Sposób na c.w.u. Jakie mamy możliwości przygotowania ciepłej wody użytkowej? Który sposób jest najtańszy, a który najdroższy? Na co zwrócić uwagę dobierając podgrzewacz? Ile wody otrzymamy z podgrzewacza i o jakiej temperaturze? Do wyboru mamy kilka sposobów na przygotowanie ciepłej wody użytkowej. I sposób Przepływowe podgrzewacze wody, gazowe lub elektryczne - podgrzewają wodę na bieżąco. Włączają się w chwili odkręcenia kranu cieplej wody, a po jego zakręceniu wyłączają się. Zaletami tego sposobu podgrzewania wody jest stosunkowo niska cena urządzeń grzewczych i brak strat postojowych, czyli stygnięcia ciepłej wody, jak to ma miejsce w podgrzewaczach zasobnikowych. Do dalszych, nie zawsze korzystnych, cech urządzenia, należą: - straty wody i energii w czasie rozruchu - zanim otrzymamy ciepłą wodę, musi z rur spłynąć zimna i musi się najpierw nagrzać samo urządzenie zanim zacznie oddawać ciepło wodzie. Po zakończeniu poboru ciepła woda stygnie nieodwracalnie w rurach i podgrzewaczu; - niska wydajność ciepłej wody - z urządzenia o mocy 18 kw i sprawności 92% otrzymuje się ok. 9 1 na minutę wody podgrzanej o 30 C, co wystarcza na jeden prysznic. Otwarcie drugiego kranu powoduje zwykle głośną i nieprzychylną reakcję osoby znajdującej się pod prysznicem;
- brak możliwości zastosowania cyrkulacji; - konieczność stosowania krótkich połączeń hydraulicznych od urządzenia grzewczego do baterii - długość rury nie powinna być większa niż 5 m (w Niemczech 3 m), a jej średnica nie większa niż 1/2". Przepływowe podgrzewacze wody i kotły dwufunkcyjne mogą być z po wodzeniem zastosowane w mieszkaniach i domach z jedną łazienką. Najkorzystniejszym usytuowaniem tych urządzeń będzie ściana dzieląca kuchnię i łazienkę. Jeśli kuchnia i łazienka są oddalone od siebie, lepszym rozwiązaniem będzie zasobnikowy podgrzewacz wody. II sposób Zasobnikowe podgrzewacze wody przygotowują wodę zanim jest ona potrzebna. Zasobniki, w których jest podgrzewana woda, współpracują z jednofunkcyjnymi, wiszącymi kotłami centralnego ogrzewania lub kotłami stojącymi. Ich pojemność w zależności od potrzeb zawiera się od kilkudziesięciu do kilkuset litrów. Zapas ciepłej wody w zasobniku, jak i zdolności podgrzewania jej przez kocioł pozwalają na swobodne i bezkonfliktowe korzystanie z wody przez kilku użytkowników jednocześnie. Dodatkowo możliwość zastosowania cyrkulacji umożliwia korzystanie z ciepłej wody tuż po otwarciu kranu, niezależnie od długości połączeń hydraulicznych i średnic rur.
Zestaw kocioł i zasobnik będzie zawsze droższy od kotła dwufunkcyjnego, jednak tylko na etapie inwestycji. W praktyce w większości przypadków okazuje się on o wiele wygodniejszym i tańszym rozwiązaniem niż przepływowe podgrzewanie wody. III sposób, którego być nie powinno Nierzadko klienci wybierają najdroższy sposób na ciepłą wodę: kupują kocioł dwu -funkcyjny, przekonują się po kilku tygodniach lub miesiącach, że nie o to im chodziło, przerabiają kocio! dwufunkcyjny na jednofunkcyjny i dokupują zasobnik. Dodatkowy koszt urządzeń (kocioł dwufunkcyjny będzie zawsze droższy od jedno -funkcyjnego) i podwójna robota instalatora znacznie podnoszą koszty całego przedsięwzięcia. W tym przypadku sprawdza się znane powiedzenie: chytry (w znaczeniu pozornie oszczędny) dwa razy traci". IV sposób Kocioł dwufunkcyjny z zasobnikiem wewnętrznym. To rozwiązanie zasługuje na szczególną uwagę, jest korzystnym kompromisem pomiędzy podgrzewaniem przepływowym i zasobnikowym zarówno w kategoriach cen, jak i korzyści użytkowych. Posiada wszystkie zalety obu poprzednich sposobów (III nie liczymy) przygotowania ciepłej wody - mamy ją natychmiast po odkręcenie kranu, w dowolnej ilości, bez strat postojowych i wysokich kosztów zarówno inwestycyjnych, jak i eksploatacyjnych. W kolejnym artykule bardziej szczegółowo zostanie przedstawiony sposób przygotowania ciepłej wody - kocioł z wewnętrznym zasobnikiem. W rozmowach z przyszłymi użytkownikami własnych domów można zaobserwować, jako typowe, przecenianie potrzeb ciepła na ogrzewanie budynku i niedocenianie potrzeb energii i odpowiednich urządzeń na ogrzewanie wody. Najbardziej jaskrawo uwidacznia się taki pogląd w sytuacji, w której inwestor upiera się przy kotle wiszącym dwufunkcyjnym, podczas gdy w budynku znajdują np. dwie łazienki i kuchnia. Słyszy się takie stwierdzenia: - Co prawda, projektant zaprojektował mi kocioł 18 kwna ogrzewanie domu o powierzchni 200 m2, ale wolę kupić większy. Jeśli chodzi o wodę to wszystko w porządku, będzie to kocioł dwufunkcyjny. Mam, co prawda, dwie łazienki, nie licząc prysznica na dole, i kuchnię - ale przecież nigdy nie będzie tak, że będą one jednocześnie wykorzystywane".
