Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy sp. j. ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków, tel. +48 12 623 25 00, faks + 48 12 623 25 24 e-mail: zamkor@zamkor.pl, adres serwisu: www.zamkor.pl Po ziom wy magañ 6. Praca, moc, energia mechaniczna Plan te stu spraw dzaj¹cego wielostopniowego KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZAJ CE I DOPE NIAJ CE Ka teg oria ce lów* A B C A B C D A B C D Uczeñ wie, kiedy wykonywana jest praca w sensie fizycznym. 1 1 Uczeñ zna jednostki pracy i mocy. 2 1 Uczeñ oblicza pracê i moc ze wzorów W Liczba zadañ W Fs i P. 3 1 t Uczeñ rozumie sens fizyczny pojecia moc urz¹dzenia. 4 1 Uczeñ rozumie, kiedy cia³o ma energiê kinetyczn¹, a kiedy potencjaln¹. 5 6 2 Uczeñ korzysta z zasady zachowania energii w prostych przyk³adach. 7 1 Uczeñ rozumie zasadê dzia³ania bloku nieruchomego. 8 1 Uczeñ odczytuje niepewnoœci pomiarów bezpoœrednich. 9 1 Uczeñ wie, kiedy mo na korzystaæ z zasady zachowania energii. 10 1 Uczeñ przekszta³ca wzór W Uczeñ przekszta³ca wzór P Fs i wykonuje obliczenia. 11 1 W i wykonuje obliczenia. 12 1 t Uczeñ potrafi podaæ Ÿród³o si³y wykonuj¹cej pracê. 13 1 Uczeñ korzysta w obliczeniach z zasady zachowania energii 14 1 Uczeñ oblicza pracê, korzystaj¹c ze zwi¹zku E W. 15 1 Œwiat fizyki
Uczeñ oblicza pracê i moc, korzystaj¹c z wykresów P ( t ) i W ( t ). 16 1 Uczeñ opisuje przemiany energii w sytuacjach problemowych. 17 1 Uczeñ przeprowadza rozumowania wymagaj¹ce obliczeñ. 18 1 Œwiat fi zyki 1 2 1 2 2 2 1 5 2 18 Normy punk towe za lic zania testu przy za³o eniu, e za ka de po prawn ie rozwi¹zane za dan ie uczeñ otrzym uje 1 punkt: 0 4 ocena nie dos tate czna 5 6 ocena do puszc zaj¹ca 7 11 ocena do stat eczna 12 15 ocena dobra 16 18 ocena bar dzo dobra * Ka teg orie celów wed³ug tak son omii B. Nie mierki: A zap amiêt anie wia domoœ ci B ro zum ienie wi ado moœci C sto sow anie wia dom oœci w sy tua cjach ty pow ych D sto sow anie wia dom oœci w sy tua cjach nie typ owy ch
6. Praca, moc, energia mechaniczna Sprawdzian wielostopniowy (wersja A) 1. Mar tyna sie dzi w fo telu i czy ta ksi¹ kê. W sen sie fi zyczn ym wy kon uje pracê. prawda 2. Jed nostk¹ pra cy jest d ul. 1 d ul to pra ca, jak¹ wy kon uje si³a o wa rto œci 1 N, prze suw aj¹c cia³o o 1 m, przy za³o eniu, e si³a jest pro stop ad³a do prze mieszc zenia. 3. W któr ym przy padku wy kon ano mniejsz¹ pracê? Dzia³aj¹c si³¹ 250 N, przesuniêto szafkê na od leg³oœæ 3 m. Dzia³aj¹c si³¹ 300 N, przesuniêto szafkê na od leg³oœæ 2 m. 4. W kt órym przy padku urz¹dze nie pra cuje z mniejsz¹ moc¹? W pu ste miej sce wpisz odpo - wiednio znak < lub >. Sil nik I w cza sie 5 min wy kona³ pracê 600 J Sil nik II w cza sie 5 min wy kona³ pracê 480 J 5. Œli zgaj¹cy siê po lo dzie kr¹ ek hokejowy, wz glêdem lo du, posiada tyl ko ene rgiê ki net yczn¹, tyl ko en erg iê po tenc jaln¹, en erg iê po tenc jaln¹ i ki net yczn¹. 6. Klu cze rzu cone z 2 piê tra, spa daj¹c, wzg lêdem zie mi maj¹ energiê. 7. Trzy maj¹c za ka myk, rozci¹ga my gu mê pro cy. Pusz czamy ka myk. Gum ka opada luÿno, a ka - myk le ci do przo du z du ¹ szyb koœci¹. Energ ia ki net yczna, kt ór¹ uzys ka³ ka myk jest mniej sza od energ ii po tenc jalnej sp rê y stoœci roz ci¹gni êtej gu my, ró wna energ ii po tenc jalnej sp rê y stoœci roz ci¹gni êtej gu my. wiêksza od energ ii po tenc jalnej sp rê y stoœci roz ci¹gni êtej gu my.
