SŁONECZNA SUSZARNIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH W OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W MYSZKOWIE WPROWADZENIE DO WYJAZDU TECHNICZNEGO

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego SŁONECZNA SUSZARNIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH W OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W MYSZKOWIE WPROWADZENIE DO WYJAZDU TECHNICZNEGO Beata Galas Ryszard Woszczyk Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Myszkowie Miejska Oczyszczalnia Ścieków zlokalizowana jest w północnej części miasta Myszkowa przy ul. Okrzei 140, na lewym brzegu rzeki Warty. Teren oczyszczalni położony jest na tarasie zalewowym o wysokości bezwzględnej 287,5 289,5 m npm. Teren oczyszczalni jest ogrodzony i zajmuje powierzchnię około 7,85ha. ZWiK Sp. z o.o. w Myszkowie działa na podstawie decyzji Starosty Powiatu Myszkowskiego tj. pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków z instalacji miejskiej oczyszczalni ścieków komunalnych OŚR.62232s/25/05, wydanego w dniu 01.12.2005r. Dla RLM od 15 000 99 999 do grupy której zalicza się miasto Myszków najwyższe dopuszczalne wartości wskaźników wynoszą: BZT 5-5 mgo 2 /l ChZT Cr - 125 mgo 2 /l Zawiesina ogólna - 35 mg/l Azot ogólny - 15 mg N/l Fosfor ogólny - 2 mg P/l Dla uzyskania wymaganego stopnia oczyszczania ścieków przyjęto następujący schemat technologiczny: Oddzielenie skratek na kracie gęstej, Oddzielenie piasku w piaskowniku, Doprowadzenie części ścieków do osadnika wstępnego, część ścieków może osadnik omijać, Doprowadzanie ścieków do komór denitryfikacji, do których jednocześnie recyrkulowane są ścieki z komór nitryfikacji zawierające azotany, do komór tych recyrkulowany jest osad z osadnika wtórnego oraz doprowadzany osad z osadnika wstępnego. Źródłem węgla organicznego są doprowadzane ścieki i osady. W komorach denitryfikacji w warunkach niedoboru tlenu następuje proces biologicznego usuwania związków azotowych polegający na redukcji azotanów do azotu gazowego z jednoczesnym utlenianiem związków organicznych. Komory denitryfikacji tak zaprojektowano, że istnieje możliwość wprowadzenia do procesu oczyszczania biologicznego defosfatacji, gdyż przewidziano podział każdej z komór na dwie części oddzielone ścianką przepływową. 46

