Izolatory przepustowe przekładnika, typ GOB Instrukcja instalacji i oddawania do użytku

Izolatory przepustowe przekładnika, typ GOB Instrukcja instalacji i oddawania do użytku 1ZSE 2750515 pl, Wersja 8, 15.04.04

Zabrania się kopiowania niniejszego dokumentu bez naszego zezwolenia na piśmie, a jego zawartości nie należy przekazywać osobom trzecim ani wykorzystywać do innych celów bez upoważnienia. Naruszenie niniejszego ustalenia będzie ścigane z mocy prawa.

Informacje dotyczące bezpieczeństwa Niniejsza instrukcja powinna być dostępna dla osób odpowiedzialnych za instalację, konserwację i eksploatację izolatora przepustowego przekładnika. Instalacja, eksploatacja i konserwacja izolatora przepustowego wiąże się z wieloma potencjalnymi zagrożeniami, obejmującymi m.in: Wysokie ciśnienia Wysokie napięcia na poziomie niebezpiecznym dla życia Ruchome urządzenia Ciężkie elementy Możliwość pośliźnięcia się, potknięcia lub upadku Podczas pracy z takim urządzeniem wymagane jest przestrzeganie specjalnych procedur i instrukcji. Nieprzestrzeganie instrukcji może prowadzić do poważnych obrażeń cielesnych, śmierci i/lub zniszczenia urządzenia lub mienia. Ponadto, podczas instalacji, eksploatacji, konserwacji i/lub utylizacji urządzenia tego typu, personel powinien stosować się do wszystkich stosownych procedur bezpieczeństwa takich jak: regionalne lub lokalne zasady i przepisy bezpieczeństwa, bezpieczne sposoby wykonywania pracy i właściwa ocena warunków. Zasady bezpieczeństwa, o których mowa w niniejszej instrukcji, odnoszą się do dwóch sytuacji: 1. Obrażenia cielesne lub śmierć. 2. Uszkodzenie urządzenia lub mienia (w tym uszkodzenie izolatora przepustowego lub innego mienia oraz skrócenie czasu eksploatacyjnego izolatora przepustowego). Zapisy dotyczące bezpieczeństwa mają na celu ostrzec personel przed potencjalnymi zagrożeniami w formie obrażeń cielesnych, śmierci lub uszkodzenia mienia. Zostały one włączone do tekstu instrukcji przed opisem poszczególnych warunków bezpieczeństwa. Warunki bezpieczeństwa poprzedzone są jednym z trzech określeń poziomu zagrożenia, zdefiniowanym w następujący sposób: NIEBEZPIECZEŃSTWO Bezpośrednie zagrożenie prowadzące do poważnych obrażeń cielesnych, śmierci lub uszkodzenia mienia. OSTRZEŻENIE Zagrażające lub niebezpieczne metody pracy, mogące prowadzić do poważnych obrażeń cielesnych, śmierci lub uszkodzenia mienia. UWAGA! Zagrażające lub niebezpieczne metody pracy, mogące prowadzić do lżejszych obrażeń cielesnych lub uszkodzenia mienia.

4 2750 515-12 pl, Rev. 8

Spis treści 1 Opis 6 1.1.1 Projekt 6 1.1.2 Projekt poziomego montażu izolatorów przepustowych 8 1.2 Warunki eksploatacji 9 1.3 Obciążenia mechaniczne 9 1.4 Części zamienne 10 2 Instalacja 10 2.1 Narzędzia 10 2.2 Materiały eksploatacyjne 10 2.3 Transport i obchodzenie się z urządzeniem 11 2.4 Wyjęcie z opakowania 11 2.5 Montaż 12 2.5.1 Montaż olejowej tarczy osłonowej 12 2.5.2 Końcówka wewnętrzna / Kabel skręcany 13 2.5.3 Przewód prętowy 14 2.5.4 Poziomy montaż izolatora przepustowego 15 2.6 Montaż końcówki zewnętrznej 15 2.7 Uziemienie kołnierza 16 2.8 Czas oczekiwania przed podłączeniem napięcia 16 2.9 Zalecane testy przed podłączeniem napięcia 17 2.9.1 Badanie szczelności między przekładnikiem a izolatorem przepustowym 17 2.9.2 Badanie szczelności zewnętrznej końcówki izolatora przepustowego 17 2.9.3 Pomiar pojemności elektrycznej i współczynnika strat tan δ 18 2.9.4 Pomiar oporności 20 3 Konserwacja 21 3.1 Zalecana konserwacja i nadzór 21 3.1.1 Czyszczenie powierzchni izolatora 21 3.1.2 Pomiar pojemności elektrycznej i współczynnika strat tan d 21 3.1.3 Nadzór termowizyjny (kamera na podczerwień) celem wykrycia lokalnego przegrzania na złączach 21 3.1.4 Kontrola wycieków 21 3.1.5 Kontrola i regulacja poziomu oleju 22 3.1.6 Demontaż poziomo montowanego izolatora przepustowego 23 3.2 Utylizacja po zakończeniu okresu eksploatacyjnego 23 2750 515-12 pl, Rev. 8 5

