Pompy w górnictwie Grzegorz Pakuła, Marian Strączyński SPIS TREŚCI I. WSTĘP II. SYSTEMY ODWADNIANIA KOPALŃ GŁĘBINOWYCH III. SYSTEMY ODWADNIANIA KOPALŃ ODKRYWKOWYCH IV. POMPY WIROWE IV.1. Podział pomp IV.1.1. Podział według zasady działania IV.1.1.1 Pompy wirowe IV.1.1.2 Pompy wyporowe IV.1.1.3 Pompy specjalne IV.1.2. Podział według sposobu zabudowy IV.1.2.1 Pompy stacjonarne IV.1.2.2 Pompy zatapialne IV.1.2.3 Pompy wałowe IV.1.3. Podział według przeznaczenia IV.2. Podstawy teorii pomp wirowych IV.2.1. Parametry pompy IV.2.1.1 Wydajność IV.2.1.2 Wysokość podnoszenia IV.2.1.3 Pobór mocy IV.2.1.4 Sprawność IV.2.1.5 Prędkość obrotowa IV.2.1.6 NPSH IV.2.1.7 Parametry nominalne IV.2.2. Podstawowe równanie pomp wirowych IV.2.3. Przepływ energii w pompie IV.2.4. Rodzaj e strat w pompie IV.2.4.1 Straty mechaniczne IV.2.4.2 Straty objętościowe IV.2.4.3 Straty hydrauliczne IV.2.5.Podobieństwo przepływów. Wyróżnik szybkobieżności IV.2.6. Charakterystyka pompy IV.2.7. Ssanie i kawitacja IV.3. Dobór pomp do układu IV.3.1. Charakterystyka układu IV.3.2. Straty przepływu w rurociągach IV.3.3. Współpraca pompy z układem IV.3.4. Praca szeregowa pomp IV.3.5. Praca równoległa pomp
IV.4. Zmiana parametrów pomp IV.4.1. Jednorazowa korekta parametrów IV.4.1.1 Zmiana średnicy wirnika IV.4.1.2 Zmiana liczby stopni IV.4.1.3 Korekta kąta wylotowego łopatek IV.4.1.4 Korekta prędkości obrotowej IV.4.2. Regulacja parametrów IV.4.2.1 Regulacja przez dławienie IV.4.2.2 Regulacja przez zmianę prędkości obrotowej IV.4.2.3 Regulacja przez włączanie i wyłączanie pomp pracujących równolegle IV.4.2.4 Regulacja przez zmianę czasu pracy IV.4.2.5 Inne metody regulacji IV.4.2.6 Wybór metody regulacji IV.5. Pompownie głównego odwadniania IV.5.1. Zasadnicze wyposażenie pompowni głównego odwadniania. IV.5.2. Projektowanie nowej pompowni głównego odwadniania. IV.5.2.1 Wybór systemu pompowania IV.5.2.2 Pojemność zbiorników IV.5.2.3 Dobór rurociągów IV.5.3. Dobór pomp do istniejącej pompowni głównego odwadniania. IV.6. Dobór pozostałych pomp w podziemiach kopalni IV.7. Analiza techniczno-ekonomiczna (LCC) IV.8. Konstrukcja pomp wirowych IV.8.1.Ogólna budowa pomp wielostopniowych IV.8.2. Wybrane węzły konstrukcyjne pomp IV.8.2.1 Uszczelnienia IV.8.2.1.1 Uszczelnienia stacjonarne IV.8.2.1.2 Uszczelnienia ruchowe wysokociśnieniowe IV.8.2.1.3 Uszczelnienia ruchowe niskociśnieniowe IV.8.2.1.4 Uszczelnienia w układzie przepływowym IV.8.2.2 Napór osiowy i sposoby jego redukcji IV.8.2.2.1 Łopatki odciążające IV.8.2.2.2 Otwory odciążające IV.8.2.2.3 Układy dwustrumieniowe IV.8.2.2.4 Tarcza odciążająca IV.8.2.2.5 Łożysko osiowe IV.8.2.3 Napór promieniowy IV.8.2.4 Łożyskowanie IV.8.2.4.1 Łożyska toczne IV.8.2.4.2 Łożyska ślizgowe
IV.8.3. Specyfika konstrukcyjna pomp górniczych IV.9. Instalacja pomp stacjonarnych IV.10. Eksploatacja pomp IV.10.1. Prawidłowy dobór pomp jako podstawa właściwej eksploatacji IV.10.2. Bieżąca obsługa pomp IV.10.3. Oszczędność energii w trakcie eksploatacji pomp IV.10.4. Monitoring stanu technicznego pomp IV.11. Remonty pomp. IV.11.1. Znaczenie ekonomiczne właściwej gospodarki remontowej IV.11.2. Zmiana parametrów pompy w trakcie eksploatacji IV.11.2.1 Wpływ korozji na straty brodzenia IV.11.2.2 Wpływ wzrostu chropowatości kanałów