III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych Doprowadzanie ścieków do komór nitryfikacji, gdzie w warunkach tlenowych zachodzi proces rozkładu substancji organicznych z jednoczesną nitryfikacją, Do odpływu z komór nitryfikacji dawkowany może być reagent PIX celem usunięcia fosforu do poziomu 2,0 g P/m 3. W przypadku biologicznej defosfatacji reagent nie będzie dawkowany lub dawkowany będzie interwencyjnie. Doprowadzenie ścieków do osadnika wtórnego. Osad z leja osadnika recyrkulowany jest do komory denitryfikacji, a nadmiar osadu doprowadzany jest do stacji mechanicznego zagęszczania, odwadniania i wapnowania osadu. Osad nadmierny z procesu biologicznego oczyszczania jest osadem stabilizowanym tlenowo, dodatkowo po procesie odwadniania może być higienizowany wapnem palonym. Do czasu wywozu osad ten może być, po odwodnieniu, składowany na terenie oczyszczalni. Jakość osadów odwodnionych zależy od zastosowanej technologii oczyszczania ścieków, ale także od rodzaju zanieczyszczeń zawartych w doprowadzanych ściekach, m.in. od zawartości metali ciężkich, związków toksycznych, bakterii chorobotwórczych, jaj helmiontów. Struktura osadu ściekowego sprawia, że nawet po mechanicznym odwodnieniu na najnowocześniejszych urządzeniach odwadniających mogą zawierać one w dalszym ciągu ponad 80 % wody. Podobnie jak większość oczyszczalni ścieków również oczyszczalnia w Myszkowie boryka się z problemem zagospodarowania osadów powstających w procesie biologicznego oczyszczania ścieków. Rozwiązania praktyczne związane z unieszkodliwianiem i zagospodarowaniem osadów ściekowych nadal nie nadążają za rozwojem technologii oczyszczania ścieków. Chociaż w większości przypadków wyeliminowano z oczyszczalni ścieków laguny, poletka osadowe, wprowadzając wysokosprawne metody zagęszczania, stabilizacji i odwadniania osadów, to nadal pozostaje problem dalszego ich zagospodarowania. Generalnie można przyjąć, że istnieją dwa kierunki postępowania z osadami ściekowymi. Pierwszy z nich wykorzystuje własności nawozowe i glebotwórcze osadów, obejmując metody potocznie nazywane jako przyrodnicze, drugi własności paliwowe, obejmujący wszelkie rodzaje termicznego przekształcania. Szukając metody pozwalającej zoptymalizować proces gospodarki osadowej dla naszej oczyszczalni przeanalizowaliśmy wiele dostępnych lub opisanych metod gospodarowania nimi. Wychodząc z założenia, że zadaniem eksploatatorów jest przygotowanie osadu do wtórnej przeróbki uznaliśmy, że dla oczyszczalni naszej wielkości optymalną metodą jest ich suszenie z wykorzystaniem energii słonecznej. Podjęta decyzja okazała się słuszna, gdyż wejście w życie w Polsce zakazu składowania komunalnych osadów ściekowych po 1 stycznia 2013r spowoduje konieczność stosowania wydajniejszych procesów związanych z odwadnianiem osadów ściekowych oraz z ich suszeniem przed spalaniem. Generalnym Wykonawcą Powiatowej Słonecznej Suszarni Osadów Ściekowych w Myszkowie był METROMEX Olsztyn. Projektantem przyjętej technologii EKOTOP Piła. Hala suszarnicza wyposażona 47

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego została w urządzenie do przewracania i transportu osadu WendeWolf R firmy ist Anlagenbau GmbH. Bez poparcia instytucji współfinansujących - Fundacji Eko Fundusz z Warszawy oraz Banku Ochrony Środowiska SA oddział w Częstochowie, realizacja zadania nie byłaby możliwa z uwagi na ograniczone środki finansowe Spółki. W dniu 20.11.2009r. Generalny Wykonawca przekazał ZWiK Sp. z o.o. Powiatową Słoneczną Suszarnię Osadów Ściekowych w Myszkowie do eksploatacji. Proponowana technologia słonecznego suszenia zakładała wybudowanie suszarni osadów ściekowych składającej się z 2 hal suszarniczych o konstrukcji przypominającej szklarnię, pokrytych płytami poliwęglanowymi. W pierwszym etapie zrealizowana została jedna hala: - wybudowano halę suszarniczą o wymiarach 116x12m i wysokości w kalenicy 5,8m - wyposażono halę w urządzenie do przerzucania osadu, system wentylacji i sterowania - wybudowano drogi dojazdowe i place manewrowe o łącznej powierzchni 1375,75m 2 - zagospodarowano teren w otoczeniu hali - wykonano instalację pomp ciepła 3 x 70kW z zabudowanymi kolektorami dolnego źródła ciepła w osadniku wtórnym, - wykonano ogrzewanie podłogowe; łączna długość przewodów 5008 mb Zdj. 1. Powiatowa Słoneczna Suszarnia Osadów Ściekowych w Myszkowie (widok od strony południowej). 48 Technologia słonecznego suszenia osadów ściekowych wykorzystuje efekt cieplarniany powstający w suszarni pokrytej powłoką przepuszczającą światło słoneczne (szkło, poliwęglan, PCV).

