2. KLAPY, ZAWORY PRZECIWPOŻAROWE

2.1 Klapy przeciwpożarowe oddymiające typu VD370 2.1. 1. Wstęp 2.1.2. Charakterystyka ogólna 2. 1.3. Działanie klapy typu VD370 2. 1.4. Zasady montażu klap przeciwpożarowych typu VD370 2.1.4.1. Wymagania dotyczące wielkości otworów do montażu klap przeciwpożarowych w zależności od rodzaju ściany 2.1.4.2. Ogólne zasady dotyczące montażu klap typu VD370 2.1.4.3. Przykłady zabudowy klap typu VD370 2. 1.5. Schematy połączeń elektrycznych siłowników klap typu VD370 2. 1.6. Obsługa okresowa i konserwacja 2. 1.7. Wykaz części zamiennych 2.1. 8. Dane techniczne siłownika 2.1.9. Sposób oznaczania klap przeciwpożarowych przy zamawianiu 2.1.10. Wolny przekrój i wielkość przepływającego strumienia przy różnych prędkościach dla typowych wielkości klap VD370 2.1.11. Orientacyjne ciężary klap 2.2 Przeciwpożarowe klapy odcinające typu V370, K370, K370M, K150 2.2.1. Zastosowanie 2. 2.2. Typy wykonywanych przez Frapol przeciwpożarowych klap odcinających. 2. 2.3. Warianty wykonania 2.2.3.1. Klapy typu V370 (o przekroju prostokątnym). 2.2.3.2. Klapy typu K370 (o przekroju kołowym). 2.2.3.3. Klapy typu K370M (o przekroju kołowym). 2.2.3.4. Klapy typu K150 (o przekroju kołowym). 2.2.4. Ogólne zasady dotyczące montażu klap przeciwpożarowych. 2.2.5. Wymagania dotyczące wielkości i kształtu otworów do montażu klap przeciwpożarowych w zależności od rodzaju ściany. 2.2.6. Warianty zabudowy klap przeciwpożarowych. 2.2.7. Schematy ideowe instalacji elektrycznej. 2.2.8. Przykładowe układy połączeń klap przeciwpożarowych w układach sterowania sygnalizacji. 2.2.9. Dane techniczne siłowników oraz elektromagnesu. 2.2.10. Sposób oznaczania klap przeciwpożarowych przy zamawianiu. 2.2.11. Wolny przekrój i wielkość wskaźnika f 1. 2.2.12. Opory przepływu i poziom mocy akustycznej. 2.2.13. Orientacyjne ciężary klap. 2.3 Zawory przeciwpożarowe typu ZPp60 i ZPp120 2.3.1. Wstęp. 2.3.2. Charakterystyka ogólna. 2.3.3. Sposób działania zaworów. 2.3.4. Zasady montażu zaworów. 2.3.4.1. Montaż w przegrodach budowlanych betonowych lub murowanych. 2.3.4.2. Montaż w przegrodach typu lekkiego wykonanych z płyt gipsowo-kartonowych. 2.3.5. egulacja zaworu. 2.3.6. Wyposażenie dodatkowe. 2.2.7. Sposób oznaczania zaworu przy zamówieniu. 2.2.8. Orientacyjne ciężary zaworów. 2.2.9. Wielkość strumienia w zależności od ustawienia wielkości h i od prędkości przepływającego powietrza. 155

2. Klapy, zawory przeciwpożarowe 2.3.1 Wstęp Przeciwpożarowe zawory odcinające typu ZPp60 i ZPp120 produkowane przez Przedsiębiorstwo FAPOL w Krakowie, posiadają odporność ogniową w klasie EIS 60 dla zaworu ZPp60 oraz EIS120 dla zaworu ZPp120 i przeznaczone są do stosowania w instalacjach wentylacji ogólnej (nawiewnych i wyciągowych) przy przejściu instalacji przez przegrody budowlane o określonej odporności ogniowej. Zawory te stanowią zakończenie instalacji wychodzącej z w/w przegrody budowlanej. Posiadana klasa odporności ogniowej EIS60 i EIS120 oznacza, że zawór wraz z jednostronnie przymocowanym przewodem wentylacyjnym posiada szczelność, izolacyjność i dymoszczelność ogniową nie mniejszą niż 60 minut dla typu ZPp60 i 120 minut dla typu ZPp120. Wymienione przeciwpożarowe zawory posiadają Atesty Higieniczne: HK/B/0232/01/2009 dla zpp60 i HK/B/0842/01/2006 dla zpp120 Wydane przez PAŃSTWOWY ZAKŁAD HIGIENY 00-791 Warszawa ul, Chocimska 24. Przedsiębiorstwo Polsko-Austriackie P.U.H. FAPOL Sp. z o.o. 30-832 Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 8 156

