1) Polityka handlowa

Wprowadzone Uchwałą nr 4/2012 Zarządu Banku z dnia 12.01.2012 roku i zatwierdzona Uchwałą Nr1/2012 Rady Nadzorczej Banku z dnia 17.01.2012 roku 1) Polityka handlowa 1 1. Celem strategicznym w zakresie działalności handlowej jest zapewnienie stabilnej i bezpiecznej obsługi aktualnych i potencjalnych klientów Banku Spółdzielczego w Wąsewie, zwanego dalej Bankiem. 2. Planowany rozwój oferty produktowej Banku ma na celu wspieranie lokalnego rynku, lokalnej przedsiębiorczości oraz działań społeczno-kulturalnych na terenie działania Banku. 3. Działalność Banku w kontaktach z klientami cechuje i będzie nadal cechować profesjonalizm, rzetelność, staranność oraz najlepsza wiedza. 2 Najważniejszym celem polityki handlowej Banku w okresie 2012 jest: 1. budowanie pozytywnego wizerunku Banku w otoczeniu, 2. rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb klientów, poprzez wdrażanie nowoczesnych produktów bankowych. 3. utrzymanie pozycji rynkowej na dotychczasowym terenie działania, 4. pozyskiwanie nowych klientów, przede wszystkim sektora detalicznego i budżetowego, 5. pozyskiwanie młodych klientów poprzez wdrażanie i doskonalenie nowoczesnych kanałów dystrybucji produktów i dotarcia do klientów poprzez Internet. 6. zapewnienie stabilności bazy depozytowej, zapewniającej planowany rozwój akcji kredytowej, 7. pozyskiwanie depozytów na długie terminy, 8. uzyskanie planowanego wyniku finansowego. 3 Istotnym celem Banku jest wydłużenie średniego terminu wymagalności przyjmowanych depozytów, tak aby Bank mógł otwierać, po stronie aktywnej, pozycje o dłuższym horyzoncie czasowym takie jak kredyty hipoteczne i mieszkaniowe. Przy czym Bank będzie dążył do takiego konstruowania produktów depozytowych, aby było to optymalne pod kątem ryzyka płynności. 4 W celu zapewnienia stabilnego rozwoju Banku prowadzona jest aktywna sprzedaż produktów bankowych, w tym kredytowych, depozytowych i rachunków bieżących. Przyjmuje się, że lokomotywą sprzedaży są rachunki bieżące podmiotów gospodarczych wraz z produktami powiązanymi z tymi rachunkami. 5 Dynamika depozytów od sektora niefinansowego według stanu na dzień 31.12.2011 roku jest dodatnia i wynosi 33,33% %. W stosunku do przyrostu obliga kredytowego jest to dynamika wyższa i należy dołożyć wszelkich starań żeby te proporcje utrzymać. Zadawalający jest fakt przyrostu depozytów w okresie ostatnich miesięcy. Bank będzie dążył w okresie

obowiązywania niniejszej Polityki do uatrakcyjnienia oferty produktowej w zakresie depozytów. Zakłada się, że w okresie obowiązywania niniejszej Polityki struktura depozytów nie ulegnie zmianie tzn. przeważać będą depozyty osób fizycznych a w zakresie okresu lokowania - lokaty terminowe. 6 W celu realizacji ww. założeń Bank podejmie szereg działań zmierzających do dynamicznego rozwoju bazy depozytowej oraz stabilnego rozwoju portfela kredytowego. 7 Istotnym czynnikiem powodującym wzrost sprzedaży usług bankowych, w tym depozytów jest wdrożenie w Banku: 1. Zasad sprzedaży wiązanej, 2. Prowadzenie skutecznych prac wdrożeniowych nowoczesnych metod sprzedaży usług bankowych, 3. Wykorzystanie elektronicznych kanałów dystrybucji (tj. internet, bankomaty, POS-y), 4. Prowadzenie działań promocyjnych i reklamowych, 5. Szkolenie pracowników. 8 1. Bank planuje utrzymanie, dalsze rozszerzenie współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego. 9 W 2012 r. planuje się zwiększenie obsady etatowej Punktu Obsługi Klienta w Czerwinie którego zadaniem będzie obsługa kasowa klientów z Gminy Czerwin, wydawanie wniosków kredytowych, zakładanie rachunków bankowych. Planowane zatrudnienie w ww. Punkcie to w 2012 roku dwie osoby. 10 Istotne elementy wpływające na osiągnięcie planowanego wzrostu sprzedaży to: 1. Doskonalenie jakości obsługi klientów, 2. Odpowiednia polityka cenowa, 3. Odpowiednia motywacja pracowników sprzedażowych 11 Doskonalenie jakości obsługi klientów wiąże się z wdrożeniem odpowiednich standardów obsługi klienta takich jak: 1. Wdrażanie standardów ubioru, świadczących o profesjonalizmie pracowników Banku, 2. Rozpoznawanie potrzeb klientów i oferowanie dostosowanych do tych potrzeb odpowiednich produktów i usług bankowych, 3. Doskonalenie technik aktywnej sprzedaży, 4. Życzliwa i profesjonalna obsługa, 5. Przekazywanie w sposób zrozumiały dla klientów rzetelnej informacji dotyczącej oferty, kosztów oraz pozostałych warunków funkcjonowania produktów oferowanych przez Bank, 6. Przedstawianie pełnej informacji dotyczącej kosztów obsługi produktów przed ich sprzedażą, 7. Eliminowanie z umów zapisów kwestionowanych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta jako niedozwolone praktyki.

8. Wykorzystywanie w pracy Banku baz danych o klientach, ich zadłużeniu, danych statystycznych itp. 9. Analizowanie i rozpatrywanie wszystkich przypadków skarg i wniosków klientów, załatwienie spraw bez zbędnej zwłoki. 10. Wykorzystywanie skarg i wniosków klientów do poprawy jakości obsługi klientów. 12 Odpowiednia polityka cenowa Banku ma na celu pozyskanie klientów poprzez oferowanie konkurencyjnych produktów Banku przy jednoczesnym osiągnięciu planowanego wyniku finansowego 13 Podstawowe narzędzia kształtowania polityki cenowej i jednocześnie źródła osiągania przychodów Banku to: 1. Odpowiednia polityka stóp procentowych. 2. Przychody z opłat i prowizji 14 Istotnym warunkiem rozwoju sprzedaży jest odpowiednia motywacja pracowników Banku w postaci: 1. Odpowiedni system wynagradzania, w tym premiowania itp. 2. Zapoznawanie pracowników Banku z misją i z celami Banku. 3. Ustalanie planów sprzedażowych dla poszczególnych placówek. 4. Okresowe rozliczanie wykonania planów przez placówki handlowe. 5. Odpowiedni dobór kadr do zadań sprzedażowych, o odpowiednich predyspozycjach i kwalifikacjach. 6. Prowadzenie szkoleń sprzedażowych. 7. Zapoznanie pracowników sprzedażowych ze standardami ujętymi w Zasadach Dobrych Praktyk Bankowych opracowanych przez Związek Banków Polskich. 15 Warunkiem zadowolenia klientów oraz rozwoju Banku jest stały rozwój oferty produktowej 16 W działalności bankowej możemy wyróżnić trzy rodzaje produktów: różne formy i rodzaje kredytów, różne formy lokowania środków finansowych, obsługa bieżącej działalności osób fizycznych i podmiotów gospodarczych. W zakresie oferowanych produktów i usług, Bank nie odbiega znacząco od standardów rynkowych. 17 Według stanu na dzień 31.12.2011 rok oferta depozytowa Banku obejmuje wszystkie działające na rynku podmioty: 1. klienci instytucjonalni: - rachunki bieżące i pomocnicze - karty płatnicze VISA BUSINESS DEBETOWA - rachunki lokat terminowych: STANDARD, DOPŁATA, DYNAMICZNA, PROGRESYWNA, UNILOKATA. - home banking

