MIASTO I GMINA RADKÓW STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY RADKÓW UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE

MIASTO I GMINA RADKÓW STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY RADKÓW UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE Radków, marzec 1998 rok Wrocław, 2010 rok

MIASTO I GMINA RADKÓW STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY RADKÓW UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE OBSZARU OPIS Radków, marzec 1998 rok Wrocław, 2010 rok

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY RADKÓW UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE OBSZARU OPIS SPIS TREŚCI I. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE I OGÓLNE: 1. Gmina na tle podziału administracyjnego kraju i uwarunkowań regionalnych 2. Wielkość i granice gminy 3. Analiza zagadnień demograficznych 4. Obowiązujące przepisy gminne w zakresie zagospodarowania przestrzennego 5. Wnioski zgłoszenie do studium oraz przebieg formalno-prawny opracowania 6. Wytyczne do określenia strategii rozwoju gminy. 7. Zasoby niezabudowanych gruntów komunalnych. II. WALORYZACJA PRZYRODNICZO KULTUROWA OBSZARU 1. Wartość zasobów i walorów środowiska naturalnego 1.1. Ocena walorów krajobrazowych obszaru w aspekcie możliwości rozwoju funkcji rekreacyjnej 1.2. Ochronne kompleksy leśne 1.3. Wartościowe areały rolne 1.4. Zasoby surowców mineralnych 1.5. Wody wgłębne 1.6. Wody powierzchniowe 2. Chronione obszary i elementy środowiska naturalnego gminy 3. Aktualne konflikty i zagrożenia dla środowiska naturalnego gminy 4. Analiza podjętych działań na rzecz ochrony i czystości środowiska naturalnego obszaru 5. Postulowane działania proekologiczne 6. Wartości środowiska kulturowego obszaru 7. System ochrony środowiska kulturalnego obszaru. III. UWARUNKOWANIA FUNKCJONALNO PRZESTRZENNE: 1. Analiza struktury funkcjonalnej obszaru 2. Kierunki rozwoju przestrzennego. IV. UWARUNKOWANIA Z ZAKRESU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 1. Komunikacja kolejowa 2. Układ dróg krajowych 3. Drogi wojewódzkie 4. Usługi komunikacyjne 5. Zaopatrzenie w wodę pitną 6. Gospodarka ściekowa 7. Gospodarka odpadami komunalnymi 8. Elektroenergetyka

9. Zaopatrzenie w gaz 10. Gospodarka cieplna 11. Telekomunikacja V. UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE SYNTEZA WNIOSKÓW MATERIAŁY GRAFICZNE MAPA W SKALI 1: 25 000 p. t. UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY RADKÓW UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE OBSZARU I. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE I OGÓLNE Radków, marzec 1998 rok Wrocław, 2010 rok

I. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE I OGÓLNE. 1. Gmina na tle podziału administracyjnego kraju i uwarunkowań regionalnych. Obszar gminy Radków leży w subregionie Ziemia Kłodzka regionu dolnośląskiego. Jest to przynależność ugruntowana historyczną przeszłością i dawna odrębnością polityczną tego subregionu jako Hrabstwa Kłodzkiego. W latach 1945-1975 miasto i gmina Radków łącznie z całym Kłodzkim subregionem wchodziła w skład województwa wrocławskiego, od 1975 roku województwa wałbrzyskiego. W funkcjonującym do 1975 roku systemie powiatowym gmina Radków należy należała do powiatu noworudzkiego. Z obszarem noworudzkim zauważalne są do dziś powiązania gminy w sferze społecznej oraz w zakresie wspólnych rozwiązań infrastruktury technicznej t. j. : - gospodarki wodno- ściekowej, - gospodarki odpadami stałymi, - telefonizacji i gazyfikacji obszaru, - powiązań komunikacyjnych. Wsie Karłów i Pasterka górskiego obszaru gminy, wskazywały w przeszłości ciążenia funkcjonalne do gminy Kudowa Zdrój. Nowy podział administracyjny Kraju i reforma samorządowa sytuuje gminę Radków w dużym województwie Dolny Śląsk w powiecie kłodzkim. 2. Wielkość i granice gminy. Miasto i gmina Radków zajmuje łącznie powierzchnię 13.975ha, w tym: miasto Radków 1. 507 ha- 10,8 % wsie gminy - 12.468 ha 89,2% Syntetyczny bilans użytkowania terenu jest obecnie następujący: użytkowanie terenu miasto Radków wsie gminy [ha] ogółem gmina [ha] ogółem gmina [%] 1998 Ogółem gmina [%] 2010 lasy 515 4.306 4.821 34.5 35,5 użytki rolne 808 7.128 7.936 56.8 52,8 nieużytki 3 51 54 0.4 11,7 wody 16 99 115 0.8 tereny zainwestowane 165 884 1.049 7.5 1.507 12.468 13.975 100.0 100,0 Do roku 2010 przewiduje się niewielkie zmiany w strukturze użytkowania tereny, wynikające przede wszystkim z planowanych zalesień oraz powiększeniem się terenów zainwestowanych w mieście i poszczególnych wsiach gminy. Obszar gminy graniczy z następującymi jednostkami samorządu terytorialnego: gminą Nowa Ruda, miastem Nowa Ruda, gminą Kłodzko, miastem i gminą Szczytna, miastem Kudowa Zdrój. Gmina położona jest na obszarze pogranicza polsko-czeskiego. Graniczy od północnego-zachodu z Republiką Czeską w Pasterce, Radkowie, Gajowie i Tłumaczowie. Nie przewiduje się zmiany granic administracyjnych gminy. 3. Analiza zagadnień demograficznych. Wielkość zaludnienia. Należy uznać, że liczba mieszkańców obszarów, w okresie ubiegłego dwudziestolecia, stabilizuje się na poziomie ca 10.000 osób 9452 osób (stan wg ewidencji gminy na 30.06.2010r.) ; w tym w mieście Radków 2.500 osób 2544 osób. Łączna liczba mieszkańców 12 wsi gminy wynosi obecnie ca 7.500 osób 6908 osób (stan wg ewidencji gminy na 30.06.2010r.), z zaznaczającym się wyraźnie regresem zaludnienia w latach 1985-

1989 i 1993-1996. Maksimum zaludnienia obszarów wiejskich przypada na 1985 rok (7.810 mieszkańców) i 1993 rok ( 7.823). W samym mieście mieszka 26 % ogółu ludności obszaru. Aktualny stan zaludnienia obszaru jest następujący (dane na 30.06.2010r.): mężczyźni kobiety ogółem miasto Radków 1229 1315 2544 wsie gminy 3489 3419 6908 Ogółem miasto i gmina 4718 4734 9452 Gęstość zaludnienia obszaru wynosi średnio 73 67 M/1 km2 ; w tym: -w Radkowie 177 168M/km2 -we wsiach gminy 60 51M/km2 Od 1980 roku przyrost naturalny stale dodatni, jednak ze spadkową tendencją, saldo migracji ujemne. Pod względem wielkości zaludnienia wiejska sieć osadnicza obszaru jest bardzo zróżnicowana.w przedziale wsi dużych, o liczbie ludności przekraczającej 1000 M znajduje się (wg ewidencji gminy stan z dnia 30.06.2010r.): Ścinawka Średnia - 2.238 M Ścinawka Dolna 1.198 M Do wsi średniej wielkości, o liczbie mieszkańców w granicach 200-1000 mieszkańców zalicza się : Wambierzyce - 971 M Ścinawka Górna - 664 M Tłumaczów - 542 M Ratno Dolne - 454 M Ratno Górne - 287 M Suszyna - 224 M Raszków - 207 M Małymi wsiami są: Karłów Gajów Pasterka - 55 M - 48 M - 20 M Prognozuje się, że w latach 2000-2010 zahamowane zostanie ujemne saldo migracji; i utrzymywać się będzie dodatni przyrost naturalny. Dzięki temu następować będzie powolny wzrost zaludnienia obszaru, poprzez: -wzrost liczby ludności miasta Radków do wielkości rzędu 2800-2900 osób, -wzrost liczby ludności na terenach wiejskich ; szczególnie we wsiach dużych i średnicy wielkości, do ca 7.700-7.800 osób. W ten sposób łączna liczba ludności miasta i wsi gminy osiągnie przypuszczalnie w 2010 roku wielkość ca 10.500 10.700 osób; maksymalnie 11.000 osób. Ludność sezonowa Sezonowo, przede wszystkim w okresie letnim, z bazy noclegowej gminy korzysta rocznie około 11.000 turystów i wczasowiczów. Baza ta posiada łącznie ponad 1000 miejsc, w tym około 600 miejsc noclegowych całorocznych. Przewidywany rozwój funkcji rekreacyjnej obszaru wydatnie zwiększy te wielkości. Wskazane w studium tereny przyszłej zabudowy turystyczno-rekreacyjnej stwarzają możliwości nawet podwojenia wielkości bazy noclegowej t.j. osiągnięcie około 2000 miejsc, przy preferencyjnych dla obiektów trwałych, całorocznych Wielokrotnie wzrośnie do roku 2010 liczba turystów jednodniowych, szczególnie turystów zmotoryzowanych; nie korzystających z bazy noclegowej. Natężony ruch turystyczny koncentrować się będzie, analogicznie jak obecnie w rejonie przejścia drogowego w Tłumaczowie, w ośrodku pielgrzymkowym w Wampirzycach, w Radkowie; w rejonie Zalewu Radkowskiego oraz Karłowie. Pieszy ruch turystyczny obejmuje całość obszaru Gór Stołowych.