2.3.2 Charakterystyka ogólna Zawory ZPp60 i ZPp120 produkowane są w wielkościach przedstawionych w tabeli nr 1. Typ zaworu ZPp60 ZPp120 Wielkość 100; 125; 160; 200 100; 125; 160; 200 Długość całkowita Głębokość zabudowy Mm Klasa odporności ogniowej 187 152 EIS60 215 183 EIS120 Budowę zaworu ZPp60 przedstawia rysunek nr 1, a zaworu ZPp120 rysunek nr 2. Zawory te składają się z zespołu korpusu poz. 1, zespołu grzybka odcinającego poz. 2, mechanizmu regulująco-zamykającego ze sprężyną napędową i wyzwalacza termicznego poz. 3; 4 i 5 oraz króćca przyłączeniowego poz. 6 12 4 3 10 6 5 13 14 11 9 7 1 2 8 ys. 1 Zespół korpusu posiada uszczelkę poz. 7 zapewniającą szczelność połączenia korpusu zaworu z króćcem przyłączeniowym. Dodatkowym uszczelnieniem tego połączenia jest uszczelka pęczniejąca poz. 11. W zespole korpusu pazurki poz. 9 i przetłoczenia poz. 10 wykonane na króćcu przyłączeniowym pozwalają na zamocowanie zaworu w króćcu. 12 4 3 6 10 5 13 14 11 9 7 1 2 8 ys. nr 2 Zespół grzybka posiada uszczelkę poz. 8 zapewniającą szczelność zamkniętego zaworu. Położenie grzybka w pozycji zamkniętej blokowane jest przez sprężynę poz. 12. Mechanizm regulująco-zamykający posiada wkręt poz. 13 do blokowania ustalonego położenia grzybka. 157

2.3.3 Sposób działania zaworów Wyzwalacz poz. 5 może być wykonany jako lutowany lub alternatywnie z wykorzystaniem ampułki szklanej ESTI. Alternatywna budowa wyzwalacza przedstawiona jest na rysunku nr 3. Temperatura zadziałania wyzwalacza 0 0 standardowo wynosi 72±5 C, a opcjonalnie 90±5 C. Wyzwalacz lutowany standardowy nie posiada oznaczeń a opcjonalny jest oznakowany cyfrą 90. Ampułki szklane posiadają nadrukowane temperatury zadziałania i dodatkowo różnią się kolorem. Zawory na zamówienie mogą być wyposażone w mikroprzełącznik poz. 14 wykorzystywany do przekazywania sygnału o aktualnym położeniu grzybka zaworu. Mikroprzełącznik stanowi ponad standardowe wyposażenie zaworu. 5 2.3.3. Sposób działania zaworów Przeciwpożarowe zawory odcinające ZPp60 i ZPp120 dostarczane są w pozycji zamkniętej. W celu otwarcia zaworu należy ścisnąć skrzydełka sprężyny ryglującej poz. 12 i równocześnie napinać sprężynę zamykającą poz. 4 do momentu uzyskania odległości zaczepów poz. 15 oraz 16, pozwalającej na założenie dostarczonego z zaworem wyzwalacza poz. 5. Po założeniu wyzwalacza na zaczepy zwolnić nacisk na sprężynę zamykająca i zawór pozostanie w pozycji otwartej. egulacja wydajności zaworu dokonywana jest przez zmianę odległości h (grzybka i korpusu). Przeciwpożarowy zawór odcinający podczas normalnej pracy znajduje się w pozycji otwartej. W przypadku pożaru po przekroczeniu temperatury zadziałania w strefie zastosowanego wyzwalacza następuje uwolnienie zaczepów poz. 15 i 16 oraz uwolnienie napiętej sprężyny poz. 4. Uwolniona sprężyna spowoduje przemieszczenie grzybka zaworu do pozycji zamkniętej i nastąpi jego zablokowanie przez sprężynę ryglującą poz. 12. Przedsiębiorstwo Polsko-Austriackie P.U.H. FAPOL Sp. z o.o. 30-832 Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 8 158

