Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice Dyrektor : Prof. dr hab. Franciszek Adamicki SPRAWOZDANIE ZA ROK 2012 Tytuł: Analiza pozostałości środków ochrony roślin w uprawach ekologicznych Wykonawcy: Pracownia Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach Kierownik Pracowni: dr Artur Miszczak Kierownik tematu: dr Artur Miszczak Autor opracowania: dr Artur Miszczak Praca wykonana na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w ramach zadania 5.1: Badanie pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych w ramach obowiązującego monitoringu krajowego oraz wymogów Unii Europejskiej Programu Wieloletniego na lata 2008-2014 pod nazwą: Rozwój zrównoważonych metod produkcji ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz zachowania bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów Skierniewice, grudzień 2012
Spis treści 1. Cel badań... 3 2. Zakres i metoda badań... 4 3. Wyniki badań... 11 4. Podsumowanie... 15 Strona 2 z 15
1. Cel badań Celem badań jest wspomaganie jednostek certyfikujących w rolnictwie ekologicznym w procesie nadzoru i kontroli certyfikowanych gospodarstw ekologicznych poprzez badania pozostałości środków ochrony roślin w produktach roślinnych i glebie. Przeprowadzono również urzędową kontrolę gospodarstw ekologicznych. Organem nadzorującym była Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, na której wniosek odpowiednie próby z gospodarstw ekologicznych zostały pobrane i dostarczone przez pracowników Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Pracownia Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa uczestniczy w realizacji tego zadania od 2009 roku. Badania te wykonywane są w ramach zadania 5.1: Badanie pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych w ramach obowiązującego monitoringu krajowego oraz wymogów Unii Europejskiej, który jest częścią Programu Wieloletniego na lata 2008-2014, wykonywanego przez Instytut Ogrodnictwa, pod nazwą: Rozwój zrównoważonych metod produkcji ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz zachowania bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów. W ramach tego zadania Pracownia w roku bieżącym zbadała próby pochodzące z dziewięciu jednostek certyfikujących. Strona 3 z 15
2. Zakres i metoda badań Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach posiada certyfikat akredytacji laboratorium badawczego nr AB 757 nadany przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA), potwierdzający spełnienie wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005. Równocześnie Zakład wprowadził procedury kontroli jakości zgodne z dokumentem SANCO/12495/2011 Method Validation and Quality Control Procedures for Pesticide Residue Analysis in Food and Feed z dnia 01 stycznia 2012r. W celu potwierdzenia kompetencji w zakresie oznaczania pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego oraz zapewnienia kontroli jakości analiz Zakład prowadzi politykę systematycznego uczestnictwa w międzylaboratoryjnych badaniach porównawczych w ramach systemów: - Food Analysis Performance Assessment Scheme (FAPAS) Central Science Laboratory, Norfolk, UK, Ministry of Agriculture, Fisheries and Food; - TestQual Residue Pesticides Proficiency Test Service, University of Almeria, Spain; - European Commission s Proficiency Test on Pesticide Residues in Fruit and Vegetables, CRL-MRM, University of Almeria, Spain; - EU Proficiency Tests. Pesticide