- bankowość internetowa 2. jednostki samorządu terytorialnego: - rachunki bieżące i pomocnicze, - home banking - bankowość internetowa 3. rolnicy: - rachunki bieżące i pomocnicze, - home banking - karty płatnicze VISA BUISNESS DEBETOWA - bankowość internetowa - SMS Banking. 4. klienci indywidualni: - rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe - lokaty terminowe - lokaty terminowe z nagrodami - rachunki oszczędnościowe a'vista - karty płatnicze : VISA CLASIC DEBETOWA - rozliczenia międzynarodowe, oraz Western Union, - bankowość internetowa - IKE. 18 Oferta kredytowa Banku obejmuje podstawowe rodzaje kredytów: 1. Dla podmiotów gospodarczych i rolników: a. Inwestycyjne, b. Obrotowe, c. W rachunku bieżącym d. Rewolwingowe e. Kredyty preferencyjne z dopłatami ARiMR, f. Gwarancje bankowe 2. Dla jednostek samorządu terytorialnego: a. Obrotowe, b. Inwestycyjne, 3. Dla osób fizycznych (klientów detalicznych): a. Odnawialne w ROR, b. Konsumpcyjne c. Ratalne, d. Samochodowe, e. Mieszkaniowe, f. Hipoteczne, 4. Inne. 19 Niniejsza polityka zakłada dalszy wzrost sprzedaży oferowanych produktów bankowych. 20

Podstawowe założenia ilościowe charakteryzujące działalność handlową Banku na okres obowiązywania Polityki zawiera tabela poniżej: Lp. Prognoza dla: 2011 2012 2013 1 Przyrost ilości ROR i rachunków bieżących 31 50 60 osób fizycznych 2 Przyrost ilości rachunków bieżących -1 5 10 podmiotów gospodarczych 3 Przyrost ilości rachunków bieżących 62 30 50 rolników 4 Ilość sprzedanych (odnowionych) kart 64 100 120 płatniczych 5 Ilość sprzedanych rachunków internetowych 40 100 120 21 Planowany rozwój produktów kredytowych, szczególnie detalicznych ekspozycji kredytowych (Rekomendacja T ) zawiera Polityka kredytowa Banku. 22 W okresie obowiązywania niniejszej Polityki handlowej zakłada się: 1. Opracowanie i wdrożenie promocyjnych lokat terminowych (z bonusami lub o preferencyjnej stopie procentowej), 2. Uatrakcyjnianie produktów rozliczeniowych, 3. Wdrożenie nowych form kredytowania osób fizycznych (kredyty detaliczne) oraz podmiotów gospodarczych i rolników, 4. Uczestniczenie w dystrybucji środków Unii Europejskiej skierowanych do sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Rolnictwa, 5. Rozliczanie kart płatniczych on-line, 23 1. Szczegółowy plan rozwoju oferty produktowej na kolejne lata obowiązywania Polityki handlowej zawiera załącznik nr 1 w postaci tabel planistycznych. 2. Za opracowanie planu o którym mowa w ust. 1 odpowiedzialny jest Członek Zarządu nadzorujący Pion Handlowy. 24 Działalność marketingowa Banku opiera się na następujących założeniach: marketing to analiza rynku, oczekiwań klientów, planowanie rozwoju oferty oraz obserwacja odbioru, marketing jest ściśle związany z reklamą, marketing to budowanie dobrych relacji klientami, 25 Elementy marketingu mix, za pomocą których Bank może oddziaływać na rynek, to: Produkt planowany rozwój usług, poziom jakości, usługi dodatkowe, opisane w poprzednim rozdziale. Cena metody ustalania cen, oprocentowanie, opłaty i prowizje, stosowane promocje. Dystrybucja reklama, sprzedaż osobista, promowanie sprzedaży. Promocja kanały dystrybucyjne, lokalizacja, pomieszczenia.

Ludzie system rekrutacji, szkolenia, motywacje, ocena kadry. 26 Polityka dystrybucji produktów bankowych opiera się również na połączeniu online Punktu Obsługi Klienta z Centralą Banku, zapewniającego kompleksową obsługę osób fizycznych oraz podmiotów gospodarczych. 27 Działania reklamowe Banku są i będą prowadzone dwutorowo: 1. kampaniach reklamowe przygotowywane wspólnie z Bankiem Zrzeszającym, 2. reklama opracowywana i zamawiana samodzielnie przez Bank. 28 Informacja o aktualnej ofercie produktowej Banku dotychczasowa oraz nowych produktach i promocjach jest przekazywana klientom poprzez różnorodne kanały komunikacyjne takie jak: 1. Informacja na tablicy ogłoszeń w Banku, 2. Informacja w postaci plakatów, ulotek i innych materiałów informacyjnych wyłożonych w miejscu wykonywania czynności oraz w siedzibie instytucji współpracujących z Bankiem (np. w Urzędzie Miasta, u komorników, w biurach rachunkowych, w kancelarii notarialnej, w firmie ubezpieczeniowej) 3. Wspólna reklama z instytucjami współpracującymi z Bankiem, 4. Wspólna reklama z Bankiem Zrzeszającym, 5. Informacja w środkach masowego przekazu w przypadku promocji i reklamy ( lokalna prasa,), 6. Reklama podczas lokalnych imprez, w postaci banerów, stoiska reklamowego itp. 7. Strona Internetowa Banku, 8. Panel bankomatu, 9. Bezpośrednia rozmowa pracowników z klientami, w której przekazywana jest informacja o produktach i promocjach, 10. Wizyty w zakładach pracy w celu oferowania np. rachunków ROR dla pracowników firm, które są obsługiwane przez Bank. 29 Bank w swojej działalności planuje wykorzystanie następujących metod komunikacji z klientami: a) reklama prasowa Bank w sposób stały zamierza współpracować z lokalnymi tytułami, które ukazują się na naszym terenie działania. Do tych tytułów należą przede wszystkim: Wieści Gminne, Tygodnik Ostrołęcki. Wybór konkretnych tytułów, na łamach których emitowane będą reklamy Banku, będzie ściśle uzależniony od rodzaju promowanych produktów i usług. c) reklama internetowa Bank posiada własną witrynę internetową, na której znajduje się pełna, aktualizowana na bieżąco, oferta Banku. Strona internetowa Banku jest ponadto bramką służącą do logowania się naszych klientów do Serwisu Bankowości Internetowej. W ramach prowadzonej strony, poprzez reklamowe banery umieszczone na stronie głównej oraz podstronach, nadal promowane będą produkty i usługi, w zależności od aktualnej oferty Banku.

