Oczyszczanie ścieków i zagospodarowanie osadów z małych (i/lub przydomowych) oczyszczalni ścieków przykład oczyszczalni ścieków w Czarnolesie

Transkrypt

1 Optymalizacja rozwiązań gospodarki ściekowej dla obszarów poza aglomeracjami. Chmielno, stycznia 2016 r. Oczyszczanie ścieków i zagospodarowanie osadów z małych (i/lub przydomowych) oczyszczalni ścieków przykład oczyszczalni ścieków w Czarnolesie Tomasz Adamiec Urząd Gminy Policzna

2 1. Wprowadzenie Wraz ze wzrostem wymagań dotyczących jakości ścieków odprowadzanych do środowiska zwiększa się ilość osadów powstających w procesach oczyszczania ścieków. Sposób zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych podlega ustawie o odpadach oraz innym ustawom i rozporządzeniom specyficznym dla ich sposobu powstawania, przeróbki i skali zagrożenia dla środowiska naturalnego. Systematyczny wzrost masy generowanych osadów ściekowych oraz zakaz możliwości ich składowania po 1 stycznia 2016 roku sprawia, że zagospodarowanie komunalnych osadów ściekowych stało się bardzo ważnym problemem ekologicznym, technicznym i ekonomicznym. Do tej pory końcowym etapem przeróbki osadów ściekowych w oczyszczalniach było ich mechaniczne odwadnianie, a następnie składowanie. Generowane w oczyszczalniach ścieków osady wymagają unieszkodliwienia nie tylko z przyczyn prawnych, ale również praktycznych i estetycznych. O ile to możliwe, osady po przetworzeniu powinny powracać do środowiska naturalnego. Dla małych i średnich oczyszczalni pożądane jest ich rolnicze wykorzystanie, aczkolwiek tylko niewielki procent osadów jest w ten sposób zagospodarowywany. Dla dużych oczyszczalni droga do rolniczego wykorzystania jest praktycznie zamknięta. Wynika to z nieodpowiednich właściwości fizyczno-chemicznych osadów, głównie ponadnormatywnych stężeń metali ciężkich. 2. Definicja osadów ściekowych Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2014r. o odpadach (tekst jednolity z 2013 r. poz. 21 z późn. zm.), przez komunalne osady ściekowe rozumie się pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych.

3 3. Stabilizacja osadów ściekowych: Poddawanie osadów biologicznym, chemicznym lub termicznym procesom przeróbki w celu zmniejszenia ich podatności do zagniwania oraz zmniejszenia ilości organizmów chorobotwórczych. 4. Charakterystyka Gminy Policzna i miejscowości Czarnolas Gmina Policzna znajduje się wwojewództwie mazowieckim, w powiecie zwoleńskim. Zajmuje powierzchnię ha, z czego ha stanowią użytki rolne. Znajduje się tu 27 sołectw, zamieszkałych przez 5880 osób. Gmina ma charakter typowo rolniczy. Podstawę stanowią gospodarstwa indywidualne. Gleby regionu to średniej i niskiej jakości gleby bielicowe i płowe. Wśród upraw największą powierzchnie zajmują zboża i ziemniaki. Rozwinięty jest chów trzody chlewnej i bydła. Gmina przedstawia wspaniałą ofertę inwestycyjną w zakresie przemysłu rolno spożywczego, zwłaszcza przetwórstwa zbóż i ziemniaków

4 Gmina wyposażona jest w dwie oczyszczalnie ścieków w Policznie i Czarnolesie. Sieć wodociągowa doprowadzona jest do 27 sołectw, gazowa do 13 a kanalizacyjna do 4 sołectw. 5. Charakterystyka oczyszczalni Czarnolas Na biologiczną oczyszczalnię ścieków typu Bioclere zblokowaną z typoszeregu o przepustowości Qśr=110 m3/d RLM 898 składają sie następujące elementy: -krata koszowa -zbiornik uśredniający z pompą -osadnik Imhoffa -złoże biologiczne Bioclere typ B500(2szt.) z tworzywa sztucznego -przepompownia ścieków oczyszczonych -studzienka pomiarowa ścieków -komora czerpalna osadu przefermentowanego -budynek obsługi z wiatą na składowanie osadu odwodnionego w workach -odwodnienie osadu-draimad -punkt zlewny

5 Oczyszczalnia ścieków Czarnolas

6 6. Właściwości osadów ściekowych -Zróżnicowane uwodnienie 80-55% dla osadów odwodnionych, poniżej 10% po termicznym suszeniu. - Wysoka zawartość związków organicznych (około %) suchej masy dla osadów nieustabilizowanych, 45-55% dla osadów ustabilizowanych). - Wysoka zawartość związków azotu(2-7% s.m.), niższa związków fosforu i potasu. - Zróżnicowana zawartość metali ciężkich. - Zróżnicowany stopień zagrożenia sanitarnego. 7. Ilości powstających osadów ściekowych Ilość powstających osadów ściekowych uzależniona jest od: - zawartości zanieczyszczeń w ściekach, -technologii oczyszczania, - sposobu przeróbki osadu w celu stabilizacji, zmniejszenia masy i objętości osadu, -reagentów stosowanych w procesie oczyszczania ścieków i przeróbki osadów (wzrost ilości osadów nawet o około 25-30%).

7 8. Sposoby zagospodarowania osadów Przyrodnicze wykorzystanie pod tym pojęciem rozumie się stosowanie osadów do nawożenia gleb i roślin oraz rekultywację gleb zdegradowanych i bezglebowych gruntów (np. utwory geologiczne pozbawione pokrywy glebowej wskutek robót ziemnych, erozji, zwałowiska i nasypy naturalnych mas ziemnych, składowiska odpadów). 9. Stosowanie komunalnych osadów ściekowych - Stosowanie komunalnych osadów ściekowych pod tym pojęciem rozumie się rozprowadzanie komunalnych osadów ściekowych na powierzchni ziemi lub wprowadzanie ich do gleby.

