Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00 ćwiczenia grupy CDE 14.00-16.15 ćwiczenia grupy AB czwartek: 8.00-9.30 ćwiczenia grupy CDE 11.00-12.30 ćwiczenia grupy AB ĆWICZENIE 1: ŚRODA 18.02.2015 Temat: Mikroflora organizmu i zakażenia endogenne. a) drobnoustroje kolonizujące organizm człowieka rodzaje bakterii, miejsca kolonizacji, rola flory w odporności organizmu; b) zmiana składu flory pod wpływem antybiotyków i środków chemicznych; c) nosicielstwo drobnoustrojów patogennych; d) rola flory fizjologicznej organizmu w zakażeniach; e) drobnoustroje najczęściej związane z zakażeniami endogennymi przykłady zakażeń endogennych. Część praktyczna: a) posiewy flory własnej z jamy ustnej, przedsionka nosa; ĆWICZENIE 2: CZWARTEK 19.02.2015 Temat: Mikroflora organizmu i zakażenia endogenne c.d. Wstęp do diagnostyki grzybów Odczyt posiewów i omówienie wyników. Wykonanie preparatów z posiewów. Założenie mikrohodowli grzybów dermatofitowych Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes, Microsporum canis, Epidermophyton.
ĆWICZENIE 3: ŚRODA 25.02.2015 Temat: Różnicowanie bakterii powtórka i podsumowanie. Omówienie podsumowujące schematów różnicowania bakterii Gram dodatnich i Gram ujemnych, testy różnicujące różne grupy bakterii, preparaty mikroskopowe, różnicowanie serologiczne, szybkie testy. ĆWICZENIE 4: CZWARTEK 26.02.2015 Temat: Kolokwium z ćwiczeń nr 18-24 z semestru zimowego. ĆWICZENIE 5 : ŚRODA 4.03.2015 Temat: Zakażenia grzybicze Część teoretyczna: 1. Ogólna charakterystyka i klasyfikacja grzybów 2. Leki przeciwgrzybicze (mechanizm działania, przedstawiciele): polieny, azole, triazole, 5-fluorocytozyna, alliloaminy, morfoliny 3. Grzyby drożdżopodobne (charakterystyka, chorobotwórczość, diagnostyka): Szczegółowo rodzaje: Candida (C.albicans, C. glabrata. C. krusei, C. parapsilosis, C. tropicalis ) i Cryptococcus, ogólnie tzw. rzadkie patogeny [Malassezia, Rhodotorula, Trichosporon, Geotrichum (syn. Blastoschizomyces, obecnie Saprochaete), Saccharomyces] Część praktyczna: 1. Demonstracja hodowli grzybów drożdżopodobnych na podłożu Saboraud oraz podłożach wybiórczo-różnicujących ( np. Chromagar Candida) 2. Wykonanie preparatów mikroskopowych mokrych w soli fizjologicznej, w laktofenolu, w tuszu (Cryptococcus) - obserwacja mikromorfologii drożdżaków 3. Wykonanie preparatów mikroskopowych barwionych metodą Grama- obserwacja 4. Obserwacja mikroskopowa morfologii drożdżaków w mikrohodowlach na podłożu ryżowym (występowanie chlamydospor, pseudostrzępek, kształt i układ blastospor, artrospory) 5. Test filamentacji dodatni (C. albicans lub C. dubliniensis) i ujemny (np. C. parapsilosis) odczyt 6. Identyfikacja na podstawie metabolizmu (auxanogram węglowodanowy i azotowy, zymogram) - na przykładzie wybranych testów komercyjnych 7. Antymikogram demonstracja i odczyt ĆWICZENIE 6: CZWARTEK 5.03.2015 Temat: Zakażenia grzybicze. cd. Część teoretyczna:
Charakterystyka, chorobotwórczość, lekowrażliwość grzybów strzępkowych z rodzajów: Aspergillus, Fusarium, Mucormycetes (Mucor, Rhizopus, Absidia) oraz dermatofitów: Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton. Część praktyczna: 1. Omówienie zasad bezpieczeństwa pracy z grzybami zarodnikującymi (pleśniami) 2. Obserwacja morfologii wzrostu grzybów pleśniowych i dermatofitów na podłożach stałych (rewers, awers) 3. Obserwacja mikroskopowa morfologii grzybów strzępkowych w gotowych preparatach w laktofenolu 4. Przygotowanie preparatów z mikrohodowli dermatofitów obserwacja morfologii (z ćwicz. 19.02) ĆWICZENIE 7 i 8: ŚRODA 11.03.2015 i CZWARTEK 12.03.2015 Temat: Zakażenia układu oddechowego. 1. Omówienie czynników patogennych związanych z zakażeniami układu oddechowego. 2. Omówienie rodzajów materiałów do badań, zasad pobierania i transportu materiałów, dobór podłoży hodowlanych do posiewów. 3. Prezentacja hodowli drobnoustrojów związanych z zakażeniami układu oddechowego: Haemophilus, Str. pyogenes, Str. pneumoniae, Staph. aureus, Corynebacterium sp. 4. Diagnostyka grzybic inwazyjnych układu oddechowego (Aspergillus, Fusarium, Mucormycetes (Mucor, Rhizopus, Absidia). Dobór materiałów diagnostycznych, transport, przebieg badania. Znaczenie preparatów bezpośrednich oraz badań biomarkerów (glukan, galaktomannany)- demonstracje 5. Oglądanie preparatów wybranych drobnoustrojów oraz wykonanie własnych preparatów. 6. Posiew materiałów: plwocina, wymazy z gardła, wymazy z przedsionka nosa. 7. Interpretacja wyników badań mikrobiologicznych ĆWICZENIE 9 i 10: ŚRODA 18.03.2015 i CZWARTEK 19.03.2015 Temat: Zakażenia skóry i tkanek miękkich. 1. Omówienie czynników patogenów związanych z zakażeniami skóry i tkanek miękkich. 2. Omówienie rodzajów materiałów do badań, zasad pobierania i transportu materiałów, dobór podłoży hodowlanych do posiewów. 3. Prezentacja hodowli drobnoustrojów beztlenowych.
4.Diagnostyka zakażeń grzybiczych skóry, włosów i paznokci dobór, pobieranie i przesyłanie materiałów, przygotowanie i obserwacja preparatów bezpośrednich z materiałów diagnostycznych (preparaty rozjaśnione w KOH) 4. Posiewy materiałów: wymazy, płyny ustrojowe. Odczyt i interpretacja wyników, testy identyfikacyjne, antybiogramy, preparaty z hodowli. 5.Interpretacja wyników badań mikrobiologicznych ĆWICZENIE 11: ŚRODA 25.03.2015 Temat: Zakażenia przenoszone droga płciową. 1. Omówienie :patogenów związanych z zakażeniami przenoszonymi drogą płciową (bakterie, wirusy, grzyby), rodzajów materiałów do badań, zasad pobierania i transportu materiałów, doboru podłoży hodowlanych do posiewów. 2. Testy diagnostyczne w kierunku rzeżączki hodowla, oksydaza, katalaza, szybkie testy. 3. Omówienie diagnostyki kiły testy serologiczne (demonstracja USR), oglądanie gotowych preparatów. ĆWICZENIE 12: CZWARTEK (26.03.15 r.) Kolokwium z ćwiczeń 1 10 (semestru letniego). Posiew ilościowy próbek moczu wstęp do ćwiczenia nr 13. ĆWICZENIE 13 : ŚRODA 1.04.2015 Temat: Zakażenia układu moczowego. 1. Czynniki etiologiczne zakażeń układu moczowego charakterystyka 2. Omówienie rodzajów materiałów do badań (mocz), zasad pobierania i transportu, dobór podłoży hodowlanych do posiewów. 3. Testy diagnostyczne. Oglądanie preparatów wybranych drobnoustrojów. 4.. Odczyt i interpretacja wyników posiewów, testy identyfikacyjne, antybiogramy, preparaty z hodowli. 5.. Interpretacja wyników badań mikrobiologicznych moczu ĆWICZENIE 14 i 15: ŚRODA 15.04.2015 i CZWARTEK 16.04.2015 Temat: Zakażenia układu pokarmowego. 1. Czynniki etiologiczne zakażeń układu pokarmowego