III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych Widzialne promieniowanie słoneczne przenika do wewnątrz przez powłokę suszarni i nagrzewa złoże suszonych osadów. Emitowane jest promieniowanie podczerwone, które odbijając się od powłoki podnosi temperaturę wnętrza suszarni. Bezpośrednim efektem promieniowania słonecznego jest wzrost temperatury osadów i temperatury powietrza suszarni. Wzrost temperatury powietrza wewnątrz suszarni powoduje spadek jego wilgotności względnej i wzrost potencjału odbioru wilgoci od osadów. Intensywna wymiana powietrza wewnątrz suszarni pozwala uniknąć niepożądanych stanów nasycenia powietrza parą wodną. Dla zintensyfikowania procesu suszenia, wykorzystuje się przerzucarkę osadów, która mieszająci przerzucając osady zwiększa powierzchnie parowania. Konsekwencją mieszania i przerzucania osadów jest zwiększenie tempa ich suszenia [1]. Przerzucarka spełnia następujące funkcje technologiczne: wprowadzanie dowożonego osadu do wnętrza suszarni, przerzucanie i napowietrzanie osadu na całej powierzchni i głębokości suszonej warstwy, dzięki czemu unika się tworzenia stref anaerobowych, przemieszczanie suszonego osadu od jednego do drugiego końca hali, spiętrzanie, pozwalające na utworzenie pryzmy przy końcu hali, skąd odbiera się wysuszony osad.[2] - W celu usprawnienia procesu suszenia hala suszarnicza wyposażona jest w system wentylacji, na który składają się zarówno wentylatory mechaniczne (12 szt. wentylatorów osiowych zawieszanych pod dachem suszarni i ustawionych parami w równych odstępach na całej długości hali suszarniczej), jak i system automatycznie otwieranych i zamykanych wywietrzników dachowych. Proponowana technologia słonecznych suszarni zakłada, że suszenie osadów w okresie letnim i późnowiosennym będzie się odbywało głównie z wykorzystaniem energii słońca, oraz wspomagane będzie dodatkowym źródłem ciepła w postaci ogrzewania posadzkowego (okres późnojesienny, zimowy, wczesna wiosna). Ciepło do ogrzewania wytwarzane jest pompami ciepła odzyskującymi energię cieplną ze ścieków oczyszczonych w osadniku wtórnym. 49

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego Zdj. 2. Kolektory dolnego źródła ciepła zabudowane w osadniku wtórnym. SŁONECZNA SUSZARNIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH W MYSZKOWIE ASPEKT I technologiczny Ilość i jakość osadów ściekowych wytworzonych w 2011 r. Ilość odwodnionych osadów 2 730,87Mg ( 498 461,24kgsm): z tego 1 332,23Mg (246 019,34kgsm) o zawartości suchej masy ok.18,46 % zostało po odwodnieniu na prasie przekazane do odzysku w procesie R 10 a 416,09Mg (252 441,90kgsm) o śr. zawartości suchej masy ok. 60,67% po procesie odwadniania na prasie (1 398,64Mg o zawartości suchej masy ok. 18% - wsad do hali suszarniczej) i suszenia w hali suszarniczej przekazane do odzysku w procesie R 10 Łączna ilość odpadów przekazanych do odzysku to 1 748,32Mg 50

Wykres I III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych Bilans osadów ściekowych wytworzonych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie w 2011 r. (procentowa zawartość suchej masy osadu) 51