Kolejną formą reklamy z wykorzystaniem Internetu, jako kanału komunikacji, będzie dalsze wykorzystywanie komunikatów o zmianach w usługach i nowościach w ofercie Banku, umieszczanych na stronach logowania do Systemów Bankowości Elektronicznej. Zabieg powyższy powoduje, iż każda osoba logująca się do Systemu Bankowości Elektronicznej jest informowana o nowościach, poprzez krótką adnotację na stronie logowania do Systemu, wraz z przekierowaniem na odpowiednią podstronę naszej witryny internetowej, na której zawarte są szczegółowe informacje dotyczące zmian, bądź nowego produktu. d) materiały drukowane Materiały drukowane są kluczowym narzędziem komunikacji z klientami, na coraz bardziej konkurencyjnym rynku bankowym w Polsce. Bank w dalszym ciągu będzie wykorzystywał przestrzeń handlową do komunikacji z klientami. Już od dłuższego czasu, we wszystkich placówkach Banku można znaleźć specjalne stojaki z materiałami informacyjnymi, dotyczącymi oferty Banku. Znajdują się one w miejscach, gdzie odbywa się największy ruch, tj. przy wejściu do Banku lub w okolicach kas. We wszystkich placówkach wykorzystywane są również plakaty promujące konkretne produkty, których umiejscowienie jest również dostosowywane do profilu klienta. Stosowane są również potykacze, czyli plakaty w specjalnych stojakach, ustawiane w miejscach o dużym natężeniu ruchu. e) reklama poprzez mailing Mailing to forma marketingu bezpośredniego, polegająca na dostarczeniu przesyłek reklamowych (listów, ulotek, katalogów produktów/usług, kuponów zamówień itp.) do nabywcy pocztą. Bank stosuje i będzie stosował tę formę reklamy przy okazji zmian w oferowanych usługach, bądź wprowadzania nowych produktów i usług. Reklama w formie mailingu będzie stosowana na dwa sposoby: poprzez wysyłkę informacji o wprowadzanych zmianach i nowych produktach w postaci listów kierowanych imiennie do naszych obecnych i byłych klientów. f) reklama mobilna W ramach reklamy mobilnej, Bank wykorzystuje własny serwis SMS Banking, dzięki któremu Bank ma możliwość dotrzeć z informacją dotyczącą promowanych produktów, do abonentów Systemu. W ramach działań reklamowych, do wszystkich użytkowników Systemu SMS Banking korzystających z automatycznego informowania o zmianie salda rachunku poprzez wiadomość SMS, nadal będą wysłane komunikaty w postaci krótkich wiadomości tekstowych (SMS) z informacjami o nowych produktach i usługach. g) sponsoring Działalność sponsorska Banku dotyczy przede wszystkim finansowania wydarzeń kulturalnych, takich jak spektakle teatralne, sponsoring dożynek i imprez kulturalnych organizowanych przez Urzędy Miast i Gmin z terenu działania Banku oraz poprzez finansowe wspieranie lokalnych instytucji charytatywnych. Sponsoring powyższych wydarzeń oraz wspieranie lokalnych organizacji charytatywnych, utrwala w lokalnej społeczności wizerunek Banku, jako mecenasa kultury, któremu nie jest obce życie lokalnych społeczności. Obok finansowania wydarzeń kulturalnych, Bank będzie się starał obejmować patronatem także wydarzenia biznesowe. Bank zamierza w dalszym ciągu wspierać działania Szkolnych Kas Oszczędności. Obecnie Bank prowadzi rachunki SKO dla 5 szkół podstawowych.

h) inne formy reklamy W celu wzmocnienia wizerunku, Bank planuje dokonywać regularnych zakupów gadżetów reklamowych (kalendarze, terminarze, długopisy reklamowe, torby bawełniane, podkładki pod mysz, kalkulatory, parasole itp.), które będą rozdawane klientom oraz zaprzyjaźnionym instytucjom (np.: szkoły, z którymi Bank współpracuje w ramach SKO). Klienci o strategicznym znaczeniu dla Banku będą mogli liczyć na bardziej wartościowe prezenty, w postaci markowych win w eleganckich drewnianych pudełkach, lub markowych skórzanych portfeli. i) ludzie Wysoka jakość obsługi klienta była zawsze mocną stroną Banku. Klienci cenią sobie indywidualne podejście, miłą, serdeczną obsługę, niemal domową atmosferę panującą w Banku. Bank dysponuje dobrze przygotowaną i doświadczoną kadrą, której kompetencje są stale zwiększane. Istotnym elementem wzrostu sprzedaży usług i produktów bankowych jest bezpośrednia ich promocja prowadzona przez pracowników Banku. Bank będzie stale dążył do zwiększania zaangażowanie pracowników poprzez system szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych z zakresu oferty produktowej oraz technik aktywnej sprzedaży. W listopadzie 2011 roku 8 pracowników odebrało Certyfikaty Dyplomowanego Pracownika Bankowego po ukończeniu Studiów Podyplomowych w zakresie Bankowości. W bieżącym roku odbierze Certyfikat następny pracownik, stąd 56 % posiada odpowiednie kwalifikacje do profesjonalnej i wysokiej jakości obsługi klientów. 30 Wdrażanie nowych produktów wiąże się z podejmowaniem ryzyka przez Bank. Zasady wdrażania nowych produktów bankowych zostały ujęte w obowiązującej w Banku Instrukcji wdrażania nowych produktów i obejmują: 1. Wymóg weryfikacji zgodności nowego produktu z polityką i strategia Banku, 2. Ocenę produktu pod kątem ryzyk bankowych, 3. Analizę rodzajów i wysokości limitów związanych z danym produktem, 4. Ocenę progu rentowności nowego produktu, 5. Określenie kanałów dystrybucji oraz odbiorców produktów. 31 Za opracowanie, wdrożenie oraz weryfikację Polityki handlowej odpowiada Członek Zarządu nadzorujący Pion Handlowy. Zapisy Polityki Handlowej są znane wszystkim pracownikom Banku. 2) Polityka płynności 1 Polityka płynności zawiera opis działań mających na celu zapewnienie zgodności procedur Banku z zapisami rekomendacji nadzorczych, w tym Rekomendacji P oraz zapisów uchwały 386/2010 Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie wiążących Banki norm płynności. 2 Zasady zarządzania płynnością w Banku są zawarte w Instrukcji zarządzania płynnością, która podlega corocznemu przeglądowi pod kątem zmian:

1. przepisów zewnętrznych, 2. w strukturze organizacyjnej Banku, 3. w strukturze bilansu, 4. planowanej działalności. 3 W 2012 r. planowany jest dalszy wzrost sprzedaży kredytów, depozytów oraz rachunków bieżących. Sprzedaż rachunków oraz depozytów ma na celu przede wszystkim utrzymanie stabilnej bazy depozytowej zgodnie z uchwałą 386/2008 KNF. Zapewnienie stabilnej bazy depozytowej jest jednym z narzędzi realizacji istotnego celu strategicznego Banku, jakim jest zapewnienie płynności. 4 Realizacja strategii zarządzania płynnością następuje poprzez równoczesne zarządzanie aktywami i pasywami oraz pozycjami pozabilansowymi Banku. 5 Zarządzanie ryzykiem płynności w Banku ma charakter skonsolidowany i całościowy. Oznacza to zarządzanie płynnością złotową, zarówno w odniesieniu do pozycji bilansowych jak i pozabilansowych we wszystkich horyzontach czasowych ustalonych przez Bank i obejmuje wszystkie komórki i jednostki organizacyjne Banku. 6 Struktura posiadanych przez Bank aktywów powinna umożliwiać elastyczne dostosowywanie się do potrzeb płynnościowych. W tym celu Bank dywersyfikuje swoje aktywa według następujących kryteriów: 1. płynności, 2. bezpieczeństwa, 3. rentowności. 7 Bank spółdzielczy może regulować swoją płynność płatniczą poprzez wykorzystywanie szeregu instrumentów oferowanych przez Bank Zrzeszający, tj: 1. limit kredytu w rachunku bieżącym, 2. kredyt techniczny, 3. limit lokat płynnościowych, 4. inne. Szczegółowe plany awaryjne na wypadek zagrożenia płynności są opisane w Instrukcji zarządzania ryzykiem płynności w Banku. 8 Bank zakłada utrzymanie dotychczasowej struktury depozytów przyjętych od klientów

Banku, gdzie głównym źródłem finansowania aktywów są depozyty podmiotów niefinansowych, ludności i budżetu. 9 Bank zakłada w 2012 r. dynamikę depozytów na poziomie: Lp. Rodzaj depozytów Stan na Plan na Dynamika w 31.12.2011 31.12.2012 stosunku do roku 2011 1 Stany na rachunkach bieżących 5.633,- 6.800,- 120,72% 2 Depozyty terminowe osób 19.535,- 26.575,- 136,55% prywatnych 3 Depozyty terminowe podmiotów 314,- 500,- 159,24% gospodarczych i rolników 4 Depozyty jednostek samorządu 951,- 1.025,- 107,78% terytorialnego 5 Inne 100,- 100,- 100% 10 Celem Banku jest wydłużenie średniego terminu wymagalności przyjmowanych depozytów, tak aby Bank mógł otwierać, po stronie aktywnej, pozycje o dłuższym horyzoncie czasowym. Przy czym Bank będzie dążył do takiego konstruowania produktów depozytowych, aby było to optymalne pod kątem ryzyka płynności. 11 Zarządzanie bazą depozytową Banku ma za zadanie utrzymanie poziomu aktywów płynnych w proporcji minimum 20% aktywów ogółem 12 Z punktu widzenia zarządzania płynnością Banku najważniejsza jest analiza poziomu płynności w ujęciu krótko- i średnioterminowym. Jednakże w celu posiadania pełnej oceny strukturalnej posiadanych aktywów i pasywów dokonuje się analizy w poszczególnych przedziałach czasowych. 13 Kluczowe znaczenie dla Banku ma kształtowanie się płynności w okresie do jednego miesiąca, która wymaga stałej, bieżącej oceny i analizy, tak aby zapewnić odpowiedni poziom rezerwy płynności. 14 Bank ogranicza ryzyko płynności poprzez stosowanie systemu limitów oraz odpowiednie kształtowanie struktury posiadanych aktywów i pasywów. Bank dokonuje identyfikacji wszelkich zagrożeń związanych z ryzykiem utraty płynności,

przeprowadza testy warunków skrajnych. W zależności od stwierdzonego charakteru zagrożenia utraty płynności Bank postępuje według określonych procedur awaryjnych, określonych w Instrukcji zarządzania ryzykiem płynności. W przypadku przekroczenia limitów nadzorczych miar płynności Bank tworzy wymóg kapitałowy w ramach Filaru II NUK. 3) Polityka kredytowa 1 W zakresie Polityki kredytowej, Bank uznaje za podstawowy cel wzrost obliga kredytowego oparty na dywersyfikacji portfela kredytowego przy minimalizacji ryzyka kredytowego i koncentracji. Główne założenia i cele Polityki kredytowej Banku wynikają ze Strategii działania Banku. Po każdorazowym przyjęciu Strategii Banku ulega weryfikacji Polityka kredytowa Banku. 2 1. Celem opracowania Polityki kredytowej Banku jest a. określenie podstawowych kierunków stabilnego rozwoju akcji kredytowej przy zachowaniu planowanej dochodowości portfela oraz zasad ostrożnego zarządzania Bankiem. b. dostosowanie regulacji kredytowych do zmieniających się przepisów zewnętrznych oraz warunków funkcjonowania Banku wewnętrznych i zewnętrznych, ze szczególnym uwzględnieniem zapisów Rekomendacji T oraz Rekomendacji S a także zapisów uchwały 258/2011 KNF. 2. Istotnym celem Polityki kredytowej jest racjonalne zarządzanie ryzykiem portfela kredytowego poprzez: a. obniżenie / utrzymanie poziomu udziału należności zagrożonych i zobowiązań pozabilansowych w portfelu kredytowym b. zwiększenie przychodów odsetkowych, c. zwiększenie przychodów z tytułu prowizji, d. zapewnienie zrównoważonego wzrostu portfela kredytowego skorelowanego ze wzrostem bazy depozytowej, e. dostosowanie dynamiki przyrostu akcji kredytowej do dynamiki przyrostu funduszy własnych, f. dostosowanie terminów udzielania kredytów do długości trwania składanych w Banku depozytów, g. zwiększenie zaangażowania Banku w konsorcja kredytowe. 3. Polityka kredytowa obowiązuje na wszystkich poziomach zarządzania oraz we wszystkich jednostkach organizacyjnych Banku realizujących politykę zarządzania ryzykiem kredytowym, a do jej realizacji zobligowani są wszyscy pracownicy kredytowi Banku. 3 Podstawowe obszary działalności Banku objęte niniejszą Polityką kredytową to: 1. Wzrost obliga kredytowego zgodny z zatwierdzonym przez Radę Nadzorczą planem ekonomiczno-finansowym.