2. Omówienie rodzajów materiałów do badań (kał. wymazy z odbytu), zasad pobierania i transportu materiałów, dobór podłoży hodowlanych do posiewów. 3. Testy diagnostyczne testy biochemiczne różnicujące pałeczki. 4. Różnicowanie Salmonella, Shigella i patogennych szczepów E. coli: serotypowanie. 5. Oglądanie preparatów wybranych drobnoustrojów. 6.Posiewy materiałów: próbki kału i wymazy z odbytu. Odczyt i interpretacja wyników, testy identyfikacyjne, preparaty z hodowli. 7.Interpretacja wyników badań mikrobiologicznych ĆWICZENIE 16 i 17: ŚRODA 22.04.2015 i CZWARTEK 23.04.2015 Temat: Zakażenia krwi. 1. Omówienie diagnostyki zakażeń krwi i odcewnikowych: pobieranie i transport materiałów (podłoża transportowo-namnażające; systemy hodowli; posiew materiału, warunki inkubacji). 2. Identyfikacja drobnoustrojów najczęściej związanych z zakażeniami krwi i ze stosowaniem cewników. 3. Oglądanie preparatów wybranych drobnoustrojów. 4. Posiewy próbek krwi. Odczyt i interpretacja wyników, testy identyfikacyjne, antybiogramy, preparaty z hodowli. 5.Interpretacja wyników badań mikrobiologicznych ĆWICZENIE 18 : środa 29.04 ( ćwiczenie trwa 2 h lekcyjne) Grupy CDE 9.45-11.15 Grupy AB 11.30-13.00 Temat: Zakażenia szpitalne. 1. Drobnoustroje związane z zakażeniami szpitalnymi (bakterie, grzyby, wirusy), źródła zakażeń szpitalnych, przenoszenie zakażeń, 2. Kliniczny podział zakażeń szpitalnych. 3. Szpitalne zespoły ds. kontroli zakażeń szpitalnych. ĆWICZENIE 19 i 20: ŚRODA 6.05.2014 i CZWARTEK 7.05.2015 Temat: Zakażenia układu nerwowego. 1. Czynniki etiologiczne zakażeń układu nerwowego
2. Omówienie rodzajów materiałów do badań (płyn mózgowo-rdzeniowy, krew, wymazy z gardła), zasad pobierania i transportu materiałów, dobór podłoży hodowlanych do posiewów. 3. Szybkie testy diagnostyczne wykrywanie antygenów otoczkowych w płynie m-r. 4. Oglądanie preparatów wybranych drobnoustrojów. 5. Posiewy materiałów: płyn mózgowo-rdzeniowy, krew. Wykonanie preparatów bezpośrednich z płynu mózgowo-rdzeniowego. Odczyt i interpretacja wyników, testy identyfikacyjne, antybiogramy, preparaty z hodowli. 6.Interpretacja wyników badań mikrobiologicznych ĆWICZENIE 21: ŚRODA 13.05.2015 KOLOKWIUM z ćwiczeń 11 i 13-20 semestru letniego oraz Temat: Zakażenia wirusowe. Omówienie podstaw diagnostyki wirusologicznej: metody hodowli wirusów, wykrywanie antygenów wirusów, odczyny serologiczne. 1. Wybrane grupy wirusów: wirusy odpowiedzialne za zakażenia układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu nerwowego, wirusy zakażające krew. 2. Wirus grypy. 3. Wirusowe choroby wieku dziecięcego. ĆWICZENIE 22: CZWARTEK. 14.05.2015 Odrabianie ćwiczeń ĆWICZENIE 23 i 24: ŚRODA 20.05.2015 i CZWARTEK 21.05. 2015. Temat: Egzamin praktyczny. Zaliczenie ćwiczeń.