8. U yw aj¹c blo ku nie ruc home go, zmie niamy tyl ko zwrot si³y, któr¹ dzia³amy na wia dro z ce men - tem, aby je podnieœæ. 9. Na ry sunku przed staw iono dÿwig niê dwu stronn¹. cm 5 3 2 1 0 1 2 3 4 cm Po daj ni epewnoœæ po miar ow¹, z jak¹ za po moc¹ tej dÿwigni mie rzymy d³ugo œci ra mion r 1 i r 2. l 10. a) Pêk klu czy spu œciliœmy na sznur ku z bal konu osob ie stoj¹cej na chod niku. b) Pêk klu czy upu œciliœmy z bal konu tak, e spa da swo bodn ie do r¹k osoby stoj¹cej na chod niku. Energ ia me chan iczna klu czy pod czas ru chu w dó³ jest zachowana w przy padk ach a) i b), tyl ko w przy padku a), tyl ko w przy padku b), w adn ym z tych dwóch przypadków. 11. Ob licz wa rtoœæ si³y, kt ór¹ na le y dzia³aæ na for tep ian, aby wy kon uj¹c pr acê 5500 J prze sun¹æ go zgod nie z jej zwro tem na od leg³oœæ 5 m. 12. Urz¹dzenie o mo cy 50 W wy kon uje w cza sie 0,5 minuty pra cê równ¹ J. 13. Rzu cona w górê mo neta po rus za siê co raz wol niej a do za trzym ania. Pr acê ha mow ania mo - nety wy kon uje si³a. 14. Z biur ka o wyso koœci 80 cm zsun¹³ siê o³ówek. Ob licz sz ybkoœæ o³ów ka w chwi li uder zenia w pod³ogê.
15. Ob licz pr acê wy kon an¹ przez sil nik sa moc hodu o ma sie 1000 kg ro zpêdzaj¹ce go siê od szybkoœci 36 km/h do szybkoœci 20 m/s. 16. Na ry sunku przed staw iono wy kres za le noœci P( t) dla pew nego urz¹dze nia. Ko rzys taj¹c z wy - kresu, ob licz pr acê, jak¹ wy kon uje urz¹dze nie w cza sie 6 mi nut. P (kw) 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 t (min) 17. Sko czek od bija siê od tram pol iny. Tu przed odbiciem, wz glê dem po wierzchni wo dy ma en ergiê. W mi arê ru chu w gó rê je go energ ia ki net yczna, a po tenc jalna. W na jwy szym punk cie sko ku ma ene rgiê. Tu przed za nur zeni em siê w wo dzie ma ene rgiê. 18. Wyk a, e jeœ li po jazd po rus za siê ru chem jed nos tajnym, to moc je go sil nika mo emy obl i - czyæ ze wzo ru P F, gdzie F jest wartoœci¹ si³y ci¹gu sil nika, a szy bko œci¹ po jazdu.
