Pat Sandra, Bart Tienpot, Frank David Research Institute for Chromatography, Kennedypark 20,8500 Kortrijk, Belgia

Transkrypt

1 RZDZIAŁ 11 RUCHMY ELEMENT SRPCYJNY TYPU TWISTER TM W PŁĄCZENIU Z TECHNIKĄ RTL-CGC-MS JAK DGDNA METDA D MNITRINGU PNAD 400 PESTYCYDÓW W PRÓBKACH RÓŻNYM SKŁADZIE MATRYCY (WDA, WCE, WARZYWA, DŻYWKI DLA NIEMWLĄT) Pat Sandra, Bart Tienpot, Frank David Research Institute for Chromatography, Kennedypark 20,8500 Kortrijk, Belgia SŁWA KLUCZWE Próbki środowiskowe, pestycydy, oznaczanie pozostałości, ruchomy element ekstrakcyjny Twister TM, SBSE, TDU, CGC-MS STRESZCZENIE Przedyskutowano możliwość wykorzystania elementu sorpcyjnego typu Twister TM (który stanowi mieszadełko magnetyczne pokryte warstwą medium ekstrakcyjnego) (ang. Stir Bar Sorptive Extraction SBSE) w procesie wzbogacania pestycydów z różnych matryc. Szczególną uwagę zwrócono na warzywa, owoce i odżywki dla niemowląt, ponieważ w tym przypadku etap izolacji i wzbogacania analitów jest znacznie trudniejszy do przeprowadzenia niż w przypadku próbek wodnych. Dzięki zastosowaniu nowego typu urządzenia do desorpcji termicznej (ang. Thermal Desorption Unit TDU) możliwa jest w pełni zautomatyzowana i nie wymagająca nadzoru desorpcja analitów z 98 elementów sorpcyjnych, co znacznie obniża koszt stosowania techniki SBSE, czyniąc ją ekonomicznie efektywną. Pozostałości pestycydów w badanych próbkach oznaczano z wykorzystaniem techniki kapilarnej chromatografii gazowej z ustalonym czasem retencji sprzężonej ze spektrometrią mas (.ang. Retention Time Locked Capillary Gas Chromatography Mass Spectrometry - RTL CGC MSang). Przy zastosowanie techniki SBSE-RTL-CGC-MS (w trybie skanowania) można wykryć powyżej 300 pestycydów w próbkach warzyw, owoców i odżywek dla niemowląt oraz 400 pestycydów w próbkach wody i napojów. pisana technika równoczesnego oznaczania pozostałości wielu związków (ang. Multi Residue Method MRM) umożliwia uzyskanie wykrywalności analitów zgodnej z najostrzejszymi wartościami najwyższych dopuszczalnych parametrów poziomów pozostałości (ang. Maximum Residue Levels MRL) ustalonymi przez organizację odpowiedzialną za regulacje prawne odnośnie poziomu pestycydów w różnych matrycach. 1. WSTĘP W ostatnich latach organizacje stanowiące regulacje prawne kładą coraz większy nacisk na rozwój i zastosowanie metod i technik analitycznych pozwalających na oznaczanie w próbkach tak dużej liczby pozostałości pestycydów- na ile to jest tylko możliwe. Konkretna metodyka oparta na zastosowaniu technik chromatograficznych nie zapewnia możliwości wykrycia obecnie stosowanych 800 pestycydów oraz prawie 600 wycofanych z użytku pestycydów (herbicydów, fungicydów, insektycydów, akarycydów, nematocydów *, regulatorów wzrostu, synergetyków, desykantów, repelentów, owicydów i konieczne jest zastosowanie różnych metodyk opartych * Arachnocydy środki pająkobójcze, nematycydy (także nematocydy) środki nicieniobójcze (przyp. red.).

