok. 20%, buraków cukrowych zmalał o ok. 50%, a powierzchnia uprawy ziemniaków zmniejszyła sie czterokrotnie do poziomu około 300 ha. Struktura zasiewów została dostosowana do potrzeb produkcji zwierzęcej i nowych technologii żywienia zwierząt. Pogłowie zwierząt w ostatnich latach wynosiło: bydło ogółem 14.127 szt. 85,6 szt/100 ha UR w tym: krowy 6.239 szt 37,8 szt/100 ha UR trzoda chlewna ogółem 68.276 szt 413,6 szt/100 ha UR w tym: macior 7.379 szt 44,7 szt/100 ha UR owce 504 szt 3,1 szt/100 ha UR konie 70 szt 0,42 szt/ 100 ha UR W porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano spadek produkcji rolnej który był wynikiem znacznego spadku produkcji roślinnej przy wzroście produkcji zwierzęcej. Na spadek produkcji roślinnej wpłynęło zmniejszenie zbiorów większości Strona 3 z 50
ziemiopłodów. Plonowanie upraw, w warunkach dużego deficytu opadów i bardzo wysokich temperatur występujących także na terenie naszej gminy było niższe niż w latach gdy pogoda była umiarkowana. Na sytuację w rolnictwie wpłynął spadek cen większości produktów rolnych spowodowany wysoką podażą surowców (przede wszystkim zwierzęcych) w warunkach dekoniunktury i spadku cen na światowych rynkach rolnych. Rosyjskie embargo na import żywności z UE, w tym z Polski, pogłębiało dekoniunkturę na rynkach zagranicznych. Na rynku wołowiny przy zwiększonej podaży żywca wołowego, ceny żywca kształtowały się na poziomie zbliżonym do notowanego przed rokiem. Średnie roczne ceny skupu żywca: wołowego (6,02 zł/kg) i młodego bydła rzeźnego (6,37 zł/kg). W obrocie targowiskowym płacono podobnie jak przed rokiem za 1 kg żywca wołowego (6,52 zł) i młodego bydła rzeźnego (6,91 zł). W 2015/2016 r. koniunktura w rolnictwie nie była korzystna dla producentów rolnych. Szacuje się, że tempo zmian przeciętnych cen towarów i usług zakupywanych na cele bieżącej produkcji rolniczej i na cele inwestycyjne było wyższe od dynamiki zmian cen produktów sprzedawanych przez gospodarstwa indywidualne. Według szacunków KE dochód rolniczy w Polsce w przeliczeniu na pracującego (AWU) w ujęciu realnym zmniejszył się w stosunku do lat poprzednich o 8,9%. Na poziomie UE-28 spadek dochodu rolniczego wynosił średnio 2,1%, wystąpił w 13 krajach, przy czym w 9 krajach odnotowano spadki wyższe niż w Polsce. Na spadek dochodów rolniczych decydujący wpływ miały spadki cen, jakie dotknęły niemal wszystkie grupy produktów. W UE-28 średnie ceny roczne takich produktów roślinnych jak pszenica twarda, jęczmień, rzepak obniżyły się odpowiednio o 33,3%, 9,8% i o 3,5%. Z grupy produktów pochodzenia zwierzęcego spadek cen mięsa wieprzowego i drobiowego wynosił stosownie 6,3% i 1,9%, a mleka odtłuszczonego SMP 8,8%. Wyniki badania koniunktury gospodarstw rolnych przeprowadzonego w grudniu 2015 r. (biorąc pod uwagę salda odpowiedzi respondentów na pytania dotyczące ogólnej sytuacji gospodarstw rolnych, opłacalności produkcji i popytu na wytwarzane produkty rolne) potwierdzają utrzymywanie się niekorzystnych uwarunkowań w produkcji rolniczej. Opinie rolników o przewidywanej sytuacji i zmianach w najbliższym czasie były również pesymistyczne. W porównaniu do wyników uzyskanych w poprzedniej edycji badania rolnicy udzielili jednak mniej negatywnych opinii. Wyniki badania budżetów gospodarstw domowych wskazują również na pogorszenie sytuacji materialnej gospodarstw domowych rolników. Podobnie jak w roku poprzednim gospodarstwa te dysponowały najniższym przeciętnym Strona 4 z 50