2.3.4 Zasady montażu zaworów Przeciwpożarowe zawory odcinające typu ZPp60 można montować w następujących przegrodach budowlanych (ścianach lub stropach): w stropach betonowych o grubości nie mniejszej niż 100 mm; w ścianach betonowych o grubości nie mniejszej niż 80 mm; w ścianach murowanych z cegły pełnej o grubości nie mniejszej niż 80 mm;w ścianach murowanych z bloczków betonu komórkowego o grubości nie mniejszej niż 80 mm; w ścianach typu lekkiego z płyt gipsowo-kartonowych na ruszcie stalowym o całkowitej grubości nie mniejszej niż 100 mm i odporności ogniowej nie mniejszej niż EI 60. Przeciwpożarowe zawory odcinające typu ZPp120 można montować w następujących przegrodach budowlanych (ścianach lub stropach): w stropach betonowych o grubości nie mniejszej niż 150 mm; w ścianach betonowych o grubości nie mniejszej niż 110 mm; w ścianach murowanych z cegły pełnej o grubości nie mniejszej niż 120 mm; w ścianach murowanych z bloczków betonu komórkowego o grubości nie mniejszej niż 115 mm; w ścianach typu lekkiego z płyt gipsowo-kartonowych na ruszcie stalowym o całkowitej grubości nie mniejszej niż 125 mm i odporności ogniowej nie mniejszej niż EI 120. W przypadku montażu zaworów w cieńszych ścianach, o niższej odporności ogniowej, zawór ma odporność ogniową równą odporności ogniowej ściany, w której jest zamontowany, z zachowaniem kryterium dymoszczelności. W każdym przypadku zabudowy zaworów, w przegrodzie budowlanej należy osadzić króciec przyłączeniowy (przedstawiony w poz. 6) odpowiedni do typu zaworu rysunek nr 1 i 2. Do osadzonego króćca włożyć zawór i obrócić nim do oporu w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Szczegóły osadzenia króćca przedstawione są w punktach 4.1. i 4.2. W przypadku montażu zaworów wyposażonych w mikroprzełącznik należy przewody wyprowadzić na zewnątrz kanału wentylacyjnego np. przez przelotkę osadzoną w ściance kanału. Uwaga! We wszystkich operacjach z użyciem gipsu, kleju lub mas uszczelniających stosować się do zaleceń technologicznych producenta tych materiałów. Montaż w przegrodach budowlanych betonowych lub murowanych Sposób montażu zaworów odcinających typu ZPp60 w przegrodach betonowych i murowanych przedstawiony jest na rysunku nr 4. W przegrodzie budowlanej wykonać otwór o średnicy Dn+40 mm. Dn jest wielkością zaworu wg tabeli nr 1. W otworze umieścić kanał wentylacyjny o średnicy równej Dn mm. W przypadku kanału wentylacyjnego wykonanego z rury ze szwem wzdłużnym zastosować dwa przynitowane wąsy (jak na rysunku 4). Do kanałów wentylacyjnych wykonanych z rur spiro wąsów nie stosować. Szczelinę pomiędzy kanałem wentylacyjnym o przegrodą budowlaną wypełnić szczelnie zaprawą murarską lub pianką montażową do klap ppoż. Część kanału wystającą na zewnątrz obciąć. Króciec montażowy dostarczony z zaworem, od zewnątrz na obwodzie w pobliżu kołnierza pomalować masą uszczelniającą Promaseal-Mastic i włożyć do kanału licując kołnierz króćca z powierzchnią przegrody uwzględniając jej warstwy wykończeniowe. Tak osadzony króciec przynitować do kanału wentylacyjnego. Po związaniu się materiałów uszczelniających do króćca wkręcić zawór w sposób wyżej opisany. 159

2.3.4 Zasady montażu zaworów ys. 4 Przedsiębiorstwo Polsko-Austriackie P.U.H. FAPOL Sp. z o.o. 30-832 Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 8 160

2.3.4 Zasady montażu zaworów Sposób montażu zaworów odcinających typu ZPp120 w przegrodach betonowych i murowanych przedstawiony jest na rysunku nr 5. Podobnie jak przy montażu zaworu ZPp60 w przegrodzie budowlanej betonowej lub murowanej należy wykonaćotwór Dn + 40 mm a następnie usytuować w jego osi króciec przyłączeniowy poz. 6 (wg rysunku nr 2) z uprzednio odgiętymi wąsami i przyłączonym do króćca kanałem. Tak usytuowany w przegrodzie budowlanej króciec i kanał należy dokładnie uszczelnić zaprawą a po związaniu zaprawy należy wkręcić zawór do zamontowanego w ścianie króćca przyłączeniowego. ys. 5 Montaż w przegrodach typu lekkiego wykonanych z płyt gipsowo-kartonowych. Sposób montażu zaworów odcinających typu ZPp60 w przegrodach G-K przedstawiony jest na rysunku nr 6. W przegrodzie budowlanej typu lekkiego wykonać otwór o średnicy Dn+(8 do 12) mm. W otworze umieścić centrycznie kanał wentylacyjny o średnicy równej Dn i doszczelnić go masą uszczelniającą Promaseal-Mastic do płyt G-K. Część kanału wystającą na zewnątrz obciąć. Króciec montażowy dostarczony z zaworem, od zewnątrz na obwodzie w pobliżu kołnierza pomalować masą uszczelniającą Promaseal-Mastic i włożyć do kanału licując kołnierz króćca z powierzchnią przegrody uwzględniając jej warstwy wykończeniowe. Tak osadzony króciec przynitować do kanału wentylacyjnego. Po związaniu się materiałów uszczelniających do króćca wkręcić zawór w sposób wyżej opisany. 161