2 zarówno na GC, jak i HPLC. Jednak połowę z obecnie używanych pestycydów można oznaczyć przy pomocy kapilarnej chromatografii gazowej (GC), a przez zastąpienie klasycznych selektywnych metod detekcji przez uniwersalny i specyficzny spektrometr mas, można uzyskać możliwość oznaczania pestycydów z różnych klas w pojedynczym eksperymencie. W erze zielonej chemii trudno jest uzasadnić stosowanie metod ekstrakcyjnych z użyciem dużych ilości toksycznych rozpuszczalników na etapie wstępnego przygotowania próbki (także w przypadku równoczesnego oznaczania pozostałości wielu pestycydów) i dlatego powinno się preferować techniki bezrozpuszczalnikowe. Bezrozpuszczalnikowe techniki przygotowywania próbki oparte na ekstrakcji analitów w procesach sorpcji okazały się dobrą i przyjazną dla środowiska alternatywą w stosunku do ekstrakcji z wykorzystaniem odpowiednich rozpuszczalników. Podstawy i zastosowania tej techniki ekstrakcji były ostatnio tematem artykułu przeglądowego [1]. Dla oznaczenia pestycydów w próbkach ciekłych, takich jak woda pitna, soki owocowe, napoje, itd. zastosowana została mikroekstrakcja do fazy stacjonarnej (SPME) [2] i ekstrakcja z wykorzystaniem elementu sorpcyjnego typu Twister TM [3], z zastosowaniem w obu przypadkach na polidimetylosiloksanu (PDMS) jako czynnika (medium) ekstrakcyjnego. Na przykład, do oznaczania fungicydów z grupy dikarboksyimidów w próbkach win [4] zastosowano technikę SBSE i następnie desorpcję termiczną lub ekstrakcję za pomocą rozpuszczalnika. Zasadniczą różnicą pomiędzy technikami SPME i SBSE jest znacznie większa ilość medium ekstrakcyjnego (PDMS) stosowanego w tej ostatniej, dająca w efekcie bardzo wysoki stopień odzysku. W ostatnich latach dokonano wiele ważnych ulepszeń w analizie pozostałości wielu związków z zastosowaniem techniki CGC-MS. Dzięki wykorzystaniu elektronicznej kontroli układów pneumatycznych (ang. Electronic Pneumatic Control EPC), bibliotek czasów retencji (ang. Retention Time Libraries RTL) różnych pestycydów i blokerów wydzielania wewnętrznego możliwych do oznaczania z wykorzystaniem za pomocą techniki GC, a także przez połączenie ustalonych czasów retencji z danymi spektrometrii mas, mało który pestycyd znajdujący się w bazie danych może pozostać nie wykryty i nie oznaczony [5]. Biblioteka RTL-MS firmy Agilent zawiera obecnie 567 substancji. statnio sprawdzono możliwość wykorzystania techniki SBSE do wzbogacania pestycydów z matryc ciekłych (woda i napoje) i stwierdzono, że może być ona pomyślnie stosowana do ponad 400 pestycydów spoza tej biblioteki z odzyskiem spełniającym granice ilościowych wymagań granic oznaczalności (ang. Limit of Quantification LQ) ustalonych przez organizacje stanowiące przepisy, to znaczy 0,1 µg/l (ppb) normę dla wody pitnej. Lista pestycydów, które można wzbogacić stosując technikę SBSE w połączeniu z oznaczaniem z wykorzystaniem techniki RTL GC MS z próbek stałej żywności jest nieco krótsza (ok. 350 pestycydów), a to z powodu efektu matrycowego występującego w przypadku próbek stałych. Kompletne listy pestycydów możliwych do oznaczania z wykorzystaniem badanej techniki zestawiono w tabelach 1-4 dla próbek wodnych, a w tabelach 3 i 4- także dla próbek żywności. W listach zawarte są czasy retencji, cztery jony kwalifikacyjne dla potwierdzenia identyfikacji z wykorzystaniem techniki MS, wartości log K W i teoretyczne odzyski dla techniki SBSE. Maksymalne dopuszczalne poziomy pozostałości (ang. Maximum Residue Levels MRL) ustalone przez Unię Europejską (Dyrektywy 645/2000 i 466/2001) silnie zależą od charakteru pestycydu i rodzaju matrycy. Przykładowo- wynoszą one 5 mg/kg (5 ppm dla procymidonu w winogronach i 3 µg /kg (ppb) dla heptachloru w odżywkach dla niemowląt. (SANC/2075/2002 wersja 2, uzupełniają dyrektywę 96/5/EC). publikowane 238