Struktura zatrudnienia i bezrobocie. Na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia nastąpiły radykalne zmiany w strukturze zatrudnienia gminy. Wskaźnik aktywności zawodowej wśród ludności w wieku produkcyjnym kształtował się w 1989 roku na poziomie 50 %. Miejscem zatrudnienia mieszkańców były wówczas przede wszystkim: -zakłady przemysłowe Radkowa, Ścinawki Średniej oraz zagłębia węglowego Nowa Ruda- Słupiec (ca 1900 zatrudnionych), -rozwinięty sektor państwowych gospodarstw rolnych oraz silne gospodarstwa indywidualne ( ca 1500 zatrudnionych). Wraz z przemianami ustrojowymi i wdrażaniem zasad gospodarki rynkowej w 1989 roku rozpoczęła się likwidacja państwowych gospodarstw rolnych, zmniejsza się liczba miejsc pracy w miejscowych zakładach przemysłowych. Upadło górnictwo węglowe okręgu noworudzko wałbrzyskiego. Już w 1991 roku zarejestrowano w gminie 308 bezrobotnych; w tym 170 kobiet. Bezrobocie jest obecnie istotnym negatywnym czynnikiem, hamującym rozwój gospodarczy obszaru. Zagraża on bytowi wielu rodzin w mieście i gminie. Od 1991 roku liczba bezrobotnych niepokojąco wzrasta, co obrazuje poniższy bilans: 1991 roku - 308 osób - 6% zawodowo czynnych 1992 rok -846 osób -17 % zawodowo czynnych 1993 rok - 1139 osób - 20 % zawodowo czynnych 1994 rok - 1202 osób -21 % zawodowo czynnych Wskaźnik aktywności zawodowej z wielkości około 50 % w 1998 roku; obecnie spadł do przedziału 15-20%. Obecnie na terenie gminy (stan z 20.06.2010r.) bezrobocie wynosi 7% - 672 osoby zarejestrowane, w tym 332 kobiety. Stworzenie nowych miejsc pracy w samej gminie Radków, bądź gminach sąsiednich; dałoby asumpt do poprawy warunków życia mieszkańców i zapoczątkowało rozwój gospodarczy gminy. Zmniejszenie obecnej skali bezrobocia to priorytet najbliższego dziesięciolecia. 4. Obowiązujące przepisy gminne w zakresie zagospodarowania przestrzennego. Wykładnią prawną polityki przestrzennej dla obszaru miasta i gminy Radków jest aktualnie miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków, uchwalony przez Radę Miasta i Gminy Radków uchwałą nr XII/74/91 z dnia 22 maja 1991 roku, ogłoszoną w Dz. Urz.W.W. nr 10/91 poz. 141. Do tego plany wprowadzone zostały następujące zmiany: -przeznaczenie pod jednorodzinną zabudowę mieszkaniową we wsi Ścinawka Średnia działki rolnej nr 228/1 A.M.2 położonej przy ul. Kolejowej powierzchnia terenu 0,11 ha- wprowadzony symbol do planu III.J.66/1 MNj, -teren urządzeń odprowadzania i oczyszczania ścieków ( przepompownia ścieków o symbolu III.I.67 NOs powierzchnia terenu 0,18 ha, działka nr 123/4 we wsi Ścinawka Dolna uchwała Rady Gminy Radków na XXXIII/228/93 z dnia 28 czerwca 1993 roku, -przeznaczenie pod jednorodzinną zabudowę mieszkaniową we wsi Ścinawka Średnia działki rolnej nr 757 o powierzchni 0,25 ha, wprowadzony symbol do plany III.J.89 MN - UCHWAŁA NR vii/43/94 Rada Miejskiej w Radkowie z dnia 29 listopada 1994 roku, -przeznaczenie pod przemysł nieuciążliwy terenów rolnych w granicach części działki nr 113 we wsi Gajów, powierzchna terenu 3,26 ha, wprowadzony symbol do planu III.M.22 PP uchwała Rady Miejskiej w Radkowie nr IV/13/94 z dnia 28 sierpnia 1994 roku- ogłoszenia w Dz.Urz.W.W. nr 13/94 poz. 87 -przeznaczenie pod usługi z zakresu turystyki UT terenu rolnego w granicach działek A.M.39 nr 878/3 i nr 878/8 w Radkowie, w rejonie Zalewu Radkowskiego, powierzchnia terenu 0,4913 ha uchwała nr V25/97 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 27 maja 1997 roku, ogłoszona wdz.urz.w.w. nr 23/97 poz.108 -przeznaczenie pod usługi z zakresu turystyki terenu rolnego w granicach działek nr 878/5 A.M.39 w Radkowie w rejonie Zalewu Radkowskiego przy ul. Kolonia Leśna, powierzchnia terenu 0,4366 hauchwała nr X/69/97 Rady Miejskiej z dnia 21 listopada 1997 roku.

-przeznaczenie pod usługi z zakre su turystyki terenu rolnego, w granicach działki nr 785 A.M.32 przy ul. Jagielońskiej 12-14, powierzchnia terenu 0,2361 ha, -uchwała nr V/68/97 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 21 listopada 1997 r. -uchwała nr V/24/97 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 27 maja 1997 roku w sprawie przystąpienia do zmiany w miejscowym planie ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków przeznaczenie działki rolnej nr 399/2 o powierzchni 0,60 ha, w Tłumaczowie pod usługi z zakresu komunikacji opracowanie w toku -uchwała nr XII/76/97 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 29 grudnia 1997 roku w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków przeznaczenie działki rolnej nr 71/1 A.M.2 w Ścinawce Średniej pod jednorodzinna zabudowę mieszkaniową opracowanie w toku. -uchwała nr I/4/98 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 22 stycznia 1998 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków przeznaczenie działki nr 699/1 A.M. 27 przy ulicy Piastowskiej w Radkowie pod jednorodzinną zabudowę mieszkaniową opracowanie w toku. Na terenie gminy obowiązuje szereg miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego podjętych przez Radę Miejska uchwałami: o - Uchwała Nr X/56/03 z dnia 27 czerwca 2003 roku w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków obejmującego obszar obrębów Gajów, Suszyna, Raszków, Ratno Górne, Ścinawka Dolna. o Uchwała Nr XIII/86/03 z dnia 26 września 2003 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków obejmującego obszar obrębu geodezyjnego wsi Ratno Dolne, Ścinawka Górna, Ścinawka Średnia o Uchwała Nr XIX/146/04 z dnia 26 marca 2004 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków obejmującego obszar obrębu geodezyjnego wsi Wambierzyce o Uchwała Nr. XIX/147/04 z dnia 26 marca 2004 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków obszaru obrębu geodezyjnego wsi Pasterka o Uchwała Nr. XIX/148/04 z dnia 26 marca 2004 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków obejmującego obszar obrębu geodezyjnego miasta Radków. o Uchwała Nr XXXI/265/04 dnia 30.11.2004 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radków obejmującego obszar obrębu geodezyjnego wsi Karłów Uchwała nr IV/14/06 z dnia 28 grudnia 2006 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Radków, obrębu Ścinawka Średnia w rejonie ulic: Mickiewicza, 3-maja, Sikorskiego i Obrońców Westerplatte o Uchwała nr IV/16/06 z dnia 28 grudnia 2006 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu eksploatacji złoża melafiru Tłumaczów- Gardzień I położonego w granicach terenu górniczego w Tłumaczowie. o Uchwała Nr LII/270/10 z dnia 30 marca 2010 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego w Ścinawce Dolnej o Uchwała Nr LVII/286/10 z dnia 13 lipca 2010 roku w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu eksploatacji złoża melafiru Tłumaczów-Wschód. Kolejne plany są w trakcie opracowywania: o Uchwała nr IV/15/06 z dnia 28 grudnia 2006 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obrębu Tłumaczów w gminie Radków. o Uchwała nr XXVIII/155/08 z dnia 30 września 2008 w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części obrębu Tłumaczów i Ścinawka Górna w gminie Radków