1 Opis 1 Opis 1.1.1 Projekt Projekt i wymiary izolatorów przepustowych typu GOB podane zostały w Instrukcji Technicznej, 1ZSE 2750-102. Zasada projektu przedstawiona została również na rys. 1a d. W przypadku izolatorów przepustowych ze stosunkowo niewielką ilością oleju, przestrzeń rozprężna w górnej części izolatora jest wystarczająca. W przypadku izolatorów przepustowych z większą ilością oleju, przestrzeń rozprężna w górnej części została zwiększona dzięki obudowie szczytowej jak pokazano na rys. 1b. Dostępny jest również alternatywny projekt ze szklanym wziernikiem poziomu oleju typu pryzmatycznego, jak pokazano na rys. 1c. Wszystkie izolatory przepustowe typu GOB wyposażone są w zawór kontrolny, patrz rys. 2, podłączony do zewnętrznej warstwy korpusu kondensatora. Zawór kontrolny może być używany do sprawdzania stanu izolacji izolatora przepustowego poprzez pomiary pojemności elektrycznej oraz współczynnika rozproszenia. Maksymalne napięcie testowe dla zaworu kontrolnego wynosi 2 kv, jedna minuta przy 50 do 60 Hz. Służy on jako zawór kontrolny, i w połączeniu z zewnętrzną pojemnością elektryczną może być używany jako regulator napięcia. Napięcie eksploatacyjne ograniczone jest do 600 V. Dostępny jest adapter do stałego podłączenia do obwodów pomiarowych, patrz rys. 3. Rys. 1. Zasada projektu 1) Gwintowany rdzeń końcówki zewnętrznej 2) Otwory do wypełniania olejem z zatyczką uszczelniającą 8M, 2522 731-A 3) Olej 4) Przestrzeń rozprężna 5) Pryzmatyczny wziernik szklany a. GOB 250-650 2911 720-2 b. GOB 750-1050 2911 730-1 6) Uszczelka a. GOB 250-650 pierścień uszczelniający typu O - 49,5 x 3 2152 2012-416 b. GOB 750-1050 pierścień uszczelniający typu O -34,2 x 3 2152 2011-410 7) Porcelanowy izolator, strona zewnętrzna 8) Zawór kontrolny 9) Kołnierz mocujący 10) Korpus kondensatora 11) Izolowana osłona (zintegrowana lub oddzielna) 12) Przedłużenie kołnierza 13) Porcelanowy izolator, od strony oleju Rys. 1a. gob_0001 Rys. 1b gob_0001 6 2750 515-12 pl, Rev. 8

1 Opis gob_0018 Rys. 1d. Zatyczka uszczelniająca 2522 731-A 1) Śruba kołnierzowa DIN 6921, 2121 738-18 2) Uszczelka, 2152 899-132 Rys. 2. Zawór kontrolny 2769 531-B (bez własnego uziemienia) 1) Izolator przepustowy dla zaworu kontrolnego 2) Podkładka sprężysta 3) Nakrętka dociskowa 4) Pokrywa 2749 528-B z pierścieniem uszczelniającym typu O 2152 484-2 5) Wtyk kontaktowy, 4 mm 6) Pierścień uszczelniający typu O 7) Pierścień uszczelniający typu O 8) Kabel gob_0015 Rys. 3. Adapter do stałego podłączenia do obwodów pomiarowych 1) Pokrywa 2) Obudowa 3) Dławnica kabla Pr (gwintowana stalowa rura kablowa) 22,5 (Str. 16 zgodnie z DIN 40430) 4) Opornik bezpieczeństwa 10 kw, 5 W 5) Podłączenie uziemienia (należy usunąć przed podłączeniem przewodów zewnętrznych) 6) Nakrętka 7) Talerzowa podkładka pierścieniowa sprężysta 8) Złącze zaworu kontrolnego 9) Pierścień uszczelniający typu O goh_0008 2750 515-12 pl, Rev. 8 7

1 Opis 1.1.2 Projekt poziomego montażu izolatorów przepustowych Jeżeli izolator przepustowy ma być zamontowany w pozycji poziomej, powinno być to w wyraźny sposób zaznaczone w zamówieniu. Dostarczany jest wówczas kołnierz izolatora przepustowego z otworem olejowym po wewnętrznej stronie kołnierza, w celu podłączenia układu olejowego izolatora przepustowego do systemu olejowego przekładnika. Ponieważ izolatory przepustowe montowane w pozycji poziomej muszą być całkowicie wypełnione olejem, otwór ten zapewni wymagane rozprężenie oleju w izolatorze. Podczas dostawy otwór ten zakryty jest płaską gumową uszczelką oraz płytką stalową, jak pokazano na rysunku poniżej. Dzięki takiemu rozwiązaniu otwór pozostaje dostępny przed montażem izolatora przepustowego. Istotną kwestią jest upewnienie się, że uszczelka na kołnierzu przekładnika nie zasłania tego otworu podczas pracy. Otwór znajduje pomiędzy dwoma otworami montażowymi w odległości B od krawędzi kołnierza. Tabela 1. Typ GOB Wymiar B 250/800 54 250/1250 78 325/800 54 380/800 54 380/1250 78 450/800 54 550/800 60 550/1250 65 650/1250 65 750/1250 60 Rys. 1g. gob_0013 gob_0012 Rys. 1f. Zasada projektu - montaż poziomy izolatora przepustowego 8 2750 515-12 pl, Rev. 8