3 przykłady zastosowania opisanej techniki [6] stanowią potwierdzenie tezy, że przy jej pomocy można z powodzeniem oznaczyć pozostałości szerokiego spektrum pestycydów na poziomie MRL. Wprowadzenie do praktyki analitycznej nowego urządzenia do desorpcji, które umożliwia przeprowadzenie oznaczenia analitów uwolnionych z 98 lub 196 elementów typu Twister TM w sposób całkowicie zautomatyzowany, uczyniło tę technikę oznaczania pozostałości wielu pestycydów bardzo efektywną ekonomicznie. znaczanie pestycydów w próbkach stałych (owoce, warzywa, odżywki dla niemowląt) jest omówiona szczegółowo. Tabela 1.Pestycydy, dla których uzyskano odzysk w przypadku zastosowania techniki SBSE (dla 10 ml próbki wody) w granicach 10 do 24% dla przypadku elementu sorpcyjnego Twister 1 (zawierającego 24 µl PDMS) i od 38 do 62% dla elementu sorpcyjnego Twister 2 (zawierającego 116 µl PDMS). 3-Chloroanilina 16 5, , Chloroanilina 17 5, , Alidochlor 22 6, , Aminokarb , , Ancymidol , , Bentazon , , Bromacyl , , Krotoksyfos , , Demeton-S , , Dietylo ditiobis(tionomrówczan) (EXD) , , Etiofenkarb , , Etiolat 15 5, , Famfur , , Sulfotlenek fentionu , , Metalaksyl , , Metolakarb 46 7, , N-Metylo-N-1-naftylo acetamid , , Paraokson , , Propoksur 76 10, , Pirakarbolid , , Pirochilon , , Terbacyl , , Tiabendazol , Tionazyna 74 10, , Etiozyna , ,

4 Tabela 2. Pestycydy, które wykazują odzysk w SBSE (dla 10 ml próbki wody) w granicach 25 do 49% dla elementu sorpcyjnego Twister 1 (zawierającego 24 µl PDMS) i od 63 do 83% dla elementu sorpcyjnego Twister 2 (zawierającego 116 µl PDMS). (*) pestycydy wrażliwe na temperaturę. Znaczenia symboli w tabelach patrz tekst. Trimetakarb 2,3, , , ,4-Dimetyloanilina 11 5, , ,6-Dimetyloanilina 12 5, , ,4-Dichloroanilina 37 7, , ,5-Dichloroanilina 34 7, , DNK (2-metylo-4,6-dinitrofenol) 78 10, , Azynofos metylowy , , Bendiokarb , , Karbaryl , , Karbofuran , , Chlorotoluron* , , Chlozolinat , , Cyjanazyna , , Cyjanofos , , Dikamba 91 10, , Dichlormid 28 6, , Dicyklopentadien 4 4, , Dimetachlor , , Drazoksolon , , Fensulfotion , , Fluometuron* 89 10, , Flutriafol , , Fuberidazol , , Heksazynon , , Izoprokarb 58 9, , Malation , , Malation- analog , , Mekarbam , , Metazachlor , , Metobromuron* , , Monolinuron* , , N,N-Dietylo-m-toluiamid 69 9, , Norflurazon , , Fosmet , , nitrotoluen 19 5, , Procymidon , , Propachlor 77 10, , Propetamfos , , Protoat , , Symazyna , , Tiofanoks , , Tricyklazol , ,