2. Metody oceny zdolności kredytowej, uwzględniające stosowanie odpowiednich narzędzi analitycznych, wykorzystanie baz danych oraz weryfikację przyjętych założeń. 3. Metody i techniki ograniczania ryzyka kredytowego. 4. Analiza portfela ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz zabezpieczonych hipotecznie, zgodnie z zapisami Rekomendacji S. 5. Analiza portfela detalicznych ekspozycji kredytowych, zgodnie z zapisami Rekomendacji T. 6. Analiza zmian na rynkach podstawowych zabezpieczeń przyjmowanych przez Bank, ze szczególnym uwzględnieniem rynku nieruchomości. 7. Organizacja zarządzania ryzykiem kredytowym, zapewniająca rozdzielenie funkcji oceny ryzyka kredytowego od działalności sprzedażowej. 8. Przyznawanie uprawnień do podejmowania decyzji kredytowych, zgodnych z systemem kompetencji kredytowych obowiązujących w Banku oraz zasad zatwierdzania odstępstw od regulacji. 9. Weryfikacja przyjętych procedur oceny zdolności kredytowej oraz zarządzania ryzykiem kredytowym. 10. Zasady kontroli ryzyka kredytowego. 4 Bank rozwija akcję kredytową w stosunku do następujących podstawowych, docelowych: A. Grup klientów: 1. Osoby fizyczne, nie prowadzące działalności gospodarczej i rolniczej (detaliczne ekspozycje kredytowe, zgodnie z Rekomendacją T ). 2. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, 3. Podmioty gospodarcze. 4. Rolnicy indywidualni. 5. Jednostki samorządu terytorialnego, 6. Wspólnoty mieszkaniowe, 7. Inne instytucje, lokalne fundacje i stowarzyszenia działające na obszarze funkcjonowania Banku. B. branż: 1. Rolnictwo, 2. Gospodarstwa domowe, 3. Handel., 4. Transport, 5. Usługi. 6. Pozostałe. 5 Wzrost akcji kredytowej w Banku następuje głównie poprzez: 1. Rozwój współpracy, zwiększanie zaangażowania wobec dotychczasowych, sprawdzonych klientów, oferowanie im dodatkowych produktów kredytowych. 2. Pozyskiwanie do współpracy nowych klientów tylko o sprawdzonej, dobrej, stabilnej sytuacji finansowej. 3. Weryfikację zdolności kredytowej kredytobiorców z wykorzystaniem dostępnych baz danych. 4. Obsługa klientów z obszaru działania Banku. 5. Sprzedaż kart kredytowych.( do rozważenia ). 6. Sprzedaż kredytów mieszkaniowych i pożyczek hipotecznych.

7. Udział w przetargach na obsługę jednostek samorządu terytorialnego. 8. Prowadzenie działań marketingowych i promocyjnych. 9. Przekazywanie informacji o aktualnej i promocyjnej ofercie z wykorzystaniem dostępnych mediów takich jak materiały informacyjne dostępne w siedzibie Banku, strona internetowa, informacje w lokalnej prasie, radio i telewizji, podczas lokalnych imprez. 6 Stosowane w Banku metody wsparcia wzrostu akcji kredytowej to: 1. Wdrażanie nowych produktów kredytowych, tj. kart kredytowych, kredytów z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, kredytów pomostowych, sezonowych i okazjonalnych. 2. Ocena ryzyka wdrażanych nowych produktów kredytowych, ze szczególnym uwzględnieniem kredytów długoterminowych. 3. Rozwój sprzedaży kredytów hipotecznych i mieszkaniowych. 4. Współpraca z instytucjami zewnętrznymi w celu pozyskiwania korzystnych linii kredytowych, dopłat itp. (np. ARiMR, NFOŚiGW, PFRON, inne organizacje unijne). 5. Stosowanie okresowych promocji. 6. Doskonalenie technik obsługi klientów w zakresie sprzedaży kredytów. 7. Odpowiednia polityka cenowa, uwzględniająca zróżnicowane portfele kredytowe (detaliczne, finansujące nieruchomości, zabezpieczone hipotecznie itp.). 8. Zawieranie konsorcjów bankowych z Bankiem Zrzeszającym lub Bankiem Spółdzielczym w Ostrowi Maz.. 7 1. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w Banku odbywa się w oparciu o zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą Strategię zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, plan ekonomiczno-finansowy, procedury kredytowe oraz sporządzane w formie pisemnej analizy. 2. Zarząd co roku w terminach przygotowania założeń do planu ekonomicznofinansowego dokonuje weryfikacji założeń polityki kredytowej. 3. Rada Nadzorcza otrzymuje sprawozdanie z realizacji strategii i polityki zarządzania ryzykiem kredytowym w cyklach i w zakresie zgodnym z obowiązująca w Banku Instrukcją sporządzania informacji zarządczej. 4. Zarząd oraz Rada Nadzorcza Banku wykorzystuje wyniki kontroli wewnętrznej i audytu do oceny efektywności procesu zarządzania ryzykiem kredytowym. 5. Bank dokonuje okresowej weryfikacji procedur zarządzania ryzykiem kredytowym, co najmniej raz w roku. 6. Weryfikacja procedur kredytowych odbywa się w oparciu o propozycje przygotowane przez Zespół do spraw Ryzyk i Sprawozdawczości. 8 1. W 2012 r. planuje się wzrost akcji kredytowej o 5,54% w stosunku do końca 2011r. 2. Przyrost detalicznych ekspozycji kredytowych w 2012 r. jest planowany na następującym poziomie: Lp. Rodzaj kredytów Stan na Plan na Dynamika w 31.12.2011 31.12.2012 stosunku do w tys. zł w tys. zł roku 2011 1 Kredyty w ROR 389,- 400,- 102,83%