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego Eksploatacja suszarni w 2011r. pokazała, że ze względu na specyfikę osadu ściekowego zawierającego dużo substancji organicznych (w przedziale 54,2% - 73,2%) i większe uwodnienie niż założono w projekcie, wsad do hali suszarniczej jest mniejszy o około 1/3 od projektowanego. Maksymalna warstwa podczas załadunku to 20cm, a ilość osadu przypadająca na 1m 2 1,18Mg/rok, ilość odparowanej wody z 1m 2-0,83Mg/rok. Ilość cykli w roku 8. Wydajność robocza suszarni Tabela I. Założenia projektowe Rzeczywiste wyniki uzyskane w 2011r. Ilość odwodnionego osadu 1 398,64 Mg 2 300 Mg wprowadzonego do suszarni + 140 Mg(grudzień) Zawartość s.m. w osadzie odwodnionym 20% 18,04% Masa wody odparowanej podczas suszenia 1 337,5 Mg 982,56 Mg Masa osadu po wysuszeniu 962,5 Mg 416,08 Mg Redukcja masy osadu 64% 70,25 % Średnia zawartość s.m. w wysuszonym osadzie 50% s.m. 60,67% s.m. Przeprowadzone badania fizyko-chemiczne osadów z OŚ w Myszkowie nie wykazują przekroczeń zawartości metali ciężkich, tylko w jednej próbie stwierdzono obecność Salmonelli i jaj pasożytów, dzięki czemu otrzymywany granulat może być z powodzeniem wykorzystywany w rolnictwie do polepszania gruntów i dostarczania roślinom składników pokarmowych lub w rekultywacjach. Dodatkowo wykonaliśmy badania na kaloryczność osadu ściekowego po procesie suszenia. Uzyskane badania: ciepło spalania 15 816kJ/kg, wartość opałowa 13 124kJ/kg, zawartość popiołu 25,16%. Atutem uzyskanego suszu osadowego jest jego duża wartość opałowa umożliwiająca jego spalanie lub współspalanie. Suszenie osadów ściekowych za pomocą energii słonecznej wydaje się prostą i tanią metodą. Jednak na efekty suszenia osadów w suszarniach słonecznych ma wpływ wiele czynników takich jak: prędkość przepływu powietrza ponad warstwą osadów ściekowych, temperatura powietrza, wilgotność powietrza, temperatura osadów ściekowych, 52

wilgotność osadów ściekowych, III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych fizyko-chemiczne właściwości osadów ściekowych [3] Zoptymalizowanie procesu słonecznego suszenia osadów wymaga ustanowienia priorytetów ich dalszego zagospodarowania (wykorzystanie właściwości nawozowych czy paliwowych), a co za tym idzie przeprowadzenie analizy przyjętej technologii oczyszczania ścieków, procesu stabilizacji osadu ściekowego, jego stopnia odwodnienia. 53

III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych Tabela II Zestawienie wyników badań osadu ściekowego w okresie od I do XI 2011 r. po prasie suszarnia po prasie suszarnia po prasie suszarnia po prasie suszarnia po prasie suszarnia po prasie suszarnia 2011r. jednostka 14.02.11r. 14.02.11r. 01.04.11r. 01.04.11r. 04.05.11r. 04.05.11r. 30.06.11r. 30.076.11r. 31.08.11r. 31.08.11r. 07.11.11r. 07.11.11r. Ołów (Pb) mg/kgsm 239 145 1 1 30,7 39,3 41,7 49,10 60,5 159 79,5 176 Kadm (Cd) mg/kgsm 0,05 0,0537 5,74 5,12 1,21 1,82 1,47 2,49 4,44 11,1 1,29 3,25 Rtęć (Hg) mg/kgsm 0,18 0,4 0,35 0,59 0,05 0,26 0,38 0,75 0,39 0,65 0,05 0,05 Nikiel (Ni) mg/kgsm 11,6 18,1 0,4 0,4 15,9 16,9 92,1 23,50 12 32,5 8,43 24 Cynk (Zn) mg/kgsm 849 1280 1660 1630 1070 1660 906 2090,00 822 2210 618 1787 Miedź (Cu) mg/kgsm 34,1 57,4 84,9 90,9 97,2 96,3 79,7 148,00 85,9 193 83,3 176 Chrom (Cr) mg/kgsm 11,1 18,4 22,5 18,8 20,5 21,4 17,8 30,20 20,3 52,3 25,3 62 ph 12,4 8,2 7,4 7,3 7,1 8 12,4 7,70 12,3 6,9 12,2 7,8 zawartość sm % 20,5 50,2 14,8 53 18,4 84 23 65,00 27,3 84,6 28,8 42,5 Zawartość substancji organicznych %sm 60 61,5 82,1 73,2 67,1 63,4 41,6 54,20 29,9 54,4 30,6 56,2 Zawartość azotu og %sm 5,8 8,2 8 7,28 6 6,62 4,39 6,50 3,75 5,57 1,62 2,65 w tym azotu amonowego %sm 0,13 0,95 1,94 0,83 0,12 0,76 0,01 1,57 0,25 0,52 0,071 0,78 Zawartość fosforu og. %sm 1 1,91 2 2,5 1,5 2,2 1,2 2,80 1,1 2,4 1,04 2,2 Zawartość wapnia %sm 11,4 1,64 1,77 1,9 2,82 1,98 15 2,64 15 2,73 15 2,34 Zawartość magnezu %sm 0,35 0,49 0,53 0,62 0,44 0,67 0,49 0,76 0,52 0,84 0,4 0,63 Liczba Ŝywych jaj pasoŝytów szt./kgsm 0 0 0 38 0 0 0 0 0 0 0 0 Salmonella w 100g " - " " + " "-" "-" " + " "-" "-" "-" "-" "-" "-" "-" 7