5 Tabela 3. Pestycydy, dla których uzyskano odzysk w przypadku zastosowania techniki SBSE (dla 10 ml próbki wody) w granicach 50 do 74% dla elementu sorpcyjnego Twister 1 (zawierającego 24 µl PDMS) i od 84 do 92% dla elementu sorpcyjnego Twister 2 (zawierającego 116 µl PDMS); (*) pestycydy wrażliwe na temperaturę. metylokarbaminian 2,3,5- trimetylofenylu 97 11, , ,6-Dichlorobenzonitryl 24 6, , Hydroksyestradiol , , Trimetakarb isomer 3,4, , , Atrazyna , , Azakonazol , , Benazoliny ester etylowy , , Benfuresat , , Kaptan* , , Chlorobufam , , Chlorodimeform 94 11, , Chloromefos 39 7, , Chlorotiamid , , Chlomazon , , Cykluron* , , Desmetryna , , Dichlofluanid , , Dichlon , , Dichloroprop , , Dichloran , , Difenamid , , Lakton endosulfanu , , EPTC 27 6, , Etofumesat , , Etrymfos , , Fenfuram , , Fenobukarb 75 10, , Folpet , , Furalaksyl , , Iprodion* , , Izoprotiolan , , Izoproturon* , , Linuron* , , Mefenacet , , Mefluidyd , , Metiokarb , , Metoprotryna , , Paration metylowy , , Molinat 57 9, , Nitralina , , ryzalina , , ksabetrynil , ,

6 Piwal , , Probenazol , , Propanil , , Profam 42 7, , Pirydynitryl , , Chinalfos , , Symetryna , , Swep , , Tiometon , , Triadimefon , , Triadimenol , , Triazofos , , Winchlozolina , , Tabela 4. Pestycydy, dla których uzyskano odzysk w przypadku zastosowania techniki SBSE (dla 10 ml próbki wody) w granicach 75 do 100% dla elementu sorpcyjnego Twister 1 (zawierającego 24 µl PDMS) i od 93 do 100% dla elementu sorpcyjnego Twister 2 (zawierającego 116 µl PDMS); (*) pestycydy wrażliwe na temperaturę. 2-(ktylotio)etanol 56 8, , ,4-D sec-butylo ester , , ,4'-Dichlorobenzofenon , , ,7-Dihydroksy-4'-metoksyizoflawon , , Acetochlor , , Alachlor , , Aldryna* , , Ametryna , , Amitraz , , Anilazyna , , Atraton , , Azynofos etylowy , , Azyprotryna , , Azobenzen 83 10, , Barban , , Benalaksyl , , Benfluralina , , Benodanil , , Bentiokarb , , Benzofenon 84 10, , Benzoilprop etylowy , , alfa-hch , , beta-hch , , delta-hch , , Bifenoks , , Bifentryna , , Binapakryl , , Bioaletryna , ,

7 Bioaletryna isomer S-cyklopentenylowy , , Bioresmetryna , , Bitertanol A , , Bitertanol B , , Bromobutyd , , Bromocyklen , , Bromofos , , Bromofos etylowy , , Bromopropylat , , Bromoksynil , , Bromoksynilu ester kwasu oktanowego , , Buprofezyna , , Butachlor , , Butamifos , , Butralina , , Butylat 36 7, , Kaptafol* , , Karbofenotion , , Karbosulfan , , Chinometionat , , Chloranokryl , , Chlorbenzyd , , Chlorobromuron* , , Chlordekon , , Chlorofenetol , , Chlorofenprop metylowy 70 9, , Chlorofenson , , Chlorofenwinfos , , Chloroflurenol ester metylowy , , Chloronitrofen , , Chlorobenzylat , , Chloroneb 50 8, , Chloropropylat , , Chlorotalonil , , Chloroprofam 92 11, , Chloropiryfos , , Chloropiryfos metylowy , , Chlorotal ester dimetylowy , , Chlorotion , , Chlorotiofos , , Chlorotiofos sulfon , , Chlorotiofos sulfotlenek , , alfa-chlordan , , Kumafos , , Krufomat , , Cyjanofenfos , , Cykloat 85 10, , Cyflutryna I , ,