1 Opis 1.2 Warunki eksploatacji Tabela poniżej przedstawia standardową specyfikację techniczną izolatorów przepustowych olejowo-powietrznych typu GOB. W przypadku warunków przekraczających podane poniżej wartości należy skontaktować się z ABB. Specyfikacja ogólna: Zastosowanie: Przekładniki Klasyfikacja: Papier impregnowany olejem, stopniowana pojemność elektryczna, izolator przepustowy zanurzony napowietrzny Temperatura pracy: +40 do -40 C, wartość minimalna jak dla klasy temperatur 2 wg IEC 60137 Wysokość miejsca pracy: <1 000 m Poziom opadów i wilgotności: 1-2 mm opadów na minutę dla pozycji pionowej i poziomej, zgodnie z IEC 60060-1 Poziom zanieczyszczenia: Według określonej drogi upływu oraz normy IEC 60815 1 Typ środowiska imersyjnego: Olej transformatorowy. Maksymalna dobowa średnia temperatura oleju 90 C. Maksymalna okresowa temperatura oleju 115 C Poziom oleju poniżej kołnierza izolatora przepustowego: Maks. 30 mm Maks. ciśnienie płynu: 100 kpa nadciśnienia Oznaczenia: Zgodnie z IEC/ IEEE 1 IEC 60815 Przewodnik wyboru izolatorów stosownie do poziomu zanieczyszczeń. 1.3 Obciążenia mechaniczne Izolatory przepustowe zaprojektowane zostały dla następujących obciążeń wspornika w punkcie środkowym szczytowej części końcówki, prostopadle do osi izolatora przepustowego. Kąt montażu izolatora przepustowego może wynosić 0 45 od pozycji pionowej lub poziomej (jeśli izolator przepustowy zamówiony został z przeznaczeniem do montażu poziomego). W kierunku osiowym izolatory przepustowe typu GOB mogą pracować pod stałym obciążeniem 10 kn. Izolator przepustowy wytrzymuje moment obrotowy 30 Nm na zewnętrznych końcówkach. Tabela 2. Obciążenia mechaniczne Izolator przepustowy Typ obciążenie kontrolne 1 min. (N) Maks. obciążenie pracy (N) GOB 250/800 2340 1800 GOB 250/1250 4000 3000 GOB 325/800 1950 1500 GOB 380/800 1800 1400 GOB 380/1250 3750 2900 GOB 450/800 1500 1150 GOB 550/800 1700 1300 GOB 550/1250 3100 2400 GOB 650/1250 3380 2600 GOB 750/1250 3350 2600 GOB 1050/1100 3200 1250 2750 515-12 pl, Rev. 8 9

2 Instalacja 1.4 Części zamienne W przypadku poważnego uszkodzenia izolatora przepustowego zalecamy przesłanie urządzenia do ABB celem ewentualnej naprawy oraz przeprowadzenia ponownych testów. Niektóre z części (Rys. 1, 2, 7, 8 i 9) mogących ulec uszkodzeniu lub zagubieniu podczas transportu bądź instalacji, można zamówić w ABB. 2 Instalacja 2.1 Narzędzia Elastyczne zawieszenie Śruba oczkowa gięta M12 (DIN 580) do montażu pod kątem, 2183 2001-3 Wysuwany kabel z połączeniem obrotowym M8, 9760 669-A Klucz dynamometryczny do śrub sześciokątnych, uchwyt klucza 16 mm (M10), z regulacją do 66 mm. Klucz imbusowy 6mm (tylko do poprzedniego modelu pokrywy zaworu kontrolnego) 2.2 Materiały eksploatacyjne Wazelina nie zawierająca wody, Mobilgrease 28 lub inny smar nieszkodliwy dla oleju transformatorowego, do smarowania śrub mających kontakt z olejem transformatorowym. Mobilgrease 28 lub inny odpowiedni smar do smarowania i ochrony śruby uziemiającej i uszczelki typu O końcówki zewnętrznej. 10 2750 515-12 pl, Rev. 8

2 Instalacja 2.3 Transport i obchodzenie się z urządzeniem UWAGA! Izolator przepustowy może być transportowany i przechowywany w pozycji poziomej do 6 miesięcy. W przypadku przechowywania przez okres ponad 6 miesięcy zaleca się podnieść izolator przepustowy do pozycji pionowej z częścią szczytową skierowaną ku górze lub do pozycji pochylonej, z częścią szczytową skierowaną ku górze pod kątem co najmniej 7. Izolatory przepustowe należy przechowywać w czystym i suchym miejscu oraz chronić przed uszkodzeniami mechanicznymi. W przypadku magazynowania na wolnym powietrzu, należy zabezpieczyć izolatory przepustowe przed penetracją wody. Oznacza to, że opakowanie nie powinno być przechowywane w miejscach, w których można przewidzieć, że podłoże będzie mokre i błotniste podczas ulewnych deszczów. Należy zapewnić opakowaniom osłonę przed deszczem lub śniegiem przy pomocy nieprzemakalnej plandeki lub zadaszenia. Przy odbiorze należy dokładnie sprawdzić izolator przepustowy pod kątem możliwych uszkodzeń podczas transportu. Należy wziąć pod uwagę, że izolator przepustowy był rutynowo testowany w oleju i niewielkie ilości oleju pozostawać mogą zwłaszcza w wąskich otworach pomiędzy porcelaną a metalem. Wazelina stosowana jest do smarowania gwintów i w pewnych temperaturach wazelina może przypominać olej. Izolatory przepustowe są zwykle dostarczane z ABB w opakowaniach, przy czym izolator przepustowy podparty jest przegrodami i tekturą. Na opakowaniach oznaczona jest strona szczytowa urządzenia. Część górna urządzenia ("Top end") Min. 7 Rys. 4. Składowanie długoterminowe. 2.4 Wyjęcie z opakowania OSTRZEŻENIE Do wyjęcia izolatora przepustowego z opakowania należy stosować dwa czyste pasy elastyczne, w sposób przedstawiony na rysunku poniżej. Przy umieszczaniu na podłożu należy podpierać izolator przepustowy w tych samych punktach, w których był on podparty w opakowaniu, bądź unieruchomić pod kołnierzem i metalowym elementem szczytowym. F Lekkie izolatory przepustowe rozpakowywać można ręcznie. 2750 515-12 pl, Rev. 8 Rys. 5. Wyjęcie z opakowania. 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123456789012345678901234567890121234567890123456789012 123 12 gob_0011 11