Residues in Cereals using Multi and Single Residue Methods. CRL Cereals and Feedingstuff, National Food Institute, Danish Technical University/ CRL Single Residue Methods, CVUA Stuttgard, Germany. Badania przeprowadzone w tym roku potwierdziły wiarygodność akredytowanych metod analitycznych stosowanych w Zakładzie. Zakład wykonał analizy jakościowe i ilościowe środków ochrony roślin wykorzystując opisaną poniżej aparaturę analityczną: 1. Dwa chromatografy gazowe Agilent z detektorem masowym (GC/MS) zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków ochrony roślin metodą PN-EN 12393-1,3:2000 + I-01/PN-EN 12393-1,3:2000 2. Chromatograf gazowy Agilent wyposażony w detektor FDP (czuły na siarkę) i µecd; zastosowanie: analiza ilościowa pozostałości fungicydów ditiokarbaminianowych oznacznych metodą PN-EN 12396-2:2002 + I-01/PN-EN 12396-2:2002 3. Chromatograf cieczowy Dionex z detektorami PDA i fluorescencyjnym; zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków ochrony roślin metodą PB-01 4. Chromatograf cieczowy Agilent z podwójnym detektorem masowym (LC/MS/MS); zastosowanie: analiza jakościowa i ilościowa pozostałości środków ochrony roślin metodą PB-01. Strona 4 z 15
Metody badawcze użyte do oceny pozostałości środków ochrony roślin obejmowały: 1. Metoda: PN-EN 12393-1,3 + I-01/PN-EN 12393-1,3 (metoda akredytowana w zakresie elastycznym dopuszcza się aktualizację metody w ramach obiektu i badanej cechy ze zmianą zakresu badań) Metoda oparta na ekstrakcji pozostałości środków ochrony roślin z próbki acetonitrylem i ich analizie przy użyciu chromatografu gazowego wyposażonego w detektor MS. Aparat A pozwala na oznaczenie 188 substancji wyszczególnionych w załączonej Tabeli 1A. Lista A. Aparat B pozwala na oznaczenie 197 substancji wyszczególnionych w załączonej Tabeli 1B. Lista B. 2. Metoda: PB-01 (metoda akredytowana w zakresie elastycznym dopuszcza się aktualizację metody w ramach obiektu i badanej cechy ze zmianą zakresu badań) Metoda oparta na ekstrakcji pozostałości środków ochrony roślin z próbki acetonitrylem i ich analizie przy użyciu chromatografu cieczowego wyposażonego w detektor UV-VIS z matrycą diodową (PDA) lub podwójny detektor masowy (MS/MS) HPLC/PDA pozwala na oznaczenie 5 substancji wyszczególnionych w załączonej Tabeli 1C. Lista C; - LC-MS/MS pozwala na oznaczenie 80 substancji wyszczególnionych w załączonej Tabeli 1D. Lista D. 3. Metoda: PN-EN 12396-2:2002 + I-01/PN-EN 12396-2:2002, edycja 2 obowiązuje od dnia 01.02.2008 (metoda akredytowana) Metoda oparta na pomiarze disiarczku węgla przy użyciu chromatografu gazowego wyposażonego w detektor fotopłomieniowy (FPD) lub masowy (MS). Metoda ta służy do analizy pozostałości sumy fungicydów ditiokarbaminianowych takich jak: tiuram, maneb, mankozeb itp. (DGO 0,05 mg/kg). Wszystkie środki ochrony roślin, które były analizowane w badanych próbkach, są w zakresie akredytacji Pracowni nr AB 757. Poniżej w tabeli przedstawiono je wraz z ich dolnymi granicami oznaczalności (DGO). Strona 5 z 15