Na terenie gminy istnieją ponadto inne opracowania związane z gospodarką przestrzenną tj.: o Plan strategiczny trzech gmin Nowa Ruda Gmina Wiejska i Miejska Gmina Radków, przyjęty uchwałą nr II/18/98 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 19 lutego 1998 roku; o Strategia zrównoważonego rozwoju Gminy Radków na lata 2004-2015, przyjęta uchwałą Nr XXXII/272/04 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 17 grudnia 2004 roku; o Strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Radków na lata 2005-2015, przyjęta uchwałą Nr XXXIII/288/04 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 30 grudnia 2004 roku z późn. zmianami; o Program rozwoju edukacji, kultury i sportu na terenie gminy Radków a lata 2005-2015, przyjęty uchwałą nr XXXIV/302/05 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 28 stycznia 2005 roku; o Wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy Radków na lata 2007-2011, przyjęty uchwałą Nr V/25/07 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 31 stycznia 2007 roku z późn. zmianami; 5. Wnioski zgłoszenia do studium oraz przebieg formalno -prawny opracowania. Opracowanie studium podjęto w IV kwartale 1997 roku na podstawie uchwały nr XXVII/178/96 Rady Miejskiej w Radkowie z dnia 28 listopada 1996 roku. O przystąpieniu do sporządzania studium zawiadomiono: -społeczność lokalną poprzez Obwieszczenie Zarządu Miejskiego w Radkowie; ogłoszone w Gazecie Gmin nr 20/97 z dnia 16 października 1997 roku oraz wywieszone na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta i Gminy Radków, -zarządcy sąsiednich gmin, Sejmik Samorządowy oraz organy administracji rządowej pismem z dnia 8 października 1997 roku nr GPS-7320/1/13/97. Sprawę wniosków do studium rozpatrywano również na posiedzeniu Komisji Gospodarki Komunalnej, Porządku Publicznego i Ochrony Przeciwpożarowej Rady Miejskiej w Radkowie w dniu 28 listopada 1997 roku. Efektem tych działań jest zgłoszenie następujących wniosków do studium : Komisja Gospodarki Komunalnej, Porządku Publicznego i Ochrony Przeciwpożarowej Rady Miejskiej w Radkowie: - zabezpieczyć teren dla projektowanych usług turystycznych przy istniejących i projektowanych przejściach granicznych w Tłumaczowie, Ostrej Górze i Radkowie, - poszerzyć teren rekreacyjny przy Zalewie Radkowskim ( od:wrofabu po PKB Radków), - w rejonie ul. Polnej w Radkowie wyznaczyć tereny pod niskie budownictwo mieszkaniowe, - przy ul. Piastowskiej nr 6 w Radkowie z wyjazdem od ul. Cmentarnej przewidzieć budowę zespołu garażowego, w wielkości ca 50 boksów, - we wsi Gajów wzdłuż drogi wojewódzkiej, w pasie terenu o długości około 300m po obu stronach drogi wyznaczyć tereny budowlane, - w Wambierzycach przewidzieć projektowaną obwodnicę od Ratna Górnego do drogi Wambierzyce Raszków - we wsi Ścinawka Dolna wyznaczyć, w są siedztwie istniejącego, teren pod drugie wysypisko odpadów komunalnych ( w kierunku Bożkowa), - poszerzyć teren usług rekreacyjno sportowych w rejonie stadionu sportowego we wsi Ścinawka Średnia. Dyrekcja Dróg Publicznych we Wrocławiu: - podanie klasyfikacji dróg krajowych i wojewódzkich, - przy projektowaniu stosować obowiązujące Wytyczne Projektowania Dróg WPD - 2 i 3 i przekazanie wytyczne do planów zagospodarowania przestrzennego miast i gmin. Komenda Wojewódzka Policji w Wałbrzychu: - utrzymanie bez zmian Komisariatu Policji w Ścinawce Średniej. Zarząd Miasta i Gminy Szczytna: - stworzyć możliwość zwiększenia zaopatrzenia w wodę wsi Studzienna w gminie Szczytna, - uwzględnić planową budowę składowiska odpadów komunalnych we wsi Niwa w gminie Szczytna, w są siedztwie wsi Suszyna.

Zakład Gazowniczy w Wałbrzychu: - przekazanie pełnych informacji o stanie istniejącym oraz koncepcji gazyfikacji miasta i gminy Radków, Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Wałbrzychu: - wyznaczyć granicę rolno- leśną, - uporządkować gospodarkę cieplną, - określić zasięg powodziowej wody stuletniej, - ograniczyć do terenu działek uciążliwość akustyczną obiektów produkcyjnych i usługowych, - przeznaczyć do rekultywacji wyeksploatowane składowisko odpadów komunalnych w Radkowie, - uwzględnić złoża surowców mineralnych i zasoby wód podziemnych, - uwzględnić istniejące pomniki przyrody ożywionej, - wprowadzić nowe formy ochrony przyrody, - uwzględnić przebieg granic Parku Narodowego Gór Stołowych oraz wytyczne w opracowanym planie ochrony PNGS. Polskie Sieci Elektroenergetyczne w Poznaniu: - nie planuje się nowych sieci przesyłowych 400 i 220 kv. Okręgowy Urząd Górniczy w Wałbrzychu: - uwzględnić udokumentowane złoża kopalin. Dyrektor Parku Narodowego Gór Stołowych: - na terenie otuliny parku przewidzieć ekologiczne ogrzewanie i uregulowanie gospodarki ściekowej, nie lokalizować w jej obrębie obiektów uciążliwych, - planowana realizacja kanalizacji sanitarnej wraz z oczyszczalnią ścieków we wsi Pasterka, - planowana budowa pawilonu informacyjnego, toalet ekologicznych i oczyszczalni ścieków przy wejściu na Szczeliniec Wielki w Karłowie, - likwidacja Kamieniołomów Radków po roku 2004, zgodnie z warunkiem koncesji, - planowana budowa parkingu przy przejściu granicznym w Ostrej Górze. Studencki Oddział Straży Granicznej w Kłodzku: - zabezpieczenie 15 m pasa drogi granicznej wzdłuż granicy państwowej z Republiką Czeska. Telekomunikacja Polska S. A. w Nowej Rudzie: - określenie zamierzeń inwestycyjnych w zakresie telefonizacji obszaru. Zakład Radiokomunikacji i Teletransmisji we Wrocławiu: - określenie zamierzeń inwestycyjnych w zakresie linii światłowodowych. Państwowa Służba Ochrony Zabytków w Wałbrzychu: - planowane opracowane studium środowiska kulturowego miast i gminy Radków przez Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu. Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej we Wrocławiu: - wyznaczyć tereny zalewowe oraz wymagające obwałowań - wyznaczyć przyrzeczny pas o szero kości min. 10m umożliwiający przyszłą regulację koryt rzecznych, - określić tereny lokalizacji projektowanych zbiorników przeciw powodziowych. Zakład Energetyczny Wałbrzych S. A.: - konieczność budowy dodatkowych stacji transformatorowych 20 kv/nn oraz dowiązań liniowych 20kVi nn. Stanisław i Anna Tomaszewscy Wrocław: - przeznaczenie działek nr 39/11 i 35/1 we wsi Pasterka pod zabudowę.