8 Cyflutryna II , , Cyflutryna III , , Cyflutryna IV , , lambda-cyhalotryna , , Cymoksanil 80 10, , Cypermetryna I , , Cypermetryna II , , Cypermetryna III , , Cypermetryna IV , , Cyprazyna , , (1RS,3RS)-fenotryna , , (1RS,3SR)-fenotryna , , Deltametryna* , , Bromobutyd desbromo , , Desmedifam , , Dialifos , , (Z)-diallat , , (E)-diallat , , Diazynon , , Dikapton , , Dichlofention , , Dichlorofen , , Dichlobutrazol , , Dichlofop ester metylowy (lub metylu) , , Dieldryna , , Dietatyl ester etylowy (lub etylu) , , Dietofenkarb , , cis-difenokonazol , , trans-difenokonazol , , Diflufenikan , , Dimetametryna , , (Z)-dimetylwinfos izomer (E) też? , , Dinikonazol , , Dinitramina , , Dinobuton , , Dinokap I izomer (E) , , Dinokap I izomer (Z) , , Dinokap II izomer (E) , , Dinokap II izomer (Z) , , Dinoseb , , Dinosebu octan , , Dinoterb , , Dinoterbu octan , , Dioksation , , Difacynon , , Difenyloamina 82 10, , Dipropetryna , , Disulfoton , ,

9 Ditalimfos , , Ditiopir , , Diuron* , , cis-dodemorf , , trans-dodemorf , , Edifenfos , , alfa-endosulfan , , beta-endosulfan , , Endosulfanu eter , , Endosulfanu siarczan , , Endryna , , Endryny aldehyd , , Endryny keton , , EPN , , Epoksykonazol , , Erbon , , Esfenwalerat , , Esprokarb , , Etakonazol , , Etafluralina 98 11, , Etion , , Etoprofos 86 10, , Etoksychin , , Etridiazol 44 7, , Fenarymol , , Fenazaflor , , Fenbukonazol , , Fenchlorfos , , Fenitrotion , , Fenoprop , , Fenoksykarb , , Fenpropatryna , , Fenpropimorf , , Fenson , , Fention , , Fenwalerat I , , Fenwalerat II , , Flamprop ester izopropylowy , , Flamprop ester metylowy , , Fluazyfop-P ester butylowy , , Flubenzimina , , Fluchloralina , , Flucytrynat , , Flucytrynat , , Flumetralina , , Fluorodifen , , Fluotrimazol , , Flurydon , ,

10 Flurochloridon (3RS;4RS) , , Flurochloridon (3RS;4SR) , , Fluroksypyr ester 1-metyloheptylowy , , Flusilazol , , Flutolanil , , Tau-fluwalinat-I , , Tau-fluvalinate-II , , Fonofos , , Furatiokarb , , Furmecykloks , , Heptachlor , , Heptachlor epoksyd , , Heptachlor egzo-epoksyd izomer B , , Heksabromobenzen , , Heksachlorobenzen , , Heksachlorofen , , Heksakonazol , , Hexestrol** , , Imazalil , , Joksynyl , , Iporobenfos , , Izazofos , , Izobenzan , , Tiocyjanooctan izobornylu , , Izodryna , , Izofenfos , , Izometiozyna , , Izopropalina , , Izoksaben , , Izoksation , , Jodofenfos , , Kinopren , , Lenacyl , , Leptofos , , Leptofos okson , , gamma-hch (lindan) , , Mepronil , , Metofuroksam , , Metopren (+) , , Metopren (-) , , Metoksychlor , , Metyldymron , , Metolachlor , , Mireks , , Monalid , , Mychlobutanil , , Napropamid , , Nitrapiryna 43 7, ,

11 Nitrofen , , Nitrotal-izopropylowy Nitrotal izopropylowy , , Nuarymol , , o,p'-ddd , , o,p'-dde , o,p'-ddt , , ktachlorostyren , , o-fenylofenol 51 8, , ksadiazon , , ksychlordan , , ksyfluorofen , , p,p'-ddd , , p,p'-dde , p,p'-ddt , , Pachlobutrazol , , Paration , , ,4-dichlorobenzen 3 3, , Pebulat 45 7, , Penkonazol , , Pendimetalina , , Pentachloroanilina , , Pentachloroanizol , , Pentachlorobenzen 55 8, , Pentachloronitrobenzen [Kwintocen (PCNB)] , , Pentachlorofenol , , Pentanochlor , , Permetryna (1RS;3RS) , , Permetryna (1RS;3SR) , , Pertane , , Fenamifos , , Fenkapton , , Fentoat , , Forat , , Fosalon , , Piperalina , , Piperonylobutoksyd , , Piperofos , , Pirymifos etylowy , , Pirymifos metylowy , , Plifenat , , Pretilachlor , , Prochloraz , , Profenofos , , Profluralina , , Promekarb , , Prometon , ,