2 Instalacja 2.5 Montaż UWAGA! Izolatory przepustowe przeznaczone do montażu w pozycji poziomej wymagają specjalnego zamówienia i powinny być montowane zgodnie z rozdziałem 2.5.4. Jeśli nie zostaną spełnione dodatkowe wymagania, izolator przepustowy może ulec uszkodzeniu. OSTRZEŻENIE Lekkie izolatory przepustowe można montować ręcznie. Cięższe izolatory przepustowe należy podnosić przy pomocy odpowiednich podnośników, patrz rozdz. 2.1 Narzędzia. Izolatory przepustowe należy podnosić do pozycji pionowej oraz do odpowiedniego kąta, zgodnie z rysunkami przedstawionymi poniżej. Należy stosować miękki podkład pod dolną część izolatora przepustowego, np. podkłady gumowe. Masa izolatora przepustowego podana jest na tabliczce informacyjnej. Przed montażem na przekładniku należy dokładnie oczyścić i sprawdzić końcówkę olejową izolatora przepustowego oraz wewnętrzną część centralnego otworu. F Ułożenie pasów podnoszących Elastyczne zawieszenie F gob_0010 Elastyczne zawieszenie Uchwyt do podnoszenia 2183 2001-3 Miękki podkład Miękki podkład gob_0011 gob_0011 Rys. 6. Montaż. 2.5.1 Montaż olejowej tarczy osłonowej CAUTION Jeżeli izolator przepustowy zanurzany jest w oleju transformatorowym, poduszka powietrzna w tarczy osłonowej powinna zostać odpowietrzona przy użyciu wężyka. Tarcza zapakowana jest w opakowanie ze sklejki, załączone są śruby mocujące oraz uszczelki. Tarcza osłonowa montowana jest w dolnej części izolatora przepustowego zgodnie z rys. 7. Rys. 7. Montaż tarczy osłonowej 1) Tarcza osłonowa 2) Uszczelka 6,4 x 12 x 1,5 3) Śruba imbusowa M6 x 16 gom_0006 12 2750 515-12 pl, Rev. 8

2 Instalacja 2.5.2 Końcówka wewnętrzna / Kabel skręcany UWAGA! Montaż kabla powinien przebiegać zgodnie z procedurą podaną poniżej. Powierzchnie styku muszą być czyste. Tlenek na lutowanych końcówkach należy usunąć szczotką. 1. Rozciągnij kabel skręcany z lutowaną lub skręcaną wewnętrzną końcówką, zwykle mocowany do płyty pokrywy. Należy unikać zapętleń. 2. Opuść wyciągany kabel przez centralny otwór izolatora przepustowego. 3. Podnieś izolator przepustowy ponad otwór. 4. Zamocuj połączenie obrotowe M8 do wewnętrznej końcówki przy zakończeniu kabla skręcanego. Opuść izolator przepustowy do przekładnika, kierując kablem skręcanym poprzez naprężenie kabla wyciąganego. 5. Zamocuj izolator przepustowy do pokrywy. Dokręć śruby M12 momentem do 50 ±5 Nm, 1/2" UNC do 55 ±5 Nm. Upewnij się, że śruby zostały dokręcone równo, dokręcając je naprzemiennie, aby uniknąć uszkodzeń kołnierza. 6. Zamocuj końcówkę wewnętrzną kołkiem blokującym wg rys 8. 7. Łagodnie zwolnij wyciągany kabel, tak aby złącze przewodowe spoczęło na kołku blokującym. 8. Usuń kabel wyciągany. 9. Przejdź bezpośrednio do rozdziału 2.6. Montaż końcówki zewnętrznej. 60-80 Nm M8 Zabezpiecz wazeliną lub innym podobnym środkiem Posmaruj pierścień uszczelniający typu O gob_0005 Rys. 8. Gwintowany rdzeń końcówki zewnętrznej i wewnętrznej. 1) Końcówka zewnętrzna 2) Końcówka wewnętrzna 3) Pierścień uszczelniający typu O 800 A: 2152 2011-412; 39,2 x 3 1100/1250 A: 2152 2012-420; 59,2 x 3 4) Kołek blokujący 800 A: 2111 764-A 1100/1250 A: 2111 764-B 5) Szerokość w przekroju 800 A 55 mm do montażu kluczem nastawnym 1100, 1250 A 66 mm 2750 515-12 pl, Rev. 8 13

2 Instalacja 2.5.3 Przewód prętowy UWAGA! Montaż przewodu powinien przebiegać zgodnie z procedurą podaną poniżej. Powierzchnie styku muszą być czyste. Jeżeli obrócenie przewodu jest niezbędne, aby ustawić w linii otwory na kołek blokujący w rurce kablowej oraz otwór w przewodzie, przewód musi być koniecznie obracany w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Obracanie w przeciwnym kierunku może powodować poluzowanie złącza prądowego w przewodach 800 A. Dolna część przewodu prętowego jest zazwyczaj mocowana do płyty pokrywy przekładnika. Część górna jest zazwyczaj dostarczana na miejsce wraz z izolatorem przepustowym. 1. Opuść wyciągany kabel przez centralny otwór izolatora przepustowego. 2. Zamocuj połączenie obrotowe M8 do górnej części przewodu prętowego. N = 17 (dla klucza 17 mm) Moment dokręcania 35 40 Nm Moment dokręcania 35 40 Nm gob_0006 Rys. 9. Przewód prętowy 800 A 1) Przewód górny 2) Przewód dolny 3) Kołek blokujący, 2111 764-A 4) Kołek blokujący, 2111 764-C 5) Śruba, 2122 751-2 Rys. 10. Przewód prętowy 1100/1250 A 1) Przewód górny 2) Przewód dolny 3) Kołek blokujący, 2111 764-B 4) Śruba sześciokątna M10 x 20 Poprzedni model 2121 2033-490 Nowy model 2121 738-19 5) Talerzowa podkładka pierścieniowa sprężysta, 2154 717-5 14 2750 515-12 pl, Rev. 8