6. Wytyczne do określenia strategii rozwoju gminy. Strategia rozwoju gminy winna być przedmiotem odrębnego opracowania. Jego autorzy winni szczegółowo rozeznać obecny stan zagospodarowania gminy i kierunki zachodzących przemian w sferze społeczno-gospodarczej. Zagadnienie to należy rozpatrywać w szerokim aspekcie biorąc również pod uwagę: - trendy rozwoju gospodarki europejskiej; sytuację polityczną w Europie, - kierunki przemian społeczno-gospodarczych, które po transformacji ustrojowej zaszły i zachodzą w Kraju, makroregionie i w województwie. W ten sposób prawidłowo sformułuje się szansa rozwojowa obszaru, zwracając jednocześnie uwagę na zagrożenia i bariery utrudniające rozwój. Po wykonanej szczegółowo inwentaryzacji urbanistycznej obszaru miasta i gminy w 1997 roku stwierdza się, że do podstawowych zagrożeń i barier utrudniających rozwój gminy zaliczyć należy: - niedobór miejsc pracy, prowadzący do wysokiego wskaźnika bezrobocia mieszkańców w wieku produkcyjnym ( 21% wsie gmin, 25 % miasto Radków), - niskie kwalifikacje siły roboczej; brak w gminie placówki szkolnictwa średniego, - niepełne wykorzystanie istniejącego potencjału gospodarczego ( nieczynne zakłady przemysłowe, ośrodki wypoczynkowe, państwowe gospodarstwa rolne itp.), - niedobór środków finansowych w stosunku do istniejących potrzeb; Rozwój gminy należy stymulować opierając się na znacznych zasobach i walorach obszaru. Szansami rozwojowymi obszaru są przede wszystkim: - walory krajobrazowe całego obszaru, w tym unikalny w skali województwa, makroregionu i Kraju obszar Parku Narodowego Gór Stołowych, - bogate zasoby środowiska kulturowego ( niezagospodarowane zespoły pałacowo-parkowe, obiekty zabytkowe, średniowieczny układ urbanistyczny Radkowa, znany w makroregionie i Kraju unikalny ośrodek pielgrzymkowy w Wambierzycach itp.), - gęsta sieć dróg krajowych; turystycznie ( Ostra Góra) oraz drogowe przejścia graniczne (Tłumaczów) do Republiki Czeskiej, - przygraniczne położenie gminy, umożliwiające otwarcie nowych przejść granicznych (np. w Radkowie) i kontakty ponad graniczne z Republiką Czeską, - silne związki gospodarcze i społeczne z miastem i gmina Nowa Ruda, - przynależność gminy do Konsorcjum Turystyczna Szóstka, - prowadzona promocja gminy w regionie, kraju i państwach ościennych, - rozległy areał gruntów rolnych o dużej wartości bonitacyjnej, - rozległe kompleksy leśne, - wysoki poziom wyposażenia w sieci i urządzenia infrastruktury technicznej ( pełne zwodociągowanie obszary, realizacja grupowej oczyszczalni ścieków i przesyłowych kolektorów sanitarnych, nowo realizowane składowisko odpadów komunalnych, zaawansowanie prac nad telefonizację światłowodową obszaru, programu gazyfikacji itp.), - zasoby surowców skalnych ( piaskowiec, melafir), - szeroki program zrealizowanego juz budownictwa mieszkaniowego; wielorodzinnego i jednorodzinnego. Wyżej wyszczególnione zasoby i walory oraz potencjał gminy stwarzają silne podstawy dla rozwoju gospodarczego obszaru, przy prefabrykowaniu następujących funkcji wiodących: - rekreacyjna, - rolnicza, - przemysłowa (przemysł nieuciążliwy), - leśnictwo ekologiczne, nastawione na ochronę istniejących kompleksów i zwiększania lesistości obszaru. Dla osiągnięcia powyższego celu niezbędne są przed wszystkim działania zmierzające do: - rozwoju przedsiębiorczości lokalnej, tworzenie nowych miejsc pracy, - poprawa stanu środowiska przyrodniczego, - ochrona i rewaloryzacja zasobów środowiska kulturowego, - ochrona przeciwpowodziowa obszarów zabudowanych, - dalsza modernizacja infrastruktury technicznej,

- zacieśnienie związków międzygminnych, regionalnych i przygranicznych z Republiką Czeską, - intensyfikacja produkcji rolnej, wraz ze specjalizacją produkcji - przekształcanie wiejskich jednostek osadniczych gminy w ośrodki wielofunkcyjne( rolnictwo, agroturystyka, usługi, przemysł nieuciążliwy), - rozbudowa i modernizacja zaplecza rekreacyjnego i usługowego obszaru, - uruchomienie w Radkowie placówki szkolnictwa średniego, - uruchomienie linii kolejowej do Radkowa i Broumov, - otworzenie przejścia granicznego Radków Bożanov. 7. Zasoby niezabudowanych gruntów komunalnych. W geodezyjnym rejestrze gruntów komunalnych znajduje się łącznie około 1003ha użytków rolnych, co stanowi 7,2 % całości obszaru gminy. W większości wsi grunty te nie tworzą zwartych kompleksów. Na ich łączny bilans składają się wyizolowane działki położone: - na wysoczyznach, w są siedztwie istniejącej granicy rolno-leśnej; są to użytki rolne o niskiej wartości bonitacyjnej, z urozmaicona rzeźbą, - w obrębi areału rolnego wsi; są to użytki rolne o różnej wartości bonitacyjnej, nieraz podmokłe, trudniej dostępne do rolniczego wykorzystania, - na terenach osadniczych wsi, gdzie tworzą drobne enklawy pośród istniejącej zabudowy. Te warunki naturalnie ograniczają możliwość efektywnego wykorzystania posiadanych przez gminę zasobów dla potrzeb produkcji rolnej, zaś w wielu przypadkach dyskwalifikują je jako przyszłe tereny budowlane. Zbiorcze zestawienie niezabudowanych gruntów komunalnych (stan z 1998 roku): Lp. Jednostka administracyjna gminy powierzchnia w [ha] powierzchnia w [%] % udział gruntów rolnych w całościowej powierzchni jednostki administracyjnej 1 Gajów 6,24 0,6 1,7 2 Suszyna 128,91 12,8 24,9 3 Raszków 49,32 4,9 8,4 4 Pasterka 7,75 0,8 2,2 5 Karłów 32,60 3,2 2,2 6 Ratno Górne 19,13 1,9 3,9 7 Ratno Dolne 31,03 3,1 3,0 8 Tłumaczów 116,12 11,6 8,5 9 Ścinawka Górna 72,71 7,2 6,1 10 Ścinawka Dolna 156,31 15,6 9,0 11 Wambierzyce 142,94 14,3 10,7 12 Ścinawka Średnia 102,86 10,3 6,4 13 Radków 137,21 13,7 9,1 Ogółem gmina 1003,13 ha 100,0% 7,2 BILANS TERENÓW NIEZABUDOWANYCH WŁASNOŚCI KOMUNALNEJ (stan na rok 1998) Lp. jednostki administracyjne gminy 1. wieś Gajów nr działek ewidencyjnych grupa gruntów IVd rej. 15; części dz.: 70/1, 79/6, 80, 91/1, 94, 95, 97/10, 97/22, 100/1, 104/2, 121, grupa gruntów IVd rej. 3: 108,109 grupa gruntów IVd rej. 27: 84/3 razem: powierzchnia w ha 4,68 1,12 0,44 6,24ha uwagi (121 Tz) własn. Kuratorium 2. wieś Suszyna grupa gruntów IVa rej. 43; części dz. nr 0,41 wł.rsp ½