2.3.4 Zasady montażu zaworów ys. 6 Sposób montażu zaworów odcinających typu ZPp120 w przegrodach G-K przedstawiony jest na rysunkach nr 7 i 8. Sposób montażu zaworu przedstawiony na rysunku nr 7 wymaga dostępu z obu stron przegrody budowlanej. W przypadku braku dostępu do drugiej strony przegrody budowlanej należy zastosować wariant zabudowy przedstawiony na rysunku nr 8. Przystępując do montażu zaworuzpp120 w przegrodzie z płyt gipsowokartonowych w sposób przedstawiony na rysunku nr 7 należy w płytach G-K przegrody ogniowej od strony montażu zaworu wykonać otwór o średnicy Dn + 10 mm, natomiast w płytach G-K po przeciwnej stronie przegrody oraz w wełnie mineralnej wypełniającej przegrodę należy wykonać otwór Dn + 40 mm. Wykonać wg rysunku nr 10 kołnierz pomocniczy (Zwinięty pasek blachy o grubości około 0,8 mm). W zakładce kołnierza wykonać dwa otwory na nity. Pomiędzy płytami przegrody w otworze wyciętym w wełnie mineralnej umieścić centrycznie wykonany króciec i znitować zakładkę. Zamontować kanał wentylacyjny z króćcem przyłączeniowym i umieścić je w przegrodzie budowlanej. Umieszczając króciec, wraz z przyłączonym kanałem w przegrodzie G-K należy nanieść na jego obwodzie warstwę masy Promastop MG III 75 i przykręcić wkrętami poprzez otwory przygotowane w króćcu, jeżeli połączenie kanału wentylacyjnego i króćca przyłączeniowego nie było nitowane. Tak zmontowany układ należy starannie uszczelnić zaprawą gipsowa a w końcowej fazie prac przykręcić zawór do zamontowanego króćca. 30 Dn + 40 Przedsiębiorstwo Polsko-Austriackie P.U.H. FAPOL Sp. z o.o. 30-832 Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 8 162

2.3.4 Zasady montażu zaworów Dn Dn + 40 G ys. 7 Sposób montażu zaworów odcinających typu ZPp120 w przegrodach G-K wg schematu przedstawionego na rysunku nr 8 wymaga wcześniejszego przygotowania konstrukcji nośnej przegrody. W ruszcie stalowym przegrody wykonać obramowanie z profili stalowych tworzące kwadrat o wymiarze (Dn+100)x(Dn+100) mm. Obramowanie powinno być usytuowane centrycznie względem osi kanału wentylacyjnego. W tylnych płytach G-K przegrody wyciąć centrycznie otwór o średnicy równej Dn+10 mm. Zamontować kanał wentylacyjny o odpowiedniej długości i doszczelnić go z płytami G-K masą uszczelniającą Promaseal Mastic. Przestrzeń pomiędzy obramowaniem i kanałem wentylacyjnym wypełnić wełną mineralną. Przygotować płyty G-K do osadzenia króćca montażowego dostarczonego z zaworem. Płyty wewnętrzne przyciąć o wymiarze (Dn+90) mm a płyty zewnętrzne o wymiarze (Dn+100+S) mm. We wszystkich przygotowanych płytach wyciąć otwory o średnicy (Dn+10) mm. Płyty ułożyć symetrycznie względem siebie, skleić ze sobą lub skręcić od wewnątrz (wkrętami do płyt G-K) jednocześnie osadzając w nich króciec przyłączeniowy i doszczelnić go masą Promaseal Mastic. Na obwodzie mniejszych płyt G-K w przygotowanym zestawie z osadzonym króćcem przyłączeniowym nałożyć warstwę masy uszczelniającej Promaseal Mastic, całość osadzić w obramowaniu przegrody i przymocować wkrętami płyty większe do obramowania. Króciec montażowy połączyć z kanałem wentylacyjnym nitami zrywalnymi. Po związaniu się materiałów uszczelniających do króćca wkręcić zawór w sposób wyżej opisany. 163