przepływowych IV.11.2.3 Wpływ zmiany geometrii łopatek wirnika IV.11.2.4 Wpływ powiększenia szczelin uszczelniających IV.11.2.5 Łączny wpływ zużycia pompy na jej charakterystykę IV.11.3. Kryteria kierowania pomp do remontu IV.11.3.1 Praca do wystąpienia problemów IV.11.3.2 Kierowanie do remontu na podstawie wytycznych producenta IV.11.3.3 Kierowanie do remontu na podstawie monitoringu stanu technicznego pompy IV.11.4. Zakres i technologia remontów pomp górniczych IV.12. Pomiary parametrów energetycznych pomp IV.12.1. Pomiar wydajności IV.12.2. Pomiar wysokości podnoszenia IV.12.3.Pomiar poboru mocy IV. 12.4. Pomiar sprawności energetycznej IV.12.5. Pomiar NPSH r IV.13. Pompy zatapialne IV.13.1.Zastosowanie pomp zatapialnych w kopalniach. IV.13.2. Instalacja pomp zatapialnych IV.13.3. Budowa pomp zatapialnych IV.13.4. Dobór pomp zatapialnych IV.13.5. Eksploatacja pomp zatapialnych IV.14. Pozostałe składniki zespołu pompowego V. POMPY GŁĘBINOWE
V.1. Zastosowanie V.2. Pompy głębinowe V.2.1. Typowe konstrukcje pomp głębinowych V.2.2. Inne, specjalne konstrukcje górniczych pomp głębinowych V.2.3. Wykonania materiałowe pomp głębinowych V.2.4. Charakterystyki pomp głębinowych V.3. Silniki głębinowe V.3.1. Silniki głębinowe ekranowe, olejowe i półsuche V.3.2 Silniki głębinowe mokre V.3.3. Silniki głębinowe specjalne V.4. Układy pompowe pomp głębinowych w górnictwie. V.4.1. Budowa układów pompowych pomp głębinowych V.4.2. Dobór pompy głębinowej do wymaganych parametrów pracy układu pompowego V.4.3. Sprawność energetyczna układu pompowego pompy głębinowej. V.4.4. Montaż oraz demontaż układów pompowych pomp głębinowych. V.4.5. Awarie i uszkodzenia głębinowych agregatów pompowych. V.5. Stacje prób głębinowych agregatów pompowych V.6. Monitoring pracy układów pompowych pomp głębinowych. V.6.1. Technika cyfrowa w systemach eksploatacji pomp. V.6.2. System monitoringu i sterowania pracą pomp głębinowych. V.7. Laboratorium symulacji pracy studni, pomp głębinowych i hydromechaniki VI. POMPY DO SZLAMÓW VI.1. Podstawowe wiadomości o szlamach VI.2. Mechanizmy niszczenia elementów pomp przy pompowaniu szlamów. VI.3. Budowa pomp do szlamów VI.4. Materiały konstrukcyjne stosowane w pompach szlamowych VI.5. Dobór pomp szlamowych VI.6. Instalacja pomp szlamowych VI.7. Eksploatacja i remonty pomp szlamowych
VI.8. Regulacja pomp szlamowych VII. POMPY WYPOROWE VII.1. Zasada działania VII.2. Zastosowanie pomp wyporowych w kopalniach głębinowych VII.3. Pompy do zasilania obudów ścianowych VII.3.1. Budowa pomp nurnikowych VII.3.2. Dobór pomp do zasilania obudów ścianowych VII.3.3. Regulacja pomp zasilających obudowy ścianowe VII.3.4. Eksploatacja i remonty pomp zasilających obudowy ścianowe VII.4. Pompy zraszające. VIII. DYNAMIKA POMP I UKŁADÓW POMPOWYCH VIII.1. Drgania pomp VIII.1.1. Zjawisko drgań w zespołach pompowych VIII.1.2. Czynniki wymuszające drgania w zespołach pompowych VIII.1.3. Diagnostyka drgań zespołów pompowych VIII.1.4. Zapobieganie drganiom w trakcie eksploatacji zespołów pompowych VIII.2. Hałas generowany przez zespoły pompowe VIII.3. Zjawiska nieustalone podczas rozruchu i zatrzymania pompy VIII.4. Uderzenie hydrauliczne IX. ZAGADNIENIA PRAWNE IX.1. Wykaz najważniejszych aktów prawnych dotyczących pomp górniczych