146 Va rej.6: 6/1, 7,8/3, 15/4, 20/1, 70/3, 99/1, 192/1, rupa gruntów IVd rej. 3: 171/2 rej. 50: 1,2/4, 15/1, 15/6, 16, 20/10, 20/11, 20/4, 20/5, 20/6, 20/8, 39,42/4,42/5, 42/6, 42/7, 46/3, 46/5, 46/6, 48/1, 50, 64/2, 65/2, 72/9, 73, 81/3, 81/4, 84/2, 92/4, 99/3, 99/7, 99/8, 112/2, 113/7, 134/2, 137/1, 137/6, 143/1, 148/5, 148/9, 156/2, 167/3, 169/17, 174, 176, 178/1, 178/2, 211,6/, 217/13, 220/2, 223/3, 224/2, 232/7, 232/8, 241/9, 242/2, 306/2, 38,85 87,55 178/1 szkoła 3. wieś Raszków IVc rej. 59: 33/2, 49, 80/1, 245/5 razem: IVd rej. 57: 1/3, 2/2, 6, 7/4, 7/5, 9/10, 14/9, 47/14, 47/7, 62/2, 90/5, 90/6, 92/5, 94/5, 98, 103, 104/4, 104/5, 109, 110, 111/3, 111/5, 116/1, 116/2, 119, 122/4, 122/5, 122/7, 122/8, 122/9, 126, 131, 135/2, 138/1, 138/3, 139/1, 140/2, 140/4, 141, 165/15, 165/7, 166/4, 166/7, 166/8, 170, 175, 204, 213/1, 213/2, 216/3, 217/5, 224/1, 224/4, 228/3, 254/7, 266/1, 267/1, 269/2, 270, 274, 278 2,10 128,91ha 45,31 4. wieś Pasterka IVc rej. 68: 3, 16, 20/1, 20/4, 29, 32/1, 33/2, 94/7, 94/9, 99/4, 99/6 IVd rej. 4: 54/3, 57 razem: IVd rej. 22: 25, 27,30, 39/10, 39/2, 40, 42/3, 42/4, 43, 50, 52, 53/2, 54/1, 54/6, 55/2, 56, 67/5, 70, 72/5, 72/8, 76/3, 77, 78, 80/10, 118,120, 121/1 1,77 2,24 49,32ha 7,65 kuratorium 5. wieś Karłów 6. wieś Ratno Górne IVc rej. 5: 44 razem: IVd rej. 24: 1, 2, 3, 4/3, 4/6, 6/1, 8/1, 8/4, 9/1, 9/12, 13, 14, 15/2, 16/1, 16/5, 18, 20/1, 22/2, 23/2, 24, 27/4, 47/3, 47/4, 48/5, 61, 62, 63/1, 64/2, 64/3 razem: IVd rej. 67: 4/1, 102/1, 102/4, 102/5, 103/4, 129, 131/4, 132, 163, 166, 190/3, 193/2, 194, 223/2, 237/5, 239/16, 239/25, 249/12, 254/2, 282/4, 287, 308/2, 312, 315, 319, 329, 330/1, 331/2, 332/1, 332/3, 333/1, 33/2, 333/3, 334, 335, 341, 342, 343/2, 344/1, 345, 346 0,10 7,75ha 32,60 32,60ha 17,99 IVc rej. 76: 178/3, 192/2, 212/2, 245/2, 261/2, 261/4, 317/4 razem: IVc rej. 85: 319, 364/1, 364/2, 389/2, 402, 420/1, 1,14 19,13ha 1,62 7. wieś Ratno Dolne IVd rej. 77: 5, 17, 23, 25, 26/1, 26/2, 26/3, 27, 31, 40/2, 43, 51, 75, 81, 87, 93, 98, 100, 103, 116, 126, 129, 151, 166, 167,

176/1, 179/1, 182, 189/2, 189/3, 189/4, 189/5, 191, 201, 203, 211/1, 211/3, 217, 221/4, 247, 249, 259/6, 259/9, 264/2, 267, 294/5, 306, 308, 328/2, 328/5, 330, 332, 341, 346/1, 346/2, 352/6, 361,369, 374, 421, 447, 472, 508, 509, 510, 511/3, 511/4, 515/2, 518, 524,525, 530/1, 530/2, 530/3, 546/5, 559/1, 559/4, 559/5, 582, 608, 628, 629, 631, 632, 640/4, 668/2, 673/5, 673/6, 699, 703/1, 703/2, 703,4 razem: IVd rej. 192: 365/10, 365/5, 365/9, 555/3, 560/4, 632/15, 29,41 31,03 ha 113,55 8. wieś Tłumaczów IVd rej. 92: 12/2, 12/3, 14/3, 34/2, 34/5, 34/6, 37/2, 37/3, 41/4, 66/3 67/4, 67/7, 72/2, 79/7, 81/4, 86, 94/10, 94/4, 98/1, 98/3, 98/5, 99, 105/4, 109/1, 109/2, 118/5, 124/10, 124/12, 124/3, 124/5, 124/7, 124/8, 124/9, 130/2, 136/2, 144, 147/3, 148, 149, 152/4, 152/6, 162/1, 162/2, 170/5, 171/14, 171/7, 171/15, 1798/1, 199/1, 202/2, 202/5, 203/1, 210/1, 210/3, 210/4, 214/2, 214/4, 214/5, 215/1, 215/2, 229/1, 230/1, 233/1, 233/2, 263/11, 268/4, 306/2, 312/3, 312/4, 312/6, 312/8, 315/ 3, 315/5, 315/6, 315/8, 321/4, 344/4, 345, 346, 350/16,350/3, 350/9, 356/3, 367, 369/3, 369/5, 370/2, 370/3, 375/1, 375/2, 376/1, 376/2, 376/4, 376/8, 377/1, 378/6, 379/12, 379/3, 379/4, 381/13, 381/4, 381/5, 381/6, 381/7, 381/8, 385/2, 388/2, 388/3, 390/1, 390/2, 390, 395/1, 395/2, 396/10, 396/11, 396/11,396/3 9. Ścinawka Górna IVd rej. 92: 396/4, 396/5, 445/3, 450/1, 455/10, 455/11, 455/12, 455/13, 465/18, 465/21, 465/21, 477, 478, 480, 481/2, 482, 484, 485, 486/4, 487/1, 488, 489, 491, 492, 497/2, 497/5, 499/3, 500/2, 501/2, 503/3, 503/6, 506/3, 507/2, 510/1, 510/2, 513/11, 515/1, 516/10, 516/5, 523/3, 523/4, 530/2, 533, 556/2, 557/3, 557/4, 557/6, 562/2, 563, 564/1, 564/2, 564/3, 564/4, 565/1, 566/4, 570/11, 570/20, 570/8, 572/1, 577/2, 577/3, 578, 588/12, 588/13, 589/3, 588/5, 590/1, 594, 604/1, 604/2, 613/3, 613/4, 613/5, 613/6, 614/1, 614/2, 615, 616/2, 616/3, 616/4, 616/5, 620/2, 620/3, 620/4, 622, 623/1, 623/2, 624/1, 624/2, 625, 626, 630/2, 631, 632/9, 636, 639/10, 643/2, 654/2, 659/1, 667/9, 670/2, 671/1, 671/2, 671/3 IVd rej. : 158/1, 193/4, 596, 603 IVd rej. 5: 228 razem: IVa rej. 107: 63/9, 95/6, 95/9, 151/1, 134/5, 134/6, 140/3, 140/4, 140/5, 148/1, 150/10, 2,57 116,20 ha 0,18 72,01

153/1, 155/11, 161/2, 166/3, 166/4, 166/6, 176/1, 183/7, 183/8, 194/3, 194/4, 200/1, 201/2, 203/13, 203/3, 205/4, 208/3, 209, 250/1, 252/4, 252/7, 253/4, 253/6, 259/1, 259/6, 260/5, 261/1, 261/2, 272/3, 273/2, 302/1, 319/2, 321/2, 327/8, 335/2, 338/2, 341/2, 341/3, 341/4, 341/6, 341/7, 341/8, 376/4, 376/5 10. Ścinawka Dolna 11. wieś Wambierzyce IVc rej. 20: 72/1, 72/10, 83/1, 83/3, 86/2 razem: IVa rej. 473, 474 IVd rej.178: 679, 11, 12, 20/2, 25/2, 34/2, 40, 56/2, 74/1, 74/2, 83/12, 83/3, 83/5, 108/3, 113/2, 123/10, 123/6, 127/1, 127/2, 132/9, 134, 135/4, 135/6, 141/1, 141/3, 152/4, 152/5, 152/6, 164/2, 182, 185, 207, 240/1, 247/17, 249/10, 249/11, 249/13, 249/14, 249/15, 262/7, 271/2, 284, 285/4, 285/8, 289/10, 289/12, 289/13, 289/6, 289/7, 289/8, 361/1,3 371/2, 398/8,390, 393/2, 397, 398, 428/9, 430/1, 430/2, 433/1,433/10, 433/14, 433/18, 433/4, 443, 444, 445, 452/2, 456/10, 456/7, 464/2, 496/10, 469/6, 469/7, 476/4, 476/5, 476/7, 479, 480/1, 480/2, 482/3, 487/1, 494, 498, 500/4, 508/1, 518/5, 518/6, 534/1, 547/2, 547/3, 573, 574/2, 574/6, 574/7, 575, 588/2, 594, 628, 635/1, 636, 637,638/2, 638/3, 639/1, 639/2, 640/3, 647, 674, 675, 681/2, 682/3, 702, 707/7, 707/9, 715/2, 715/3, 722, 723, 742, 745/2, 745/3, 745/4, 745/5, 758/6, 774/1, 774/2, 776/1,776/2, 776/3, 776/4, 792/4, 807/2, 813/2, 835, 836/1, 839/1, 842, 843, 845/5, 845/8, 845/9, 846/2, 848, 858, 859, 860, 891, 892, 893, 964,971 rej. 12: 90, 313, 767/2, IVc rej. 204: 87/13, 88, 137/4, 142/4, 152/10, 261/1, 261/3, 261/4, 704/1, 813/3, 822/2, 822/3, 823, 824, 852/2, Vb rej 245: 719/3, 719/4, 724,746, 729, razem: IVc rej 142: 47/2, 181/2, 405/3, 408/4, 427/2, 476/4, 522/29, 574 IVd rej. 29: 4/2, 4/3, 17/6, 18/4, 19, 20, 21, 22, 25/2, 35/8, 36/1, 36/3, 42/3,48/22, 100/3, 100/5, 114/1, 114/2, 121/2, 126/10, 126/11, 126/12, 126/14, 126/15, 126/16, 126/4, 126/6, 126/7, 128/8, 126/9, 130/2, 130/3, 147/1, 147/4, 148, 149/1, 150/2, 150/3, 151/4, 157, 168/1, 169/7, 170, 175/7, 186/3, 211/4, 216/2, 219/1, 219/4, 220, 221, 224, 231/2, 231/4, 232, 235/1, 235/4, 235/5, 235/6, 252, 254/4, 254/5, 254/6, 254/8, 257/10, 257/4, 258, 0,52 72,71ha 0,19 133,31 9,06 13,75 156,75ha 1,55 141,39