Wykres II III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych Efektywność suszenia osadu w zależności od pory roku (procentowa zawartość suchej masy osadu) 55

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego Proces suszenia przebiegał najskuteczniej w okresie od 05.V.2011r. do 31.VIII.2011r. (4 miesiące). W tym okresie czasu odparowano 523,98Mg wody tj. 53,32% całości odparowanej wody z 699,32Mg osadu. W okresie od 01.01.2011r. do 04.05.2011r. i 01.09.2011r. do 07.11.2011r. (6 miesięcy) odparowano 458,58Mg wody tj. 46,68% całości odparowanej wody z 699,32Mg osadu. Praca przewracarki w słonecznej suszarni osadów ściekowych. 56

III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych Wysuszony osad ściekowy magazynowany na końcu hali suszarniczej. ASPEKT II - ekonomiczny W ciągu 11 miesięcy zużyto 143 460kWh w procesie suszenia osadu ściekowego, maksymalnie 25 800kWh w styczniu i minimalną ilość 1 950kWh w sierpniu. W miesiącu sierpniu energia elektryczna wykorzystywana była wyłącznie do zasilania urządzeń hali: przerzucarki, wentylatorów, silników okien dachowych, oświetlenia. Najbardziej energochłonny okres suszenia to styczeń. 57

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego Wykres III. Zużycie energii elektrycznej na odparowanie 1 Mg wody z osadu ściekowego Wykres IV Ilość odparowanej wody z 1Mg osadu 58

III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych Na analizowany koszt zagospodarowania osadu ściekowego znaczący wpływ mają dwa czynniki: koszt energii elektrycznej zużytej na wysuszenie osadu ściekowego koszt zagospodarowania osadu ściekowego Wykres V Koszt zagospodarowania osadu ściekowego w 2011r. Analiza kosztu zagospodarowania osadu ściekowego wykazuje, że w okresie od maja do końca sierpnia koszty te są niższe od tych jakie ponieślibyśmy przekazując do zagospodarowania osad tylko odwodniony. Dzięki temu, że na terenie oczyszczalni ścieków istnieje technologiczna i techniczna możliwość przetrzymania osadów ściekowych przez okres od grudnia do marca to preferowaną metodą zagospodarowania osadu jest proces R10. Poniżej porównano koszty zagospodarowania osadu ściekowego w procesie R10 i R14 (przyjmując ceny z ofert jakie otrzymaliśmy w 2011r.). 59