Zwykle wychodzi i ta prawda na wierzch, że projektant zaprojektował kocioł dwufunkcyjny na kategoryczne żądanie użytkownika. Podstawowy powód - jak najniższy koszt urządzeń. Komentarz użytkownika, jaki się słyszy przy tym: Projektant mi mówił, że będę miał mało wody, ale wie pan jak oni się na tym znają... W bloku starczało mi wody, a tu w moim domu z własnym kotłem ma mi brakować"? Jeśli użytkownik po rozmowach z projektantem lub instalatorem ciągle pozostaje przy swoim i tkwi w błędzie oznacza to, że jest problem. Na podstawie rozmów z instalatorami i projektantami można też stwierdzić, że ten sposób myślenia jest bardzo rozpowszechniony i wręcz zakorzeniony. Przed problemem właściwego doboru urządzeń grzewczych stoją najbardziej, poza projektantami i instalatorami, sprzedawcy w hurtowniach i punktach sprzedaży, zwykle młodzi ludzie, którym dodatkowo można zawsze postawić przeciwargument, że doradzają inne, droższe rozwiązanie niż kocioł dwufunkcyjny bo chcą naciągnąć" klienta na większy wydatek w domyśle, od którego pewnie mają prowizję. Im, sprzedawcom stojącym na pierwszej linii frontu grzewczego" klient zanim zwróci się do projektanta lub instalatora obejdzie sklepy i hurtownie - należałoby właśnie w pierwszej kolejności przyjść z pomocą. W efekcie będzie to i tak pomoc dla klienta. Jeśli klient zaoszczędzi na inwestycji i kupi tańsze urządzenie grzewcze (na jedną baterię), zwykle będzie ponosić wyższe koszty w okresie eksploatacji, bezpośrednio mierzalne w złotówkach i koszty w wygodzie użytkowania, które mogą się okazać nie do zniesienia na dłuższą metę. Jak długo bowiem można wytrzymywać wojnę" o ciepłą wodę każdego dnia rano w rodzinie, w której porządek dzienny wyznacza wszystkim te same pory pobudki i wyjścia do pracy lub szkoły. Wiele osób, które doświadczyły tego, jest gotowych na zmianę sytuacji, nie licząc się tym razem z groszem. Po raz kolejny okazuje się, że ból doświadczenia jest najlepszym doradcą. W końcu skądś się wzięło przysłowie Mądry Polak po szkodzie". Ile wody daje gazowy podgrzewacz przepływowy lub kocioł dwufunkcyjny i o jakiej temperaturze? Zależy to od dwóch parametrów urządzenia grzewczego: sprawności i mocy. Tutaj rządzą proste prawa fizyki, których pan nie przeskoczysz" - jak mawiał kabaretowy hydraulik i miał rację. Urządzenie do podgrzewa -nia wody, przy danych parametrach pracy, ma swoją charakterystyczną zdolność podnoszenia temperatury wody, podobnie jak każda pompa charakteryzuje się zdolnością podnoszenia ciśnienia, tzw. wysokością podnoszenia. Wydatek ciepłej wody mierzony jest najczęściej w litrach na minutę (l/min) i wyznacza się go uwzględniając temperaturę zimnej wody na wejściu do kotła i temperaturę ciepłej wody na wyjściu z kotła. W zależności od różnicy tych temperatur (DT) będziemy mieć różne wydajności ciepłej wody dla tych samych sprawności i mocy urządzeń. W tabeli 1 podano wydajność ciepłej wody urządzeń o sprawności 92% i mocach w zakresie od 18 do 28 kw dla różnych DT. Jeśli ustawimy moc na podnoszenie temperatury o 30 C, to w przypadku gdy na wejściu temperatura wody zimnej będzie wynosić 10 G, otrzymamy ciepłą wodę o temperaturze 40 C, ale jeśli temperatura wody na wejściu spadnie do 5 C (np. zimą), na wyjściu przy tych samych ustawieniach, otrzymamy chłódną wodę o temperaturze już tylko 35 G. Zmiana temperatury wody wodociągowej w ciągu roku będzie wymagała zmiany mocy urządzeń na jej podgrzewanie w celu utrzymania wybranej stałej temperatury wody na wypływie z baterii. Przy porównaniach wydajności wody w urządzeniach różnych producentów należy pamiętać o DT. Wydajności urządzeń przepływowych możemy praktycznie ocenić, porównując je z potrzebami wydajności wody w łazience i kuchni. W tabeli 2 przedstawiono potrzeby użytkowe dla czterech typowych rodzajów poboru. Porównania i ich interpretację pozostawiam pod rozwagę użytkownikowi.
Dla dokładniejszej oceny zakresu przydatności przepływowych urządzeń grzewczych przedstawiono na rys. 1 uśredniony, procentowy rozkład czasów poboru ciepłej wody w przeciętnej 4-osobowej rodzinie niemieckiej. W Polsce liczba krótkich poborów będzie jeszcze większa. Przy analizie tych danych należy pamiętać, że po każdym zakończeniu poboru, ciepła woda w instalacji i podgrzewaczu stygnie razem z urządzeniem, a liczba uruchomień związana jest z kosztem rozgrzewania samego podgrzewacza. Autor: dr inż. Jan Siedlaczek Źródło: ABC Magazynu Instalatora nr. 01/2009