259/1,259/10, 259/4, 259/6, 260, 261/2, 261/2, 261//3, 261/4, 263/4, 263/5,264/1, 264/1, 269, 271/6, 272/10, 272/12, 273/10, 273/3, 273/6, 273/7, 2739, 274/4, 274/7, 276, 277,280, 285, 290/9, 292/2, 292/3, 293/2, 294, 295/1,295/2, 296/4, 297/2, 303/6, 306, 308/1, 308/3, 308/4, 317/6, 338, 339, 340, 341, 342/1, 342/2, 342/4, 343, 345, 346, 347/3, 347/4, 347/5, 349/3, 350, 354, 355, 358, 359, 360, 364/4, 364/6, 389/3,404/10,404/11 404/8, 404/9, 405/2, 408/1, 409, 411/3, 419/1, 421, 422/2, 423/5, 423/7, 423/8, 424/1, 424/2, 425/2, 439/1,439/4,440/1, 440/2, 440/5, 441/1, 450/1, 480/1, 480/5, 480/6, 481/2, 484/5, 484/6, 485, 552/7, 552/9, 556,558/4, 558/6, 562/1, 565/5, 568, 507/3, 507/4, 507/5, 571, 573/2, 578/2, 582/2 rej. 8: 80/2, 227/1, 383/1, rej. 3: 456/2, 457/2, rej. 7: 121/14, 263/6, 464/2 IVc rej. 228: 201, 206/3, 579/4, 636/1, 642/1, 642/4, 688, 724 razem: 142,94ha 0,98 12. wieś Ścinawka Średnia 13. miasto Radków IVd rej. 8: 68/3, 143/10, 567/2, 649, 651, 683/4, 683/8, 687, 692, 701, 706/3, 710/2, 712/6, 733/1, 745/1 rej. 113: 78/2 rej. 209: 3/2, 3/5, 22/7, 33/11, 34/1, 39/4, 44/2, 47/2, 69/2, 71/2, 71/3, 78/3, 96/2, 100/5, 100/8, 100/9, 110/8, 125, 126/6, 133/3, 139, 147, 160, 179/1, 198, 218, 225/1, 225/2, 230/1, 232/1, 236, 246, 255/4, 255/7, 270/3, 270/6, 271/3, 274/4, 274/5, 283/2, 289, 320, 324/2, 324/3, 328/2, 329/2, 332/6, 333, 334/1, 334/2, 336/2, 370/3, 394/6, 401, 409, 417, 453/3, 455, 457/2, 471/2, 472/1, 483, 486/6, 487/3, 489/2, 498/6, 490/1, 492/1, 495/1, 495/6, 497/12, 497/13, 497/7, 499/2, 499/5, 499/6, 502/2, 502/4, 502/9, 522, 525/1, 528, 529/2, 531, 534, 540, 542/1, 543,544, 545,558/3, 560/1,560/2, 579/8, 580, 583, 591, 596/1, 599, 600, 608/2, 620, 621/2, 622, 623, 624, 633, 643/1, 643/2, 645/2, 659/2, 685/4, 729, 755/2, 755/6, 758/2, 760/2, 966/3, razem: IVc rej 224: 135/3, 266, 315/3, 316/6, 411, 412/3,415/2, 517, 519, 581, 583/2, 621, 654/4, 946, 960 IVd rej 115: 167/3, 440/1, 434/3, 437, 623 rej 116: 2/10, 2/9, 9/1, 18, 19, 26, 27, 28, 101,86 102,86ha 10,55 2,09 124,57

30/2, 30/4, 31/3, 38, 39, 40/1, 40/4, 41, 42, 48/3, 65/2, 71/2, 71/3, 76, 78, 81, 99, 111, 123, 124, 125, 130/1, 137, 157/3, 157/4, 168/2, 174, 177, 183/1, 187, 323/1, 332/4, 332/6, 333/1, 363, 383/2, 286, 397, 402/2, 403, 404, 409, 420, 424, 435, 441, 481, 484, 487, 513, 514, 528, 529, 530, 533, 534,544, 553, 554, 555/1, 555/2, 558, 561/2, 563, 565, 574, 594, 596, 505, 506, 514, 519/2, 622/1, 625, 630, 631/13, 631/15,631/18, 631/21,631/22, 631/23, 631/24, 631/25, 631/28, 631/20, 631/31, 631/32, 631/19, 632, 642, 645, 646, 647, 648, 650/2, 653, 658/2, 659/2, 671, 677/1, 677/2, 677/3, 685, 698, 703/5, 706, 719, 720/2, 725, 730,732/4, 734/2, 738, 748/1, 748/2, 753/4, 755/3, 756, 761/12,776, 781, 787, 798/1, 798/2, 800/2, 800/3, 806, 807, 815, 829/2, 840/1, 459/1, 485/3 razem: 137,21ha

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODARAOWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY RADKÓW UWARUNKOWANIA ROZWOJOWE OBSZARU II. WALORYZACJA PRZYRODNICZO-KULTUROWA OBSZARU Radków, marzec 1998 rok Wrocław, 2010 rok