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego Wykres VI Koszty zagospodarowania 1Mg osadu ściekowego w procesie R10 i R14 ASPEKT III - oddziaływanie na środowisko - uciążliwość zapachowa W Polsce stale zwiększa się liczba skarg spowodowanych oddziaływaniem substancji zapachowoczynnych. Źródłem uciążliwości zapachowych są najczęściej obiekty produkcji zwierzęcej, stosowanie nawozów naturalnych, procesy oczyszczania ścieków, unieszkodliwianie i odzysk odpadów. W związku z dużą zawartością w osadach ściekowych substancji organicznych również i na naszej oczyszczalni ścieków pojawia się okresowo uciążliwość zapachowa z procesu suszenia osadów i placu magazynowego wysuszonych i odwodnionych na prasie osadów ściekowych. Zakład nasz w 2011 roku podjął działania zmierzające do neutralizacji uciążliwości zapachowej poprzez montaż instalacji dezodoryzacyjnej. W dniach 31.08.-02.09.2011r. w obiekcie słonecznej suszarni osadów ściekowych zamontowano i uruchomiono instalacje dezodoryzacji WESTRAND Sp.J, składającą się z: 4 wentylatorów promieniowych, 4 jednostek centralnych dyfuzorów DDG15, instalacji ciśnieniowej, 1 sprężarki. Instalacja pozwala na płynną regulację skuteczności neutralizacji poprzez regulację wydajności pracy wentylatorów nadmuchujących powietrze. Celem jest usuwanie odorów, a nie ich maskowanie, stad w przypadku wyczuwalnego zapachu preparatu neutralizującego będzie to świadczyć o jego nadmiarze i należy wówczas zmniejszyć dozowanie ilości preparatu. Dyfuzory DDG15 podłączono bezpośrednio do wentylatora przepychającego powietrze nad powierzchnią osadów. Miesza on w ten sposób opary neutralizatora pochodzące z dyfuzora 60

ze złowonnym powietrzem. III Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Metody zagospodarowania osadów ściekowych W ten sposób proces neutralizacji odbywa się bezpośrednio u źródła. Dyfuzory okazały się szczególnie skuteczne w szklarniowych suszarniach osadów ściekowych, gdzie metody aerozolowe są niepraktyczne, w szczególności poprzez swoją wrażliwość na niskie temperatury i wysoką wilgotność złowonnego powietrza. ZALECENIA EKSPLOATACYJNE System suchej dezodoryzacji powietrza zainstalowany w Hali Suszarni Osadów Ściekowych powinien pracować w zależności od aktualnych warunków atmosferycznych oraz od jakości zapachowej suszonego osadu. Każdorazowo o załączaniu i wyłączaniu systemu decyduje pracownik obsługi uwzględniając poniższe zalecenia. Pracy systemu nie da się całkowicie zautomatyzować, a wielkości emisji ładunków zapachowych nie da się przewidzieć, tak jak i zmiennych warunków pogodowych wpływających na warunki emisji złowonnych substancji. Zalecenia opierają się na doświadczeniach zebranych na podobnych obiektach. PODSUMOWANIE Proces suszenia osadów ściekowych co potwierdziła prawie dwuletnia eksploatacja suszarni pozwala na usunięcie wody w znacznie większym stopniu niż najlepsze odwadnianie, przez co powoduje, że osady: mają mniejszą masę (ok. 3,4 krotnie), pozwala to na zmniejszenie kosztów transportu i zagospodarowania, posiadają zdecydowanie lepsze parametry użytkowe w porównaniu do materiału wyjściowego, są łatwe do przechowywania (mniejsze place magazynowe, wiaty), mogą być łatwo spalane bądź współspalane, nabierają większej wartości rynkowej jako nawóz lub środek kondycjonujący glebę. Analiza eksploatacji suszarni w naszych warunkach wykazała, że: warstwa zasypowa dla osadu ściekowego stabilizowanego tlenowo to maksimum 20cm, możliwa ilość odwodnionego osadu wprowadzona do suszarni to ok. 1 540Mg/rok (na podstawie danych z 2011r.), ogrzewanie podłogowe to wspomaganie procesu suszenia a nie suszenie osadu, stąd jest uzasadnione jego stosowanie w okresach przejściowych, w okresie zimy będzie ono wyłączone. Produkt uzyskany w wyniku suszenia osadu w słonecznej suszarni osadów jest obecnie stosowany w procesie R10, pod uprawę roślin nie przeznaczonych do spożycia i produkcji pasz. Niska cena zaoferowana w 2011r. naszej Spółce na zagospodarowania osadu ściekowego w procesie R10 przez podmiot wyłoniony w drodze przetargu spowodowała, że koszt zagospodarowania osadu jedynie odwodnionego jest nieznacznie niższy niż koszt jego zagospodarowania po procesie suszenia. Jednak przyjęcie kosztów zagospodarowania osadów w procesie R14 (na poziomie złożonej 61