2 Instalacja 3. Częściowo wciągnij górną część przewodu prętowego do centralnego otworu izolatora przepustowego, pozostawiając część z otworami mocującymi na zewnątrz. 4. Zabezpiecz wyciągany kabel, tak aby górna część przewodu prętowego nie mogła wypaść z izolatora przepustowego. 5. Podnieś izolator przepustowy przy pomocy przymocowanego pręta ponad otwór. 6. Opuszczaj izolator przepustowy do zetknięcia obu części przewodu prętowego. 7. Nasmaruj 1 śrubę M12 (800 A) lub 3 śruby M10 (1100/1250 A) wazeliną nie zawierającą wody, Mobilgrease 28 lub innym smarem nieszkodliwym dla oleju transformatorowego. Osadź i dokręć momentem do 35-40 Nm. 8. Opuść izolator przepustowy do przekładnika, kierując zamocowanym przewodem prętowym poprzez naprężenie kabla wyciąganego. 9. Zamocuj izolator przepustowy do pokrywy. Dokręć śruby M12 momentem do 50 ±5 Nm, 1/2" UNC do 55 ±5 Nm. Upewnij się, że śruby zostały dokręcone równo, dokręcając je naprzemiennie, aby uniknąć uszkodzeń kołnierza. 10. Zamocuj przewód prętowy kołkiem blokującym wg rys 9 i 10. 11. Łagodnie zwolnij wyciągany kabel, tak aby złącze przewodowe spoczęło na kołku blokującym. 12. Usuń kabel wyciągany. 13. Przejdź bezpośrednio do rozdziału 2.6. Montaż końcówki zewnętrznej. 2.5.4 Poziomy montaż izolatora przepustowego Poziomy izolator przepustowy typu GOB ma zazwyczaj zawór po lewej stronie, patrząc od strony zewnętrznej, gdy izolator przepustowy jest montowany zgodnie z poniższymi instrukcjami. Rozwiązanie 1. Przy wypełnianiu próżniowym przekładnika. Otwórz otwór olejowy w kołnierzu. Zamontuj izolator przepustowy z otworem skierowanym ku górze. Izolator przepustowy będzie całkowicie wypełniony olejem przy wypełnianiu przekładnika. Rozwiązanie 2. Wypełnianie przekładnika bez próżni. Umieść izolator przepustowy w pozycji pionowej i otwórz jedną z zatyczek otworu do wypełniania w górnej części. Dodawaj czystego i nie zawierającego wody oleju transformatorowego do momentu, gdy izolator przepustowy będzie całkowicie napełniony. Ponownie zamocuj i dokręć zatyczkę i umieść izolator przepustowy w pozycji poziomej, tak aby otwór w kołnierzu znajdował się u góry. Następnie usuń pokrywę lub zatyczkę i zamontuj izolator przepustowy w przekładniku, nie obracając go ani nie przechylając. 2.6 Montaż końcówki zewnętrznej UWAGA!Przed podłączeniem zacisków przewodów zewnętrzne końcówki aluminiowe powinny zostać dokładnie oczyszczone szczotką drucianą i nasmarowane pastą antykorozyjną lub wazeliną. 2750 515-12 pl, Rev. 8 15

2 Instalacja Aby uzyskać właściwe ciśnienie i niską oporność na stykach, należy postępować według poniższych instrukcji: 1. Dokładnie oczyść powierzchnię styku i uszczelki. 2. Wewnętrzna końcówka/ gwint przewodu prętowego powinny zostać zabezpieczone wazeliną lub innym smarem nieszkodliwym dla oleju transformatorowego. 3. Posmaruj uszczelkę typu O przed umieszczeniem w rowku. 4. Zamocuj zewnętrzną końcówkę i dokręć momentem do 60-80 Nm, zgodnie z rys. 8. 2.7 Uziemienie kołnierza OSTRZEŻENIE Właściwe uziemienie jest bardzo istotne! Kołnierz izolatora przepustowego wyposażony jest w otwór gwintowany M12. Po dokręceniu śrub mocujących izolator przepustowy do zbiornika przekładnika, kołnierz powinien zostać uziemiony. Zapobiega to wyładowaniom elektrycznym pomiędzy kołnierzem izolatora przepustowego, a zbiornikiem przekładnika w normalnych warunkach pracy. Rozwiązanie 1 Osadź dobrze posmarowaną (zalecane zastosowanie Mobilgrease 28) stożkową śrubę dociskową M12 (zalecana stal nierdzewna A4-80). Dokręć momentem do 40 Nm, przenikając warstwę farby na zbiorniku przekładnika aż do warstwy metalu. W ten sposób wytwarzane jest połączenie elektryczne pomiędzy izolatorem przepustowym a zbiornikiem przekładnika, pozwalające utrzymać jednakowe napięcie. Rozwiązanie 2 Zastosuj przewód elastyczny pomiędzy otworem uziemiającym M12 w kołnierzu izolatora przepustowego, a odpowiednim punktem podłączenia w przekładniku. Posmaruj śrubę (zalecane zastosowanie Mobilgrease 28) i dokręć śrubę M12 w izolatorze przepustowym momentem do 40 Nm. Podłącz drugi koniec kabla do przekładnika. 2.8 Czas oczekiwania przed podłączeniem napięcia UWAGA! Jeżeli izolator przepustowy przechowywany był w pozycji poziomej, musi zostać podniesiony górną częścią ku górze na okres co najmniej 12 godzin przed podłączeniem napięcia eksploatacyjnego i co najmniej na 24 godziny przed podłączeniem napięcia kontrolnego. Jeżeli wskutek niedopatrzenia izolator przepustowy przechowywany był w pozycji poziomej przez okres ponad 1 roku, musi on zostać umieszczony w pozycji pionowej na co najmniej 1 tydzień przed podłączeniem napięcia. Wymagany może być pewien okres oczekiwania przed podłączeniem napięcia, aby uniknąć ognienia lub częściowych wyładowań spowodowanych pęcherzykami powietrza na powierzchni izolatora przepustowego. Wybierz właściwą procedurę spośród podanych poniżej. 16 2750 515-12 pl, Rev. 8