12 Prometryna , , Propargit , , Propazyna , , Propikonazol (+) , , Propikonazol (-) , , Propyzamid , , Protiofos , , Pirazofos , , Pirazoksyfen , , Pirybutykarb , , Pirydaben , , Pirydafention , , Pirydat , , Piryfenoks (E) , , Piryfenoks (Z) , , Pirymetanil , , Chizalofop etylu (lub ester etylowy) , , Resmetryna , , S,S,S-Tritionofosforan tributylowy (Tribufos) , , Sebutylazyna , , Sekbumeton , , Sulfotep , , Sulprofos , , Tamoksyfen , , TCMTB** , , Tebukonazol , , Tebutam , , Technazen 73 10, , Temefos , , Terbukarb , , Terbufos , , Terbumeton , , Terbutylazyna , , Terbutryna , , Tetrachlorwinfos , , Tetradifon , , Tetrametryna (1RS;3RS) , , Tetrametryna (1RS;3SR) , , Tiodifosforan tetrapropylowy , , Tetrasul , , Tenylochlor , , Tolchlofos metylowy , , Tolilofluanid , , Trialat , , Tritionofosforyn tributylowy , , Trichloronat , , Tridifan , ,

13 Trietazyna , , Trifluralina , , Trichlopyr (ester butoksyetylowy) , , Wernolat 40 7, , Unikonazol-P , , CZĘŚĆ DŚWIADCZALNA Sposób przygotowania próbek jarzyn, owoców i odżywek dla niemowląt do analizy zawartości pozostałości pestycydów przedstawiono w tabeli 5, a warunki analizy chromatograficznej z wykorzystaniem techniki RTL CGCMS zestawiono w tabeli 6. Tabela 5. Procedura przygotowania próbek dla warzyw, owoców i odżywek dla niemowląt do analizy na zawartość pozostałości pestycydów. Próbka: Rozpuszczalnik: Ultramiksowanie: Próbka do analizy: Element sorpcyjny: Technika oznaczeń końcowych: 15 g (warzywa, owoce, odżywki dla niemowląt) metanol (30 ml) 5 min + łaźnia ultradźwiękowa (15 min) 1mL i dodać 10 ml wody. (Twister: długość 10 mm, średnica 0,5 mm), 60 min. TD RTL CGC MS Tabela 6. Warunki oznaczeń chromatograficznych z wykorzystaniem techniki RTL CGC MS. TDU Gerstel TDU z robotem Gerstel MPS-2 XYZ Warunki desorpcji: izoterma początkowa: 40 o C (1 min) gradient 60 o C /min izoterma końcowa 280 o C (5 min) PTV dozownik z programowaniem temperatury (Programmed Temperature izoterma początkowa: -150 o C Vaporizing Injector) gradient: 600 o C/min izoterma końcowa280 o C (2 min) GC Agilent 6890 (Agilent Technologies) Program temperaturowy: izoterma początkowa: 70 o C (2 min) gradient 1: 25 o C/min do 150 o C gradient 2: 3 o C/min do 200 o C gradient 3: 8 o C/min do 300 o C Kolumna: 30 m długości, 250 µm średnicy wewnętrznej, grubość filmu fazy stacjonarnej: 0,25 µm HP5 MS (Agilent Technologies) Gaz nośny: Hel (stałe ciśnienie) zapewniające elucję p,p DDT po 26,98 min Detekcja: MSD Agilent 5973N (Agilent Technologies) Zakres przemiatania m/z: Biblioteka czasów retencji: Agilent RTLpest.L 249