Nazwa środka ochrony roślin 1. Akrynatryna 2. Alachlor 3. Aldryna 4. Alletryna 5. Ametryna 6. Atrazyna 7. Azakonazol 8. Azoksystrobina 9. Benalaksyl 10. Bifentryna 11. Bitertanol 12. Boskalid 13. Bromofos 14. Bromopropylat 15. Bupirymat 16. Buprofezyna 17. Chinometionat 18. Chlomazon 19. Chlorbenzyd 20. Chlorobufam 21. Chlorfenson 22. Chlorfenwinfos 23. Chlorobenzylat 24. Chloroprofam 25. Chloropropylat 26. Chloropiryfos 27. Chloropiryfos-Me 28. Chlorotalonil 29. Chlortiofos 30. Cyflutryna 31. Cyhalotryna 32. Cyjanazyna 33. Cyjanofenfos 34. α-cypermetryna 35. Cypermetryny I-IV 36. Cyprodynil 37. Cyprokonazol 38. p.p -DDT 39. p.p -DDMU 40. p.p -DDM 41. p.p -DDE 42. p.p -DDD 43. o.p -DDT 44. o.p -DDE 45. o.p -DDD 46. Diazynon 47. Dichlobenil 48. Dichlofention 49. Dichlofluanid 50. Dichlorfos Tabela 1A. Wykaz środków ochrony roślin i ich dolnych granic oznaczalności (DGO) Lista A DGO mg/kg 0.008 0.007 0.1 0.007 0.04 0.1 0.004.005 0.008 0.04 0.03 Nazwa środka DGO ochrony roślin mg/kg 51. Dichloroanilina 52. Dichlorobenzofenon 53. Dietofenkarb 54. Dieldryna 55. Difenokonazol 56. Difenyloamina 57. Dikofol 58. Dimetachlor 0.008 59. Dimetoat 0.04 60. Dimetomorf 61. Dimetylochlorotal 0.007 62. Dioksakarb 63. Disulfoton 0.008 64. Ditalimfos 65. Dimoksystrobina 66. α-endosulfan 67. β -Endosulfan 68. Endosulfan.siarczan 69. Esfenwalerat 0.03 70. Etion 0.008 71. Etofenproks 0.003 72. Etofumestat 73. Etoprofos 0.03 74. Etrimfos 0.007 75. Fenamifos 76. Fenarymol 0.03 77. Fenazachina 0.004 78. Fenchlorfos 79. Fenheksamid 80. Fenitrotion 81. Fenoksykarb 82. Fenpiroksymat 0,1 83. Fenpropatryna 84. Fenpropidyna 85. Fention 86. Fenwalerat 0.03 87. Fipronil 88. Fluchinkonazol 89. Fluchloralina 90. Fludioksonil 91. Flusilazol 0.004 92. Flutriafol 93. Fluwalinat 94. Folpet 0.1 95. Fonofos 0.007 96. Forat 97. Forat. siarczan 98. Formotion 0.03 99. Fosalon 100. Fosmet Nazwa środka ochrony roślin 101. Furatiokarb 102. α-hch 103. β-hch 104. Heksachlorobenzen 105. Heksakonazol 106. Haptachlor 107. Heptenofos 108. Imazalil 109. Izofenfos 110. Jodofenfos 111. Kaptafol 112. Kaptan 113. Karbaryl 114. Karboksyna 115. Krezoksym-Me 116. Kwinalfos 117. Kwintocen 118. Lindan 119. Malaokson 120. Malation 121. Mekarbam 122. Mepanipyrim 123. Metakryfos 124. Metalaksyl 125. Metazachlor 126. Metoksychlor 127. Metolachlor 128. Metrybuzyna 129. Metydation 130. Mewinfos 131. Mychlobutanil 132. Nitrofen 133. Oksadiksyl 134. Oksyfluorofen 135. Paklobutrazol 136. Paration 137. Paration-Me 138. Pencykuron 139. Pendimetalina 140. Penkonazol 141. Permetryna 142. Pertan 143. Pikoksystrobina 144. Pirydaben 145. Pirymetanil 146. Pirymifos-Me 147. Pirymikarb 148. Piryproksyfen 149. Prochloraz 150. Procymidon DGO mg/kg 0.03 0.09 0,1 0.007 0.04 0.04 0.007 0.04 0.04 Nazwa środka DGO ochrony roślin mg/kg 151. Profam 152. Profenfos 0.03 153. Profluralina 154. Prometryna 155. Propargit 156. Propachlor 157. Propazyna 158. Propikonazol 159. Propyzamid 160. Protiofos 161. Protiokonazol 162. Pyrazofos 163. Spirodiklofen 164. Spiroksamina 165. Sulfotep 166. Tebufenpyrad 167. Tebukonazol 168. Technazen 169. Teflutryna 170. Terbacyl 171. Terbutryna 172. Tertbufos 0.008 173. Tetrachlorwinfos 174. Tetrahydroftalimid 175. Tetradifon 176. Tetrakonazol 177. Tetrametryna 178. Tetrasul 179. Tolchlofos-Me 180. Tolilofluanid 0.008 181. Triadimefon 182. Triadimenol 183. Trialat 184. Triazofos 185. Trifloksystrobina 0.008 186. Triflumizol 0.03 187. Trifluralina 188. Winklozolina Strona 6 z 15