2 Instalacja Przekładnik wypełniany próżniowo Dla izolatora przepustowego okres wyczekiwania nie jest konieczny. Przekładnik odgazowany, napełniany olejem. Podczas montażu używaj czystego i suchego pędzla, aby uwolnić pęcherzyki na powierzchni. Odczekaj 6 godzin przed podłączeniem napięcia. Przekładnik nasycony gazem, napełniany olejem. Podczas montażu używaj czystego i suchego pędzla, aby uwolnić pęcherzyki na powierzchni. Odczekaj 24 godziny przed podłączeniem napięcia. Przekładnik odgazowany, napełniany olejem, z obniżonym poziomem oleju Po uzupełnieniu poziomu oleju odczekaj 24 godziny przed podłączeniem napięcia. Dla wszystkich rozwiązań za wyjątkiem przekładnika wypełnianego próżniowo należy pozwolić, aby olej wypełnił centralną rurkę co najmniej do poziomu kołnierza poprzez otwarcie systemu uszczelniającego końcówki zewnętrznej i umożliwienie ujścia powietrza. 2.9 Zalecane testy przed podłączeniem napięcia Możliwe jest przeprowadzenie następujących testów mających na celu sprawdzenie izolacji, szczelności oraz drogi prądu izolatora przepustowego. Testy powinny być przeprowadzane po montażu, lecz przed podłączeniem zewnętrznej końcówki izolatora przepustowego do pozostałego obwodu elektroenergetycznego stacji rozrządowej. 1. Badanie szczelności między przekładnikiem a kołnierzem izolatora przepustowego 2. Badanie szczelności zewnętrznej końcówki izolatora przepustowego. 3. Pomiar pojemności elektrycznej i współczynnika strat tan δ. 4. Pomiar oporności 2.9.1 Badanie szczelności między przekładnikiem a kołnierzem izolatora przepustowego Zastosowanych może być kilka różnych metod, odsyłamy więc do instrukcji podanych przez firmę odpowiedzialną za montaż w terenie. Przykładowo, szczelność uszczelki pomiędzy przekładnikiem a kołnierzem izolatora przepustowego można sprawdzić, gdy przekładnik jest napełniony olejem, używając kredy lub być może łatwiej przy pomocy pasków papieru. 2.9.2 Badanie szczelności zewnętrznej końcówki izolatora przepustowego Ponieważ górna końcówka często znajduje się ponad poziomem oleju w systemie rozprężnym przekładnika, wyciek w tym miejscu jest sprawą bardzo poważną, gdyż w ten sposób woda może przeniknąć bezpośrednio do izolacji przekładnika.. W związku z tym zaleca się przeprowadzenie testu szczelności po dokonaniu montażu, najlepiej zarówno z próżnią, jak i nadciśnieniem. Zastosowanych może 2750 515-12 pl, Rev. 8 17

2 Instalacja być kilka różnych metod, odsyłamy więc do instrukcji podanych przez firmę odpowiedzialną za montaż w terenie. Jedną z możliwych metod jest metoda gazu lokalizacyjnego. 1. Umieść gaz lokalizacyjny w centralnej rurce przed montażem końcówki zewnętrznej. Poziom oleju przekładnika powinien sięgać powyżej dolnej części izolatora przepustowego, lecz poniżej kołnierza izolatora przepustowego. 2. Zwiększ ciśnienie w centralnej rurce, podnosząc poziom oleju na ile to tylko możliwe. 3. Używając czujnika gazu sprawdź, czy gaz nie ulatnia się przy uszczelce. 2.9.3 Pomiar pojemności elektrycznej i współczynnika strat tan δ OSTRZEŻENIE Zawór kontrolny nie posiada własnego uziemienia. Ponieważ C 2 jest zwykle stosunkowo niskie, zawór kontrolny nigdy nie może zostać w obwodzie otwartym, gdy izolator przepustowy jest podłączony do napięcia. Powinien zawsze być uziemiony lub podłączony do oporu pozornego zewnętrznego. Brak podłączenia może uszkodzić izolator przepustowy. Zalecane napięcie maksymalne dla C 1 wynosi 10 kv, a dla C 2 500 V. UWAGA! Gdy nie dokonujesz pomiaru zawsze upewnij się, że nakrętka kołpakowa została dokręcona we właściwy sposób, oraz że uszczelka osadzona jest właściwie. Ma to na celu zapobiec przenikaniu pyłu i wody do zaworu kontrolnego. Po dokonaniu montażu zalecany jest pomiar pojemności elektrycznej. Podłącz mostek pomiarowy pomiędzy zewnętrzną końcówką a zaworem kontrolnym, używając 4 mm złączki ołowianej lub przystawki zaworu kontrolnego ABB, 2749 510-U. Jest to możliwe bez usuwania izolatora przepustowego, ponieważ izolator przepustowy posiada izolowany zawór kontrolny, patrz rys. 2. Więcej szczegółów podano w informacji o produkcie 2750 515-142, Diagnostyka i ocena stanu izolatora przepustowego Kiedy przekładnik jest odłączony od napięcia a zewnętrzna końcówka izolatora przepustowego nie jest podłączona, należy usunąć zawór kontrolny. Przyrządy pomiarowe podłącza się do zaworu kontrolnego, a źródło napięcia pomiarowego do końcówki izolatora przepustowego. Pojemności elektryczne C 1 pomiędzy centralną rurką a zaworem oraz C 2 pomiędzy zaworem kontrolnym a uziemieniem podane są na tabliczce informacyjnej. Wartości nominalne pojemności elektrycznej C 1 dla różnych typów izolatorów przepustowych podane zostały w Tabeli 3. C 2 zależy w dużym stopniu od otaczających części wewnątrz przekładnika i nie jest możliwe określenie wartości nominalnej dla wszystkich warunków eksploatacyjnych. 18 2750 515-12 pl, Rev. 8