2.3.4 Zasady montażu zaworów Dn Dn + 10 Dn + 100 G ys. 8 Przedsiębiorstwo Polsko-Austriackie P.U.H. FAPOL Sp. z o.o. 30-832 Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 8 164

2.3.5 egulacja zaworu 2.3.6 Wyposażenie dodatkowe 2.3.7 Sposób oznaczania zaworu przy zamówieniu 2.3.8 Orientacyjne ciężary zaworów 2.3.5 egulacja zaworu Przeciwpożarowy zawór odcinający regulujemy w celu ustawienia ilości przepływającego powietrza (wywiew lub nawiew). Do regulacji zawór wykręcamy z króćca przyłączeniowego. egulacji zaworu dokonujemy w pozycji otwartej uprzednio zwalniając wkręt blokujący poz. 13 rys. nr 1 i 2, a następnie obracając grzybkiem zaworu poz. 2 względem korpusu poz. 1 ustalamy wielkość szczeliny h. Po dokonaniu regulacji należy grzybek unieruchomić wkrętem poz.13 i zawór ponownie osadzić w króćcu przyłączeniowym. Orientacyjnie zależność wydajności V od odległości h przy różnych prędkościach wypływu powietrza podane są na załączonych wykresach. Uwaga! Zmiana położenia unieruchomionego grzybka (przy zaciśniętym wkręcie poz. 13) może doprowadzić do uszkodzenia zaworu. 2.3.6 Wyposażenie dodatkowe Przeciwpożarowe zawory odcinające na zamówienie mogą być wyposażone ponad standardowo w mikroprzełącznik poz. 14 wykorzystywany do przekazywania sygnału o aktualnym położeniu grzybka zaworu. Schemat ideowy podłączenia mikroprzełącznika przedstawiono na rys.9. 2.3.7 Sposób oznaczania zaworu przy zamówieniu ys. 9 Schemat ideowy podłączenia mikroprzełącznika. Zamówienie zaworów przeciwpożarowych musi zawierać niezbędne informacje, potrzebne do jego zrealizowana zgodnie z oczekiwaniami tj.: typ zaworu, wariant wykonania, wielkość oraz wyposażenie dodatkowe, jakim jest kołnierz pomocniczy przy montażu w oddzieleniu ogniowym wykonanym z płyt gipsowo kartonowych. Oznaczenie typu zaworu: ZPp60 lub ZPp120 Oznaczenie wariantu zaworu: wariant podstawowy bez oznaczenia, wariant z mikroprzełącznikiem HE Oznaczenie wielkości: 100; 125; 160; 200 Oznaczenie wyposażenia K (brak wyposażenia jest bez oznaczenia) Przykłady oznaczenia: - Zawór przeciwpożarowy typ ZPp60 wielkości 160, wyposażony w mikroprzełącznik (bez kołnierza pomocniczego): ZPp60/HE 160 - Zawór przeciwpożarowy typ ZPp120 wielkości 125, bez mikroprzełącznika z kołnierzem pomocniczym: ZPp120/125K 2.3.8 Orientacyjne ciężary zaworów Średnica zaworu 100 125 160 200 Typ zaworu Kg ZPp60 1,1 1,4 1,8 2,33 ZPp120 1,22 1,49 1,83 2,39 165

2.3.9 Wielkość strumienia w zależności od ustawienia wielkości h i od prędkości przepływającego powietrza. Wydatki V dla W=2m/s i szczeliny h 80 70 60 50 V (m 3 /h) 40 30 Dn=100 Dn=125 Dn-160 Dn=200 20 10 0 37 30 25 20 13 h[mm] Wydatki V dla w=4 [m/s] i szczeliny h 160 140 120 V[m 3 /h] 100 80 60 Dn=100 Dn=125 Dn=160 Dn=200 40 20 0 37 30 25 20 13 h [mm] Przedsiębiorstwo Polsko-Austriackie P.U.H. FAPOL Sp. z o.o. 30-832 Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 8 166

2.3 ZAWOY PZECIWPOŻAOWE TYPU ZPp60 I ZPp120 Wydatki V dla w=6 [m/s] i szczeliny h 250 200 V [m 3 /h] 150 100 Dn=100 Dn=125 Dn=160 Dn=200 50 0 37 30 25 20 13 h [mm] Wydatki V dla w=8 [m/s] i szczeliny h 350 300 250 V [m 3 /h] 200 150 Dn=100 Dn=125 Dn=160 Dn=200 100 50 0 37 30 25 20 13 h[mm] 167