14 Takie same warunki chromatograficzne należy stosować dla dowolnej matrycy. Ekstrakty analitów z wykorzystaniem techniki SBSE dla próbek wodnych wykonuje się biorąc 10 ml wody i dodając 1 ml metanolu, a dla napojów biorąc10 ml próbki bezpośrednio do pojemnika z elementem sorpcyjnym typu Twister TM. Sercem układu jest robot xyz (MPS2) z podajnikiem próbek posiadającym 98 lub 196 gniazd (rys. 1A). Elementy sorpcyjne typu Twister TM są w nich umieszczane w czystych, pustych, szklanych wkładkach zamykanych za pomocą specjalnej głowicy rurkowej. Na etapie desorpcji termicznej wykorzystywany jest moduł TDU (rys. 1B). Szczegóły zestawu są opisane w publikacji [6] lub można je uzyskać ze strony internetowej www. gerstel.com. Rys. 1.A. Widok ogólny zestawu aparaturowego MPS2 TDU CGS MS (Gerstel GmbH, Mulheim a/d Ruhr Germany). B. Podajnik próbek MPS2 TDU posiadający 98 gniazd na próbki (elementy sorpcyjne typu Twister TM ). 3. ZASTSWANIA Wykorzystanie techniki SBSE w oznaczaniu pozostałości pestycydów w próbkach środowiskowych. dzysk pestycydów w przypadku zastosowania techniki SBSE na etapie pobierania próbek można wyliczyć z wartości log K W stosując zestaw do obliczeń odzysku ( Application Note 2003/2). W tabelach 1-4 zawarto alfabetyczną listę pestycydów nadających się do oznaczania pestycydów z biblioteki pestycydów Agilent RTL, które mogą być oznaczane z wykorzystaniem techniki SBSE na etapie pobierania próbek. Podano ustalone czasy retencji (RT), cztery jony kwalifikacyjne dla detektora MS (TIon, Q1, Q2, Q3), numer związku wg CAS, log K W oraz odzyski w przypadku stosowania dwóch elementów sorpcyjnych Twister 1 (10 mm L 0,5mm d f ) na Twister 2 (20mm L 1,0 mm d f ). W tabelach zawarte są cztery oddzielne listy pestycydów które są pogrupowane według wartości odzysku uzyskanych dla Twistera 1 między % (tabela 1), % (tabela 2), % (tabela 3) i % (tabela 4). dzyski zostały obliczone dla próbek wody o objętości 10 ml. Ze wszystkich badanych 440 pestycydów, 367 związków umieszczonych jest w tabeli 4 i uzyskano dla nich wysoki współczynnik wzbogacenia w wyniku zastosowania elementu sorpcyjnego pokrytego warstwą PDMS jako medium zatrzymującym. Związki bardziej polarne, zamieszczone w Tabelach 1 3, mogą również być odzyskiwane w ilości minimum 10 %, co pozwala na ich wykrywanie na poziomie stężeń poniżej µg /L. 250

15 Wartości odzysku są obliczane dla próbek wodnych w warunkach równowagi. W przypadku próbek stałych uzyskuje się ekstrakt metanolowy i rozcieńcza się go wodą przed przeprowadzeniem ekstrakcji z wykorzystaniem techniki SBSE. Ekstrakcja trwa 60 minut. Zakłócenia pochodzące od matrycy(10% metanolu, matryca własna próbki) i próbkowanie analitów w warunkach nierównowagowych nieznacznie obniżają procent odzysku. Dane zawarte w tabelach 1-4 z dobrym przybliżeniem określają stosowalność procedury na etapie pobierania odpowiednich próbek z wykorzystaniem techniki SBSE (dla podanych pestycydów). Pestycydy termicznie labilne oznaczone są w tabelach gwiazdkami. W trakcie analizy z wykorzystaniem techniki TD CGS MS możliwy jest ich częściowy rozkład termiczny. Jednak desorpcja z wykorzystaniem urządzenia TDU jest równoważna lub lepsza niż klasyczny nastrzyk w układzie split/splitless. W zalecanych łagodnych warunkach pestycydy wrażliwe na temperaturę, takie jak kaptan, mogą być odzyskiwane w ilości większej niż 70 %. Wyświetlacz wyników RTL Pestycydy są automatycznie identyfikowane przy użyciu oprogramowania do wyświetlania wyników firmy Agilent w połączeniu z biblioteką czasów retencji dla pestycydów. (RTLPest.1, Agilent Technologies). Na rysunku 2 przedstawiono widmo masowe permetryna (1RS; 3SR) w trakcie analizy ekstraktu uzyskanego z próbki winogron oraz chromatogram całkowitego prądu jonowego zarejestrowane dla wybranych jonów pestycydu (docelowy, oraz 3 jony kwalifikacyjne: m/z 163, 165, 183, 184) i widmo masowe w pobliżu wierzchołka piku. Rys.2. kno wyświetlacza wyników w przypadku automatycznej detekcji permetryny (1RS; 3SR) w ekstraktach uzyskanych z próbek winogron przy użyciu techniki SBSE TD RTL CGS MS. A: chromatogramy wybranych jonów dla m/z 183, 163,165,184; B: zarejestrowane widmo masowe, C: wyniki identyfikacji. 251