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17 10. Ograniczenia w stosowaniu - skład chemiczny i stan sanitarny - do głównych cech, które dyskwalifikują osady do dalszego wykorzystania należy zwiększona zawartość metali ciężkich, silnie toksycznych związków chemicznych i organizmów chorobotwórczych; - osady wytwarzane są w ciągu całego roku, natomiast możliwość ich zastosowania zależna jest od wegetacji roślin; - wymaga odpowiedniego sytemu magazynowania i odpowiedniej liczby odbiorców; - uwarunkowania techniczne związane z formą, w której są aplikowane osady odwodnione, nieodwodnione, wysuszone, po procesie kompostowania. 11. Przygotowanie osadów do stosowania Zagęszczanie, biochemiczna stabilizacja (beztlenowa i tlenowa), odwadnianie; Wapnowanie (stabilizacja i higienizacja osadów); Kompostowanie (stabilizacja, niszczenie patogenów, zmniejszenie masy i objętości osadów) -uzyskujemy nawóz organiczny; Hydrofitowe odwadnianie i mineralizacja (redukcja masy osadów) poletka osadowe obsadzone roślinnością hydrofilową.

18 12. Prognozy dotyczące komunalnych osadów ściekowych Na ilość wytwarzanych osadów mają wpływ: - zmiany demograficzne; -realizacja inwestycji z zakresu budowy i rozbudowy sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków. W ostatnich latach obserwuje się systematyczny wzrost masy powstających osadów ściekowych. W 2009 roku wytworzono około 560 tys. Mg s.m. komunalnych osadów ściekowych i szacuje się, że od 2018 roku będzie wytwarzanych w Polsce ponad 700 tys. Mg s.m. osadów ściekowych. Do głównych czynników mających wpływ na wzrastającą ilość komunalnych osadów ściekowych w Polsce należy zaliczyć: modernizację istniejących oczyszczalni w celu przystosowania ich do technologii wysokosprawnych nastawionych na usuwanie związków biogennych, rozbudowę sieci kanalizacyjnej -wzrastający odsetek ludności miejskiej i wiejskiej obsługiwanej przez oczyszczalnie, budowę nowych oczyszczalni ścieków

19 13. Podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi - ograniczenie składowania osadów; -zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi; - maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych wosadach. 14. Obowiązujące regulacje prawne w zakresie gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi i problemy związane z ich stosowaniem -Ustawazdnia14grudnia2012r.oodpadach(tekst jednolity:dz.u.2013rpoz.21zpóźn.zm.),która wskazuje sposoby wykorzystania komunalnych osadów ściekowych. - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U.Nr 2015 r. poz. 257 i zm. Dz.U. nr137poz.924).

20 15. Odzysk polegający na stosowaniu komunalnych osadów ściekowych Odzysk polegający na stosowaniu komunalnych osadów ściekowych może być stosowany zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy o odpadach: - w rolnictwie (rozumianym jako uprawa wszystkich płodów rolnych wprowadzanych do obrotu handlowego, włączając w to uprawy przeznaczone do produkcji pasz); - do rekultywacji terenów (w tym gruntów na cele rolne); - do dostosowania gruntów do określonych potrzeb, wynikających z planów gospodarki odpadami, planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; - do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu; - do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i produkcji pasz. Odzysk komunalnych osadów ściekowych odbywa sie z zachowaniem warunków określonych w art Osady ściekowe oraz grunty, na których mają być stosowane osady W praktyce przeprowadzenie badań gruntów zleca zawsze podmiot wykonujący usługę zagospodarowania osadów, który zajmuje się wyszukiwaniem gruntów, na których osady mają być stosowane.

21 -Komunalne osady ściekowe mogą być przekazywane właścicielowi, dzierżawcy lub innej osobie władającej nieruchomością, na której mają być stosowane, wyłącznie przez wytwórcę tych osadów. -Podmiot zajmujący się zagospodarowaniem osadów ściekowych zawiera umowy z właścicielami gruntu, na nieodpłatne użytkowanie. -Rozprowadzenie osadów na powierzchni gruntu i ich przeoranie wykonuje podmiot przejmujący we władanie nieruchomość lub właściciel gruntu (na podstawie zapisów w umowie). -Wytwórca ma przekazać właścicielowi, dzierżawcy lub innej osobie władającej nieruchomością, wyniki badań oraz informacje o dawkach tego osadu. - Wytwórcy osadów zlecają wykonywanie badań jednostkom akredytowanym. 17. Podsumowanie Osady ściekowe powstające w komunalnych oczyszczalniach ścieków stanowią narastający problem w zakresie ich unieszkodliwiania i zagospodarowania (zarówno pod względem ilościowym i jakościowym). Zwiększone wymagania w zakresie unieszkodliwiania ścieków i osadów niestety potęgują ten problem. Niezbędne staje się badanie właściwości charakteryzujących osady ściekowe niezależnie od wielkości oczyszczalni ścieków, w celu właściwego wyboru sposobu unieszkodliwiania i zagospodarowania osadów ściekowych. Na terenach Gminy Policzna jak i na terenach innych gmin posiadających małe oczyszczalnie ścieków istnieją realne możliwości przyrodniczego, w tym rolniczego wykorzystania osadów ściekowych. Wynika to ze stosunkowo małych ilości komunalnych osadów ściekowych powstających w oczyszczalni ścieków, ich właściwych cech jakościowych, a także dyspozycyjnej powierzchni terenu.