Słoneczna suszarnia osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Myszkowie wprowadzenie do wyjazdu technicznego oferty w 2011r.) pokazuje, że prowadzony proces suszenia przynosi znaczne oszczędności. Wzrost ilości osadów ściekowych oraz stale malejący areał gruntów na których mogą być one stosowane z zachowaniem reżimu sanitarnego, zakaz składowania osadów ściekowych po dniu 1 stycznia 2013r. wskazuje na konieczność szukania innych rozwiązań. Stąd współspalanie osadów ściekowych z węglem kamiennym lub brunatnym w istniejących obiektach energetycznych wydaje się jednym z najbardziej racjonalnych sposobów zagospodarowania coraz większej ilości tych odpadów. Suszenie osadów pozwala na znaczną redukcję ich objętości oraz uzyskanie produktu o lepszych parametrach użytkowych.[4] Pomimo licznych zalet suszarni słonecznych takich jak niski koszt suszenia, niskie zużycie energii elektrycznej, prosta eksploatacja i niewielka emisja CO 2 suszarnie słoneczne mają dwie wady: - Wymagania dotyczące obszaru zajmowanego przez instalację zależą od warunków klimatycznych w danej lokalizacji, - Wydajność suszenia zmienia się w ciągu roku ze względu na zmiany pogody, z tego powodu całkowite powierzchnia instalacji musi być wystarczająco duża, aby zapewnić wystarczającą pojemność buforową [5]. Nie bez znaczenia jest również możliwość powstania uciążliwości zapachowej. Proces suszenia osadów ściekowych w suszarni osadów w Myszkowie po zoptymalizowaniu parametrów jego pracy sprawdził się. Z przedstawionej powyżej analizy wynika, że dla właściwego przygotowanie osadu do wtórnej przeróbki wytworzonego w wyniku oczyszczania ścieków w oczyszczalni Myszków niezbędna jest druga hala suszarnicza by całość wytworzonego osadu w ilości ok. 3 000Mg/rok poddać suszeniu. BIBLIOGRAFIA [1] Ekotop Piła: Studium wykonalności projektu Powiatowa słoneczna suszarnia osadów ściekowych na oczyszczalni ścieków w Myszkowie. [2] Euro-tech Bielsko Biała: Instrukcja obsługi-urządzenie do przewracania i transportu osadu WendeWolf R SW 10 oraz SW 12. [3] Bień January: Przegląd metod przeróbki osadów ściekowych, V ogólnopolska konferencja szkoleniowa Suszenie i termiczne przekształcanie osadów ściekowych 14-16 wrzesień 2011 Kielce. [4] Wasilewski Ryszard, Stelmach Sławomir: Współspalanie osadów w krajowej energetyce możliwości i bariery, Instytut Chemicznej przeróbki węgla w Zabrzu, V ogólnopolska konferencja szkoleniowa Suszenie i termiczne przekształcanie osadów ściekowych 14-16 wrzesień 2011 Kielce. [5] Bux Marcus, Słupecka Agata, Szklarczyk Artur: Suszenie osadów ściekowych przy użyciu energii słonecznej Forum Eksploatatora 1/2011(52). 62