II. WALORYZACJA PRZYRODNICZO-KULTUROWA OBSZARU 1.Wartość zasobów i walorów środowiska naturalnego. 1.1 Ocena walorów krajobrazowych obszaru w aspekcie możliwości rozwoju funkcji rekreacyjnej. Walory krajobrazowe wyróżniają gminę z pozostałych jednostek samorządu terytorialnego województwa wałbrzyskiego dolnośląskiego, stawiając ja na czołowym miejscu pod względem atrakcyjności krajobrazowej. Do obszarów o unikalnych walorach nie tylko w skali gminy, ale i województwa oraz regionów zaliczyć należy Góry Stołowe, w granicach parku narodowego utworzonego w 1993 roku. Na terenie miasta i gminy Radków Park Narodowy Gór Stołowych zajmuje 2,920ha tj. ca 45% ogółu powierzchni parku. Obejmuje on tu środkowe i najwyższe piętro gór, z rezerwatem przyrody: Szczelinie Wielki (919mnpm) w piętrze najwyższym i Wielkim Torfowiskiem Batorowskim w piętrze środkowym. Zalesiony obszar naturalnego krajobrazu górskiego, wzbogacony dodatkowo licznymi zespołami niepowtarzalnych, piaskowcowych form skalnych oraz pionowymi ścianami i krawędziami skalnymi to najbardziej wartościowy zasób środowiska naturalnego gminy. Jest on zarazem niezwykła atrakcją turystyczną całego subregionu kłodzkiego, ściągającą w sezonie letnim niezmierzone rzesze turystów. Ośrodkiem koncentracji ruchu turystycznego jest Karłów, zarówno dla turystów zmotoryzowanych jak i pieszych. Stąd rozchodzą się i dotąd prowadzą wszystkie szlaki turystyczne w obrębie Gór Stołowych. W Karłowie i Pasterce są ponadto znakomite warunki dla rozwoju funkcji wypoczynku pobytowego całorocznego. Walorów krajobrazowych nie jest pozbawiony również pozostały obszar gminy. Niezagospodarowany dla potrzeb turystyki, pomijany w wydawnictwach i przewodnikach turystycznych pozostaje jak gdyby w cieniu renomowanych Gór Stołowych. Wymienić tu należy: Góry Kamienne tj. południowe obrzeże Gór Suchych, wkraczające na obszar gminy we wsi Tłumaczów, objęto ochroną jako obszar chronionego krajobrazu. Przedłużeniem południowym tego zalesienia górskiego obszaru jest pasmo Wzgórz Włodzickich, stanowiące na obszarze wsi Ścinawka Górna, Średnia i Dolna naturalną granice z miastem i gminą Nowa Ruda. Zalesione w swych kulminacjach Wzgórza Włodzickie to pagórkowaty niezaludniony obszar, o wysokości bezwzględnej około 500 m.n.p.m. Ograniczony on od północnego-wschodu zasięgiem doliny rzeki Ścinawki. Radkowski obszar Gór Kamiennych i Wzgórz Włodzickich może być atrakcyjny dla lokalnych potrzeb turystyki pieszej, wypoczynku pobytowego i świątecznego. Wzgórza Ścinawskie ciągną się szerokim, wydłużonym pasem wyizolowanych, zalesionych wzniesień, o wysokości bezwzględnej w przedziale 450-550 m.n.p.m. od Gajowa i Tłumaczowa na północnym zachodzie po Suszynę i Ścinawkę Dolną na południowym wschodzie. Obszar atrakcyjny krajobrazowo, o szerokich panoramach widokowych na północne i południowe pasma górskie Sudetów Środkowych oraz kotlin podgórskich i dolin rzecznych. Sieć osadnicza przylega do południowych i północnych obrzeży pasma, a w przypadku Raszkowa i Suszyny wkracza na rozległe przełęcze i powierzchnie podszczytowe pasma. Jest to obszar szczególnie predysponowany do rozwoju funkcji turystyki pieszej o małej skali trudności oraz funkcji wypoczynku pobytowego. Dolina Rzeki Ścinawki to szeroka, płaskodenna dolina, lewobrzeżnego dopływu Nysy Kłodzkiej, tworząca wraz siecią swych dopływów (Pośna z Cedroniem, Dzik, Włodzica, Piekło itp.) element składowy chronionej zlewni Nysy Kłodzkiej. Wzdłuż koryta rzeki ciągnie się nieprzerwany ciąg zabudowy wiejskiej Tłumaczowa, Ścinawki Górnej, Średniej i Dolnej. Meandrujące koryto rzeki, o brzegach porośniętych wyskok zielenią łęgową, podnosi w wydatny sposób walory krajobrazowe doliny, której dno poza ciągiem zabudowy intensywnie wykorzystane jest przez rolnictwo. Mankamentem dla mieszkających tu ludzi i areału rolnego są częste wylewy powodziowe rzeki w okresach wiosennych roztopów i intensywnych letnich opadów deszczu. Ostro zarysowane w krajobrazie zbocza doliny przechodzą w stoki górskie. Naturalnym bowiem wyznacznikiem zasięgu doliny są na południowym zachodzie Wzgórza Ścinawskie a na północnymwschodzie Wzgórza Włodzickie i Góry Suche. Oprócz rolnictwa i funkcji mieszkaniowej obszar predysponowany do rozwoju funkcji wypoczynku pobytowego m.in. w formie agroturystyki oraz obsługi

zmotoryzowanego ruch turystycznego, zdążającego do granicznego przejścia drogowego w Tłumaczowie. Obniżenie Radkowa to uwarunkowana tektonicznie kotlina śródgórska u podnóża północnej krawędzi Gór Stołowych. Zasięg Obniżenia w części północnej wyznaczają Wzgórza Ścinawskie. Walorem krajobrazowym tego obszaru jest przede wszystkim: - szeroka panorama widokowa Gór Stołowych po stronie polskiej i czeskiej wzdłuż linii skalnego uskoku brzeżnego, - gęsta sieć dolin rzecznych Pośnej i jej dopływów. Przebieg koryt tych rzek wyznaczają pasy naturalnej wysokiej zieleni łęgowej, które stanowią charakterystyczny element krajobrazu, - wyizolowane, zalesione pagóry twardzielowych wzgórz (Mnich 522 m.n.p.m., Guzowata 501 m.n.p.m., Wysoki Wygon 565 m.n.p.m., Golec 532 m.n.p.m., Bogatka 432 m.n.p.m.), które urozmaicają konfigurację lekkofalistej powierzchni dna Obniżenia. W Obniżeniu Radkowa usytuowany jest Radków z ciągiem zabudowy wzdłuż rzeki Pośnej; wsie Ratno Górne i Ratno Dolne oraz ośrodek pielgrzymkowy Wambierzyce. W tych jednostkach osadniczych winna być rozwiązana funkcja obsługi zmotoryzowanego i pieszego ruchu turystycznego oraz funkcja wypoczynku pobytowego. Dla centrum Wambierzyc szczególną, unikalną funkcją dodatkową jest obsługa ruchu pielgrzymkowego do sanktuarium maryjnego znanego w kraju i za granica. 1.2. Ochronne kompleksy leśne. Lasy ograniczają swój zasięg do górskich obszarów gminy. Największy zwarty kompleks leśny pokrywa w całości Góry Stołowe. Izolowane zespoły leśne, jako pozostałość dawnego, rozległego zalesienia, występują jedynie w obrębie kulminacji szczytowych pasm Gór Suchych, Wzgórz Włodzickich i Ścinawskich oraz twardzielowych garbów Obniżenia Radkowa. Lasy z tych obszarów zostały przez ubiegłe stulecia karczowane i wypierane przez rozwijające się rolnictwo. Granica rolno-leśna przesuwała się w górę, ku wyższym partiom obszaru. Lasy zajmują łącznie 4,821 ha, co stanowi 34,5% całości obszaru. Są to lasy ochronne, grupy I. W granicach Parku Narodowego Gór Stołowych, nad ich ochroną czuwają władze parku. Większe zasoby leśne przedgórza Gór Stołowych, nad ich ochroną czuwają władze parku. Większe zasoby leśne przedgórza Gór Stołowych administruje Nadleśnictwo Jugów. Prowadzą prawidłową proekologiczną gospodarkę leśną. Najgorzej przedstawia się sytuacja zespołów leśnych, będących we władaniu prywatnym lub innych gastorów. Niekiedy prowadzona jest tu rabunkowa gospodarka przez masowe wycinanie drzewostanu (np. w lasach prywatnych we wsi Suszyna). Wielkość zasobów leśnych gminy jest znaczna i przekracza średnie wskaźniki lesistości województwa i kraju. Zadaniem na najbliższe lata jest przede wszystkim: - ochrona istniejących zasobów, - proekologiczna gospodarka leśna, - zwiększenie lesistości obszaru, przez obniżenie granicy rolno-leśnej. 1.3. Wartościowe areały rolne. Użytki rolne gminy zajmują ponad połowę jej powierzchni (56,8%) i łącznie stanowią obszar o wielkości 7,936ha, w tym: 5,275ha gruntu orne, 11ha sady, 878ha łąki trwałe, 1,772ha pastwiska. Wartościowe, chronione kompleksy glebowe obejmują 87,3% całości areału rolnego gminy tj. 6928ha, w tym: 16ha II klasy bonitacyjnej, 1,738ha IIIa klasy bonitacyjnej, 1,532ha IIIb klasy bonitacyjnej, 2,801ha IVa klasy bonitacyjnej, 841ha IVb klasy bonitacyjnej. Pozostałe grunty V i VI klasy bonitacyjnej, w łącznej wielkości 1008 ha są mało lub wcale nieprzydatne dla rolnictwa. Te z nich, które są położone w bezpośrednim sąsiedztwie zespołów leśnych, winny być przeznaczone do zalesienia. Obniży się w ten sposób granica rolno-leśna i przywrócone zostaną cechy krajobrazu naturalnego obszaru.