6. Praca, moc, energia mechaniczna Sprawdzian wielostopniowy (wersja B) 1. Julek prze suwa swo je biurko. W sen sie fi zyczn ym wy kon uje pr acê. 2. Jed nostk¹ mo cy jest 1 wat. Moc 3 watów po siada urz¹dze nie, któ re w cza sie 1 se kundy wy - kon uje pr acê 3 d uli. 3. W któr ym przy padku wy kon ano wi êksz¹ pracê? W pu ste miej sce wpisz od pow iednio znak < lub >. Dzia³aj¹c si³¹ 20 N, pr zes uni êto ksi¹ kê na od leg³oœæ 50 cm. Dzia³aj¹c si³¹ 20 N, pr zesuniêto ksi¹ kê na od leg³oœæ 30 cm. 4. W³aœ ciciel ogrodu przez 3 go dziny ko si³ traw nik ko siark¹ rê czn¹. Ko siark¹ elekt ryczn¹ tê sam¹ pracê wy konano w ci¹gu 30 mi nut. Kosiarka elekt ryczna pra cowa³a z mniejsz¹ moc¹, wiêksz¹ moc¹, tak¹ sam¹ moc¹. 5. Ksi¹ ka le ¹ca na pó³ce wzglêdem pod³ogi posiada tyl ko ene rgiê po tenc jaln¹, tyl ko ene rgiê ki net yczn¹, en erg iê po tenc jaln¹ i ki net yczn¹. 6. Lec¹cy bo cian wz glêdem Zie mi po siada energiê tyl ko po tenc jaln¹, tyl ko ki net yczn¹, i ki net yczn¹. po tenc jaln¹ 7. Kulkê wisz¹c¹ na nit ce wy chyl ono z po³o enia O do po³o enia A i na stêp nie pusz czono. Energ ia ki net yczna kul ki w chwi li po wrotu do punk tu O jest mniej sza od energ ii po tenc jalnej kul ki w punk cie A, równa energ ii po tenc jalnej kul ki w punk cie A, wiêksza od energ ii po tenc jalnej kul ki w punk cie A. h A O
8. Blok nie ruc homy u³atwia pod nos zenie ciê ki ch prz edm iotów na du e wys oko œci. U y waj¹c ta kiego blo ku, zmie niamy wart oœæ, kie run ek i zwrot si³y, któr¹ dzia³amy na cia³o, aby je podnieœæ. 9. Po daj ni epewnoœæ po miar ow¹, z jak¹ mie rzymy war toœæ si³y, któr¹ nal e y dzia³aæ, aby przed - staw iona na ry sunku dÿ wign ia by³a w ró wnow adze. N 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 F = 10. a) Osoba stoj¹ca na chod niku rzu ca pêk klu czy osob ie stoj¹cej na bal kon ie. b) Osoba stoj¹ca na chod niku przy wi¹za³a pêk klu czy do koñ ca sznur ka trzy man ego przez osobê stoj¹c¹ na bal kon ie, a ta wyci¹ga klu cze do góry. Energ ia me chan iczna klu czy pod czas ru chu w gó rê jest zachowana w przy padk ach a) i b), tyl ko w przy padku a), tyl ko w przy padku b), w adn ym z tych dwóch przypadków. 11. Ob licz, na jak¹ od leg³oœæ uda³o siê prze sun¹æ szaf kê, je e li dzia³aj¹c si³¹ o wartoœci 25 N (zgod nie z prze mieszc zeni em), wy kon ano pr acê 50 J. 12. Sil nik o mo cy 4 W wy kon uje pr acê 480 J w cza sie mi nut. 13. Kop niêta po ziomo pi³ka po rus za siê co raz wol niej, a w koñ cu za trzym uje siê. Pr acê hamo - wania pi³ki wy kon uje si³a.
14. Ob licz wy sokoœæ, na jak¹ do trze ku leczka rzu cona w górê z szy bko œci¹ 5 m/s. 15. Ob licz pr acê wy kon an¹ pod czas pod nos zenia kloc ka o ma sie 0,5 kg z wy sokoœci 2 m na wy - sokoœæ 8 m. 16. Na ry sunku przed staw iono wy kresy za le n oœci W ( t) dla trzech urz¹dzeñ: I, II, III. Ko rzys taj¹c z wy kres ów, ob licz moc ka dego urz¹dze nia. Wsk a urz¹dze nie o naj wiêkszej mo cy. W (J) 360 240 120 I II III 0 1 2 3 4 5 6 t (min) 17. Uzupe³nij pon i sze zda nia. Del fin wy skoc zy³ z wo dy. A W po³o eniu A, wz glêdem po wierzchni wo dy del fin ma en ergiê. W mi arê ru chu w gó rê je go energ ia po tenc jalna, a ki net yczna. W naj wy szym po³o e niu ma ene rgiê. Tu przed za nur zeni em siê w wo dzie del fin ma ene rgiê. 18. Na przyk³adzie ko³owro tu unosz¹ce go wia dro z wod¹ o ma sie m na wy sokoœæ h, udow odnij, e pra ca wy kon ana za po moc¹ tej ma szyny jest ta ka sa ma, jak pra ca wy kon ana bez jej pomocy.