16 prócz permetryna (1RS; 3SR) wykryto również została permetryna (1RS; 3RS), winchlozolina i procymidon. W oparciu o dane uzyskane z wyświetlacza wyników można wybrać określone jony, aby otrzymać wszystkie podatne możliwe do oznaczenia za pomocą GC pestycydy w danej próbce. Jest to pokazane na rys. 3 dla próbki winogron. Rys. 3. Chromatogramy wybranych jonów dla m/z 183, 197 i 283 dla vincozoliny, procymidonu, permetryna (1RS; 3SR) i permetryna (1RS; 3RS). Na rysunkach 4 i 5 przedstawiono, uzyskane w ten sam sposób widma benalaxylu, winchlozoliny, tolilfluanidu i procymidonu w ekstraktach z próbek jabłek. Abundance (*10-3 ) N S N P 2 N Time (min) Rys. 4. kno wyświetlacza wyników w przypadku automatycznej detekcji benalaxylu w ekstrakcie uzyskanego z próbki jabłek przy użyciu techniki SBSE TD RTL CGC MS. A: chromatogramy wybranych jonów dla m/z 148, 91, 206 i 204; B: zarejestrowane widmo masowe; C: wyniki identyfikacji. 252

17 Abundance (*10-3 ) N 1 N S N S 2 F N 3 N Time (min) Rys. 5. Chromatogramy wybranych jonów dla m/z 137, 148, 169 i 283 dla vinclozoliny, tolylfluanidu, procymidonu i benalaxylu. Analiza ilościowa Ilościowe oznaczenie pestycydów może być wykonane dwoma sposobami.po pierwsze przeprowadza się zewnętrzną kalibrację przez dodatek wzorcowej mieszaniny pestycydów w metanolu przed jego rozcieńczeniem wodą i analizą SBSE TD CGC MS. W przypadku próbek owoców i warzyw zauważono nieznaczne efekty matrycowe o stosunkowo nieznacznej wielkości. Podejście to pozwala jednak na półilościowe pomiary pestycydów oraz na rozróżnienie wyników pozytywnych od negatywnych przed podjęciem trudu wykonania pełnej analizy ilościowej. Po drugie, można stosować metodę dodatku wzorca lub technikę rozcieńczenia izotopowego, które są jedynymi rozwiązaniami w przypadku dokładnych oznaczeń pozostałości wielu pestycydów w próbkach środowiskowych dla dokładnych analiz MRM. W odnośniku literaturowym [6] procedury te są opisane w sposób bardziej szczegółowy. Wynika z nich, że jest możliwe uzyskanie wymaganych wartości granic oznaczalności nawet w przypadku próbek odżywek dla niemowląt. LITERATURA [1.] E. Baltussen, C.A. Cramers P. Sandra, Anal Bioanal. Chem, 373 (2002) 3. [2.] J. Pawliszyn, Solid Phase Microextraction. Theory and Applications, Publ. Wiley-VCH, New York, USA, [3.] E. Baltussen, P. Sandra, F. David, C.A. Cramers, J. Microcolumn Sep., 11 (1999) 737. [4.] P. Sandra, B. Tienpont, J. Vercammen, A. Tredoux, T. Sandra, F. David, J. Chromatogr. A, 928 (2001) 117. [5.] L. Blumberg, M. Klee, Anal. Chem., 70 (1998) [6.] P. Sandra, B. Tienpont, F. David, J. Chromatogr. A, 1000 (2003)