2 Kredyty gotówkowe, na cele 988,- 1 000,- 101,21% konsumpcyjne 3 Kredyty ratalne 25,- 20,- 80% 4 Kredyty mieszkaniowe i hipoteczne 5.427,- 5 080,- 93,61% 3. Przyrost ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości o 5,50 % w stosunku do 2011r. (stan EKFN na 31.12.2011r. 18.522,- tys. zł.) 4. Przyrost ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie o 5,50% w stosunku do 2011r.. (stan EKZH na 31.12.2011r. 28.873,- tys. zł.) 9 Stosowane w Banku metody zarządzania ryzykiem kredytowym, częstotliwość analiz oraz struktura organizacyjna dostosowane są do profilu i wielkości tego ryzyka, skali i złożoności działalności kredytowej Banku. 10 Podstawowe czynniki analizowane przez Bank w celu określenia profilu ryzyka to w szczególności: 1. Współczynnik wypłacalności. 2. Wskaźnik jakości kredytów ogółem, w tym wskaźnik jakości detalicznych ekspozycji kredytowych, ekspozycji finansujących nieruchomości oraz ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. 3. Udział kredytów w sumie bilansowej. 4. Udział detalicznych ekspozycji kredytowych w sumie bilansowej. 5. Udział ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości w sumie bilansowej. 6. Udział ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w sumie bilansowej. 7. Stan rezerw celowych, w tym rezerw na detaliczne ekspozycje kredytowe, na ekspozycje kredytowe finansujące nieruchomości oraz na ekspozycje zabezpieczone hipotecznie. 8. Średni wskaźnik LtV. 9. Wielkość sumy bilansowej. 10. Wskaźnik pokrycia kredytów depozytami stabilnymi. 11. Złożoność działalności, tj. brak / nieznacząca skala transakcji i instrumentów finansowych zaliczanych do portfela handlowego. 11 Planuje się, iż jakość portfela kredytowego, wyrażona jako procentowy udział kredytów i innych należności zagrożonych w portfelu kredytowym ogółem, w 2012 roku będzie ulegała systematycznej poprawie tak, aby wskaźnik udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym Banku nie przekroczył poziomu z 2011 roku ( XII 2011 0,94 %). Zakłada się, że wskaźnik jakości detalicznych ekspozycji kredytowych nie będzie wyższy niż 6 %. 12 Bank kontynuuje politykę dywersyfikacji ryzyka kredytowego, poprzez stosowanie ustalonych zasad bezpieczeństwa działalności kredytowej w poszczególnych segmentach rynku oraz poprzez niezbędne instrumenty. Do podstawowych działań mających na celu minimalizację ryzyka kredytowego należy zaliczyć:

1. dywersyfikację struktury przedmiotowej i podmiotowej portfela, poprzez wprowadzone wewnętrzne limity branżowych oraz limity detalicznych ekspozycji kredytowych w postaci limitu udziału ww. ekspozycji w stosunku do posiadanych funduszy własnych oraz postaci limitu łącznego zaangażowania w detaliczne ekspozycje kredytowe w stosunku do jednego kredytobiorcy. 2. wymaganie przy ocenie zdolności kredytowej uwiarygodnionych dokumentów, weryfikacja informacji przekazywanych przez klientów, stosowanie metod statystycznych do oceny zdolności kredytowej klientów detalicznych. 3. doskonalenie metod oceny zdolności kredytowej poprzez: a. ostrożne zwiększanie w portfelu kredytowym kredytów inwestycyjnych długoterminowych oraz wymaganie od kredytobiorcy zwiększonego udziału własnego środków w realizację przedsięwzięcia. b. wymaganie udziału własnego przy udzielaniu kredytów hipotecznych i mieszkaniowych osobom fizycznym. c. w przypadku zabezpieczenia hipotecznego spłaty kredytu, stosowanie cesji należności z polisy ubezpieczeniowej nieruchomości od ognia i zdarzeń losowych. d. wykorzystywanie do weryfikacji kredytobiorców, celem minimalizacji ryzyka i eliminowania kredytobiorców niesolidnych, między innymi system wymiany danych ZBP, BIK S.A, BIG INFO MONITOR, e. stosowanie do aktualizacji wyceny wartości nieruchomości prowadzony rejestr transakcji zawieranych w obsługiwanym terenie lub system AMRON (za pośrednictwem BPS S. A.) f. wykorzystanie narzędzi informatycznych do tworzenia modeli oceny zdolności kredytowej. g. ograniczenie oceny zdolności kredytowej w przypadku udzielania kredytów mieszkaniowych i hipotecznych do okresu 25 lat. h. uwzględnienie w analizie zdolności kredytobiorców zmian w poziomie dochodów (np. w wyniku nabycia praw emerytalnych). i. uwzględnianie zmian cykli gospodarczych w ocenie zdolności kredytowej w przypadku kredytów długoterminowych. j. w przypadku ekspozycji finansujących nieruchomości Bank dąży do ustanowienia zabezpieczenia na finansowanej nieruchomości stanowiącej własność kredytobiorcy. 4. Analizę struktury portfela w celu wczesnej identyfikacji zagrożeń wynikających z nadmiernych zaangażowań i wprowadzanie stosownych ograniczeń, 5. Wzmacnianie monitoringu ekspozycji kredytowych, 6. Nadzór nad czynnościami wykonywanymi w toku procesu kredytowania, mający na celu weryfikację sprawności działania mechanizmów kontrolnych (obejmujący m.in.: proces przestrzegania wewnętrznych aktów normatywnych, procedur, kompetencji, itp.), 7. Prowadzenie aktywnej polityki szkoleń, także w formie bieżącego instruktażu. 8. Dbałość o to, aby informacje przekazywane klientom były zrozumiałe i rzetelne, żeby zawierały wszystkie informacje dotyczące warunków udzielania kredytów, szczególnie ponoszonych przez klienta kosztów. 9. Dbałość o profesjonalizm, staranność i rzetelną wiedzę pracowników kredytowych Banku. 13 W zakresie portfela ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie Bank wyznacza następujące obszary oraz założenia polityki kredytowej: 1. Bank dywersyfikuje ryzyko związane z portfelem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie poprzez udzielanie kredytów zabezpieczonych hipotecznie wszystkim grupom Klientów, udzielanie kredytów na różne okresy oraz zabezpieczanie