Rozległy kompleks wartościowych areałów rolnych to cenny zasób środowiska naturalnego gminy, gwarantujący trwałą podstawę rozwoju funkcji rolniczej, z preferencyjną dla rolnictwa ekologicznego. Funkcja ta ma trwałą pozycję w obecnym rozwoju funkcjonalnym gminy. 1.4. Zasoby surowców mineralnych. Znaczenie gospodarcze mają dla gminy udokumentowane złoża kopalin, głównie melafiru i piaskowca. Są to: - złoże melafiru Tłumaczów, o zasobach 1.579.000 ton, rozpoznane w kategorii A+B+C1, częściowo eksploatowane, kopalina podstawowa, złoże skreślone z bilansu zasobu. - złoże melafiru Tłumaczów-Wschód, o zasobach 14.446.000 ton, rozpoznane w kategorii C2, eksploatowane okresowo, kopalina podstawowa, - złoże melafiru Tłumaczów-Południe, o zasobach 3.793.000 ton, rozpoznane w kategorii C2, nieeksploatowane, rozpoznane, kopalina podstawowa, - złoże melafiru Tłumaczów-Gardzień, o zasobach 25.580.000 ton, rozpoznane w kategorii C2, eksploatowane, kopalina podstawowa, - złoże piaskowca budowlanego Bieganów-Słupiec, o zasobach 364,000 ton, rozpoznane w kategorii A+B+C1+C2, nieeksploatowane, kopalina podstawowa, - złoże gliny Ścinawka Średnia, o zasobach 1.768.000 m 3, rozpoznane w kategorii A+B+C, obecnie nieeksploatowane, kopalina podstawowa, - złoże kruszywa naturalnego Ścinawka Dolna, o zasobach 8.117.000 m 3, rozpoznane w kategorii A+B+C1, nieeksploatowane, kopalina podstawowa, - złoże gliny Ścinawka Dolna, o zasobach 495.000 m 3, rozpoznane w kategorii A+B+C1, obecnie nieeksploatowane, kopalina podstawowa, - złoże piaskowca czerwonego Radków II, o zasobach 709.320 ton, rozpoznane w kategorii C2, nieeksploatowane, kopalina podstawowa, - złoże piaskowca ciosowego Radków, o zasobach 21.284.000 ton, rozpoznane w kategorii A+B+C1, eksploatowane przez Zakłady Kamienia Budowlanego w Radkowie, koncesja na wydobycie surowca upływa 2004 roku, kopalina podstawowa. Na terenie gminy Radków występują ponadto inne kopaliny pospolite o nieudokumentowanych zasobach. Wymienić tu należy: - amfibolit gabrowy w Ścinawce Dolnej, - melafiry i tufy melafirowe w Tłumaczowie, Ratnie Dolnym, Wambierzycach, Raszkowie i Suszynie, - tuf porfirowy w Tłumaczowie, Raszkowie i Gajewie, - piaskowiec budowlany prawie we wszystkich wsiach gminy, - zlepieniec w Radkowie i Wambierzycach, - margiel w Radkowie, Pasterce, Karłowie i Wambierzycach. Eksploatacja tych złóż może być prowadzona jedynie dla doraźnych, lokalnych potrzeb. Nie dopuszcza się wydobycia surowca w obrębie Parku Narodowego Gór Stołowych oraz jego otuliny. Prowadzone były bez efektu badania geologiczne dotyczące występowania na terenie gminy innych surowców mineralnych, w tym również rudy uranowej. 1.5. Wody wgłębne. Na obszar górski gminy sięga od południa podziemny, wieku kredowego zbiornik wody pitnej p.n. Niecka Wewnątrzsudecka Kudowa Zdrój-Bystrzyca Kłodzka, udokumentowany w zasobach krajowych pod nr 341. Z jego zasobów czerpią wodę pitną istniejące ujęcia w Radkowie, Wambierzycach, Karłowie i Pasterce. W tych dwóch ostatnich górskich wsiach gminy pobory wody zabezpieczają jedynie lokalne potrzeby mieszkańców. Z ujęć Radkowa i Wambierzyc woda pitna, system wiejskich wodociągów, rozprowadzana jest do pozostałych jednostek osadniczych gminy, a jej nadmiar służy do zaopatrzenia w wodę miasta Nowa Ruda. Wydajny poziom wodonośny w obrębie Gór Stołowych to cenny zasób środowiska naturalnego gminy, który umożliwił pełne rozwiązanie gospodarki wodnej we wszystkich jednostkach osadniczych jej obszaru. 1.6. Wody powierzchniowe. Przez górne piętro Gór Stołowych, kulminacjami Skalnika, Małego i Wielkiego Strzelińca oraz przygranicznej krawędzi skalnej biegnie na terenie gminy europejski dział wodny pomiędzy zlewiskiem

Bałtyku a zlewiskiem Morza Północnego. Zlewisko Morza Północnego zasilają wody potoku Piekło w Pasterce Żidavki w Ostrej Górze, dopływ Łaby. Zlewisko Bałtyku reprezentują lewobrzeżne dopływy Nysy Kłodzkiej: Bystrzyca Dusznicka i Ścinawka. Zlewisko Bystrzycy Du sznickiej, poprzez swój dopływ Kamienny Potok sięga Karłowa, gdzie ma on swoje źródło. Zlewnia Ścinawki obejmuje swym zasięgiem cały obszar gminy, za wyjątkiem Gór Stołowych. Sieć hydrograficzna tej rzeki tworzą liczne dopływy: Pośna z Cedroniem, Cervonohorskim Potokiem, mającym swe źródło po czeskiej stronie, Dzik, Włodzica, Szczyp, Klątwa i Studzienna. Przez obszar gminy płynie środkowy odcinek rzeki Ścinawki: jej dolny, wschodni odcinek znajduje się w gminie Kłodzko, górny po stronie czeskiej, a źródliskowy na Wyżynie Unisławskiej na północ od Mierszowa. Całość zlewni Nysy Kłodzkiej oraz Łaby należą do zlewni chronionych, a na obszarze gminy wody zasilające je zaliczane są do wód granicznych. Duże zasoby wód płynących przez obszar gminy stwarzają duże możliwości ich retencji, czego dowodem jest zrealizowany Zlew Radkowski. Retencja wód płynących w górnych odcinkach rzek i potoków zmniejszyła by wydatnie zagrożenie powodziowe, a nowe zbiorniki wodne uatrakcyjniły by turystycznie obszar gminy. Nie wykorzystana jest również energia wodna wód płynących. 2. Chronione obszary i elementy środowiska naturalnego gminy. 2.1. Park Narodowy Gór Stołowych. Utworzony Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 września 1993 roku (Dz.U. nr 88 poz.407, z późniejszymi zmianami). W granicach gminy znajduje się łącznie około 2920ha obszaru parku, w tym: - rezerwat przyrody Szczelinie Wielki rezerwat skalno - krajobrazowy o powierzchni 50,26 ha, częściowy Szczelinie Wielki, ścisły Szczelinie Mały, utworzony 4 czerwca 1968 roku Zarządzeniem nr 80 MiiPD (w 1957 roku utworzono tu rezerwat Wielki i Mały Spękany Wierch MP.nr 101 poz.590). - rezerwat przyrody Wielkie Torfowisko Batorowskie rezerwat częściowy: florystyczno-leśny: torfowiskowy o powierzchni 48,47 ha, utworzony 16 stycznia 1958 roku Zarządzeniem nr 70 ML i PD (MP. nr 11 poz.69 ). W granicach parku znajduje się w całości wieś Pasterka z Ostrą Górą, zaś enklawą wśród obszaru parku jest wieś Karłów. 2.2. Otulina Parku Narodowego Gór Stołowych. Utworzona Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 września 1993 roku (Dz.U. nr 88 poz.407, z późniejszymi zmianami). Otulina obejmuje niezalesioną część obszaru miasta Radków, część wsi Ratno Górne i Dolne oraz Wambierzyce. Granice otuliny biegną od granicy państwowej z Republiką Czeską w Radkowie, wzdłuż drogi krajowej nr 387 do Ratna Dolnego, następnie drogą krajową nr 388 do granicy z gminą Szczytna (wieś Chocieszów). 2.3. Strefy C ochrony uzdrowiska Kudowa Zdrój i Duszniki Zdrój, sięgają po obszar leśny gminy, w granicach Parku Narodowego Gór Stołowych. 2.4. Podziemny zbiornik wody pitnej Niecka Wewnątrzsudecka Kudowa Zdrój Bystrzyca Kłodzka udokumentowany w zasobach krajowych pod nr 341, zajmuje obszar leśny PNGS powyżej Radkowa i Wambierzyc. 2.5. Chronione zlewnie: rzeki Nysy Kłodzkiej zlewiska Bałtyku i rzeki Łaby zlewiska Morza Północnego obejmują swym zasięgiem całość obszaru. 2.6. Lasy ochronne całość kompleksu leśnego Parku Narodowego Gór Stołowych i zespoły leśne na przedpolu Gór Stołowych, łącznie 4821ha. 2.7. Wartościowe areały rolne użytki rolne II, III i IV klasy bonitacyjnej, łącznie 6928ha.