2 Instalacja Tabela 3. Wartości nominalne pojemności elektrycznej w pf (tolerancje produkcyjne dla C1 ± 10%). Typ Nr katalogowy Nominalna pojemność elektryczna (pf) LF 123 C 1 C 2 GOB 250 013, 014, 171, 172 125 90 015, 016, 173, 174 205 500 017, 167 165 110 019, 168 270 750 083, 084, 175, 176 275 800 085, 169 375 1200 GOB 325 025, 026, 177, 178 135 95 027, 028, 179, 180 200 200 089, 090, 181, 182 260 425 GOB 380 037, 038, 183, 184 145 110 039, 040, 185, 186 200 335 041, 101 185 150 043, 102 265 550 095, 096, 187, 188 245 550 097, 103 320 1150 GOB 450 049, 050, 145, 146 145 125 051, 052, 147, 148 200 570 053, 054, 149, 150 245 770 GOB 550 061, 189, 062 150 156 063, 190, 064 170 400 107, 191, 108 210 750 065, 142 170 150 067, 143 195 320 109, 144 240 575 GOB 650 073,192 205 200 075, 193 235 340 113, 194 280 550 GOB 750 077, 104 205 390 078, 105 235 565 079, 106 275 950 GOB 1050 281 310 450 280 367 700 Współczynnik rozproszenia zmienia się w zależności od temperatury korpusu izolatora przepustowego, tak więc wartość pomiarowa powinna zostać pomnożona przez współczynnik korygujący (mnożnik) podany w Tabeli 4. 2750 515-12 pl, Rev. 8 19

2 Instalacja Tabela 4. Wahania współczynnika rozproszenia jako funkcja temperatury. Temperatura korpusu izolatora przepustowego w CMnożnik do 20 C 0-2 0,80 3-7 0,85 8-12 0,90 13-17 0,95 18-22 1,00 23-27 1,05 28-32 1,10 33-37 1,15 38-42 1,20 43-47 1,25 48-52 1,30 53-57 1,34 58-62 1,35 63-67 1,35 68-72 1,30 73-77 1,25 78-82 1,20 83-87 1,10 2.9.4 Pomiar oporności Metodę tę można stosować do wykrywania bardzo znaczących błędów drogi prądu, takich jak przerwy, i nie jest ona narzędziem pozwalającym zbadać izolator przepustowy. Metoda pomiaru oporności zależy od modelu przekładnika. Ogólnie, prąd podawany jest od izolatora przepustowego do izolatora przepustowego. Mierzony jest spadek napięcia od końcówki zewnętrznej do końcówki zewnętrznej. Opór obliczany jest wg prawa Ohma, U = R I. (U: mierzony spadek napięcia I: natężenie prądu R: całkowity opór obwodu). Całkowita oporność jest sumą uzwojenia przekładnika, oporu ołowiu, przewodu izolatora przepustowego i oporności na stykach. Dodatkowy opór przewodu izolatora przepustowego nie powinien wynosić więcej niż 150 mω. Ponieważ oporność uzwojenia wysokiego napięcia dla typowego transformatora mocy jest wartością rzędu 0,1..1 Ω, metoda ta jest bardzo niedokładna. Niedoskonałe styki mogą być wykryte jedynie poprzez dokonanie bardzo czułych pomiarów każdego punktu połączenia lub poprzez pomiar wzrostu temperatury podczas pracy przy pomocy kamery na podczerwień (kamery termowizyjnej). 20 2750 515-12 pl, Rev. 8

3 Konserwacja 3 Konserwacja Izolatory przepustowe typu GOB nie wymagają konserwacji. W przypadku izolatorów przepustowych ze szklanym wziernikiem poziomu oleju zaleca się sprawdzanie poziomu oleju podczas rutynowych inspekcji urządzeń. NIEBEZPIECZEŃSTWO Na izolatorze przepustowym nie mogą być wykonywane żadne prace, gdy jest on podłączony do napięcia lub nie jest uziemiony. 3.1 Zalecana konserwacja i nadzór 1. Czyszczenie powierzchni izolatora 2. Pomiar pojemności elektrycznej i współczynnika strat tan δ 3. Nadzór termowizyjny (kamera na podczerwień) celem wykrycia lokalnego przegrzania na złączach 4. Kontrola wycieków 5. Kontrola i regulacja poziomu oleju 3.1.1 Czyszczenie powierzchni izolatora UWAGA! Unikaj kontaktu rozpuszczalnika z uszczelką izolatora przepustowego i połączeniami porcelanowymi. W warunkach wysokiego zanieczyszczenia konieczne może być wyczyszczenie porcelanowej powierzchni izolatora. Należy używać do tego celu dyszy wodnej lub przetrzeć wilgotną szmatką. W razie konieczności możliwe jest zastosowanie alkoholu etylowego lub octanu etylu. 3.1.2 Pomiar pojemności elektrycznej i współczynnika strat tan δ Patrz rozdział 2 Instalacja. 3.1.3 Nadzór termowizyjny (kamera na podczerwień) celem wykrycia lokalnego przegrzania na złączach Przy maksymalnych obciążeniach końcówka izolatora przepustowego zazwyczaj osiąga temperaturę o ok. 35 do 45 C wyższą niż temperatura otoczenia. Znacznie wyższe temperatury, zwłaszcza przy niższym obciążeniu prądem, mogą wskazywać na niewłaściwe połączenia. 3.1.4 Kontrola wycieków Przeprowadź oględziny celem wykrycia wycieków oleju podczas rutynowej kontroli stanowiska. 2750 515-12 pl, Rev. 8 21