hipoteczne na zróżnicowanych nieruchomościach (tzn. nieruchomości komercyjne, nieruchomości mieszkaniowe, nieruchomości pozostałe) tak, aby żadne z powyższych zabezpieczeń nie dominowało. 2. Kredyty i pożyczki hipoteczne związane z finansowaniem nieruchomości mieszkaniowych nie będą stanowić dla Banku priorytetowego produktu. Bank tak kreuje ofertę w tym zakresie, aby oferta była umiarkowanie atrakcyjna. Bankowi zależy, aby kredyty na cele mieszkaniowe i pożyczki hipoteczne udzielać swoim stałym i sprawdzonym Klientom tak, aby Klienci Banku nie byli skłonni korzystać z usług innych banków w tym zakresie. 3. Udziela kredytów przy zachowaniu wskaźnika LtV 0,8 i poniżej 0,8. Bank nie finansuje 100% inwestycji, przez co istnieje min. 20% margines ewentualnego przeszacowania wartości nieruchomości. Odstępstwa od tej zasady zatwierdza Zarząd biorąc pod uwagę łączne zaangażowanie w finansowanie Klienta, rodzaj zabezpieczenia, cel kredytu, okres kredytowania oraz dotychczasowy przebieg współpracy z Klientem. 4. Indywidualnie istotną ekspozycją kredytową jest ekspozycja o indywidualnej wysokości 500 tys. złotych. 5. Bank prowadzi monitoring lokalnego oraz krajowego rynku nieruchomości w celu weryfikacji wartości nieruchomości w trakcie okresu kredytowania. 6. Przynajmniej raz w roku Bank weryfikuje wartość nieruchomości stanowiących zabezpieczenie ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. 7. Bank okresowo dokonuje przeglądu i weryfikacji procedur dotyczących udzielania i monitoringu kredytów na finansowanie nieruchomości mieszkaniowych dla Klientów indywidualnych w celu uwzględnienia bieżącej i prognozowanej sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych oraz weryfikuje inne procedury związane z udzieleniem i obsługą kredytów, przy których może wystąpić zabezpieczenie hipoteczne. 14 W zakresie portfela detalicznych ekspozycji kredytowych Bank wyznacza następujące kluczowe obszary i zasady zarządzania ryzykiem kredytowym: 1. Udzielanie kredytów osobom posiadającym zdolność kredytową do spłaty- między innymi poprzez prawidłową ocenę zdolności kredytowej i wiarygodności osób zobowiązanych do spłaty ekspozycji kredytowej. Pozyskiwanie i weryfikacja informacji o Kliencie z użyciem baz informacji zewnętrznych na podstawie podpisanych umów oraz wewnętrznej bazy informacji, 2. Dywersyfikację ryzyka kredytowego portfela detalicznych ekspozycji kredytowych poprzez udzielanie różnego rodzaju detalicznych ekspozycji kredytowych: tzn. kredyty konsumpcyjne gotówkowe, kredyty odnawialne dla posiadaczy rachunków oszczędnościowo- rozliczeniowych, pożyczki hipoteczne, kredyty na cele mieszkaniowe, kredyty konsolidacyjne, karty kredytowe. Ustalenie i przestrzeganie limitów koncentracji dotyczących całego portfela detalicznych ekspozycji kredytowych, 3. Ostrożna delegację przez Zarząd decyzyjności w zakresie decyzji kredytowych, 4. Wprowadzenie do procesu kredytowego osoby weryfikującej formalno- merytorycznie wnioski kredytowe, 5. Nie korzystanie z narzędzi typu scoring w ocenie wiarygodności kredytowej Klientów, 6. Nie korzystanie ze współpracy z pośrednikami przy sprzedaży kredytów, 7. Udzielanie kredytów przede wszystkim Klientom posiadającym w Banku ROR, RB, inne produkty lub pozytywną historię w Banku, 8. Ustawiczny monitoring portfela detalicznych ekspozycji kredytowych w tym spraw w windykacji. 15

1. Ryzykiem kredytowym w Banku zarządza Zarząd. 2. Bank powierza nadzór nad wdrażaniem i realizacją niniejszej Polityki kredytowej Członkowi Zarządu ds. Handlowych. 3. Nadzór nad ryzykiem kredytowym pełni Prezes Zarządu. 4. Kompetencje do podejmowania decyzji kredytowych są ustalane z uwzględnieniem zasad rozdzielenia funkcji operacyjnej od oceny ryzyka. 5. Zarząd w Instrukcji sporządzania informacji zarządczej określa kluczowe obszary zarządzania ryzykiem kredytowym, które poddaje monitorowaniu. 16 Bank może stosować następujące techniki ograniczania ryzyka kredytowego: 1. Pomniejszanie podstawy tworzenia rezerw celowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw celowych na ryzyko związane z działalnością banków. Bank przyjmuje zabezpieczenia zgodnie z Instrukcją ustanawiania prawnych form zabezpieczeń. 2. Pomniejszanie wag ryzyka przypisywanych ekspozycjom kredytowym zabezpieczonym hipotecznie na nieruchomości mieszkalnej w rachunku wymogów kapitałowych na podstawie załącznika nr 4 do chwały nr 76/2010 KNF. Bank zarządza ryzykiem związanym z ekspozycjami finansującymi nieruchomości oraz zabezpieczonymi hipotecznie, zgodnie z Instrukcją zarządzania ryzykiem kredytowym. 3. Techniki redukcji ryzyka kredytowego zgodnie z załącznikiem nr 17 do uchwały nr 76/2010 KNF - procedurę wyznaczania wymogu kapitałowego z tytułu technik redukcji ryzyka kredytowego w Banku opisuje Instrukcja oceny adekwatności kapitałowej w Banku. 17 1. W celu ograniczania skutków ryzyka kredytowego Bank przyjmuje zabezpieczenia. Przyjmowane zabezpieczenia powinny spełniać kryteria płynności, wartości oraz dostępu i możliwości ich kontroli, zgodnie z obowiązująca w Banku Instrukcją prawnych form zabezpieczeń oraz z Instrukcją monitorowania ekspozycji kredytowych i zabezpieczeń oraz klasyfikacji i tworzenia rezerw celowych. 2. Wartość przyjmowanych zabezpieczeń powinna zapewnić odpowiedni poziom wskaźnika LtV przez cały okres kredytowania. 3. Bank stale monitoruje zmiany na rynku typowych zabezpieczeń, przyjmowanych przez Bank, tj. rynku nieruchomości. 4. Bank preferuje zabezpieczenia zwrotności kredytów, które pozwalają na: a. Skuteczną egzekucję należności w przypadku braku spłaty kredytów. b. Pomniejszenie podstawy tworzenia rezerw celowych. c. Przypisanie niższych wag ryzyka ekspozycjom kredytowym w rachunku wymogu kapitałowego. 18 Podstawowe zabezpieczenia, uznawane za najkorzystniejsze przez Bank to: 1. Zdeponowane w Banku lub w banku, będącym stroną trzecią środki pieniężne. 2. Hipoteka na gruntach rolnych. 3. Hipoteka na nieruchomości mieszkalnej. 4. Zastaw rejestrowy, 5. Poręczenia Banku Gospodarstwa Krajowego, Funduszy Poręczeń Kredytowych, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, itp. 6. Poręczenia i gwarancje jednostek samorządu terytorialnego, banków.