Tabela 1B. Wykaz środków ochrony roślin i ich dolnych granic oznaczalności (DGO) Lista B Nazwa środka ochrony roślin 1. Akrynatryna 2. Alachlor 3. Aldryna 4. Alletryna 5. Ametryna 6. Atrazyna 7. Azakonazol 8. Azoksystrobina 9. Azynofos-Me 10. Benalaksyl 11. Bifentryna 12. Bitertanol 13. Boskalid 14. Bromofos 15. Bromopropylat 16. Bupirymat 17. Buprofezyna 18. Chinometionat 19. Chlomazon 20. Chlorbenzyd 21. Chlorfenson 22. Chlorfenwinfos 23. Chlorobenzylat 24. Chlorobufam 25. Chloropiryfos 26. Chloropiryfos-Me 27. Chloroprofam 28. Chloropropylat 29. Chlorotalonil 30. Chlortiofos 31. Cyflutryna 32. Cyhalotryna 33. Cyjanazyna 34. Cyjanofenfos 35. α-cypermetryna 36. Cypermetryny I-IV 37. Cyprodynil 38. Cyprokonazol 39. o.p -DDD 40. o.p -DDE 41. o.p -DDT 42. p.p-ddt 43. p.p -DDD 44. p.p -DDE 45. p.p -DDM 46. p.p -DDMU 47. Deltametryna 48. Dialifos 49. Diazynon 50. Dichlobenil DGO mg/kg Nazwa środka ochrony roślin 51. Dichlofention 52. Dichlofluanid 53. Dichlorfos 54. Dichloroanilina 55. Dichlorobenzofenon 56. Dieldryna 57. Dietofenkarb 58. Difenokonazol 59. Difenyloamina 60. Dikofol 61. Dimetachlor 62. Dimetoat 63. Dimetomorf 64. Dimetylochlorotal 65. Dimoksystrobina 66. Dioksakarb 67. Disulfoton 68. Ditalimfos 69. Endosulfan.siarczan 70. α-endosulfan 71. β-endosulfan 72. Epoksykonazol 73. Esfenwalerat 74. Etion 75. Etofenproks 76. Etofumestat 77. Etoksykwina 78. Etoprofos 79. Etrimfos 80. Fenamidofos 81. Fenarymol 82. Fenazachina 83. Fenbukonazol 84. Fenchlorfos 85. Fenitrotion 86. Fenheksamid 87. Fenoksykarb 88. Fenpropatryna 89. Fenpropimorf 90. Fenpropidyna 91. Fention 92. Fenwalerat 93. Fipronil 94. Fluchinkonazol 95. Fluchloralina 96. Fludioksonil 97. Fluorodifon 98. Flusilazol 99. Flutriafol 100. Fluwalinat DGO mg/kg Nazwa środka ochrony roślin 101. Fonofos 102. Forat 103. Forat, siarczan 104. Formotion 105. Fosalon 106. Fosmet 107. Furatiokarb 108. α-hch 109. β-hch 110. Heksachlorobenzen 111. Heksakonazol 112. Heptachlor 113. Heptenofos 114. Imazalil 115. Iprodion 116. Izofenfos 117. Jodofenfos 118. Kaptan 119. Karbaryl 120. Karboksyna 121. Krezoksym-Me 122. Kwinalfos 123. Kwinoksyfen 124. Kwintocen 125. Lindan 126. Malaokson 127. Malation 128. Mekarbam 129. Mepanipyrim 130. Metakryfos 131. Metalaksyl 132. Metazachlor 133. Metkonazol 134. Metoksychlor 135. Metolachlor 136. Metrybuzyna 137. Metydation 138. Mewinfos 139. Mychlobutanil 140. Nitrofen 141. Oksadiksyl 142. Oksyfluorofen 143. Paklobutrazol 144. Paration 145. Paration-Me 146. Pencykuron 147. Pendimetalina 148. Penkonazol 149. Permetryna 150. Pertan DGO mg/kg 0,05 Nazwa środka DGO ochrony roślin mg/kg 151. Pikoksystrobina 152. Pirydaben 153. Pirymetanil 154. Pirymifos-Me 155. Pirymikarb 156. Piryproksyfen 157. Prochloraz 158. Procymidon 159. Profam 160. Profenfos 161. Profluralina 162. Prometryna 163. Propachlor 164. Propargit 165. Propazyna 166. Propikonazol 167. Propyzamid 168. Protiofos 169. Protiokonazol 170. Pyraklostrobina 171. Pyrazofos 172. Spirodiklofen 173. Spiroksyamina 174. Sulfotep 175. Tebufenpyrad 176. Tebukonazol 177. Technazen 178. Teflutryna 179. Terbacyl 180. Terbutryna 181. Tertbufos 182. Tetrachlorwinfos 183. Tetradifon 184. Tetrahydroftalimid 185. Tetrakonazol 186. Tetrametryna 187. Tetrasul 188. Tolchlofos-Me 189. Tolilofluanid 190. Triadimefon 191. Triadimenol 192. Triallat 193. Triazofos 194. Trifloksystrobina 195. Triflumizol 196. Trifluralina 197. Winklozolina Strona 7 z 15