3 Konserwacja 3.1.5 Kontrola i regulacja poziomu oleju UWAGA! Pobieranie próbek oleju i analiza gazów zawartych w oleju. Zazwyczaj nie zalecamy pobierania próbek oleju ani otwierania naszych izolatorów przepustowych. Izolator przepustowy jest plombowany i testowany pod względem szczelności w procesie produkcyjnym. Pobieranie próbki oleju oznacza, że izolator przepustowy musi zostać otwarty. W związku z tym istnieje również ryzyko niewłaściwego uszczelnienia po zakończeniu pobierania próbek. Jednakże w przypadku stwierdzenia problemu, na przykład wysokiego współczynnika mocy przekraczającego C 1 lub widocznego wycieku, może zaistnieć potrzeba pobrania próbki oleju, analizy gazów lub sprawdzenia poziomu oleju. W takim przypadku należy zwrócić się z zapytaniem o informator dotyczący produktu 2750 515-142 Diagnostyka i ocena stanu izolatora przepustowego. Izolatory przepustowe z jednym wziernikiem poziomu oleju przy temperaturze 20 C powinny wykazywać poziom oleju pośrodku wziernika. Zmiana poziomu oleju wynosi w przybliżeniu 3 mm na 10 C. GOB 750 i 1050 mają 2 wzierniki poziomu oleju i przy temperaturze 20 C poziom oleju powinien znajdować się pomiędzy tymi dwoma wziernikami. Zmiana poziomu oleju wynosi w przybliżeniu 6 mm na 10 C. W przypadku izolatorów przepustowych bez szklanego wziernika poziom oleju może zostać skontrolowany przez jeden z dwóch wlewów olejowych w górnej części urządzenia. Należy stosować suchy o czysty prętowy wskaźnik poziomu oleju. W jednym z tych otworów znajduje się gumowa zatyczka. Zatyczkę tę można wcisnąć do izolatora przepustowego, aby umożliwić przeprowadzenie kontroli poziomu oleju. Właściwy poziom oleju przedstawiony został w tabeli 5. W przypadku izolatorów przepustowych montowanych pod kątem konieczna może być kontrola poprzez oba otwory i wyliczenie średniej. Jeśli poziom oleju jest zbyt wysoki, można odciągnąć olej przy pomocy cienkiego wężyka. Jeżeli poziom oleju jest zbyt niski, należy dodać czystego i nie zawierającego wody oleju transformatorowego. Regulacji poziomu oleju dokonywać można jedynie wtedy, gdy temperatura izolatora przepustowego wynosi od +5 C do +35 C. Zaleca się założenie nowej uszczelki na zatyczce uszczelniającej po dokonaniu kontroli. Zatyczka uszczelniająca powinna zostać dokręcona momentem 20 Nm. Aby uzyskać dalsze informacje dotyczące pobierania próbek oleju patrz informator o produkcie 2750 515-142. Do uzupełniania oleju w izolatorze przepustowym stosować można jakikolwiek czysty i nie zawierający wody olej transformatorowy dostępny na miejscu. Tabela 5. Poziom oleju dla izolatorów przepustowych bez wziernika poziomu oleju. Typ Poziom oleju A mm przy 20 ±10 C Zmiana poziomu oleju GOB Rys. 1a. Rys. 1b mm/10 C *) 250 110 ±8 165 ±10 4 325 110 ±8 165 ±10 5 380 110 ±8 165 ±10 5 450 110 ±8 165 ±10 6 550 170 ±10 270 ±15 7 650 175 ±10 275 ±15 9 750 275 ±15 330 ±15 11 Izolator przepustowy w pozycji pionowej 22 2750 515-12 pl, Rev. 8

3 Konserwacja 3.1.6 Demontaż poziomo montowanych izolatorów przepustowych Gdy izolator przepustowy jest usuwany z przekładnika, jest on całkowicie wypełniony olejem. Odciągnij niewielką ilość oleju i zakręć otwór kołnierza przy pomocy uszczelki i pokrywy lub zatyczki. Umieść izolator przepustowy w pozycji pionowej i dostosuj poziom oleju zgodnie z 3.1.5. 3.2 Utylizacja po zakończeniu okresu eksploatacyjnego Izolator przepustowy zbudowany jest z następujących materiałów: - Przewód miedziany lub z niskoprocentowego stopu aluminium - Końcówki miedziane, mosiężne lub z niskoprocentowego stopu aluminium mogą być powlekane np. srebrem, cyną, złotem lub niklem; grubość warstwy wynosi do 20 µm. - Olej transformatorowy zgodnie z IEC 60296, klasa 2 - Korpus kondensatora transformatora impregnowany olejem składa się z papieru i 1% folii aluminiowej. - Rurka centralna, na którą nawinięty jest korpus kondensatora, wykonana jest ze stopu aluminium. - Uszczelka górna, obudowa górna, kołnierz, nakrętka górna, przedłużenie kołnierza i tarcza osłonowa wykonane są ze stopów aluminium. - Pierścień dociskowy wziernika poziomu oleju oraz poprzedni model zakrętki zaworu kontrolnego wykonane są z powlekanego mosiądzu. Nowy model zaworu kontrolnego wykonany jest ze stali nierdzewnej. - Szklany wziernik wykonany został ze szkła. - Izolatory wykonane są z kwarcu lub porcelany na bazie glinokrzemianowej. 2750 515-12 pl, Rev. 8 23

ABB Power Technologies AB Components Adres: Lyviksvägen 10 Adres pocztowy: SE-771 80 Ludvika, SZWECJA Tel.+46 240 78 20 00 Faks +46 240 121 57 e-mail: sales@se.abb.com www.abb.com/electricalcomponents 1ZSE 2750515 pl, Wersja 8, 15.04.04