19 W Banku funkcjonują procedury monitorowania stanu zabezpieczeń kredytowych, ze szczególnym uwzględnieniem zabezpieczeń w postaci hipotek na nieruchomościach, zgodnie z Rekomendacją S. Bank systematycznie śledzi zmiany na lokalnym rynku nieruchomości oraz analizuje trendy ogólnokrajowe. 20 Niniejsza Polityka kredytowa oraz pozostałe procedury obejmujące zarządzanie ryzykiem kredytowym są znane i przestrzegane przez wszystkich pracowników Banku, zaangażowanych w działalność kredytową. W tym celu w Banku prowadzone są systematyczne szkolenia. 21 1. Pracownicy Banku powinni dołożyć wszelkich starań, aby przekazywane klientom informacje, dotyczące oferty kredytowej, w tym oferty kredytów udzielanych osobom fizycznym były zrozumiałe, jednoznaczne i czytelne. 2. Bank dostosuje swoje regulacje do zmian Ustawy o kredycie konsumenckim. 3. W relacjach z klientami bank powinien wykazać profesjonalizm, rzetelność i staranność oraz zapewnić klientowi najlepszą wiedzę. 4. W przypadku kredytów o zmiennej stopie procentowej, klienci są informowani o ryzyku, związanym ze wzrostem rynkowych stóp procentowych. 22 Zarządzanie ryzykiem kredytowym, w tym ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzykiem ekspozycji finansujących nieruchomości oraz ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie podlega kontroli wewnętrznej funkcjonalnej oraz audytowi wewnętrznemu, zgodnie z Regulaminem kontroli wewnętrznej i audytu, obowiązującym w Banku. 23 W związku ze zmianą przepisów zewnętrznych Bank planuje następujące zadania zmierzające do ograniczania skutków ryzyka kredytowego: 1. Doskonalenie metod oceny zdolności kredytowej wdrażanie zapisów Rekomendacji S. 2. Ograniczanie zaangażowania wobec klientów posiadających duże obciążenia kredytowe. 3. Stosowanie wewnętrznych i zewnętrznych baz danych w celu ustalenia obiektywnego poziomu zadłużenia klientów Banku. 4. Wprowadzenie zmian spowodowanych zmianą Ustawy o kredycie konsumenckim. 5. Wdrożenie zmian wynikających ze zmiany Rekomendacji S. 6. Doskonalenie metod oceny zdolności kredytowej i zabezpieczeń w przypadku udzielania kredytów na finansowanie nieruchomości oraz zabezpieczonych hipotecznie. 7. Uzupełnienie danych w systemie ewidencyjno-księgowym o informacje dotyczące wszystkich zabezpieczeń. 8. Opracowanie zmian w regulaminie kontroli wewnętrznej Banku związanych z planowanymi zmianami w Rekomendacji H.

9. Wdrożenie planowanych zmian w Rekomendacji R dotyczącej zasad tworzenia rezerw celowych. 4) Polityka kapitałowa 1 Kapitały Banku na koniec 2011 roku składały się z funduszu udziałowego wynoszącego 1,3 mln zł, funduszu zasobowego wynoszącego 5,2 mln zł oraz pozostałych funduszy w wysokości 0,4 mln zł. Łącznie kapitały Banku (wartość księgowa) na dzień 31.12.2011 roku wynosiły 6,9 mln zł. 2 Udział funduszu udziałowego w kapitałach Banku na koniec 2011 r. wynosił 18,84 %. Przyjmuje się optymalny poziom tego wskaźnika w 2012r. w wysokości nie wyższej niż 19 %. Głównymi źródłami zwiększenia kapitałów Banku w 2012 r. są: 1. przeznaczenie na fundusz zasobowy odpisów z zysku za 2011r., 2. wzrost funduszu udziałowego poprzez pozyskanie nowych udziałowców, 3. wzrost funduszu udziałowego poprzez podniesienie kwoty jednego udziału, 1. W 2012 r. Bank planuje pozyskać co najmniej 15 nowych udziałowców. 3 4 2. Zakłada się roczny wzrost funduszu udziałowego w wyniku wpłat wnoszonych przez nowych i dotychczasowych członków na poziomie 5 tys. zł. 5 1. Zakłada się, że fundusze Banku będą powiększane przede wszystkim z wygenerowanych zysków. 2. W 2012 r. planuje się wzrost funduszu zasobowego na poziomie nie niższym niż 835 tys. zł. 3. Jednocześnie Bank przeznaczy nie mniej niż 86 % zysku na ten fundusz. 4. Zakłada się wzrost funduszy własnych na poziomie wyższym od wzrostu sumy bilansowej. 6 Alokacja funduszy własnych Banku na poszczególne ryzyka odbywa się zgodnie z zasadami Nowej Umowy Kapitałowej, regulacjami KNF oraz wewnętrznymi przepisami Banku, m. in. wewnętrznym procesem oceny adekwatności kapitałowej (ICAAP). Zakłada się, że w 2012r. minimalna wielkość współczynnika wypłacalności w Banku z uwzględnieniem minimalnych i wewnętrznych wymogów kapitałowych będzie się kształtować na poziomie 12% i wewnętrznych wymogów kapitałowych na poziomie 10 %.

7 Plan alokacji kapitału z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka przedstawia się następująco: Ryzyko kredytowe Alokacja funduszy na ryzyko kredytowe odbywać się będzie zgodnie z zasadami wyznaczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego określonego uchwałą KNF, po weryfikacji w procesie analizy nadzorczej przeprowadzanej zgodnie z przyjętym w Banku procesem ICAAP. Zakłada się, że roczny wzrost wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego powinien kształtować się na poziomie nie wyższym niż wzrost sumy bilansowej Banku i nie będzie przekraczał 5 %. Jednocześnie limit tej alokacji nie może przekroczyć 50 % funduszy własnych. Ryzyko operacyjne Alokacja funduszy na ryzyko operacyjne odbywać się będzie zgodnie z zasadami wyznaczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka określonego uchwałą KNF, metodą podstawowego wskaźnika (BIA) po weryfikacji w procesie analizy nadzorczej przeprowadzanej zgodnie z przyjętym w Banku procesem ICAAP. Zakłada się, że wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego nie będzie przekraczał 10 % funduszy własnych. Ryzyko koncentracji Alokacja funduszy na ryzyko koncentracji odbywa się zgodnie z Instrukcją oceny adekwatności kapitałowej. Wewnętrzny wymóg kapitałowy wyznacza się na pokrycie ryzyk wynikających z zaangażowań kredytowych odnoszących się do dużych zaangażowań, koncentracji branżowej oraz koncentracji przyjętych form zabezpieczeń. Zakłada się, że Bank będzie przestrzegał limitów koncentracji i że wewnętrzny wymóg kapitałowy z tego tytułu w roku 2012 wyniesie nie więcej niż 2 % funduszy własnych. Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej Wewnętrzny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka stopy procentowej uwzględnia ryzyko przeszacowania i ryzyko bazowe i wyznacza się w oparciu o procedurę ICAAP. Zakłada się, że w 2012 roku wymóg ten nie będzie występował. Jednocześnie limit tej alokacji nie może przekroczyć 2 % funduszy własnych. Ryzyko płynności Wewnętrzny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka płynności wyznacza się w oparciu o procedurę ICAAP, na podstawie kosztów utrzymania płynności. Zakłada się, że wymóg ten nie będzie występował w roku 2012. Jednocześnie limit tej alokacji nie może przekroczyć 2 % funduszy własnych Banku. Ryzyko kapitałowe Wewnętrzny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kapitałowego wyznacza się na podstawie struktury kapitałów własnych i funduszu udziałowego, w oparciu o procedurę ICAAP. Zakłada się, że wymóg ten w 2012 roku nie powinien przekroczyć 40 tys. zł. Jednocześnie limit tej alokacji nie może przekroczyć 2 % funduszy własnych.