Tabela 1C. Wykaz środków ochrony roślin i ich dolnych granic oznaczalności (DGO) Lista C Nazwa środka DGO ochrony roślin mg/kg 1. Acetamiprid 0,006 2. Karbaryl 0,006 3. Karbendazym 1 4. Tiabendazol 0,008 5. Tiofanat metylu 0,008 1 - suma pozostałości karbendazymu i benomylu Tabela 1D. Wykaz środków ochrony roślin i ich dolnych granic oznaczalności (DGO) Lista D Dolne granice wykrywalności (DGW) poniżej wymienionych pestycydów wynoszą 0,001 mg/kg Pesticide LOQ Pesticide LOQ Pesticide LOQ Pesticide LOQ name mg/kg name mg/kg name mg/kg name mg/kg 1. Acefat 21. Flonikamid 41. Metamidofos 61. Pirydaben 2. Acetamipryd 22. Fluchinkonazol 42. Metamitron 62. Prochloraz 3. Aldikarb 23. Flurochloridon 43. Metiokarb 63. Propachizafop 4. Aldikarb sulfon 24. Flutriafol 44. Metiokarb sulfon 64. Propamokarb 5. Aldikarb sulfotlenek 25. Formetanat 45. Metiokarb sulfotlenek 65. Rimsulfuron 6. Azoksystrobina 26. Heksytiazoks 46. Metkonazol 66. Spinosyn A 7. Boskalid 27. Imazalil 47. Metoksyfenozyd 67. Spinosyn D 8. Bromukonazol 28. Imidaklopryd 48. Metomyl 68. Spirodiklofen 9. Chizalofop etylu 29. Indoksakarb 49. Monokrotofos 69. Spiroksamina 10. Chloridazon 30. Karbaryl 50. Myklobutanil 70. Tebukonazol 11. Chlorotoluron 31. Karbendazym 51. Napropamid 71. Tebufenpyrad 12. Cymoksanil 32. Karbofuran 52. Oksadiksyl 72. Tiabendazol 13. Cyprokonazol 33. Karbofuran 3-hydroksy 53. Oksamyl 73. Tiaklopryd 14. Desmedifam 34. Karbofuran 3-keto 54. Ometoat 74. Tiametoksam 15. Dietofenkarb 35. Klotianidyna 55. Paklobutrazol 75. Tiodikarb 16. Dimetoat 36. Lenacyl 56. Paraokson etylu 76. Tiofanat metylu 17. Fenbukonazol 37. Linuron 57. Paraokson metylu 77. Triadimefon 18. Fenmedifam 38. Malaokson 58. Paration 78. Triadimenol 19. Fenpropimorf 39. Malation 59. Pencykuron 79. Tritikonazol 20. Fenpyroksymat 40. Metalaksyl 60. Pendimetalina 80. Zoksamid 1 - suma pozostałości karbendazymu i benomylu Strona 8 z 15
W roku 2012 badania kontrolne przeprowadzone w Zakładzie Badania Bezpieczeństwa Żywności objęły 250 substancji biologicznie czynnych środków ochrony roślin (tab.1a, 1B, 1C, 1D). W ramach badań prowadzonych na rzecz jednostek certyfikujących w rolnictwie ekologicznym zaplanowano w 2012 roku wykonanie oznaczeń pozostałości środków ochrony roślin w 50 próbach. W porozumieniu z Departamentem Hodowli i Ochrony Roślin MRiRW, Wydziałem Rolnictwa Ekologicznego Departamentu Promocji i Komunikacji oraz Głównym Inspektoratem IJHARS, dokonano rozdziału prób do badań między wszystkie oficjalnie zrejestrowane w Polsce jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym, zgodnie z ich udziałem w rynku. Liczba tych prób faktycznie dostarczona do laboratorium jest przedstawiona w Tabeli 2: Tabela 2. Liczba prób dostarczonych przez jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym, które zostały poddane analizie pozostałości środków ochrony roślin. Nazwa jednostki Liczba dostarczonych prób Agro Bio Test Sp. z o.o. 8 Centrum Jakości AgroEko Sp. z o.o. 3 Biocert Małopolska Sp. z o.o. 3 Bioekspert Sp. z o.o. 9 COBICO Sp. z o.o. 6 Ekogwarancja PTRE Sp. z o.o. 12 Polskie Centrum Badań i Certyfikacji SA 6 PNG Sp. z o.o. 3 TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. 0 SGS Polska Sp. z o.o. 0 Ogółem 50 Nadesłane przez jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym próby do badań pozostałości środków ochrony roślin obejmowały: - 16 prób z 5 upraw sadowniczych (aronia, malina, porzeczka czarna, porzeczka czerwona, truskawka); - 7 prób z 2 upraw warzyw (kapusta i ogórek); - 15 prób z 5 upraw zbóż (kukurydza, owies, pszenica, pszenżyto i żyto); - 5 prób z upraw ziemniaka; - 7 prób gleby. Strona 9 z 15