dochodem rozporządzalnym na osobę, który w 2015 r. wynosił 1046 zł i był niższy o 24,5% od średniej w gospodarstwach ogółem. W gospodarstwach rolników wydatki były również najniższe (779 zł), niższe od średnich wydatków dla gospodarstw ogółem o 28,6%. W gospodarstwach rolników realny poziom przeciętnego dochodu z gospodarstwa rolnego na osobę pozostał na poziomie sprzed roku. Odnotowano realny spadek dochodów z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego o 0,5%, przy jednoczesnym realnym spadku nakładów bieżących na gospodarstwo rolne o 1,0% oraz realny wzrost poziomu dochodów z tytułu dopłat związanych z użytkowaniem gospodarstwa rolnego o 20,6%. W grupie gospodarstw domowych rolników (pomimo że poziom przeciętnego dochodu na osobę z gospodarstwa rolnego pozostał na poziomie sprzed roku) odnotowano realny wzrost dochodu rozporządzalnego, na który wpłynął realny wzrost dochodów z pracy najemnej o 4,4% i ze świadczeń społecznych o 2,7%. Ceny gruntów ornych w obrocie prywatnym kształtowały się średnio na poziomie 38,6 tys. zł za 1 ha. Za 1 ha dobrych (pszenno-buraczanych) gruntów ornych płacono średnio ok. 52 tys. zł, średnich (żytnio-ziemniaczanych) ponad 39 tys. zł, a słabych (piaszczystych) ok. 27 tys. zł. Od pewnego czasu rośnie cena żywca wieprzowego w skupie jednak z uwagi na brak świń punkty skupu nie są oblegane. Według danych statystycznych pogłowie świń w Polsce jest najniższe od lat. Jednak eksperci twierdzą, że z uwagi na rosyjskie embargo oraz inne ograniczenia związane z ASF w nadchodzącym czasie zwiększy się ilość mięsa na runku, a w konsekwencji nastąpi obniżenie cen żywca wieprzowego. Według badania GUS, przeprowadzonego w marcu br., pogłowie trzody chlewnej w Polsce liczyło 10,2 mln szt. o 11,5% mniej niż w analogicznym okresie 2015 r. Prezes Wielkopolskiego Związku Hodowców Trzody Chlewnej jest przekonany, że świń po prostu nie ma, bo przecież nikt ich nie przetrzymuje, czekając na wyższe ceny: Nie da się tego zrobić mówi. Mięso będzie gorszej klasy, więc w sumie hodowca na przetrzymaniu straci. Duże rozdrobnienie produkcji w Polsce powoduje, że rodzime gospodarstwa są bardziej wrażliwe na długotrwałą trudna sytuację na rynku żywca. Marcowe badanie GUS pokazało duże spadki pogłowia wszystkich grup użytkowych zwierząt. Nawet w przypadku trzody chlewnej przeznaczonej na ubój o wadze 50 kg i więcej spadek pogłowia w relacji rocznej wyniósł 9,4%. Co ciekawe, pomimo spadku pogłowia, w I kwartale nadal rósł import warchlaków. Jak podaje GUS, w okresie I III 2016 r. import był wyższy o 6,8% w stosunku do ubiegłego roku. Oznacza to, że przy coraz mniejszym pogłowiu trzody w produkcji rodzimej znacznie rośnie import warchlaków, a więc także nakładczy chów trzody, gdzie Strona 5 z 50