W ramach badań urzędowych prowadzonych na rzecz Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS), w 2012 roku wykonano oznaczenia pozostałości środków ochrony roślin w 50 próbach, zgodnie Tabelą 3. Tabela 3. Liczba prób z upraw ekologicznych dostarczonych przez wojewódzkie oddziały PIORiN do ZBBŻ w celu wykonania analiz pozostałości środków ochrony roślin Lp. WIOR (województwo) Liczba dostarczonych prób 1 dolnośląskie 3 2 kujawsko-pomorskie 2 3 lubelskie 4 4 lubuskie 3 5 łódzkie 2 6 małopolskie 4 7 mazowieckie 4 8 opolskie 2 9 podkarpackie 3 10 podlaskie 2 11 pomorskie 3 12 śląskie 2 13 świętokrzyskie 6 14 warmińsko-mazurskie 4 15 wielkopolskie 2 16 zachodniopomorskie 4 Ogółem 50 Nadesłane do badań próbki, pobierane były z gospodarstw ekologicznych wytypowanych przez IJHARS, przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) obejmowały: - 18 prób z 5 upraw sadowniczych (aronia, jabłka, malina, śliwka); - 15 prób z 6 upraw warzyw (burak ćwikłowy, cebula, dynia, marchew, ogórek, pomidor); - 10 prób z upraw zbóż (gryka, owies, mieszanki zbóż); - 6 prób z upraw ziemniaka; - 1 próba z uprawy mięty. Strona 10 z 15
3. Wyniki badań Ocenę uzyskanych wyników prowadzono w oparciu o wykazy najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości środków ochrony roślin zawarte w rozporządzeniach Ministra Zdrowia w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w środkach chemicznych lub na ich powierzchni (DzU.07.119.817 z późniejszymi zmianami) oraz Regulacji Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005 wraz z późniejszymi zmianami. Przebadano 50 próbek nadesłanych przez jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym. W 30 próbkach, czyli w 60,0% ogółu analizowanych próbek nie stwierdzono obecności pozostałości środków ochrony roślin. W 20 próbkach, czyli w 40%, wykryto pozostałości pozostające poniżej najwyższych dopuszczalnych pozostałości (NDP). Nie stwierdzono przekroczeń NDP ustalonych w aktualnych rozporządzeniach Ministra Zdrowia w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w środkach chemicznych lub na ich powierzchni (DzU.07.119.817 z późniejszymi zmianami) lub zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005. Powyższe dane zostały przedstawione poniżej, na Rys. 1: Strona 11 z 15
Przebadano 50 prób urzędowych dostarczonych przez PIORiN. W 49 próbkach, czyli w 98,0% ogółu analizowanych próbek nie stwierdzono obecności pozostałości środków ochrony roślin. W jednej próbce, czyli w 2%, wykryto pozostałości pozostające poniżej najwyższych dopuszczalnych pozostałości (NDP). Nie stwierdzono przekroczeń NDP ustalonych w aktualnych rozporządzeniach Ministra Zdrowia w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w środkach chemicznych lub na ich powierzchni (DzU.07.119.817 z późniejszymi zmianami) lub zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005. Powyższe dane zostały przedstawione poniżej, na Rys. 2: Strona 12 z 15
Poszczególne przypadki wykryć pozostałości środków ochrony roślin w próbkach nadesłanych przez jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym przedstawiono poniżej w tabeli 4: Tabela 4. Wykrycia środków ochrony roślin w próbkach nadesłanych przez jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym Uprawa Rodzaj próbki Nazwa Nazwa wykrytego Ilość NDP* jednostki pestycydu [mg/kg] [mg/kg] malina liście Bioekspert ditiokarbaminiany 0,14 - malina liście Bioekspert ditiokarbaminiany 1,02 - linuron 0,021 malina liście Bioekspert metalaksyl 7 - ditiokarbaminiany 0,19 truskawka liście Ekogwarancja fenmedifam 0,009 desmedifam 1 - chloropiryfos 4,2 kapusta metalaksyl 0,06 liście Bioekspert biała karbendazym 2,2 - tiofanat metylu 7,5 ogórek cała roślina Bioekspert metalaksyl 0,001 - trifluralina 1 ogórek cała roślina Bioekspert metalaksyl 0,07 chloropiryfos 0,11 - azoksystrobina 0,07 ogórek cała roślina Bioekspert ditiokarbaminiany 0,16 - żyto kłosy, źdźbła i bryła PCBiC DDT 0,066 - korzeniowa żyto korzenie z ziemią PCBiC pendimetalina 5 - pszenica źdźbło i korzeń Bioekspert ditiokarbaminiany 0,46 pszenżyto ziarno Cobico pirymifos-me 0,008 5 pszenżyto ziarno Cobico pirymifos-me 0,007 5 pszenżyto ziarno Cobico pirymifos-me 2 5 gleba - Ekogwarancja DDT 0,04 - gleba - Ekogwarancja DDT 0,02 - gleba - Ekogwarancja DDT 7 - gleba - Ekogwarancja DDT 0,021 - gleba Ekogwarancja pendimetalina 8 karbendazym 0,004 - pendimetalina 0,51 gleba Ekogwarancja tiaklopryd 1 karbendazym 0,005 - tiofanat metylu 0,008 *- zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005 O wszystkich powyższych przypadkach wykryć zostały poinformowane odpowiednie jednostki certyfikujące oraz Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych. Strona 13 z 15
W czasie realizacji urzędowych badań w próbkach dostarczonych przez PIORiN pozostałości chemicznych środków ochrony roślin stwierdzono w jednej próbce jabłek, co stanowiło 2% wszystkich nadesłanych przez wojewódzkie oddziały PIORiN próbek. W próbce tej stwierdzono obecność flonikamidu, tiakloprydu, karbendazymu i tiofanatu metylu (tabela 5), o czym poinformowano Główne Inspektoraty PIORiN i IJHARS. Tabela 5. Wykrycia środków ochrony roślin w próbkach urzędowych nadesłanych przez PIORiN Uprawa Rodzaj próbki Województwo Nazwa wykrytego pestycydu Ilość [mg/kg] NDP* [mg/kg] jabłoń owoc świętokrzyskie *- zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005 flonikamid 0,009 0,2 tiaklopryd 0,007 0,3 karbendazym 0,062 0,2 tiofanat metylu 0,002 0,5 Strona 14 z 15
5. Podsumowanie 1) W 2012 roku program badań kontrolnych pozostałości środków ochrony roślin wykonywanych w próbkach pochodzących z gospodarstw ekologicznych i realizowany przez Pracownię Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach obejmował uprawy sadownicze, ogrodnicze, rolnicze oraz próbki gleby. We wszystkich próbkach sprawdzano obecność 250 środków ochrony roślin. 2) Zgodnie z planem pobierania prób przebadano 50 prób płodów rolnych i produktów pochodzących z gospodarstw ekologicznych nadsyłanych przez osiem jednostek certyfikujących w rolnictwie ekologicznym oraz 50 prób pochodzących ze wszystkich województw Polski pobieranych przez PIORiN w ramach urzędowej kontroli gospodarstw ekologicznych nadzorowanej przez IJHARS. 3) Ogółem w 40,0% badanych prób (20 prób) nadesłanych przez jednostki certyfikujące w rolnictwie ekologicznym stwierdzono obecność 14 różnych środków ochrony roślin. 4) W jednej próbce (jabłka) z 50 nadesłanych przez PIORiN stwierdzono obecność czerech chemicznych środków ochrony roślin, występujących jednocześnie. 5) Uprawami, w których wykrywano pozostałości środków ochrony były: jabłoń, malina, truskawka, kapusta biała, ogórek, żyto, pszenica i pszenżyto. 6) Oceniając uzyskane wyniki według norm krajowych zawartych w rozporządzeniach Ministra Zdrowia (Dz.U.04.85.801 z późniejszymi zmianami), oraz zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005, nie stwierdzono przekroczeń najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chemicznych środków ochrony roślin Strona 15 z 15