zarobek nie jest duży, ale za to pewny. I o tym właśnie najbardziej marzą polscy hodowcy trzody chlewnej: by mogli być pewni, jaką cenę dostaną za żywiec wieprzowy. W dalszym ciągu odczuwalna jest tendencja spadkowa cen skupu mleka na krajowym rynku mleka krowiego. Na przestrzeni I i II kwartału 2016 r. na rynku krajowym występuje znaczący spadek cen skupu mleka. Od stycznia 2016 r. ceny skupu mleka systematycznie spadają o kilka procent. Cena mleka w czerwcu 2016 r. wynosiła 99,97 zł/hl i była niższa od ceny ze stycznia 2016 r. (111,80 zł/hl) o ok. 11%. Porównując cenę mleka z czerwca 2016 r. (99,97 zł/hl) z ceną mleka z czerwca 2015 r. (110,40 zł/hl) zauważa się spadek ceny o ok. 9 procent. Najwyższe ceny skupu mleka w okresie II kwartału 2016 r. utrzymywały się w województwach: podlaskim, lubuskim, warmińsko-mazurskim. Natomiast najniższe ceny skupu mleka krowiego występowały w województwach: łódzkim, pomorskim, świętokrzyskim. Utrzymująca się tendencja spadkowa cen skupu mleka w Polsce nie sprzyja producentom mleka. Brak opłacalności tego kierunku produkcji pogarsza sytuację ekonomiczną tych gospodarstw. Otrzymane w czerwcu wsparcie dla producentów mleka krowiego w minimalnym stopniu pozwoliło zrekompensować skutki utrzymującej się niekorzystnej koniunktury na rynku mleka krowiego. Strona 6 z 50
Strona 7 z 50
Strona 8 z 50
2. Informacja dotycząca liczby ubezpieczonych rolników w gminie Krotoszyn Liczba ubezpieczonych rolników, małżonków rolników i domowników wynosi na dzień dzisiejszy 11692 osób. Dłużników (płatników) na dzień dzisiejszy jest 191. Rok Liczba ubezpieczonych rolników na terenie gminny Krotoszyn 2003 2.034 2004 2.050 2005 2.037 2006 2.075 2007 2.082 2008 2.055 2009 2.061 2010 2.038 2011 2.011 2012 1.994 2013 1.942 2014 1.897 2015 1.800 2016 1.692 Opracowanie tabeli: KRUS Krotoszyn Strona 9 z 50
3. Informacja przesłana przez WODR w Krotoszynie Strona 10 z 50
Strona 11 z 50
Strona 12 z 50
4. Informacja dotycząca kredytowania rolnictwa. Strona 13 z 50
5. Informacja przekazana przez firmę NUTRICIA Strona 14 z 50
6. Informacja dotycząca działalności Powiatowego Lekarza Weterynarii Strona 15 z 50
Strona 16 z 50
Strona 17 z 50
Strona 18 z 50
Strona 19 z 50
Strona 20 z 50
Strona 21 z 50
Strona 22 z 50
Strona 23 z 50
Strona 24 z 50
Strona 25 z 50
Strona 26 z 50
Strona 27 z 50
Strona 28 z 50
Strona 29 z 50
Strona 30 z 50
Strona 31 z 50
Strona 32 z 50
Strona 33 z 50
7. Informacja dotycząca działalności ARiMR Strona 34 z 50
Strona 35 z 50
Strona 36 z 50
Strona 37 z 50
Strona 38 z 50
Strona 39 z 50
Strona 40 z 50
Strona 41 z 50
Strona 42 z 50
Strona 43 z 50
Strona 44 z 50
Strona 45 z 50
Strona 46 z 50
Strona 47 z 50
Strona 48 z 50
Strona 49 z 50
Opracowanie powstało na podstawie danych, które zostały przesłane przez: 1. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego 2. Bank Spółdzielczy w Krotoszynie 3. Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Krotoszynie 4. KRUS Krotoszyn 5. Zakład Mleczarski NUTRICIA Krotoszyn 6. Główny Urząd Statystyczny Strona 50 z 50